NHẮC  CHUYỆ N  GÒ  CÔNG

                                                                        *

- Gò Công với tôi vẫn là nơi có nhiều kỷ niệm khó quên nhất, tôi đã sống liên tục 18 năm tại đây , cho tới ngày rời trường Trung Học Gò Công lên tạm trú tại Sài Gòn và sau nầy là những ngày trong quân đội mới bắt buộc tôi phải xa Gò Công, Bây giờ nơi đất tha hương tôi rất thèm được nhắc lại chuyện Gò Công, Không có người đối thoại thì nhắc một mình vậy, với một khoảng thời gian dài trí nhớ nhiều khi cũng không được chính xác lắm , những sai lầm, thiếu sót xin được chỉ dẫn rất cám ơn ... 

            Một ngày thăm nuôi rồi cũng qua mau, đây cũng là lần đầu tiên trại tù cho phép thăm viếng đặc biệt trong ngày đầu năm mới, những người lính, cán bộ và công chức cao cấp của tỉnh Gò Công ăn cái Tết đầu tiên trong tù sau ngày Cộng Sản cưỡng chiếm miền Nam .

            Cơ sở của trại cải tạo Huyện Tây nguyên trước 75 là trại gia binh của chi khu Hoà Đồng hình như mới cất xong chưa có người ở, nằm trên trục lộ chính vào quận , vị trí  phía bên nầy cầu về hướng tỉnh lộ Mỹ Tho Gò Công .

            Sau 3 ngày tập trung : 24, 25, 26 tháng 6 năm 75 ,tất cả các sĩ quan trong quân lực Việt Nam Cộng Hòa trình diện tại tỉnh Gò Công từ cấp Thiếu Úy trở lên  đều đưa về trại nầy, sau một thời gian ngắn một số đông sĩ quan được đưa đi các trại khác như Cao Lãnh, Kiến Hòa... thành phần còn lại tại trại là giáo chức và hành chánh biệt phái, Chiến Tranh Chính trị, An Ninh Quân Đội,Cảnh sát,nữ quân nhân, Xây dựng nông thôn và một số khác thuộc thành phần tình báo, cải huấn, sĩ quan giải ngũ,...

            Trại gồm có 3 dãy, hình chữ U, mỗi dãy có khoảng 10 phòng, nóc lợp thiếc, nền đất, hành lang tráng xi măn, nước tắm giặt lấy từ ao phía sau trại( Vừa mặn, vừa phèn), nước uống mỗi ngày có xe chỡ đến do anh em trong trại tình nguyện đi múc nước ao làng về phân chia cho từng đội .

            Mỗi phòng là một tổ, trung bình là 12 người , ba phòng là một nhóm, những anh em được đề cử làm tổ trưởng nhóm trưởng thường là những người có thân nhân theo Việt Cộng .

            Nhóm của tôi phần đông là hành chánh và giáo chức biệt phái, Đại Úy Hỉ (Tôi không rõ gốc gác của tên nầy ) làm trưởng nhóm kiêm tổ trưởng tổ 1 , Tổ trưởng của tôi là Th/ úy Trần Văn Trên ( Cựu học sinh khóa 6 trung học Gò Công ) Thuộc lực lượng Cảnh Sát Dã Chiến ( có hổn danh là Cò Ma hay C.S dễ chết ) tổ trưởng tổ 3 là Tr/Úy Trần Kim Định, cựu học sinh khóa 3 trường Gò Công, Sĩ quan pháo binh SĐ21, biệt phái trưởng ban nội an quận Hòa Lạc, cấp bậc cao nhất trong nhóm của tôi là anh Thiếu Tá Cảnh, Trưởng phòng truyền Tin tiểu Khu Gò Công , người mang cấp bậc thấp nhất là Th/Úy Nghĩa, Phi Công trực thăng thuộc SĐ6KQ ,, giải ngũ loại 3, gốc người Tân Phước Ngày vào trại anh khỏang 25 tuổi, Thiếu úy giải ngũ không phải trình diện , Có lẽ vì ham vui, xin đi học cho biết với người ta( vậy mà cũng gỡ hết 11 tháng lịch) .

            Tù tại trại nầy hầu hết là những người sinh quán tại Gò Công, số còn lại là công chức quân nhân làm việc tại tiểu khu thuộc người của tứ xứ, nên hầu như mọi người không quen thân thì cũng biết mặt nhau hết .

            Ngày 30 - 4, ngày đau buồn nhất của đất nước, lá cờ vàng thân thương yêu kính bị thay bằng lá cờ sao tanh máu, lòng người hầu như cũng chao đão theo hướng gió trở cờ, trong cảnh tù đày, những người từng phục vụ chung một màu cờ nay sa cơ nằm trong tay giặc lẽ ra phải thương yêu đùm bọc nhau, nhưng có một số khá đông thay lòng đổi dạ, hợp tác không công cho tặc quyền chỉ điểm hãm hại anh em. Với một hy vọng hão huyền là sẽ được giặc tha về sớm cũng như sẽ được nhận làm việc lại .

