Tình Nghĩa Vợ Chồng

 Anh ta từ một kỹ sư xây dựng mới chân ướt chân ráo bước ra khỏi cánh cổng trường đại học và sau đó xây dựng đội ngũ kỹ thuật của riêng mình. Bây giờ, đã trở thành ông chủ một công ty xây dựng có tiếng tăm trong thành phố.
Bên cạnh anh có quá nhiều cám dỗ. Trong khi đó, vợ anh ngày càng xấu đi, thân hình trở nên xồ xề, da dẻ cũng không hồng hào, mịn màng như trước. So với vô vàn kiều nữ bên cạnh anh, vợ anh thật quê mùa, ảm đạm. Sự hiện diện của vợ nhắc nhở quá khứ tầm thường, thấp kém của anh.
 
Anh nghĩ cuộc hôn nhân này nên chấm dứt ở đây. Anh gửi vào tài khoản của vợ 500 triệu, mua cho cô một ngôi nhà ở trung tâm thành phố nhộn nhịp. Anh không phải người đàn ông vô lương tâm. Vì vậy, nếu như không sắp xếp cuộc sống ổn thỏa cho vợ anh sau này, anh sẽ cảm thấy vô cùng tội lỗi… Cuối cùng, anh chủ động đề nghị ly hôn.
Vợ anh ngồi đối diện, trầm tư nghe anh giải thích lý do ly hôn. Đôi mắt ấy rất đỗi dịu dàng. Nhưng 20 năm làm vợ chồng, anh quá hiểu rõ về cô, đằng sau đôi mắt hiền dịu ấy, anh biết rằng trái tim cô đang rỉ máu. Anh chợt nhận ra mình thật tàn nhẫn.
 
Ngày vợ anh đồng ý rời khỏi nhà. Công ty phải giải quyết một vài vấn đề, anh bảo cô đợi ở nhà, trưa về anh sẽ giúp cô chuyển nhà, chuyển đến căn hộ chung cư anh mua cho. Đồng nghĩa với việc cuộc hôn nhân kéo dài 20 năm sẽ kết thúc tại đây.
 
Buổi sáng ngồi trong phòng làm việc, anh bồn chồn, thấp thỏm. Đến trưa, anh vội vã về nhà. Căn nhà được dọn dẹp sạch sẽ, vợ anh đã đi mất rồi. Trên bàn đặt chiếc chìa khóa nhà anh mua cho cô, sổ tiết kiệm 500 triệu đồng và một bức thư cô viết cho anh.
 
Đây là bức thư đầu tiên mà cô viết cho anh:
 
“Em đi đây, em về nhà mẹ. Chăn em giặt phơi khô rồi đấy, cất ở ngăn cuối cùng bên trái tủ quần áo. Trời lạnh anh nhớ lấy ra đắp. Giày da tất cả em đều đánh xi rồi nhé, nếu anh không tự mình đánh được thì mang đến tiệm ông Tư đầu ngõ ấy. Sơ mi treo ở phía trên, vớ, thắt lưng ở trong ngăn kéo phía dưới tủ. Mua gạo nhớ mua gạo tám thơm của Thái Lan, anh nhớ vào siêu thị mua nhé, mua bên ngoài anh không thạo người ta bán hàng giả cho đấy. Dì Hai mỗi tuần đều đến dọn dẹp nhà cửa một lần, cuối tháng anh nhớ gửi tiền cho dì ấy. Còn nữa, đồ cũ cứ cho ông Tư đầu ngõ nhé, ông ấy gửi về quê cho bọn trẻ con, chắc chúng nó sẽ vui lắm.
Dạ dày anh không tốt, em đi rồi anh nhớ uống thuốc đều đặn. Thuốc em nhờ người ta mùa từ Quảng Bình, có lẽ cũng đủ dùng nửa năm. Anh ra ngoài thường quên mang theo chìa khóa nhà, em gửi một chùm ở chỗ bảo vệ, lần sau nếu quên thì đến đấy lấy nhé. Buổi sáng đi ra ngoài anh nhớ đóng cửa sổ, mưa tạt vào sẽ làm ướt nhà đấy. Canh cá lóc – món mà anh thích em để ở trong tủ lạnh. Anh về nhớ hâm lại rồi hãy ăn nhé. Gửi anh, người em yêu nhất ”
 
