MÚA LÂN - SƯ - LONG
In từ Trang nhà: Hội Thân Hữu Gò Công
Category: Đời Sống - Xã Hội
Tên Chủ Đề: Chuyện Linh Tinh
Forum Discription: Nói chuyện linh tinh về đủ mọi điều ...
URL: http://www.gocong.com/forums/forum_posts.asp?TID=1080
Ngày in: 25/Aug/2025 lúc 11:22pm
Software Version: Web Wiz Forums 8.05a - http://www.webwizforums.com
Chủ đề: MÚA LÂN - SƯ - LONG
Người gởi: Hoang_Ngoc_Hung
Chủ đề: MÚA LÂN - SƯ - LONG
Ngày gởi: 14/Sep/2008 lúc 9:03am
từ điển mở
http://vi.wikipedia.org/wiki/M%C3%BAa_l%C3%A2n_-_s%C6%B0_-_r%E1%BB%93ng#searchInput -
http://vi.wikipedia.org/wiki/H%C3%ACnh:Chinese-new-year-clown-dragon.jpg"> 
http://vi.wikipedia.org/wiki/H%C3%ACnh:Chinese-new-year-clown-dragon.jpg"> 
Múa lân-sư-long (LÂN, SƯ, RỒNG) là một môn nghệ thuật múa dân gian http://vi.wikipedia.org/wiki/%C3%81_%C4%90%C3%B4ng - Á Đông có nguồn gốc từ http://vi.wikipedia.org/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c - Trung Quốc , thường được biểu diễn trong các dịp lễ hội, đặc biệt là http://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%BFt_Nguy%C3%AAn_%C4%90%C3%A1n - Tết Nguyên Đán và http://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%BFt_Trung_Thu - Tết Trung Thu , vì ba con thú này tượng trưng cho thịnh vượng, phát đạt, hạnh phúc, hanh thông...
Múa Lân - Sư - Rồng không những là nghệ thuật trong dân gian mà còn là sự tranh tài với nhau giữa các đội múa. Tùy theo không gian rộng hay hẹp, tùy theo ý nghĩa của dịp lễ hội, đội Lân-Sư-Rồng biểu diễn từng bài, từng cách múa cho phù hợp. Có thể phối hợp múa lân với sư, múa lân với rồng hoặc phối hợp cả ba thể loại với nhau.
Trong màn trình diễn múa lân, sư, rồng, không thể thiếu http://vi.wikipedia.org/wiki/%C3%94ng_%C4%90%E1%BB%8Ba - Ông Địa , một người bụng phệ (do độn vải) mặc áo dài đen, tay cầm quạt giấy to phe phẩy, mang mặt nạ ông địa đầu hói tròn cười toe toét đi theo giỡn lân, giỡn khách xem múa hoặc mua vui cho gia chủ. Ông Địa được cho là hiện thân của Đức http://vi.wikipedia.org/wiki/Di_L%E1%BA%B7c - Di Lặc , một vị http://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%E1%BA%ADt - Phật lúc nào cũng tươi vui hiền lành. Truyền thuyết kể rằng Đức Di Lặc đã hóa thân thành người và chế ngự được một quái vật (con lân) từ dưới biển lên bờ phá hoại. Đức Di Lặc hóa thân thành người, gọi là ông Địa, lấy cỏ http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Linh_chi&action=edit&redlink=1 - linh chi trên núi cho quái vật ăn và hàng phục được nó, biến nó thành con thú ăn thực vật. Từ đó, mỗi năm ông Địa lại dẫn nó xuống núi chúc http://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%BFt - Tết mọi người, chứng tỏ quái thú đã thành thú lành, cái ác trở thành cái thiện. Ông Địa và con lân đi đến đâu là giáng phúc tới đó nên nhà nào cũng hoan hỉ treo rau xanh và giấy đỏ đón chào. Sau này, người có tiền thường treo giải bằng tiền buộc trong một miếng vải đỏ, treo cùng bắp cải hoặc rau xanh. Lân phải trèo lên cao lấy bằng được "thức ăn" này. Tất nhiên, ông Địa không cùng trèo với Lân mà chỉ cùng lân múa, phe phẩy chiếc quạt to, ru lân ngủ hoặc đánh thức lân dậy. Cảnh ông Địa vuốt ve lân và lân mơn trớn ông Địa, thể hiện được tình cảm và sự hòa hợp sâu sắc giữa loài vật và loài người trong một bầu không khí thanh bình, hoan lạc. //
Nguồn gốc
Trong Tứ Linh: Long, Lân, Quy, Phụng, chỉ có Quy (Rùa) là có thật còn Long, Lân, Phụng là những con vật trừu tượng chỉ mang tính thần thoại. Nhân ngày đầu năm dân tộc ta có truyền thống múa Lân, múa Rồng. Theo quan niệm của người xưa, Lân có thể xua đuổi tà ma, còn ông Địa là thể hiện sự thịnh vượng, no ấm, sung túc nhân đầu năm mới.