            Tại trại nầy nói tới những tay ăn ten, làm chó săn chỉ điểm, hãm hại anh em thì đứng đầu sổ là Đ/Úy Hỉ, thứ hai là Tr/Úy Phan Thành Quang, con Ông Phan Văn Kỳ ở Hòa Đồng, cựu học sinh khóa 5 trung học Gò Công, nguyên phân chi khu trưởng Vĩnh Bình, xuất thân khóa 4/68 Thủ Đức, sinh năm 1946 tại Vĩnh Lợi .,Bản thân cha mẹ không ai theo VC, một người anh là Trung Úy Phan Thành Long đền nợ nước, một người anh kế là biệt Kích Phan thành Châu mất tích trong lần giao tranh với VC, ngoài một vài tên lấy điểm mong được tha về sớm, còn lại một số tổ trưởng nguyên là cựu học sinh Trung học Gò Công đều rất dễ chịu tạm sống trong tình trạng nín thở qua sông ...Đó là các Anh : Thầy giáo Chánh ( khóa 1 THGC ), Võ Huỳnh Long ( khóa 3 THGC)...

            Tôi thuộc nhóm của hung thần Hỉ nhưng cũng còn may mắn, hai tổ trưởng, một là đàn anh, một là đàn em Trung Học Gò Công,Trần văn Trên lại có họ hàng ...vài tầm đại bác với gia đình tôi, trong phòng tôi nằm cạnh Trên, hai anh em vẫn thường thức khuya chuyện vãn với nhau, Trên có người Anh tập kết ra Bắc , sập tiệm về mang cấp Thượng Úy, một người anh kế , Trung Úy Tài Chánh Hành Chánh chết tại trại tù Kiến Hòa vì thiếu thuốc men trong một cơn bệnh tầm thường, Ba của Trên, tôi gọi bằng dượng Bảy, khoảng năm 60 bị du kích bắt trói bịt mắt, đang đọc bản án để xử tử thì quân đội quốc gia đến kịp nên thoát chết , Tình cảnh gia đình Việt Nam nhiều nhà gặp cảnh nhiêu khê rắc rối như vậy. Bản tánh Trên thật hiền , thuộc loại người thích an cư lạc nghiệp, lúc làm trung đội trưởng CSDC, buổi chiều sau khi xong việc , Trên thường qua uống trà nói chuyện với chú thợ mộc có nhà gần đơn vị, thay vì như những người lính khác tụ tập nhậu nhẹt hay la cà đến những nhà có gái đẹp , Sau ngày sập trời, chú thợ mộc trở thành lãnh đạo của tỉnh, nhớ đến Ông Thiếu Úy vẫn thường đến uống trà, có dáng dấp như một nông dân; bèn làm một cử chỉ đẹp, người cấp cho Trên một giấy chứng nhận có công hợp tác với” Cách Mạng.”..Khi không mà có được giấy nầy, thằng nhỏ bọc plastic bỏ túi phòng thân , dù sao có lá bùa nầy cũng đở trong thời buổi ...Khỉ về thành

            Từ ngày anh Lư của Trên chết, mấy tuần sau mẹ chết, Trên có được đặc ân về phép để tang mẹ, lần trở vô trại. nó trở nên ít nói, Miệng luôn ngậm điếu thuốc rê, để ý nhìn kỷ thỉnh thoảng trên khóe mắt Trên ửng đỏ. Thì ra thằng nhỏ mang trong lòng nỗi bất mãn ngầm, bản tánh ít nói nên nó không bộc bạch như những người khác, mỗi buổi chiều các tổ trưởng , nhóm trưởng đều được mời lên văn phòng uống trà với cấp lãnh đạo trại, gọi là uống trà chứ thật ra đây là cuộc họp giữa ban giám thị trại và các tổ trưởng để chỉ thị và nhận báo cáo từ các tổ trưởng, tôi còn nhớ gương mặt của thằng Quang đèo, mỗi lần tan tiệc trà ôm sổ trở về, mặt nó tươi cười tự đắc một cách khó ưa, trong các buổi trà đàm nầy những báo cáo nhỏ nhoi không quan trọng lắm đều được góp ý ở đây , tất cả mọi chi tiết Trên đều thuật lại cho tôi nghe,Tôi  rất cần biết những điều nầy để phòng thân cũng như kịp thời cho các bạn đồng chí hướng biết ...mà để ý tránh những thằng từ phong cách làm người xuống làm sâu bọ. chó má...

            Sau lần thăm nuôi dịp Tết nầy, trại cho xã cảng gần 10 tiếng đồng hồ để gặp thân nhân, nên tôi cũng biết được nhiều tin tức về quân phục quốc và một vài cá nhân chống đối bên ngoài mà từ ngày vào trại đến bây giờ tôi mới được biết, Mẹ của tôi, một người Mẹ rất thương con ( câu nầy viết có khi thừa ) dù bà rất sợ tai vách mạch rừng, dù bà rất muốn tôi sống cảnh ai sao mình vậy đừng để ý chi chuyện bên ngoài, nhưng lần thăm nuôi nào cũng vậy, dù cán bộ ngôì kế bên nhưng sơ hở một chút là mẹ cũng cho tôi biết một vài tin, đại khái có treo cờ ở nhà Cậu Mười, có truyền đơn rải .ở Ao Trường Đua, có lần Mẹ cho tôi một tin mà tôi phải phì cười, tàu lặn Mỹ vô tới cầu Sơn Quy, tôi hỏi sao Mẹ biết, Mẹ tôi thì thào: thì dân đóng đáy thấy lưới rung rinh, nhưng dù sao qua tin nầy tôi cũng biết được tâm lý phản kháng của quần chúng bên ngoài ...