Những dòng chữ xiêu vẹo nhưng tại sao nó cứ như những viên đạn bắn vào trái tim anh, mỗi viên đều mang theo tấm chân tình xuyên thẳng vào ngực – đau nhói.
 
Anh từ từ đi vào nhà bếp. Mỗi đồ vật ở đây đều lưu giữ dấu tay, hơi thở của cô. Anh chợt nhớ về 20 năm trước, anh làm ở công trường xây dựng dầm mưa dãi nắng. Những ngày tháng bần hàn của cuộc đời đều có cô bên cạnh. Nhớ lại bát canh cá lóc nóng hổi đã sưởi ấm trái tim anh trong những ngày mùa đông lạnh cắt da cắt thịt, nhớ lại giây phút anh đã từng hứa
với lòng mình nhất định sẽ mang lại hạnh phúc suốt đời cho cô.
 
Anh quay người, nhanh chóng khởi động xe.
 
Nửa tiếng sau, cuối cùng anh cũng tìm thấy cô đang đợi tàu trở về quê.
Anh giận dữ nói: “Em muốn đi đâu? Anh làm việc mệt mỏi cả ngày, về đến nhà, đến cơm nóng cũng không có mà ăn. Em làm vợ như vậy à? Về nhà với anh ngay”.
 
Anh trông rất hung dữ và thô lỗ!
 
Đôi mắt cô ướt nhòe, cô đứng lên, ngoan ngoãn theo sau anh đi về nhà. Giọt nước mắt xen lẫn niềm vui …… Cô không biết rằng, lúc này đi trước cô, anh đang dằn lòng cố kìm nén những giọt nước mắt …Suốt quãng đường từ nhà đến đây, anh thực sự rất sợ, sợ không tìm thấy cô, sợ từ đây sẽ mất cô mãi mãi.
 
Anh tự trách mình sao lại ngu ngốc đến vậy, hóa ra đánh mất cô ấy cũng giống như anh đánh gãy xương sườn của mình…Hai mươi năm đồng cam cộng khổ, hai người đã buộc chặt cuộc đời mình vào nhau, mãi mãi không thể tách rời.  Tại thời điểm sai lầm, địa điểm sai lầm, chỉ cần gặp được đúng người, tất thảy mọi thứ đều sẽ đúng.
 
Giàu có thực sự không phải số tiền trong thẻ ngân hàng, mà là nụ cười hạnh phúc trên khuôn mặt bạn.
Tiền nhiều hay ít không quan trọng, quan trọng là tìm được một người toàn tâm toàn ý yêu thương bạn.
Trên thế giới này, hạnh phúc nhất là 3 từ “ta yêu nhau”. Hiểu được bản thân mình muốn gì, thế giới mới có thể hiểu được bạn.

 

      Ở bậc Tiểu học tôi phải chuyển trường ít nhất cũng năm hoặc sáu lần vì chạy giặc. Hồi cuối năm lớp Nhì (ngày nay gọi là lớp Bốn), trong lúc tản cư, Tây dỡ nhà  nên gia đình tôi phải về quê ngoại sống tạm. Sáu tháng liền không đi học, vì quá xa trường, tôi cơ hồ quên hết chữ nghĩa, tối ngày an phận với nghề chăn vịt, cắm câu bắt cá. Rồi một hôm, có lẽ do tình cờ, ba tôi liên lạc được với người bạn của ông hiện mở trường dạy học ở Cầu Cống. Ông cho tôi hay ngày trước để kịp chuẩn bị quần áo, sách vở trở lại trường. Lúc đó tôi mang tâm trạng bất cần, học cũng tốt mà ở nhà sống cuộc đời nông dân cũng xong.

