Tôi tình cờ nghe được mẩu đối thoại - giữa hai người dân bản xứ, ở California - như sau: 

- Biết tại sao mà đường phố sáng cuối tuần lại vắng ngắt vậy không ? 

- Không. 

- Tại Mỹ đen còn ngủ . Mỹ trắng ở trong nhà thờ. Còn Á Châu đi làm "overtime" từ hồi sớm... 

- Còn Mễ Tây Cơ ? 

- Tụi Mễ thì bận ...sửa xe ! 

Tôi "tâm đắc" hết sức với câu nói cuối cùng. Tôi sống trong một khu phố nghèo ở miền Bắc California. Hàng xóm đều là dân thiểu số mà phần đông là người Mễ, những di dân hồn nhiên vô tư và thường là những người tốt bụng. Tôi rất quí mến họ. Tình cảm quí mến đó sẽ gia tăng gấp sáu nếu như người Mễ Tây Cơ thích sửa đồng hồ, hay một vật dụng gì đó nhỏ bé tương tự, thay vì là sửa ô tô. 

Tự sửa xe, tất nhiên, cũng là một việc làm hay một thú vui tiêu khiển vô cùng hữu ích và có nhiều giá trị thực tiễn. Ðiều đáng tiếc là công việc này không thể làm một cách âm thầm, nhẹ nhàng, trong phòng hay nhà riêng, và rất làm phiền ...hàng xóm - nếu như chúng ta cứ sửa xe hoài. 

Nhiều người cho rằng "hát hay không bằng hay hát." Chuyện ca hát, tôi ít bị làm phiền, nên không quan tâm. Tôi chỉ cực lực phản đối cái quan niệm "sửa xe hay không bằng hay sửa" của những người di dân Mễ. Họ sửa xe đều đều, và cách mà họ sửa xe mới là điều rất đáng phàn nàn. 

Nếu có hai cái bánh xe trước bị mòn, và hai cái bánh sau đỡ mòn hơn một chút, người Mễ sẽ đội xe lên, lấy hai cái bánh sau thế cho hai bánh trước. Một thời gian rất ngắn sau ( sau khi cả bốn bánh xe đều mòn nhẵn), họ sẽ ra chợ trời hay một nơi bán vỏ xe cũ, mua những bánh xe còn tạm dùng được về thay. Cũng thế, nếu bình điện (hay bất cứ cơ phận nào trong xe) bị hư, người Mễ sẽ đi ra nghĩa địa xe hơi tìm tháo một cơ phận tương tự để thay vào đó. 

Nói tóm lại là họ chỉ sửa qua loa, sửa đỡ, sửa cho có, sửa lấy lệ, sửa cầm chừng, sửa sơ sơ, sửa tạm, sửa chút chút, sửa đại khái, sửa tượng trưng...để hôm sau - hay tuần sau - lại lôi xe ra tiếp tục lai rai sửa nữa, cho vui. Tôi rất tiếc là mình đã không chia sẻ được với niềm vui " đơn sơ và ồn ào" của những người hàng xóm Mễ, và vô cùng buồn vì họ làm tôi liên tưởng đến lối sửa sai của những người cộng sản Việt Nam - những ông bà này cũng chuyên môn sửa sai một cách rất ồn ào và chỉ sửa cho có, sửa lấy lệ, sửa cầm chừng, và sửa ...hoài hoài (mà không hề bao giờ thấy ngựợng)! 

Báo Nhân Dân - số 156, phát hành ngày 19 tháng 5 năm 99, tại Hà Nội - đăng ở trang nhất bài "Phát Biểu Của Tổng Bí Thư Lê Khả Phiêu" về chiến dịch sửa sai, có đoạn nguyên văn như sau:" Hội nghị Trung ương 6 (lần 2) đã đi tới một quyết định đặc biệt quan trọng: Phải tiến hành cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn Ðảng, tự phê bình và phê bình nhân kỷ niệm 30 năm thực hiện di chúc thiêng liêng của Chủ tịch ************ và kỷ niệm 70 năm thành lập Ðảng. Cuộc vận động tiến hành trong hai năm, từ 19-5-1999 đến 19-5-2001, sau đó trở thành nếp thường xuyên." 

Chỉnh đốn, chỉnh huấn, khắc phục, kiểm điểm, kiểm thảo, phê bình, tự phê, sửa sai...là những chuyện gắn liền với đảng viên cộng sản Việt Nam y như việc sửa xe gắn liền với đời sống của những người di dân Nam Mỹ ở Hoa Kỳø vậy. Chuyện này trở thành "thường xuyên" vì họ thường sai, và vì không bao giờ có ý muốn sửa chữa bất cứ chuyện gì một cách đàng hoàng tử tế. 