            Lần nầy được thong thả ngồi cạnh tôi trong một khoảng thời gian dài, Mẹ có dịp kể cho tôi nghe nhiều chuyện kể cả đọc cho tôi nghe một vài câu thơ không biết tác giả mà nội dung nói lên sự ngu dốt của cán bộ CS cũng như những bất mãn từ phía dân chúng đối với tặc quyền, Mẹ nhìn trước ngó sau rồi cố giữ vẽ mặt thản nhiên, Mẹ kể cho nghe chuyện VC xử bắn Anh Huệ chị Lan vào ngày rằm tháng 7, ngày lễ vu lan, mùa báo hiếu, ngày xá tội vong nhân ...Mẹ kể chi ly từng chi tiết với lòng xót xa thương cảm, cách một hàng rào kẽm gai bên kia là đường, là xã hộị bên ngoài mà chuyện xãy ra trong tỉnh nhà, mấy tháng sau tôi mới được biết nhờ kỳ thăm nuôi đặc biệt nầy ...

            Buổi cơm chiều tuy thức ăn đầy đủ lại có nhiều món ngon, anh em chung phòng bày ra cùng ăn uống chung, nhưng buổi cơm lại qua nhanh hơn những buổi cơm bình thường, có lẽ không đói lắm, có lẽ còn vương vấn dư hương người nhà, và trong dịp tiếp xúc với thân nhân đã được nghe nhiều chuyện buồn vui trong gia đình, nên mỗi người có một tâm sự riêng, mà trong hoàn cảnh nầy chỉ có anh em ruột thịt hay bạn thật thân mới dám thố lộ tâm tình cho nhau nghe ...

            Tôi mắc sẵn mùng dù trời chưa tối hẵn, đứng trước phòng nhìn ngó bâng quơ một lúc, thấy buồn buồn trong người, thấy cần phải có người để giải tỏa bớt những đìều thu nhận được trong ngày thăm nuôi, tôi bước về hướng sân sau có ý tìm thằng Trên ...tìm thằng nầy không khó, một chiếc võng nylon mắc tạm trong nhà bếp, thằng Trên nằm có vẽ buồn, điếu thuốc sâu kèn trong tay, nó nhả khói liên tục ...Tôi đi lại gần nó ...

            - Ê nằm buồn vậy tụi ?! nấu bậy gô nước trà uống nói dóc chơi Trên. Thằng Trên nhìn tôi cười không nói, nhỏm dậy lẹ làng lấy gô múc nước, khơi bếp lữa, tay làm miệng hỏi :

            - Sáng nay Mợ Ba lên thăm có tin gì hay không Anh Bảy ,

            - Mấy tháng rồi đâu có dịp gần gủi nói chuyện tự nhiên nên kỳ nầy cũng có nhiều chuyện  lắm, tôi hạ thấp giọng  - Chú có hay tin vụ xử tử Lan Huệ vào ngày tếtTrung Nguơn không ? Thằng Trên ngưng tay , giọng thật nhỏ - bộ có vụ đó nữa sao anh ? ngày rằm mà ai lại xử bắn. trong nhà bếp chỉ có tôi và Trên, các bạn cùng phòng đi lang thang trước hành lang hay ra hội trường ngồi đọc báo.

            - ừ , nước gần sôi rồi , , pha trà đi, tao sẽ kể cho chú mầy nghe  .... Dù nhỏ tuổi hơn Trên nhưng tôi học trên một lớp và lớn vai vế trong gia đình , nên tôi vẫn thường tỏ vẽ đàn anh với Trên

            Tôi ngồi trên bực thềm nhà bếp đối diện với thằng Trên, hai ly nước trà bóc khói, một bao nylon đựng thuốc rê ...tôi mơ màng nhớ lại cảnh cũ người xưa...

            - Ở Gò Công chú mày biết nhà máy xay lúa của Thầy Tư Ngô không ?  nhà máy nằm trong cuộc đất của Ông Chủ Chí, mặt ngó ra ruộng về hướng biển Tân Thành, bên hông là đường Nguyễn Thái Học, bên kia đường là tường rào trường Bà Phước .

            Thằng Trên tay xe thuốc miệng hỏi - nhà máy  xay lúa nầy tôi biết mà tại sao lại gọi là nhà máy Thầy Ngô, ông làm việc ở đâu chức vụ gì vậy anh Bảy .