      Ngày kế cha con tôi lội bộ độ ba cây số xuống Cầu Đôi, rồi đón xe đò đến Cầu Cống. Ông dắt tôi đến nhà bác Bảy Phối gởi tôi ở đó đi học với con bác là anh Tấn, anh Đức. Ông Thầy mặt mũi ra sao tôi cũng chưa biết. Ba chỉ nói mọi việc ba đã sắp xếp xong. Chuyện trò với bác Bảy gái trong chốc lát, ba tôi ra về, căn dặn tôi ở lại ráng học. Nhà Bác Bảy lợp lá, cất giữa vườn chuối của ông Bảy Tiền, phía trong là buồng ngủ của hai bác, bên ngoài một cái giường cho nhiều người. Ở miền quê, người ta chọn chỗ rồi đóng sáu cọc ngang làm trụ, sau đó thả những cây làm cái khung, xong chẻ tre thành những miếng đều nhau, róc mắt và vuốt cho láng đóng đinh như tấm vạt giường, trải chiếu lên thì có chỗ ngủ. Tôi để đồ đạc trên giường ngồi đợi Tấn, Đức đi học về. Nguyên quán gia đình bác Bảy ở An Phú Thuận, cách làng tôi chừng vài cây số, vùng đó cũng lộn xộn vì Tây ruồng bố, bắn ô buýt (pháo binh) thường xuyên. Không biết từ khi nào bác cất nhà ở đây vừa lánh nạn vừa có nơi cho các con bác đi học, trong khi bác trai bám trụ lo ruộng nương, vườn tược. Theo lời bác, xóm nầy rất yên, Tây đóng đồn ở Cầu Cống, nhưng ít khi, đến bố ráp, có lẽ đây là vùng ranh giới của các làng Tân Hạnh, Phước Hậu và Lộc Hòa vì vậy bên nầy đùng trách nhiệm cho bên kia, nên dân chúng sống yên ổn. Dân An Phú Thuận rủ nhau đến đây cất nhà cửa cho đàn bà trẻ em ở lánh nạn chắc vì lý do vừa kể.

      Tấn, Đức đi học về vồn vã chuyện trò với tôi, dù chưa gặp mặt nhưng bác Bảy đã cho hai anh biết trước là tôi sẽ đến ở trọ đi học từ mấy hôm trước. Sự thân thiện của hai người bạn mới khiến tôi cũng an lòng. Cơm nước xong hai bạn dẫn tôi đi dạo xung quanh nhà cho biết, nhân tiện giới thiệu tôi với một vài người bạn như Út, Hai , chị Đầm. Út mặt lắt chắt nhưng nhiệt tình, anh  đưa tôi về nhà chào hỏi gia đình. Ba Út, ông Sáu Móm, một ông già khó tính hay kiếm chuyện gây gổ với hàng xóm. Anh thứ Chín của Út luôn nói tiếng Tây với người trong nhà dù không một ai biết thứ tiếng mà anh Chín xí xô xí xào nghĩa là gì.