Trong màn múa Lân - Sư - Rồng, tiếng trống, tiếng thanh la, chập chõa là loại nhạc nền đặc biệt quan trọng. "Tùng cheng, cắc cắc, tùng cheng...", là âm điệu giao hòa của trống, thanh la và chập chõa. Trống đánh trong các cuộc múa Lân-Sư-Rồng gọi là Thất Tinh Cổ (trống bảy sao). Người đánh trống phải là người trưởng phái, hoặc phụ tá thứ nhất của trưởng phái. Trống đánh phải có bài bản, phù hợp với các bộ pháp của lân,sư hay rồng như chào, lạy, nằm, leo lên, tuột xuống, lúc khoan lúc nhặt, lúc dồn dập liên hồi như trống trận, nhờ đó mới có thể diễn tả được hết hùng khí của lân, sự oai phong của sư và rồng.
Múa lân
Ở http://vi.wikipedia.org/wiki/Vi%E1%BB%87t_Nam - Việt Nam , vào dịp http://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%BFt_Trung_Thu - Tết Trung Thu có tục múa lân (ở http://vi.wikipedia.org/wiki/Mi%E1%BB%81n_B%E1%BA%AFc - miền Bắc thường gọi là múa sư tử mặc dù sư tử thì không có sừng). Người ta thường múa lân vào trước tết Trung Thu nhưng nhộn nhịp nhất là hai đêm 14 và 15 âm lịch.
Lân có hai loại: loại có sừng và không sừng.
- Lân không sừng giống hổ là biểu tượng của tháng giêng. Đầu lân không sừng dùng để múa, thường dính vào sau gáy một miếng vải đỏ, viết chữ Vương lớn và đậm nét, mình lân có vòng đen.
- Lân có sừng chỉ có một sừng chính giữa nên còn gọi là kỳ lân, đầu tròn lớn, màu thân giống màu đầu lân, hay được sử dụng để múa nhất.
Lân chỉ chế tạo cái đầu thật công phu, còn mình là vải thêu, viền rất khéo. Có loại lân đặc biệt, nửa giống lân, nửa giống rồng, nhưng ít xuất hiện trong các buổi trình diễn.
Đám múa lân thường gồm có một người đội chiếc đầu lân bằng giấy và múa những điệu bộ của con vật này theo nhịp trống. Đầu lân có một đuôi dài bằng vải màu do một người cầm phất phất theo nhịp múa của lân. Ngoài ra còn có trống thanh la, não bạt, đèn màu, cờ ngũ sắc, có người cầm côn đi hộ vệ đầu lân và quan trọng nhất không thể thiếu đó là http://vi.wikipedia.org/wiki/%C3%94ng_%C4%90%E1%BB%8Ba - ông Địa . Thường đội lân đánh trống vang xóm và nhà nào có treo thưởng thì đội lân sẽ đến múa chúc vui, tiền thưởng thường treo trên cao, có khi buộc trên cành tre cao, đội lân sẽ đôn người lên cho lân há miệng ngoạm lấy (có khi làm thang là một cột thép dựng đứng để lân leo). Thường phần thưởng càng lớn thì treo càng cao, đội lân càng có nghề càng thích phần thưởng treo cao, xem như một thách thức các đội lân khác, đồng thời qua đó chứng tỏ tài nghệ của đội để thu hút các gia chủ khác. Nhưng trong nhà có người già thì phần thưởng lại được treo thấp dù có giá trị cao, chắc tránh cho lân gặp phải nguy hiểm xem như gia chủ để phước. Ông địa phải vào nhà vái chào người già, gia chủ, sau đến giỡn chơi hoặc làm hề cho trẻ em vui, nếu gia chủ tỏ ý muốn mời thì đoàn lân sẽ vào, sau khi lân ngậm được tiền, lân gục gặc đầu cảm tạ thì ông địa lại vái chào cảm ơn gia chủ trước khi đoàn lân qua nhà khác.
Có nhiều kiểu múa lân.
- "Độc chiếm ngao đầu" - Một con lân biểu diễn, thể hiện tài tả xung hữu đột, tiến thoái nhịp nhàng, bộ pháp hùng dũng, nhảy cao, trèo giỏi, tượng trưng cho cái uy, cái dũng của một mãnh tướng, một hảo hán, một vị anh hùng.
- "Song hỉ" - Hai con lân cùng biểu diễn, thể hiện niềm hân hoan khoan khoái, tâm đầu ý hợp như loan với phụng, như vợ với chồng, như đất trời và âm dương tương hợp.
- "Tam Tinh" - Ba con lân hợp múa với ba màu vàng, đỏ, đen, thể hiện những điều cầu nguyện của mọi người đạt được điều lành, ba điều tốt là http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Ph%C3%BAc&action=edit&redlink=1 - Phúc , http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=L%E1%BB%99c&action=edit&redlink=1 - Lộc , http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Th%E1%BB%8D&action=edit&redlink=1 - Thọ .