            - Ờ, dân Gò Công mình là vậy đó, Ông Tư Ngô nầy chẳng có làm việc gì hết, nhưng gia thế có tiền, Có người em ruột là luật sư Dương Tấn Tài, chú nhớ thời đó ở xứ mình luật sư đếm đầu ngón tay, ông Tư Ngô lại là rể của Ông Đốc phủ  Tường, người có chút chữ nghĩa, nhà giàu dân coi trọng gọi là thầy chứ không có làm chức việc gì hết.nhà máy lại không có để tên hiệu nên dân dã quen gọi là nhà máy Thầy Tư Ngô. Ông có người con gái học một đợt với chú mầy, Dương Thị Hường tốt nghiệp  cử nhân ban sử địa tại Đại Học Văn Khoa SG, hình như dạy ở trường Lê quý Đôn hay Marie Curie gì đó ...

            - Mà sao nói chuyện xử bắn mà anh lai nói đến thầy Tư ? thằng Trên hỏi vặn tôi .

            - Thì từ từ, chuyện gì cũng có đầu đuôi chứ chú mầy, trước đây, khu đất nầy vắng vẻ, suốt con đường lộ đá từ trước nhà máy xay lúa xuống đến ngã ba nhà Ông Huyện Danh chỉ có 4 ngôi nhà cùng trong vòng bà con nhau đó là nhà Ông Chủ Chí, Ông Chín Thơ , nhà Bác Hai Hiếu ( luật gia Nguyễn Minh Hiếu, con trai ông chủ Chí, nhà nước trưng dung làm cơ sở quân đội là tỉnh Đoàn Bảo An, rồi sau nầy là hậu cứ Tiểu đoàn 882... )chú cứ nghe, tao sẽ kể chi li từng chi tiết , chú ít ở Gò Công nên ít biết tên người, Ngôi nhà ngói xưa gần cuối đường là của cô Ông chủ Chí và ngôi nhà ngay đầu đường là nhà  Chú Sáng, quân nhân phuc vụ tại Gò Công. Gò Công lúc đó dân còn thưa( toàn tỉnh chưa tới bốn chục ngàn dân), mỗi người trước cái tên thường mang thêm danh chức, chú Sáng nầy được dân trong xóm gọi là Lính Sáng vì chú đi lính trơn không có cấp bậc ( Binh Nhì), Bên kia đường là ruộng kéo dài gần tới ao Trường Đua, chú đâu có nhớ, khoảng 1956 , ngay góc ngả ba trước nhà Ách Tròn ( sau giải ngủ với cấp bậc Trung Úy, ra làm ty bưu điện GC ) chú Sáng cất lên 1 cái quán, hình thức nhà sàn nổi trên mặt ruộng, quán tên Bồng Lai, quán bán đắt khách, ban đêm đèn ết đa treo bốn năm cây sáng trưng vậy mà chú Sáng phải dẹp tiệm  vì nạn ghi sổ, thiếu vốn đành đóng cửa, chú Sáng mới ngăn đôi quán ra làm 2 phòng cho thuê, người ở căn bìa phía đông là Thiếu Úy Xương, người ở căn phía Tây là Ách Ry, có thời làm trưởng ban quân nhạc Gò Công, trưởng đồn Tăng Hòa, thời đó mỗi xã đều có một Ông Ách coi xếp về quân sự, tao không biết gọi là chức gì tạm gọi là chỉ huy trưởng quân sự ... Sau Ông nhập học khóa 6 Thủ Đức nhưng vì thiếu điều kiện về văn hóa nên ra trường với cấp bậc Thượng sĩ nhất, Chuyện Ông nầy để tao kể cho chú mầy nghe, lúc tao đi lính  ở Sài Gòn tao  ở nhà của chị Tư, trong hẽm, bên hông Cảnh sát đăng bộ ngã tư Bình Hòa, buổi chiều tao đi bộ ra ngã tư mua thuốc hút, đường ngã tư Bình Hòa giờ tan sở buổi chiều kẹt xe khỏi nói, tao mặc đồ trận đứng trên lề cả buổi mà không băng qua được lộ, rảnh rỗi mắt ngó nhìn ông bà qua lại, chợt tao thấy một người ngồi phía sau một xe honda 100 phân khối,người cầm lái là một thanh niên trẻ mặc quân phục mang phù hiệu tiểu khu Gia Định,  tự nhiên tao buột miệng gọi lớn vì thấy hình như quen

            - Anh Ry , người đàn ông ngồi phía sau nghe tiếng tao gọi vội khều người chỡ bảo tấp vô lề xem coi có ai gọi kìa .Tao bước tới gần xe

            - Xin lỗi anh có phải là Anh Ry, quê Cầu Nổi Gò Công? .Anh Ry có vẽ ngạc nhiên, nhìn tao rồi hỏi

            - Thiếu Úy ở đâu mà biết tên tôi .