      Sáng hôm sau tôi dậy sớm, phần vì lạ chỗ, phần khác vì nôn nóng muốn biết trường, lớp, thầy bạn như thế nào. Từ nhà trọ đến trường khoảng nửa giờ. Tôi chuẩn bị sẵn sàng đi theo Tấn, Đức. Bọn học sinh phải qua cây cầu ván cao bắt ngang sông.  Sông nầy chảy từ Cầu Lộ, qua đình Tân Giai, rồi cầu Vòng, Cầu Cống đến tận Cần Thơ. Cách cầu chừng ba trăm thước là trường học. Trường lợp lá, chung quanh che bằng những vách tạm cũng bằng lá, không hàng rào, một sân chơi nhỏ. Trong lớp có tới hai bảng đen treo trên hai vách đối diện nhau, một tấm dùng để viết bài cho các lớp nhỏ, một tấm khác dùng cho các lớp lớn hơn. Học sinh sử dụng bảng nào thì ngồi quay mặt về hướng đó, thầy giáo luôn đứng ở giữa lớp học, khi giảng bài cho cấp nào thầy đến chỗ bảng lớp đó. Tôi đã quen với cảnh tượng lớp học như thế nầy khi tôi học vở lòng chữ Nho, sau đó là khi bắt đầu học tiếng Việt với vị Thầy ở cùng xóm mà theo vai vế tôi phải gọi là ông thay vì gọi thầy. Năm tiếp theo tôi học ở chành lúa của bác Sáu, thầy giáo là người theo Việt Minh trong phong trào kháng chiến thời bấy giờ. Chà lết trên những băng ngồi nhỏ xíu một thời gian dài, đến một lúc tình hình tạm yên, má tôi mới đem tôi đến chợ Phú Quới xin vào học trường công. Lúc đó gần đến nghỉ hè, nhưng quí vị giáo chức vẫn nhận tôi và các bạn cùng xóm vào học. Ông Đốc học, thầy Trần Duy Mẫn, có sáng kiến là cho các học trò mới vào lớp của ông (Hiệu trưởng thời Pháp gọi là Ông Đốc, tiếng Pháp: Le Directeur) và ngồi các bàn còn bỏ trống phía sau các học sinh của thầy, mỗi ngày ông trắc nghiệm chúng tôi một môn học, ví dụ tập đọc, viết, toán, Pháp văn, trong một tuần lễ ông đã định được trình độ cho mỗi học sinh mới, tiếp theo thì đích thân ông dẫn từng đứa đến giao cho thầy phụ trách. Tôi học ba năm ở bậc tiểu học Phú Quới với bàn ngồi thoải mái, nay bất đắc dĩ phải trở lại giai đoạn cực khổ ban đầu của trường lớp, một ít thất vọng chợt đến với tôi.

      Còn đang ngơ ngác thì nhiều tiếng nói vang lên:

- Thầy đến ! Thầy đến !

      Tôi đảo mắt nhìn quanh quất một lượt, không thấy ai có vóc dáng ông thầy. Thầy là bạn của ba tôi, dù chưa gặp mặt, nhưng tôi đinh ninh ông thầy phải có dáng mạnh khỏe vì các bạn của ba tôi đa số là người học võ, các cô chú đồng môn với ba mà tôi quen ai cũng vai u thịt bắp ngay đến phái nữ như cô Tư Cúc, cô Bảy cũng thế. Đàng này người mà các bạn gọi thầy, dáng nhỏ thó, lưng còng, đi khập khểnh từng bước một với chân trần. Khi ông xuất hiên đến lúc bước hẳn vào lớp học mất khá nhiều thời giờ, có lẽ thầy mới tập đi không lâu sau khi hết bịnh. Tôi thật sự bỡ ngỡ trước cảnh trường và vị thầy. Bề ngoài của ông thầy ngay lần đầu tiếp xúc với học sinh ảnh hưởng rất lớn đên việc dạy dỗ sau nầy. Thần tượng tôi dệt từ hai hôm nay về trường, lớp, thầy bạn ít nhiều  tan biến trong tôi. Tôi cố gắng tỏ ra là con nhà biết lễ giáo, cũng mau mắn đến trước người đàn ông bịnh tật chấp tay cúi đầu chào hỏi. Ông thầy trái lại vồn vã nắm tay tôi một cách thân tình:

            - Em là Sang con anh Tư đây à? Anh Tư nói nhiều về em với “qua”. Thôi cứ yên trí ở đây học hành.