Ðó là cách nói ví von , và ví von một cách vụng về, của cá nhân tôi - một di dân Việt Nam xa xứ từ lâu nên khả năng xử dụng Việt Ngữ rất là hạn chế, và (e) không lấy gì làm chính xác. Ông Nguyễn Xuân Tụ, một người cầm viết có bút hiệu là Hà Sĩ Phu, hiện đang sống ở Việt Nam, có cách nói chính xác và gọn gàng hơn về những "hiện tượng tiêu cực" vừa nêu. Ông ta gọi đó là lối "tu sửa vặt" hay "bổ sung vặt". Khi bàn về chuyện "thường xuyên sửa sai" của người CSVN, ông Hà Sĩ Phu đưa ra một hình ảnh so sánh khác - rất cụ thể và khoa học - như sau: 

"Thế giới sinh vật đã cho ta những ví dụ rất rõ về vấn đề này. Con đường tiến hóa là: Sinh vật đơn bào phải đa bào hóa, trên cơ sở đa bào mới phân hóa thành những cơ quan khác nhau, giữa các cơ quan ngày càng có sự 'phân công' rành rọt nhưng ngày càng phối hợp với nhau chặt chẽ bởi sự chỉ huy càng ngày càng tập trung của hệ thần kinh. Cứ thế mà tiến hóa từ thấp lên cao, và cuối cùng xuất hiện loài người chúng ta." 

"Nhưng có những sinh vật đơn bào không đi vào con đường đa bào hóa mà thích nghi bằng cách 'tu sửa vặt' , 'bổ sung vặt', khiến cho bên trong cái tế bào duy nhất của nó cũng có đủ thứ như một cơ thể đa bào: có một chút tượng trưng cho 'tim', một chút tượng trưng cho 'dạ dầy', một chút 'thận', một chút 'giác quan', một chút 'thần kinh', một chút 'chân tay'... Chúng kéo dài cái cấu trúc 'cổ lỗ' ấy suốt mấy triệu năm, và vĩnh viễn không thể 'gia nhập' vào con đường tiến hóa chung được nữa. Nếu chỉ lấy sự 'sống chết' để đo mức độ tiến hóa thì những sinh vật đơn bào ấy hẳn là 'cao' hơn con người người nhiều, vứt ra bất cứ cống rãnh nào chúng cũng sinh sôi". 

" Ðiều kiện để có sự tiến hóa là phải có nguy cơ bị tiêu diệt: Nếu không tiến hóa nó sẽ bị diệt vong trong cuộc đấu tranh sinh tồn! Sự 'tu sửa vặt' chính là 'giải pháp' giúp cho sinh vật 'lách' qua được sự đấu tranh sinh tồn khắc nghiệt, vượt qua nguy cơ bị tiêu diệt mà không cần đến con đường chính thống, nhưng chính sự 'thành công' này đã tách nó ra xa con đường chung và không tiến hóa cao được nữa". ( "Ðôi Ðiều Suy Nghĩ Của Một Công Dân". Tuyển Tập Hà Sĩ Phu. Phong Trào Nhân Quyền Cho Việt Nam Năm 2000 và Tạp Chí Thế Kỷ 21 xuất bản tháng 1 năm 96, trang 99 và 100). 

Báo Nhân Dân - cơ quan ngôn luận chính thức của đảng CSVN, số đã dẫn - cũng có bài xã luận, không ghi tên người viết, về phong trào phê và tự phê. Bài báo này kết luận :" Ðó cũng là vấn đề sống còn của Ðảng Cộng sản Việt Nam, chế độ Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam."

Phê và tự phê hay "tu sửa vặt" và "bổ sung vặt" chính là "giải pháp" sẽ giúp cho đảng Cộng Sản Việt nam "lách" khỏi hiểm nguy trong giai đoạn "sống còn" này, theo như kinh nghiệm và nhận xét của Hà Sĩ Phu. Tôi tin là đảng CSVN sẽ thành công, như nó đã từng thành công nhiều lần trước đó, với cùng phương cách. Tuy nhiên, tưởng cũng cần nên nói cho hết lẽ là sự thành công của đảng luôn luôn là tai họa của dân. Khi những sinh vật đơn bào, những ký sinh trùng, hay nói rõ ra là sán lãi...thành công trong việc thích nghi để sống mãi trong lòng quần chúng thì hậu quả tất nhiên là nạn nhân của nó sẽ phải chết dở vì luôn ở tình trạng suy kiệt về dinh dưỡng. 