Thế là hơn 15 năm tao nhìn người rất đúng( Tao nhiều khi cũng biết sợ cái trí nhớ của tao), anh em kéo nhau vào ngồi bên xe sinh tố bên đường hàn huyên , nhìn người lính mặt mũi có vẽ vênh váo tao đoán biết anh Ry hiện đang phục vụ trong một ngành nào đó cũng có quyền, có thớ ...Biết lý lịch của tao anh Ry rất mừng, anh cho biết là đang làm tại phòng 2 tiểu khu Gia Định( tao nhìn mặt bắt hình dong cũng khá) , anh mặc thường phục nên tao cũng không hỏi cấp bậc , khi anh rời Gò Công tao mới học lớp nhì, lúc đó anh mang cấp bậc thượng sĩ nhất . Anh rất ngạc nhiên khi tao còn nhớ đến anh, anh cho biết là sau khi vợ anh chết vì tai nạn trong xưởng dệt ở Cầu Nổi sau nầy anh sống với người con gái thứ tư của Thầy Tư Ngô là chị Tư Long,  có mấy người con,  con gái đầu tên Quyên, trước khi chia tay anh căn dặn tao khi nào rảnh ghé phòng 2 tiểu khu hỏi Trung Úy Ry ...Từ đó về sau anh có mấy lần ghé qua tiểu đoàn tao, sau anh biệt phái qua làm bên an ninh phi trường Tân Sơn Nhất, từ đó tao không có dịp gặp cho tới ngày bể dĩa .       Thời đó ở Gò Công có rất nhiều ông Ách khạc ra tro, ho ra lửa tao kể sơ cho chú mày nghe một vài tên như Ách Đại, Ách Dần, Ách Mẹo, Ách Thà ,..

            Tao kể vòng vo tự nẫy giờ, chắc chú mày cũng chưa biết gì về vụ án Lan Huệ, thì từ từ mầy ngồi nghe tao kể dần dần mầy sẽ rõ ... Trước nhà máy xay lúa của Thầy Tư Ngô phía đối diện bên kia đường có một cái chòi lá với diện tích khoảng 10 thước vuông, quán của bà Tư Hường ...bán các loai bánh thông dụng như bánh ích, bánh tét, bánh ngọt, các loaị kẹo, mía, khô rượu, thuốc lá ... khách hàng của quán là những người xay hàng xáo, về sau Trường tư thục Khai Trí dời về cất trên miếng đất sau lưng trường Bà Phước, giáp ranh với Chùa Ông, đất của Ông Chủ Chí cho thuê , Ông Bùi Tuấn hiệu trưởng trường Khai Trí cất lại trường khang trang hơn lúc còn ở bến xe ngựa, quán trở nên đông khách, đồng ra đồng vào Bà Tư cũng đủ chi dụng dư dã cho gia đình .

            Bà Tư gốc người làng Bình Xuân, khi mở quán , bà đang sống với người chồng thứ ba là Ông Bếp Hường. nhà bà ở bên hông nhà Ông Trung Úy Tròn, có một con đường hẻm đi vô, bên trong có hai ngôi nhà , một ngôi nhà ngói 3 căn, nền cao đó là nhà bà Tư Hường, cạnh bên là lò rèn, từ đây có thể đi vòng ra phía sau hẻm Chiến sĩ 12 ( nhà bà Tư Hường đâu đít với nhà của Ông Thầu Khoán Quê Hương ) Phía trước mặt lộ là một nhà ngói 3 căn mới cất ( khoảng 1953 ) của Cậu Bảy Phòng cũng gốc người Bình Xuân ( ở được mấy năm cậu bỏ lên Sài Gòn , nhà ngăn làm 3 gian cho mướn, Căn bìa Chị Đinh Nguyệt Anh, người nữ sinh năm xưa đã choàng vòng hoa cho Tổng Thống Ngô Đình Diệm khi người đi kinh lý tỉnh Gò Công bằng đường biển vào ngỏ Vàm Láng. Chị Nguyệt Anh sau nầy là bà luật sư Huỳnh Văn Bổn , ( Trước năm 75 Luật sư từng là giáo sư trung học Gò Công  Người viết bài từng là học trò của Thầy Bổn, năm học đệ ngủ Thầy dạy Toán, năm học đệ tam thầy dạy Công Dân ) .

            Người chồng thứ nhất của bà Tư là Ông Ngô văn Thạc gốc người Bình Xuân, nếu chú đi lính ở Gò Công thì khi hành quân ở Bình Xuân chú sẽ thấy trên bản đồ quân sự có một điểm đứng tên gọi là nền nhà Ông Cả Trọng .

            Thằng Trên lỏ mắt nhìn tôi :

            -Sao anh rành quá vậy, nghe anh nói giống như trong vòng bà con thân thuộc ..

            - Ờ thì Gò Công có chút xíu, ra đường gặp một người là nhận biết có khi tới 3 đời ...chú cứ ngồi nghe rồi dần dần chú sẽ biết ...