- "Tam Anh" - Ba con lân cùng múa, diễn tả http://vi.wikipedia.org/wiki/L%C6%B0u_B%E1%BB%8B - Lưu Bị , http://vi.wikipedia.org/wiki/Quan_V%C5%A9 - Quan Vũ và http://vi.wikipedia.org/wiki/Tr%C6%B0%C6%A1ng_Phi - Trương Phi vừa hùng dũng, vừa có chí lớn, vừa thương yêu, gắn bó với nhau hơn cả anh em ruột thịt cho đến chết.
- "Tứ Quý hưng long" - Bốn con lân cùng múa, gồm bốn đầu lân trắng, vàng, đỏ, đen (hoặc xanh), tượng trưng cho bốn mùa, bốn phương, bốn hiện tượng trong trời đất, diễn tả sự sung mãn, trường thọ, mạnh khỏe và hạnh phúc.
Múa sư tử
Múa sư tử thì khác múa lân, người múa núp kín thân mình trong bụng sư tử giả và sư tử thì không có sừng. Một tiết mục múa sư của người Hoa gồm 4 người: 2 người múa, 1 người đánh trống, 1 người cầm quả cầu. Trống trong múa Sư được đánh theo nhịp khác với múa Lân, người ta gọi nhịp trống trong múa Sư là nhịp trống http://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BA%AFc_Kinh - Bắc Kinh .
Múa rồng
Múa rồng của http://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Hoa - người Hoa xuất hiện muộn hơn múa lân và muá sư. Trước khi có điệu múa rồng còn có điệu múa loan hoàng và phượng hoàng nhưng ít phổ biến bằng (loan là mái, phượng là trống). Lúc đầu múa Rồng chỉ xuất hiện trong tết http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Nguy%C3%AAn_Ti%C3%AAu&action=edit&redlink=1 - Nguyên Tiêu và các dịp lễ hội sau vụ thu hoạch http://vi.wikipedia.org/wiki/M%C3%B9a_thu - mùa thu . Múa Rồng xuất hiện trong người Hoa ở Việt Nam vào khoảng những năm 1944-1945 do ông Trần Bồi, một chủ cơ sở sản xuất xà bông Trung Nam ở http://vi.wikipedia.org/wiki/Sa_%C4%90%C3%A9c - Sa Đéc , vốn là nguồn gốc Phước Châu ( http://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%BAc_Ki%E1%BA%BFn - Phúc Kiến ), nơi được coi là cái nôi của nghệ thuật múa rồng, tổ chức đội múa từ các thanh niên công nhân trong xưởng của ông. Múa rồng có rất nhiều điệu khác nhau, người ta cho rằng có đến hơn 30 điệu.
Rồng được chia thành ba loại:
- Rồng tơ được chế tạo bằng vải gắn chặt vào cây cứng để múa,
- Rồng tròn được làm bằng giấy cứng, có bụng tròn và dài,
- Rồng cứng chỉ dùng để rước, khiêng, chứ không để biểu diễn.
Múa lân hoặc Sư chỉ cần hai người, nhưng múa Rồng thì phải có nhiều người tập rất công phu để thể hiện được các động tác đồng bộ khi rồng uốn khúc, rồng phóng tới, rồng đảo lại. Múa rồng cần ít nhất 6 người, hoặc nhiều cũng đến 20-30 người cùng điều khiển con rồng phô diễn thần oai.
Tại Sài Gòn
Có nhiều đội múa lân sư rồng, gồm có các đội nổi tiếng lâu năm như: Phúc Kiến, Nhơn Nghĩa (người Quảng Đông), Ninh Giang (người Hẹ), v.v. http://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Qu%E1%BA%A3ng_%C4%90%C3%B4ng - Người Quảng Đông sở trường múa lân còn gọi là Nam Sư; http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Tri%E1%BB%81u_Ch%C3%A2u&action=edit&redlink=1 - người Triều Châu sở trường múa sư còn gọi là Bắc Sư; http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Ph%C3%BAc_Ki%E1%BA%BFn&action=edit&redlink=1 - người Phúc Kiến sở trường múa rồng. Và còn nhiều hội quán lân sư rồng ở các quận, huyện khác. Hoạt động lân sư rồng được duy trì và phát triển điều đặn hằng năm.
-------------
hoangngochung@ymail.com
|
Trả lời:
Người gởi: Hoang_Ngoc_Hung
Ngày gởi: 14/Sep/2008 lúc 9:09am
| Nhớ điệu múa Lân cung đình Huế |
|
|
(VietNamNet) - Người Huế còn quan niệm Lân vào nhà là may, là no ấm nên người ta thường mở rộng của để đón Lân vào nhà. Trong tiếng trống thúc giục, Lân đỉnh đạc nhảy vào gian giữa của ngôi nhà, múa rất oai vệ...
 |
|
Múa Lân trước lầu Ngũ Phụng |
Năm nào cũng vậy, khi tiếng trống Lân vang lên, có một người nghệ sĩ dù nay đã ngoài 90, vẫn say mê dõi theo nhịp trống.
