LINH TINH CÂU CHUYỆN CHỢ DINH

1. Các…chợ Dinh ở đâu ?

1.     Chợ Dinh: phường Phú Hậu - tp Huế

2.     Chợ Dinh: phường Nhơn Bình - tp Quy Nhơn

3.     Chợ Dinh: phường 1, thị xã Tuy Hòa (Phú Yên)

4.     Chợ Dinh (tên xưa của Chợ Biên Hòa)

5.     Chợ Dinh: ở Đồng Sơn -  Gò Công

6.     …

2. Bài hát ru ở Huế có “chợ Dinh” (1),…

Ru em, em théc cho muồi (a)
Để mẹ đi chợ mua vôi ăn trầu
Mua vôi chợ Quán chợ Cầu
Mua cau Nam Phổ, mua trầu chợ Dinh

Chợ Dinh bán áo con trai (b),
Triều Sơn (c) bán nón, Mậu Tài (d) bán kim.

(a)   “théc cho muồi” : ngủ cho say

(b)  “Chợ Dinh bán áo con trai”.

Giai thoại về Định Viễn Quận vương thời gian đầu muộn con, nên thường bỏ tiền mua lụa, sai may thành nhièu  áo con trai rất đẹp, đem qua chợ Dinh bán rất rẻ để cầu con (sau khi sinh Tĩnh Cơ, Định Viễn Quận vương sinh thêm... 42 con trai và 31 con gái) . 

(c)   “Triều Sơn bán nón…”.

Nón Huế đã hiện diện từ rất lâu. Sách Phủ Biên Tạp lục của Lê Quý Đôn viết : “Thể cách làm nón ở xứ Thuận hoá có phần hơi khác với nón các nơi. Tại làng Triều Sơn và làng Tam Giáp thuộc huyện Phú Vang có những người thợ làm nón rất tinh tế và rất mỏng mảnh “.

Như vậy ngay từ xa xưa (1776 là thời điểm ra đời của Phủ Biên Tạp Lục) nón Huế đã có mặt và Triều Sơn là nơi phát xuất nón Huế (điểm phân biệt là thanh mảnh).

(d)  “Mậu Tài bán kim”.

Làng Mậu Tài (và làng Triều Sơn trên đây) đều thuộc tổng Mậu Tài (a) ; Mậu Tài có nghề thủ công luyện kim, kéo dây đồng và các sản phẩm kèm theo như kéo, kim may ,...

3. Chợ Dinh ở Gò Công:

Nhớ ông Huỳnh Đình Khiêm (một trong hai người sáng lập Việt Nam Ngân Hàng) có trưởng nữ tên là Dinh; bà lấy chồng làm hương cả, vị này lập ra chợ tại xã Đồng Sơn lấy tên vợ (Dinh). Chợ Dinh Gò Công không chỉ nổi tiếng với món nem chua mà còn là nơi tấp nập bán buôn tụ hội.

Gò Công vẫn nhớ chợ Dinh ngày trước qua câu hát vọng đến ngày nay:

"...Tàu ô mấy hiệp, chợ Dinh mấy người

Mấy người bán áo con trai

Chợ trong bán chỉ, chợ ngoài bán kim"

          Ở đây, có cụm từ “bán áo con trai” ở bài hát ru xứ Huế. Không biết giữa hai bài (Huế, Gò Công) có liên quan gì không !?.

(1). Một bài khác (ít người biết)

… mà bỏ vô nồi,
Cho mẹ đi chợ mua vôi ăn trầu.
Mua vôi chợ Quán chợ Cầu,
Mua cau Nam Phố mua trầu chợ Dinh.
Chợ Dinh bán nón quan hai,
Bán thao quan mốt, bán quai năm tiền.

(2) Mậu Tài (tổng):

·        Tổng Mậu Tài được thành lập thời các chúa Nguyễn gồm 19 xã  (kể cả xã Mậu Tài) và 1 thôn 1 chợ thuộc huyện Phú Vang.

·        Đến thời Gia Long điều chỉnh địa giới tổng Mậu Tài Nội Phủ gồm 14 đơn vị làng xã. Đây là vùng đất gần thủ phủ, kinh thành Phú Xuân, thuận lợi về giao thông đường thuỷ, sớm phát triển các ngành nghề thủ công truyền thống như chằm nón (Triều Sơn), luyện kim và kéo dây đồng thau (Mậu Tài), làm hoa giấy (Thanh Tiên), sản xuất giấy Dó (Đốc sơ), in tranh mộc bản (Làng Sình),đúc ngang thép (Võng Trì), sơn son thếp vàng (Tiên Nộn)...lại có một số di tích cổ như chùa Sùng Hoá, chùa Thanh Phước, bai đá điêu khắc Chăm (Kỳ thạch phu nhân), có hội vật truyền thống đầu năm ở làng Sình (Lại Ân), hội đua thuyền trên sông Hương...