            Ông Cả Trọng nầy  là con Thứ sáu trong một gia đình 10 anh chị em,Tao kể một vài người đặc biệt trong gia đình cho chú mầy nghe ... Người thứ tư là bà Tư Nén( sinh năm Giáp Thân1884, tao nhớ niên hiệu nầy hoài là vì học sử , năm nầy hòa ước vong quốc ra đời) vợ của Ông Hương Giáo Giác trong Tăng Hoà, ngôi nhà mà VNCH trưng dụng làm dinh quận là nhà của bà, bà goá chồng năm 24 tuổi, ở vậy nuôi 3 người con, hai trai một gái, người con lớn ra Hà Nội học đậu thú y làm việc tại lò heo Chánh Hưng, chú mầy còn nhớ thời Ông Huyện Thung và rất đông nhân viên ôm gói vào Chí Hoà nghỉ xã hơi vì tham nhủng, thì ông thú y Hai(ông thứ ba mà tên Hai) nầy vẫn tiếp tục làm việc nhờ không biết hối lộ, em trai ông thú y là Tú tài Tư, người thứ hai là... tao quên tên, bà có người cháu ngoại là Ông Tòa áo đỏ Trần Khương Trinh, làm trong tối cao pháp viện, người thứ bảy là Ông Cả Bửu có người cháu nội là Anh Ngô văn Mùi trưởng Ty Nội An Gò Công hiện chung trại với mình, người thứ tám là bà Tám Tiên có chồng gốc Cần Đước, bà có 2 người cháu ngoại cùng dạy văn chương trường trung học Gò Công là thầy Ba và cô Lang , ông thứ mười có đứa cháu nội là thằng Ngô Hoàn Toàn học chung lớp tao tử trận năm 70, bà thứ 11 có chồng là Ông Giáo Huỳnh gốc người Tân Trung, xuôi gia với Ông Hội Đồng Lộ Công Mười ( Ba của Đại Tá Lộ Công Danh )và Ông Huyện Chà Trưởng Ngân Khố Gò Công bị VC giựt mìn chết trên đường đi lãnh tiền từ Mỹ Tho về Chung xe có Cô Túc, thơ ký kế toán cũng chết luôn, Bà11 có con trai là Trung tá Huỳnh Khánh Hoàng từng giử chức trưởng khối quân huấn trường BBThủ Đức .

            Đêm nay rảnh rỗi ngồi kể chuyện  Gò Công cho chú mày nghe chơi, từ từ tao sẽ vô đề .

            Bà Tư ở với ông chồng thứ nhất có 3 người con trai là Lộc, Phước, Nhẫn, cậu Lộc cậu Nhẫn sống ở Sài Gòn, cậu Phước có xe bò chỡ thuê nước ao Trường Đua sống chung với bà Tư ( dân Gò Công gọi là xe bò đổi nước chứ không ai gọi là bán nước ), vợ là người đàn bà đứng bán quán, đẹp duyên dáng và rất đoan trang, một tay mợ Ba chăm sóc giang san nhà chồng ..(  Đặc biệt ba anh em giống nhau như 3 giọt nước, cậu Ba Phước mất năm 1990, tôi có về đi đám tang, tôi còn nhớ buổi tối tôi đến nhà, sân vườn um tùm không được sáng sủa lắm, tôi thường gặp cậu Ba hơn hai cậu kia, vừa bước gần tới thềm cửa tôi giật mình vì thấy hình như cậu Ba đang đứng nhìn tôi cười , trong lòng cũng hơi sợ " Ông nào thác xuống âm ty - Ông nào còn sống giờ thì ... đứng đây " Nhìn kỷ lại là cậu Hai Lộc )

            Người chồng thứ hai của Bà Tư tao không biết tên có hai người con, trai là Huệ ( gọi tiếp thứ là Năm Huệ ) và gái là Bé Sáu, người chồng thứ ba là Ông Bếp Hường có một người con trai, cha già con muộn ông bà cưng như vàng, cậu nầy lúc nhỏ chích thuốc bị phản ứng sao đó nên chân bị tật ở nhà gọi là Đực, thứ bảy tên Nở.Trước 75 chú mầy đi chợ Gò Công có khi nào bị chọt bụng bất tử không ?

            -Sao anh hỏi kỳ vậy, chuyện anh đang kể mà liên quan gì tới vụ chọt bụng của tui .