Người nghệ sĩ ấy là Cụ Hồ Thái Nghi – 90 tuổi - hiện ở tại đường Phan Đăng Lưu - Huế. Những năm 1930, Cụ Hồ Thái Nghi là chủ của Đoàn Lân gia đình có tên “ Thái Nghi Đường” chuyên biểu diễn cho Vua xem. Đoàn Lân gia đình cụ cũng thường có mặt phục vụ trong các dịp Vua đón sứ thần nước ngoài hoặc mừng thọ Vua, mừng thọ Thái Hậu.
Cụ Thái Nghi vốn là một võ sư. Theo cụ , để điệu múa Lân đẹp, hấp dẫn, người múa phải biết võ, chí ít cũng phải biết đứng tấn để bộ pháp chững chạc, linh hoạt. Năm người con trai cụ, ai cũng thích múa Lân, nhưng để có được điệu bộ của những con Lân sống động đang nhảy múa, lăn vòng, dịu dàng đùa giỡn với lá cây, dũng mãnh phóng lên vồ trái cầu... thì cần phải trải qua một quá trình khổ luyện lâu dài. Chính vì thế mà trong 5 người con trai của cụ, chỉ có người con trai út là Hồ Văn Thái Sơn là nối được nghiệp cha và trở thành Chủ nhiệm Câu lạc bộ Lân truyền thống TP Huế.
Do hình thức múa cho Vua xem nên con Lân của Huế rất đĩnh đạc, có những bước nhảy thấp. Tiết tấu trống Lân Huế mang âm sắc cung đình - tiếng trống đánh lên nghe không vang rền, như bị kìm lại, bị tức nên rất mạnh. Đây là điểm khác biệt giữa múa Lân Huế với múa Lân Sài Gòn ( thực chất chính là múa Lân Trung Quốc – do những cư dân người Việt gốc Hoa ở Chợ Lớn tổ chức). Múa Lân Sài Gòn thường mang đậm tính biểu diễn võ thuật. Múa để biểu dương sức mạnh và tính mạo hiểm chứ không theo một điển tích nào cả. Vì thế, con Lân múa rất cao, biểu diễn ào ạt...). Từ chỗ xuất hiện trong cung đình, múa Lân sau đó rất phổ biến trong dân gian. Thế nên một màn múa Lân Huế có 7 trường đoạn, đó là “Thần linh xuất động” (Lân tỉnh dậy sau một thời gian tu luyện và ra khỏi hang ); “ Bát bộ liên hoa”; “Phục Lân”; “ Lân linh chi”; “ Lân tranh châu”; “ Lân lý kiều” và “ Lân hồi sơn”.
Điểm nổi bật của múa Lân truyền thống Huế là múa theo các trường đoạn trên nên tính nghệ thuật cũng mang nặng ý nghĩa biểu cảm. Người múa Lân muốn thành công phải hiểu các trường đoạn mới nhập vai được. Không chỉ là nghệ thuật múa mà hình ảnh con Lân Huế còn có một vẻ đẹp rất thơ. Trong logo biểu tượng Lân Huế luôn có ánh trăng thu – Đây là điều độc đáo mà chỉ riêng Huế có. Trong múa Lân Huế, bao giờ cũng có hai con: con Kỳ và con Lân (tức là Lân đực và Lân cái). Ông Địa tượng trưng cho sự hoan hỉ, cầm quạt để xua đuổi tà ma. Người Huế còn quan niệm Lân vào nhà là may, là no ấm nên người ta thường mở rộng của để đón Lân vào nhà. Trong tiếng trống thúc giục, Lân đỉnh đạc nhảy vào gian giữa của ngôi nhà, múa rất oai vệ...
http://vietnamnet.vn/dataimages/original/images747516_2.jpg"> |
|
|
Vốn là con vật biểu thị cho sự thịnh trị, thái bình của vương triều, sự no ấm của muôn nhà nên con Lân ngày xưa thường có hai màu chủ yếu: màu vàng tượng trưng cho Vua và màu xanh lá cây tượng trưng cho hoàng tộc. Cụ Hồ Thái Nghi cho biết : “ Ngày xưa Đoàn múa Lân cũng có đẳng cấp. Đẳng cấp này phân biệt dựa trên màu lông lợp trên cặp lông mày của con Lân. Thường có 3 đẳng cấp : Râu trắng trên 25 năm, râu đỏ trên 10 năm và râu đen trên 5 năm. Không phải ai muốn làm đầu Lân theo màu nào cũng được đâu”. Ngày nay, đầu Lân ở Huế được làm nhiều màu hơn, người múa cũng không còn phân biệt đẳng cấp10 năm hay 20 năm.Tuy nhiên, nếu so với cách làm đầu Lân của Sài Gòn thì đầu Lân Huế vẫn còn giữ những nét chủ yếu của ngày xưa.