Theo chương trình Khoa Học Thường Thức mà tôi học vào năm lớp tư ở trường tiểu học Ðoàn Thị Ðiểm, Ðà lạt - cách đây đã gần bốn chục năm - thì khi có giun sán người ta phải ...sổ! Tôi viết xong mà cũng thấy hơi ngường ngượng vì thứ ngôn ngữ không mấy tao nhã của mình. Vẫn ông Hà Sĩ Phu, người có cách nói văn hoa và bóng bẩy hơn nhiều, gọi đó là chuyện "chia tay ý thức hệ". 

Khoảng thập niên sáu mươi và bẩy mươi, ở miền Nam Việt Nam, khi bị sán lãi người ta hay dùng thuốc sổ hiệu Nhành Mai. Loại thuốc này "sổ êm" và không "sốc". Nói là "êm" và không "sốc" nhưng cách dùng chữ sống sượng của tôi (e) vẫn còn làm "sốc" nhiều người. Lại ông Hà Sĩ Phu, người biết rất nhiều từ ngữ thanh tao, dùng trạng từ "thanh thản" để thay thế cho hai chữ nôm na mách qué vừa nêu. Xin đọc nguyên cả câu, loại văn chương hoa mỹ này, cho nó sướng:" Hãy để cho chủ nghĩa ấy được ra đi thanh thản."( "Chia Tay Ý Thức Hệ". Tuyển Tập Hà Sĩ Phu, sđd trang 216). 

Ủa, sao có chủ nghĩa gì ở đây ? Ðang nói về những sinh vật đơn bào, có cấu trúc "cổ lỗ", chuyên "tiến hóa vặt vãnh", hay ký sinh trùng hoặc giun sán gì đó mà. Dạ thưa đó là chủ nghĩa Mác Lê, như cách nói ẩn dụ - theo khoa sinh vật học - của phó tiến sĩ Nguyễn Xuân Tụ. Ðể cho nó đi "êm" ra khỏi lòng quần chúng hay "thanh thản" rời khỏi Việt nam là đề nghị của chính ông ta, về chủ nghĩa này, trong bài viết vừa dẫn. 

Vấn đề là cách nào ? How ? Ông Trần Ðộ - trong bức thư ngỏ viết ngày 8 tháng 1 năm 99, sau khi bị khai trừ khỏi đảng CSVN - đã đề nghị rằng :"Trước sau gì đảng cũng phải đổi mới. ' Ðổi mới hay là chết'." Nhiều người rất "tâm đắc" với câu nói này của ông ta. Tôi thì không, hoàn toàn không. Tôi không thấy lý do gì để đảng CSVN tiếp tục sống nữa cả. Nó chết ...là phải và chết cho rồi. Chết cách nào cũng tốt. Chỉ cần sao cho việc tống gọn gàng và chóng vánh, thế thôi. Trăm họ sẽ thở phào nhẹ nhõm. Nếu cần phải rải vôi quanh mả nó - rải càng nhiều càng tốt dù là càng tốn - tôi xin được tình nguyện nhận lãnh cái hóa đơn về khoản tiền tốn kém phụ thêm này. 

Tôi cũng lấy làm tiếc là đã không chia sẻ được với ông Trần Ðộ ( một ông tướng - mà theo nhận xét của riêng tôi - có tư cách hơn cả trăm những ông tướng thổ tả cùng thời khác, của cả hai miền) về sự tin tưởng rằng nếu đảng CSVN "chịu" thay đổi thì nó sẽ khả năng đưa đất nước và dân tộc Việt ra khỏi cảnh lầm than. Sự tin tưởng này hoàn toàn dựa vào cảm tính. 

Ông Trần Ðộ say mê chủ nghĩa cộng sản từ khi 17 tuổi. Ông ta phải lòng đúng đồ phải gió, nếu nói theo tiếng Bắc. Ðó là một chuyện tình không may, nếu nói theo kiểu miền Nam và nói một cách hơi thời thượng. Còn nói theo kiểu của tôi, một thường dân đứng bến, thì đây là chuyện trao duyên lầm ... tướng cướp. 

Năm mươi năm sau, sau một cuộc hôn nhân dài lê thê, với nhiều ngang trái và tội ác mà lúc chia tay ông cụ vẫn còn bịn rịn - dù là nó đã tống ông ta ra khỏi nhà cùng với mùng mền, chiếu gối, nồi niêu, song chảo, dao kéo, ly tách, dầy dép... ném vun vút theo sau. Ông ta bỏ của chạy lấy người chưa chắc đã thoát thân thế mà còn tỏ vẻ tần ngần tiếc rẻ. Tôi ái ngại cho nỗi đam mê vụng dại của ông ta nhưng - cùng lúc - cũng thấy khoái trá khi phát hiện ra được "kẻ lãng mạn cuối cùng của thế kỷ chúng ta." ( Chuyện này nếu xẩy ra trễ một năm, chỉ một năm thôi, ông ta sẽ có danh hiệu là người - lãng - mạn - cuối -cùng của TK 21). 