            - Sao lại không.  chú mầy nhớ trước năm 75 ... khoảng năm 1957 Ông thầu khoán Tư Bảy, nhà ở trước nhà thương cao cẳng cạnh cầu Long Chiến lãnh cất Chợ cá Gò Công nổi trên mặt sông sát bờ trông rất sạch sẽ vệ sinh ( hình như còn tới bây giờ ) đồng thời cũng cất một cầu tiêu chợ,( kế bên hai chiếc ghe bán đồ gốm), bằng gổ, một mặt day vô bờ một mặt day ra sông cũng rất sạch sẽ vì sông nước lớn ròng mang đi tất cả chất thải ... vì bằng gổ nên chỉ chịu đựng một thời gian trước nắng gió, nên nhà nước mới cất một cầu tiêu hầm sau cây xăng của Anh Thượng cháu của Chú Dương An ( chủ phòng ngủ Bích Vân ) trên miếng đất của chú Ba vá vỏ xe hơi ngày xưa , trước phòng ngủ Bạch Đằng , Miếng đất mà ngày chú mầy còn tắm mưa ở truồng, mỗi lần có đoàn Mô Tô bay về biểu diễn đều cất rạp tại đó, có người đẹp Bạch Yến mà sau nầy là ca sĩ nổi tiếng với bản Đêm Đông. Chỗ nầy tao cũng nói thêm cho chú mày biết, Ông Thầu Tư Bảy có người Quản Lý là Chú hai Lãnh, chú hai nầy có người con rể là Đội Nhung, Thuở nhỏ tao có thấy mặt thầy đội nầy mấy lần.. mặt trông cô hồn lắm, tao còn nhớ thầy đội đi giày đinh kêu cộp cộp,mắt thầy đội có gân máu đỏ, mày biết thầy đội sau nầy là ai không? Chú mầy chắc không biết đâu, năm 1963 thầy đội nầy là Đại úy Nhung sĩ quan cận vệ của hàng tướng Dương văn Minh, cũng chính là sát thủ giết anh em Tổng Thống Ngô Đình Diệm, chú mầy muốn biết đội Nhung hung hăn cở nào thì hỏi cô giáo Tươi học một đợt với chú mầy nhà sát bên nhà ông Tư Bảy. Để giữ vệ sinh nên nhà nước mở cuộc đấu thầu thâu tiền vô cửa làm quỷ vệ sinh và cậu Bảy Nở nầy trúng thầu ... Nếu chú mầy có chọt bụng bất tử lúc trước thì chắc biết mặt người em trai út của anh Huệ .   Anh Huệ với tao hồi còn nhỏ vẫn rất thân tình, buổi trưa anh thường dẫn bò đi ăn trên bờ đê trước nhà tao, cửa ngỏ nhà ông Hương Thân Bính có mái lợp. nền lát gạch tiểu, diện tích khoảng 10 m2 , đây là nơi tụ tập của một vài hạng người quen thuộc, đông nhất vẫn là lủ học trò tụ về đây đánh đáo đá cầu, đá dế, chú Ba lục lộ phụ trách con đường Tổng Đốc Phương vẫn thường vào đây ngồi nghỉ mát, chú thường đội một cái nón lá trên đỉnh nón có một cái gù bằng sắt, chú Ba người trông lực lưởng, nói năng chửng chạc, công việc của chú làm là khai thông các con mương trên bờ đê, cũng nhu dẫy cỏ mọc lan từ đê ra đường, tôi vẵn thường ngồi nghe chú nói chuyện, biết tôi là con út của ông giáo nên chú rất có thiện cảm, dần dần tôi biết chú là thầy dạy bùa Lổ Ban cho anh Kỳ con cô bé Tư và Anh Tâm con chú Ba Nam  , Anh Huệ thấp người nhưng rất khỏe mạnh, da đen bóng vì dang nắng, anh cũng rất thích tôi, anh lớn hơn tôi khoảng 5 tuổi, tôi thường đá cầu với anh, đánh cờ tướng ( lúc đó tôi mới học lớp ba ) thỉnh thoảng anh ưu ái đở tôi ngồi lên lưng bò

, anh chỉ tôi cắt cỏ ( lúc ở trại Hà Tây, trong đội rau, mặc dù tôi rất lười lao động và sức yếu nhưng cắt rau muống thu nhập rất xuất sắc mặt rau cắt xong khỏi phải tề lại, lúc ở đội chăn nuôi, tôi cắt cỏ cho cá ăn cũng rất nhanh, có lẽ cũng nhờ sư phụ Huệ chỉ lúc nhỏ ) ... Thời gian lặng lẻ trôi ... những ngày bắt đầu vào Trung học tôi lại thích ở nhà đọc sách hơn là đi chơi long bong ngoài đường , từ đó tôi vẫn thường gặp anh Huệ vì chung một xóm ... năm 1970 tôi tăng phái cho chi khu Bình Chánh, một chiều tôi nhận được lệnh phóng thanh đêm kêu gọi chiêu hồi tại cầu Ông Thìn, Toán Dân Sự Vụ của tôi đến cầu trời vừa chạng vạng, Tôi vào đồn Nguyễn Chi Mai liên lạc để biết thêm chi tiết, bất ngờ tôi gặp anh Huệ đang phục vụ tại đây, tình đồng hương nơi đất lạ gặp nhau rất mừng, đêm đó tôi với anh ngồi uống càphê trong  quán bên đường chuyện trò cho tới giờ tôi phải phát thanh , đêm đó tôi và nhân viên ngủ trên xe đậu dưới chân cầu. Sáng sớm tôi thấy trung đội chuẩn bị đi hành quân, từng tiểu đội lần lượt ra khỏi đồn, anh Huệ là Trung sĩ truyền tin, anh mang 1 máy C25 , đi ngang xe có vẫy tay chào tôi ... đó là hình ảnh anh Huệ trong lần gặp sau cùng ...

            -Vậy là chú mầy hình dung được anh Huệ chưa ? Anh Huệ bị giặc xử bắn ngay trong ngày lễ Vu Lan .

Tao đã nói, Ở Gò Công chú mầy đâu có biết ai đâu, thôi để tao nói tiếp về chị Lan .