Ông Lê Văn Trai, chủ hiệu làm Đầu Lân Thu Đông ở đường Phan Đăng Lưu – cơ sở làm đầu Lân cha truyền con nối đã hơn 50 năm nay - cho biết: “ Bây giờ đầu Lân Huế làm nhiều màu sắc hơn nhưng đó là những đầu Lân nhỏ, dành riêng cho trẻ em. Với những đầu Lân lớn thì chúng tôi vẫn làm theo quan điểm của Lân Huế xưa. Hình dáng con Lân hội tụ những nét tinh của của các linh thú khác. Có 3 màu chủ đạo là vàng,đỏ, đen là những màu thể hiện sự hài hoà giữa trời và đất. Hai ngù của Lân và phần trán là hai cái ngù và nét tinh anh của con rồng; hai má Lân có màu vàng tượng trưng cho con hổ, vì vậy người ta gọi là: “ Hổ - Báo hình”( tức là hình dạng con Lân là của con hổ và con báo ). Miệng của Lân là miệng của cá chép theo điển tích “ Cá chép hoá rồng”. Quanh đầu Lân, chúng tôi vẫn vẽ theo điển tích xưa, có đủ các con vật như con ốc sên, rắn, rít..., theo đúng truyền thuyết Lân bị đày phải ở trong hang đá nên các loài vật đeo bám đầy trên mình.”
 |
|
Đội múa Lân |
Múa Lân Huế bây giờ không còn bó hẹp trong phạm vi Huế mà những bước nhảy của Lân Huế đã đến với bạn bè thế giới. Tại các Liên hoan múa Lân quốc tế tổ chức tại Huế hay ở nước ngoài, múa Lân Huế luôn nhận được nhiều lời khen ngợi. Lối múa thì bài bản, có tích có tuồng nên dễ gây xúc động, hình ảnh con Lân thì mềm mại, duyên dáng. Anh Hồ Văn Thái Sơn đã kể một ký niệm không bao giờ quên, đó là vào năm 2000, tại liên hoan múa Lân châu Á tổ chức ở Okinawoa (Nhật ), khi Đoàn Lân Huế múa trường đoạn “ Lân tranh châu”, người múa đã thả những hạt kim sa xuống đất, khán giả Nhật đã vỗ tay tán thưởng một cách thú vị, nhiều người đã nhặt những hạt trân châu giả đó xem như là một điều thiêng liêng, đem đến điều may mắn cho
“ Nghệ thuật phục vụ nhân sinh, phục vụ cuộc sống”, trong mỗi màn múa Lân Huế cũng chuyển tải bao khát vọng của con người : đó là khát vọng thái bình, no ấm. Mỗi mùa Trung thu về, khi tiếng trống múa Lân rộn ràng đầu ngõ, thì nhà nhà ở Huế đều mở của đón Lân thay cho lời khấn nguyện hoà bình, no ấm.
|
-------------
hoangngochung@ymail.com
|
Người gởi: Hoang_Ngoc_Hung
Ngày gởi: 14/Sep/2008 lúc 9:11am
|
-------------
hoangngochung@ymail.com
|
Người gởi: Hoang_Ngoc_Hung
Ngày gởi: 14/Sep/2008 lúc 9:11am
|
-------------
hoangngochung@ymail.com
|
Người gởi: Hoang_Ngoc_Hung
Ngày gởi: 14/Sep/2008 lúc 9:12am
|
-------------
hoangngochung@ymail.com
|
Người gởi: Hoang_Ngoc_Hung
Ngày gởi: 14/Sep/2008 lúc 9:12am
|
-------------
hoangngochung@ymail.com
|
Người gởi: Hoang_Ngoc_Hung
Ngày gởi: 14/Sep/2008 lúc 9:26am
|
-------------
hoangngochung@ymail.com
|
Người gởi: Hoang_Ngoc_Hung
Ngày gởi: 14/Sep/2008 lúc 9:28am
|
-------------
hoangngochung@ymail.com
|
Người gởi: Hoang_Ngoc_Hung
Ngày gởi: 14/Sep/2008 lúc 9:31am
|
-------------
hoangngochung@ymail.com
|
Người gởi: Hoang_Ngoc_Hung
Ngày gởi: 14/Sep/2008 lúc 9:32am
|
-------------
hoangngochung@ymail.com
|
Người gởi: Hoang_Ngoc_Hung
Ngày gởi: 14/Sep/2008 lúc 9:32am
|
-------------
hoangngochung@ymail.com
|
Người gởi: Hoang_Ngoc_Hung
Ngày gởi: 14/Sep/2008 lúc 9:53am
Múa lân thời hiện đại
|
| http://vietbao.vn/index2.php?option=com_content&task=emailform&id=40065913 - |
http://vietbao.vn/index2.php?option=com_content&task=view&id=40065913&pop=1&page=0 - |
http://vietbao.vn/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=40065913 - |
http://vietbao.vn/vi/Van-hoa/Mua-lan-thoi-hien-dai/40065913/181/ - | |
|
http://tim.vietbao.vn/con/ -
TTCN - Khó có thể xác định chắc múa lân (miền Bắc gọi là múa sư tử) xuất hiện ở xứ ta từ lúc nào, nhưng trong nghệ thuật tạo hình truyền thống lân xuất hiện khá phổ biến:
hoặc đứng một cặp trước các đền, miếu, lăng mộ hoặc thống thuộc vào bộ tứ linh (long, lân, qui, phụng) để biểu thị điều chúc tụng kiết tường như ý: lân mẫu xuất lân nhi (cha mẹ cao quí sinh quí tử), sư tử hí cầu (đạt được sở nguyện); hoặc ám chỉ điềm lành (lân hiện thái bình), thánh nhân ra đời... Đó cũng là ý nghĩa của bản thân hoạt động múa lân, sư tử.