      Tôi đứng nép một bên nhường lối cho thầy đi trước rồi chậm rãi theo sau. Tôi rất ngạc nhiên, đám học trò đủ cỡ tuổi đang ồn ào, bây giờ im phăng phắc khi thầy hiện diện, dù không có trống báo giờ học. Thầy giới thiệu tôi với cả lớp, kế đó tôi tự động kiếm chỗ ngồi cạnh Tấn, Đức.

      Trường nghèo nàn gây cho tôi chút ít chán nản, trái lại bạn học hay nói đúng hơn là học sinh trường này gieo cho tôi ấn tượng đẹp. Tất cả, nam nữ học sinh, từ lớn tới các em mới vào học ai cũng có gương mặt dễ mến. Cô bé Hoàng chừng sáu tuổi trong giờ ra chơi của buổi sáng đầu tiên đã tìm đến chỗ tôi đang chuyện trò với các bạn mới, cất tiếng làm quen:

          - Anh Sang ơi, mỗi bữa anh đên dạy em học nhen!

Tôi hỏi em :

         - Sao em biết tên anh?

        - Thầy nói hôm qua lúc ăn cơm chiều là anh sẽ dạy em học mỗi ngày. Tôi vuốt tóc cô bé dễ thương, dạn dĩ như gián tiếp nhận lời  em. Cách tổ chức lớp học như thế này, tôi đã quá quen. Một ông thầy khó có thể chăm sóc hết cho tất cả học sinh cùng một lúc, do đó ông chọn các học sinh cùng trình độ ngồi học chung nhau, lúc ông giảng bài cho cấp lớp này thì lớp khác làm bài tập, chép bài. Mấy em mới vào học đôi khi thầy nhờ các học sinh lớp lớn làm phụ giáo giúp các em này học. Do khéo sắp xếp mà cả lớp học sinh nào cũng được chỉ dạy hoặc trực tiếp hay gián tiếp. Học sinh trường này (không có tên) đạt được tiến bộ, và tình đồng môn trở nên thân thiết hơn.

       Mấy năm học trường công, tôi có rất ít bạn, mới nhập môn ở đây độ một tháng tôi lại có nhiều bạn hơn, học sinh miệt vườn dường như ai cũng hiền hậu dễ mến. Xóm tôi ở trọ ngoài Tấn, Đức, Út còn thêm Hai. Đặc biệt Hai cao hơn tôi cái đầu, anh biết nhiều chuyện mà cỡ tuổi như tôi không bao giờ nghĩ tới. Học hành Hai kém tôi dù lớn tuổi và lớn xác hơn, mỗi sáng trước khi đi học, Hai thường vác cần câu nhấp cá lóc về làm thức ăn cho gia đình. Nhà Hai nghèo nên anh làm lụng vất vả, có hôm anh phải nghỉ học phụ giúp ba má trong việc ruộng nương Hai kể tôi nghe  chuyện các vị sư trong một chùa gần đó bắt chuột ăn thịt thay vì ăn chay. Chùa  cách Cầu Cống một đoạn đường chừng một cây số. Không biết vị trụ trì tên gì nhưng Hai gọi là chùa ông Tí và đọc những câu vè  anh đã thuộc lòng như sau:

      Đối diện chùa Ông Tí là chùa của bà Hợi, người dân ở đây gọi trại là chùa bà Út vì trong mười hai con giáp: Tí (chuột) đứng đầu, kế đó theo thứ tự lần lượt: Sửu, dần, mẹo, thin, tỵ, ngọ, mùi, thân, dậu, tuất và chót hết là Hợi do vậy dân chúng gọi chùa bà Út cũng đúng, không sai chút nào. Chùa vắng khách đi lễ, có lẽ vì loạn lạc, không ai dọn dẹp, cỏ mọc um tùm, Hai lãnh phần giẫy cỏ. Anh gọi Tấn, Đúc, chị Đầm và tôi cùng làm, xong công việc ngoài chuối chim, xôi còn có tiền xài lai rai. Phải nói đây là công lớn của Hai, anh mang bẩm tật cà lăm, vậy mà anh cũng kỳ kèo trả giá với bà Út để cả bọn cùng được đền công hậu hĩ dù bà Út nổi tiếng là hà tiện, nếu không muốn nói là keo kiệt.