Tuổi đời của tôi không bằng tuổi đảng của ông Trần Ðộ. Thế hệ của tôi không có cái chuyện phải lòng một lần là kể như vĩnh viễn, theo như kiểu "yêu ai yêu chỉ một người". Chúng em chả dại mà chơi cái trò trung với đảng, hiếu với dân. Cái đảng thổ tả của ông Trần Ðộ, nói thiệt ông đừng buồn nha, rặt một phường đốn mạt. Chúng nó có coi dân chúng ra gì đâu mà nói chuyện hiếu với dân. Tôi dốt toán nhưng tính nhẩm cũng ra là ít nhất đã có mười triệu dân Việt, thuộc ba thế hệ liên tiếp, chết vì bàn tay của đảng. 

Hơn nửa thế kỷ qua, thời gian đủ dài để mọi người thấy rằng tất cả những đợt "tự phê" hay "sửa sai" của đảng CSVN đều mang đầy kịch tính. Cộng sản không chỉ lợi dụng lòng yêu nước của người dân Việt, nó còn khai thác tới nơi tới chốn bản tính khoan dung của dân tộc này. Do đó cái màn "sửa sai" và "tự phê" cứ xẩy ra hoài mà vẫn còn có khách, vẫn cứ "ép - phê". Ðó là chưa kể chuyện người cộng sản mượn tấm bình phong tự phê để ngang nhiên đứng ngoài vòng pháp luật. Họ gây ra đủ thứ những tội ác tầy trời mà chưa bao giờ bị mang ra xét sử. Họ chỉ cần, theo lệ, tự phê (lấy lệ) là kể như ...huề! 

Mà hình như tôi cũng chưa nghe những đồng chí lãnh đạo cỡ như Lê Duẩn, Lê Ðức Thọ, Phạm Văn Ðồng...tự phê bao giờ cả. Với "trên" thì không những luật mà leä cũng kể như là đồ bỏ. Khỏe thì thôi chứ. Thảo nào mà các đồng chí đều tình nghuyện phục vụ nhân dân cho đến khi nhắm mắt hay ...đui mắt (vẫn chưa thôi!) 

Cái được người cộng sản VN mệnh danh là "đổi mới", theo nhận xét vô cùng chính xác của Hà Sĩ Phu, chỉ là những "tu sửa vặt" hay " bổ sung vặt" mà thôi. Ðó là một hình thức thích nghi để sinh tồn, hoàn toàn có tính cách giai đoạn và chiến thuật. Bản chất của ký sinh là ăn bám. Dù nó có "thiện chí" thay đổi cách nào hay kiểu nào chăng nữa thì sự khác biệt cũng chỉ ở mức độ sống bám và đục khoét mà thôi chứ bản chất thì bất biến. 

Bài viết này, lẽ ra, đã chấm dứt ở đây nếu như đảng CSVN coi việc sửa sai là chuyện riêng của nó. Tiếc thay, cái liêm sỉ tối thiểu đó cũng không có nốt. Trong phần kết luận, của bài diễn văn đã dẫn, ông Tổng Bí Thư Lê Khả Phiêu tuyên bố:" Cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn Ðảng lần này thể hiện trách nhiệm và tình cảm của Ðảng đôí với Bác Hồ, đối với nhân dân. Cuộc vận động ấy liên quan đến vận mệnh của Ðảng, của chế độ, hạnh phúc của đồng bào..."

Tôi không đụng chạm gì tới " trách nhiệm và tình cảm của Ðảng đối với Bác Hồ". Là một người chủ trương tự do tín ngưỡng, nên dù kinh tởm, tôi vẫn hoàn toàn tôn trọng tục lệ "thờ ma xó" của những người cộng sản. Tôi chỉ để ý đến chuyện ông Lê Khả Phiêu nhắc đi nhắc lại hoài những điệp ngữ "nhân dân", "đồng bào", "hạnh phúc của toàn dân"...trong bài diễn văn khai mạc cho phong trào tự phê vừa phát động. Với tư cách thường dân, tôi xin ân cần góp ý xây dựng với BCHTU đảng như sau:" Nếu vì 'hạnh phúc của đồng bào' (theo như nguyên văn cách nói của đồng chí Tổng Bí Thư ) thì điều cần làm của quí vị bây giờ không phải là tự phê mà là tự xử hay nói rõ hơn là ... tự tử ".