Thật ra truy cứu từ tục lệ múa lân của các địa phương ở Trung Quốc ta thấy có các mục la hán hí sư tử, tiểu hòa thượng hí sư, A Phổ thọ tinh (ông thọ) và các vai phụ (la hán, chú tiểu, ông thọ) nói trên đều bắt nguồn từ vai hề trong hình thức múa na (múa đeo mặt nạ) của tín ngưỡng Saman giáo. Khi du nhập vào Nam bộ, nơi tín ngưỡng thờ thổ địa thịnh hành, nên các vai phụ trong múa lân (mà có lẽ phổ biến là vai chú tiểu) được gọi chết tên là ông địa.
Ở đây địa là thần linh bản thổ, bản xứ đảm nhận việc dẫn đường cho lân - biểu tượng cho điềm lành.
Xu hướng chung trong tiến trình phát triển của múa lân tuy vẫn còn đảm bảo tính chất hài hòa của võ và văn, song càng lúc càng ngả qua phong cách võ nhiều hơn văn và tích hợp những hình thức biểu diễn của các trò tạp kỹ, mãi võ khác. Thịnh hành là các tiết mục Thất tinh bản nguyệt, Mai hoa thung, Trúc thanh, Chồng la hán, Song sư.
Thất tinh bản nguyệt: Người Hoa tin rằng ai thấy được chùm sao Thất tinh (Thiên vương) vây quanh Mặt trăng thì sẽ giàu có. Và ngay lúc đó, nếu ước nguyện điều gì thì được mãn nguyện. Từ đó nảy sinh ra tiết mục Thất tinh bản nguyệt có tính tạp kỹ, diễn viên bước nhanh trên bảy cái siêu gốm xếp theo đồ hình của chùm sao Thất tinh, bao quanh một chậu nước (hay quả dưa hấu) tượng trưng cho Mặt trăng.
Lân bỏ bộ múa, lần lượt bước qua bảy cái siêu đó sao cho đẹp mắt, gọn gàng... và không làm vỡ các siêu gốm. Tiết mục này đòi hỏi một kỹ thuật về bộ tấn chính xác mà nhẹ nhàng, tức phải có một trình độ võ thuật cao siêu. Chính vì vậy mà tiết mục này không phổ biến trong đội lân, và đến nay hầu như đã không còn phổ biến. Thay vào đó là tiết mục lân múa trên mai hoa thung.
|
Hình tướng lân
Lân trong múa lân có hình tướng khác với con lân trong quan niệm truyền thống (thân hươu, đuôi trâu, móng ngựa, sừng là u thịt cứng): ngoài cái sừng độc nhất thì lân trong múa lân thay vì móng đề lại là móng trảo, lại có hai vòi râu dài, dáng vẻ dữ dằn, răng nanh nhọn, khác với quan niệm lân là nhân thú hiền lành.
Thực tế trong giới múa lân ở Chợ Lớn, đầu lân có ba dạng chính: miêu hình (mèo), hổ hình, hổ báo hình. Lại xem lân là một trong tứ linh nên phải hội đủ các thành tố của bốn con vật thiêng.
Chẳng hạn: sừng, hai tai và đuôi phải kết hợp thành hình tướng con rùa (qui); rồng biểu hiện ở đường kéo dài từ khóe miệng ra tận quai hàm, cuộn thành song long, với mỗi xúc tu của lân là một con rồng...
Nói chung, tạo hình lân là việc tổ hợp những đặc điểm của tứ linh để đạt được những phong thái và uy linh mà không xa lạ với nhãn giới truyền thống của cộng đồng. | Mai hoa thung là tiết mục biểu diễn của lân trên “cọc trụ hoa mai”, tức trên một độ cao nhất định khác với “múa bộ” - tức múa lúc lân đã xuống núi. Mai hoa thung là tiết mục mới. Cho đến những năm sau 1975, chỉ có đội Quốc Oai Đường mới diễn múa trên mai hoa thung và kế đó là các đội Nhân Nghĩa Đường, Tinh Anh, Hồng Anh...
Múa trên mai hoa thung biểu thị con lân còn ở trên núi cao. Nó phải băng qua núi thấp đồi cao để tìm linh dược hoặc rong chơi đây đó. Mỗi cọc thung biểu thị cho một ngọn núi và con lân băng qua núi đồi, khe vực nhấp nhô đó phải thể hiện đủ các trạng thái xúc cảm: hỉ, nộ, ai, ái, ố, kinh, nghi, thụy, tỉnh.