      Từ Cầu Cống tới trường có nhiều học sinh đủ mọi trình độ, dường như họ thuộc thành phần khá giả,nhà anh Vinh có vẻ khang trang với khu vườn khá rộng, trước sân trồng toàn huệ, buổi sáng hương thơm của hoa huệ lan tỏa một vùng, khiến mỗi khi qua nhà Vinh tôi thường dừng lại ít phút để tận hưởng mùi thơm quyến rũ nầy. Cạnh vườn huệ là nhà Sương, nhà Hà. Sương, Hà bà con chú bác, cả hai đều nhà ngói có vườn rộng, tiếp đến là nhà Bảo Sanh cô mụ Bê, em chị Bê là Tám Hường.  Học sinh đến từ Phước Hậu độ mười mấy người cả nam lẫn nữ. Cùng cấp lớp với tôi có Hai Nhọn, Ri, Ẩn, Cảnh, Thoa. Trong lớp chỉ có tôi nhỏ thó, các bạn khác ai cũng cao lớn, các nữ sinh cũng cùng hoặc xê xích chút ít tuổi với tôi.

      Ngày đầu thầy cho đề luận làm tại lớp, buổi chiều thầy chấm xong với lời phê bình kỹ lưỡng cho từng học sinh. Trong lớp bài luận của tôi xếp hạng nhứt kế đến là bài của cô Tám Hường.  Hường dường như không tin  cô bị xuống hạng nhì, vì bấy lâu nay cô luôn là học trò giỏi nhứt. Hường nhìn chòng chọc vào tôi như nghi ngờ, mãi đến những lần sau nữa cô mới chịu phục. Riêng tôi, tôi cũng không tin nổi khả năng của mình. Đọc kỹ những lỗi đã được sửa chữa và phê bình chi ly của Thầy, bấy giờ tôi mới thật sự tin tưởng ông. Thầy dường như cũng muốn huấn luyện tôi trở thành học sinh giỏi về Việt văn, vì vậy, mỗi khi đọc một bài báo hay một áng văn thầy đều bắt tôi đưa ra nhận xét, phê bình hay dở, dần dà cách hành văn như khắc sâu vào trí óc của tôi, nếu phải viết một bài luận tôi không cảm thấy khó khăn như trước. Tôi viết văn càng ngày càng khá, những bà con trong xóm đên nhờ thầy viết đơn Thầy đều chỉ định tôi viết cho họ. Lần hồi xung quanh trường những người nhờ tôi viết đơn, thư  đều đối xử thân tình với tôi, đôi khi bà con đón lúc tôi đi học về hoặc ngày nghỉ nhờ viết đơn khỏi phải đến trường làm phiền Thầy. Có hai loại đơn, nếu là xin những giấy tờ đi đường, làm ăn xa thì tôi có thể viết trôi chảy vì  tôi từng viết giúp bà con trong xóm tôi khi tôi còn học lớp ba ở Phú Quới đến nay tôi nhớ rành mẫu mực. Còn viết gởi xin giảm án ở các trại Giáo hóa của Việt Minh thì phải do Thầy tôi thảo trước.

      Thầy tôi thuộc thành phần trí thức Sài gòn, vì yêu nước nên ông vô bưng theo Việt Minh kháng chiến chống quân xâm lược, quanh năm suốt tháng sống trong rừng sâu, nước độc, ông mắc bịnh sốt rét đến rút xương sống trở thành tàn phế, do vậy ông rành chuyện trong hàng ngũ Việt Minh. Bị tật nguyền ông chọn  nghề dạy học mưu sinh, gác bỏ lý tưởng an dân cứu nước. Chánh quyền thực dân đối với người sa cơ lỡ vận cũng không làm khó dễ gì, nhờ vậy ông đào tạo một số không nhỏ học trò thành đạt sau này. Học trò của Thầy tùy theo hoàn cảnh, lý tưởng một số phục vụ bên Quốc gia, một số khác đấu tranh dưới cờ của mặt trận. 