Các vũ sinh múa đầu và múa đuôi phải phối hợp động tác ăn ý, thể hiện cho được lúc nào lân ngủ (thụy), lúc nào lân thức (tỉnh). Ngoài diễn đạt các trạng thái xúc cảm, vũ sinh còn phải tỏ rõ sự già dặn về trình độ võ thuật của mình qua việc thực hiện các bộ tấn có cự ly dài ngắn khác nhau với độ cao không chừng. Đó là chưa kể các chiêu thức tổng hợp để thực hiện các bước nhảy liên hoàn ngoạn mục: vừa tiến đó lại bất ngờ thoái bộ, vừa bước qua bên tả, lại liền trở bộ qua bên hữu, vừa tấn tới trực chỉ vừa vu hồi...
Múa trên mai hoa thung là tiêt mục thể hiện tuyệt kỹ của mỗi đội lân. Đặc điểm để nhận ra đẳng cấp của mỗi đội lân là chiều dài của giàn thung và độ cao của các cọc thung. Giàn thung ngắn nhất là 10m và giàn thung dài nhất hiện nay là 25m. Về độ cao, cọc thấp nhất là 0,8m và cao 2m đã được coi là cao, nhưng cao nhất không quá 3m.
Người múa bít bùng trong lốt con lân, khó nhìn được bao quát các tuyến múa, các điểm dừng (đầu cọc) trên đường lui tới, phải dai sức, vừa phải định được thần mới làm chủ được động tác diễn chính xác mà còn đạt được chất hoa mỹ. Đó là kết quả của việc luyện công, luyện khí, luyện thần và cộng vào đó là một phần năng khiếu thiên bẩm.
Trúc thanh là trò dùng một cây tre cao thang cho lân leo lên ăn cờ (lấy tiền thưởng). Tuy nhiên nó còn là trò tạp kỹ, các đội lân có thể cùng một lúc diễn từ hai, ba đến bốn cây trúc thanh, bố cục theo đồ hình song song đăng đối, tứ trụ hay thành hàng dọc để múa. Các vũ sinh luôn phải chú ý đến nhịp trống nhạc để phối diễn ăn ý tạo thành một màn diễn chung nhằm tạo hiệu quả nghệ thuật tổng hợp.
Các vũ sinh không chỉ trèo lên và tụt xuống, mà còn múa trên đỉnh cao của trúc thanh: hoặc nằm ngang ở thế “tỉnh trụ” trên ngọn tre mà đảo người tứ hướng, hay nằm theo thế “quá thiên cầu” rồi cột chân vào trụ theo thế “câu cước” mà diễn trên thân tre...
|
Ông địa
Hễ có múa lân là có ông địa - một vai phối diễn phổ biến.
Hình tướng của ông địa múa lân không giống với hình tướng của thần Thổ địa ở tranh tượng thờ và cũng không giống với diễn viên ông địa trong tuồng hài cúng miêu - gọi là chặp địa nàng - hay ông địa trong tiết mục Ông địa dâng liễn của lễ cúng kỳ yên ở đình làng.
Địa trong múa lân mang mặt nạ tròn đầy đặn, miệng cười rộng ngoác đến mang tai, mắt lớn, má lúm đồng tiền và nốt ruồi duyên bên má. Chính hình tướng hoan hỉ này nên có ý kiến cho rằng địa là phiên bản của Phật Di Lặc. | Tập hợp các chiêu thức độc đáo trên ngọn tre và cách buông mình chuồi xuống đất... làm cho Trúc thanh là một tiết mục tạp kỹ hồi hộp và hào hứng, biểu thị trình độ, sự khổ luyện của võ sinh và cũng là danh tiếng của võ đường, của môn phái. Do đó tiết mục Trúc thanh càng lúc càng được đổi mới với những trò diễn lạ, có trình độ cao hơn trước.
Lân chồng la hán (Điệp la hán) có lẽ xuất xứ từ tiết mục Lân thượng đài tức lân leo lên ba, bốn cái bàn chồng lên nhau theo một đồ hình nào đó. Cũng có ý kiến cho rằng đây là kỹ thuật chồng hai, ba, hay bốn lớp người lên thành một khối thuộc loại nghệ thuật gọi là “lực kỹ” và mục đích thực tiễn của nó trong múa lân là nhằm cho con lân đứng được ở một độ cao cần thiết để ăn cờ (lấy thưởng) đôi với trường hợp cờ chỉ treo ở một độ cao vừa phải, không cần sử dụng đên tiết mục trúc thanh.
Tuy xuất phát từ mục đích nào thì đến nay, đây là tiết mục diễn có nhiều sáng tạo mà tài nghệ tập trung ở việc thể hiện các tư thế chồng người độc đáo, lạ và đẹp mắt.
Song sư (lân múa với lân): Có lẽ tiết mục này nhằm chức năng chúc tụng kiết tường, thể hiện quan niệm âm dương hòa hợp bằng điệu múa hai con lân (song sư) có màu sắc khác nhau (biểu thị giới tính khác nhau) cùng giao hòa tương đắc thuận thảo. Chính vì vậy, điệu múa này còn gọi là song hỉ. Còn có điệu lân múa dưới cầu theo cốt truyện: lân đi qua cầu nhìn thấy bóng mình dưới nước, tưởng có con thú lạ nên nhảy xuống đánh nhau.