      Bất đắc dĩ phải chọn nghề dạy học, nhưng tất cả môn sinh không ai phủ nhận việc giảng dạy vô cùng hay ho của Thầy, ông không bao giờ nóng giận, trong mọi tình huống thầy vẫn dùng lời lẽ nhẹ nhàng, thân mật. Về môn Việt Văn dường như Thầy có lối giảng dạy đặc biệt.  Nhiều  bạn khi vào học, văn bất thành cú, nhưng độ năm tháng sau, họ đã viết văn suôn sẻ. Ngoài tài dạy học Thầy tôi còn là con người khiêm tốn và tự trọng.

      Khi ngã bịnh, vì thiếu thuốc men, nên bịnh càng ngày càng nặng, cấp chỉ huy Việt Minh, mới nghĩ đến việc đưa thầy về với gia đình, lúc đầu họ đem ông đến vùng Cầu Cống gởi tạm trong nhà cảm tình viên. Bịnh tình  nặng thêm có lúc tưởng thầy không qua khỏi lưỡi hái tử thần. Bà con giúp đỡ từ thuốc bắc, thuốc nam lần hồi bịnh tình thuyên giảm. Thầy nghĩ là mạng sống của mình do bà con ở xóm nầy cưu mang, nên khi bình phục thầy phải làm cái gì đó để đền đáp ơn họ. Vốn hiện sở hữu của Thầy chỉ là mớ chữ nghĩa thu lượm được tư hồi còn đi học. Trước tiên thầy dạy con chủ nhà đã tận tụy chăm sóc thầy, kế đó là các trẻ trong xóm. Việc dạy học có kết quả tốt, bà con trong xóm mới nghĩ tới việc mở trường cho Thầy, họ cùng nhau xin phép, cất trường và cổ động việc học. Dân trong xóm từ  gia đình khá giả tới nghèo nàn, ai thầy cũng biết tên tuổi và hơn một lần đến tận nhà thăm hỏi.

      Dạo tôi trọ học tại đó, chúa nhựt nào thầy cũng rũ tôi cùng ông bơi xuồng đến thăm gia đình học sinh, những gia đình Thầy viếng thăm đa số là dân An Phú Thuận tản cư đến. Sau nầy tôi mới nghĩ là trước kia hồi còn trong hàng ngũ Việt Minh có lẽ Thầy quen biết nhiều với người dân An Phú Thuận. Trong số những nhà chúng tôi thăm có nhà Lẹ, con bác thợ xuồng. Khi thầy giới thiệu tên ba tôi, bác thợ xuồng như biết rành gia đình tôi. Vì chỗ thân tình của gia đình nên Lẹ không còn e lệ nữa. Lẹ có làn da trắng như các tiểu thư đài các,mớ tóc quăn tự nhiên phủ tận  thắt lưng, mới vào học gặp Lẹ tôi có cảm tình và muốn làm bạn,nhưng Lẹ luôn e dè không muốn tiếp chuyện với tôi.  Sau lần đến nhà thăm viếng, tôi và Lẹ trở nên thân hơn, những lúc bí toán Lẹ không ngần ngại mang tập vở đến nhờ tôi giải giùm. Mấy tháng học ở Cầu Cống qua mau, mười mấy năm sau, trong một chuyến công tác ở quận Đức Tôn tôi gặp lại Lẹ và đứa con đang đi chợ, nhờ vào mái tóc quăn và nước da quí phái tôi nhận ra Lẹ. Mừng rỡ, hàn huyên một chốc rồi chia tay, từ ấy tới bây giờ tôi không còn tin tức gì về Lẹ nữa. Một kỷ niệm đẹp vụt thoáng qua!!

Những người khốn khổ  <<<<<<