Nói chung Song sư chủ vào tính chất tài hoa: đẹp về dáng vẻ, vũ đạo, vào sự linh hoạt ở phong cách oai vũ, hùng hồn: động tác mạnh khỏe, bạo liệt với câu đồ vũ đạo chuyển đổi dứt khoát, đột ngột. Đối với các đội lân thì chiêu thức thường được hình thành trên các bộ pháp của môn phái mình. Tất nhiên, để thể hiện được hình tướng, động tác, tâm cảnh toàn bích, cũng có đội đã vận dụng một cách tổng hợp những sở trường của nhiều môn phái.
Số đội lân chuyên nghiệp ở TP.HCM lên đến hàng trăm. Có đội tập hợp đến cả trăm thành viên. Hệ thống tiết mục của múa lân gồm một tập hợp múa - diễn - tạp kỹ, diễn tấu nhạc gõ và biểu diễn võ thuật. Do đó, phát triển múa lân có nghĩa là phát triển các bộ môn khác và giá trị tổng hợp là sự hun đúc tinh thần thượng võ.
HUỲNH NGỌC TRẢNG |
-------------
hoangngochung@ymail.com
|
Người gởi: Phanthuy
Ngày gởi: 14/Sep/2008 lúc 11:21am
Thầy Hoàng Ngọc Hùng lúc nào cũng sẵn những tài liệu hợp cảnh hợp thời thật hay thật quí. Những bài và hình ảnh này rất quí để làm tài liệu dạy học và lưu giữ. PT đang rất cần đễ dạy cho học sinh. Cám ơn thầy Hùng lắm lắm .
-------------
PhanThuy-CA
|
Người gởi: Hoang_Ngoc_Hung
Ngày gởi: 15/Sep/2008 lúc 12:07am
Quà mọn từ người ở quê nhà; mong Trung Thu này, cô và các cháu vui nhiều hơn nữa.
-------------
hoangngochung@ymail.com
|
Người gởi: Phanthuy
Ngày gởi: 17/Sep/2008 lúc 12:06am
|
Hẵn rồi , thầy Hoàng Ngọc Hùng. Trưa hôm nay PT in ra những tấm hình Múa Lân, Múa Sư tử , Đèn lồng Trung thu... và đem cả bánh Trung thu để giới thiệu với các bé ngày Moon Festival của Trung quốc và Việt Nam. Bọn trẻ chăm chú nghe , thích thú lắm vì ngoài 1,2 bé là Việt Nam chúng có thể biết về Trung thu chứ con nít Mỹ không biết ngày này đâu . Nhưng điều bất ngờ là tụi nhỏ thích Ông Địa nhất đó thầy Hùng vì cái mặt rất buồn cười !
Lần nữa cám ơn thầy Hùng rất nhiều đã cho lớp 1 buổi sinh hoạt vui.
-------------
PhanThuy-CA
|
Người gởi: tuavanle
Ngày gởi: 20/Sep/2008 lúc 11:25pm
|
Phát hiện hai hành tinh hủy diệt nhau
Hai quả cầu khổng lồ lao thẳng vào nhau, gây nên một vụ nổ lớn và để lại đám mây bụi khổng lồ.
Một nhóm chuyên gia của Đại học Tennessee và Viện Công nghệ California thông báo rằng họ phát hiện đám bụi khổng lồ di chuyển xung quanh một ngôi sao có tên BD +20 307 - cách Trái đất 300 triệu năm ánh sáng (nghĩa là xảy ra cách thời điểm hiện tại ít nhất 300 triệu năm).
"Vụ việc giống như Trái đất va vào sao Kim. Giới thiên văn học chưa từng chứng kiến bất kỳ hiện tượng nào như vậy", Benjamin Zuckerman, một thành viên của nhóm nghiên cứu, nói.
 |
| Ảnh: Reuters. |
Nếu một trong hai hành tinh có sự sống, vụ va chạm khủng khiếp ấy chắc chắn đã hủy diệt mọi thứ trong vài phần nghìn giây. Đó là một sự kiện gây hủy diệt hoàn toàn", Gregory Henry, chuyên gia thiên văn của Đại học Tennessee, nhận định.
Tháng 7/2005, nhóm nghiên cứu đã phát hiện đám mây bụi bay quanh BD +20 307 có nhiệt độ rất cao. Nhưng phải mất tới 3 năm họ mới đủ cơ sở để kết luận rằng BD +20 307 được hình thành từ hai hành tinh có kích thước, khối lượng tương đương nhau.
"Chúng tôi không quan sát trực tiếp sự va chạm giữa hai hành tinh, nhưng sự hiện diện của một đám bụi nóng khổng lồ xung quanh BD +20 307 giúp chúng tôi suy đoán ra thảm họa đó. Khoảng cách từ đám bụi tới ngôi sao tương đương khoảng cách từ Trái đất và sao Kim tới Mặt trời", Henry nói.
Việt Linh
|
|