            Xóm Lộ Me, Từ cái tên gọi, mầy cũng hình dung được xóm nầy nguyên thủy hai bên đường trồng toàn Me, bây giờ thì tìm một cây đỏ con mắt cũng không ra, Khi đào ao Trường Đua lấy nước cho dân xài , với một khối lượng đất khổng lồ đó ...ăn làm sao cho hết, đầu tiên phóng một con đường thẳng góc với bờ ao chạy thẳng về hướng nhà thờ dùng làm con đường để tải đất ... đem đấp nền dinh tỉnh trưởng. năm tao biết ...bắn kè,  xóm lộ Me nầy lơ thơ có mấy cái nhà, từ ao Trường Đua đi ra hướng nhà thờ chỉ có nhà dân phía bên phải lộ, bên trái là ruộng của Ông Chủ Chí ,thuở nhỏ tao thường đi hớt tóc tiệm của ..." Chú Ba Mặt Đỏ "ngay góc ngả ba ao trường Đua, Chú tên gì tao không biết nhưng mặt chú có vết màu đỏ gần hết mặt, thuở đó nếu không đi chợ thì trong xóm chỉ có hai ngườI thợ hớt tóc, chú Ba mặt đỏ là một còn một chú Ba nữa là chú Ba Tân Lợi ( Tân Lợi là tên của chòi hớt tóc, không gọi là tiệm được vì quá nhỏ, lợp lá vách lá chỉ có một ghế hớt tóc và vài cái ghế đẩu để khách ngồi chờ, hai chữ Tân Lợi được viết trên tờ giấy học trò dán trên tấm kiếng ) Chòi của chú Ba nằm cạnh Tịnh xá ni, lúc Tịnh Xá Ngọc Quang chưa cất khang trang trên đường về Bình Ân như bây giờ thì tịnh xá trú tạm trong nhà trên của vợ chồng bà bán xôi cạnh nhà của "bà bóng" chuyên lên đồng xem tình duyên gia đạo, bà đồng là má vợ nhỏ của Thầy giáo Năm bên đạo, (thầy giáo Năm có chiếc xe hơi riêng từ thập niên 50)Nhà chú Ba mặt đỏ cạnh nhà thầy Giáo Thạnh, Thầy Thạnh là ba của Thầy Giáo Lợi, lúc tao học đệ tam ông thầy Lợi làm giám thị lớp tao, Ông Thầy Thạnh lúc hưu trí ở nhà làm hòn non bộ rất nỗi tiếng ở Gò Công, bên kia đường ngay gốc lộ là một nhà ngói tường gạch nền đúc của Ông Một Quờn ( Ông là quan một thời Tây về hưu )bên trái con đường nầy chỉ có vài cái nhà, có một ngôi nhà lá nền đất cất trên một miếng đất mới đấp, nhà nhỏ. Sân trước trồng hoa ... đó là nhà của thầy giáo Tốt, Ông gìa tao tức là cậu Ba mầy thường nói, Mon sừ nầy thuở đi học tên là Cức được thầy giáo đổi lại là Tốt. Khỏi nhà ông thầy Lợi có một ngôi nhà hơi thụt sâu vào trong đó là nhà của ông già cụt một bàn tay . Tao phải kể chi li cho mầy dễ hiểu, thời thập niên 50, giấy số ít có ai bán , nhà nước giao cho mấy thầy pô lít dùng để phạt mấy xe đò chỡ quá tãi ...Sau nầy tăng lô trúng mới có người mua bán nhiều. Ở Chợ Gò Công lúc đó chỉ có 2, 3 người bán vé số tập trung sau thum bán báo Huê Mỹ, một kios đầu ngả ba bến xe ngựa, trước tiệm Billard của anh Tài Ngứng, kế bên là tiệm chụp hình của ba thằng Sáng học chung với mầy, có thằng anh học trước tao một lớp là Anh Mai lùn, ba người bán vé số ngồi trên 3 ghế trước tiệm bán chim hoàng yến và lồng chim, thuở nhỏ tao ham chim lắm, mầy đừng có cười, nên tao thường đến đây để xem  .. chim , bởi vậy tao rành hết mấy vị trí ở khu nầy.

            Trở lại xóm Lộ Me, đầu thập niên 50, xóm Lộ Me có 2 đám tang sĩ quan làm mủi lòng dân trong xóm, người thứ nhất là con trai của thầy Giáo Tốt ( con người vợ lớn )  Thiếu úy Đức, tao còn nhớ thầy Tốt lập bàn thờ con ngay giữa nhà trên bàn thờ ảnh một vị sinh viên sĩ quan mặc lể phục trường võ khoa Thủ Đức, đám tang thứ hai là của Đại Úy Nguyễn Văn Tấn con trai của Ông già cụt tay bán vé số, Ông Tấn tử trận tại vùng 7 núi trong binh chủng Thiết giáp để lại một đàn con dại, Ông già cụt tay cưu mang đàn cháu nội nuôi ăn học cho đến lớn, thằng con trai lớn của Đại Úy Tấn học một lượt với chú mầy, sau khi đậu tú tài tình nguyện đi khóa 25 Thủ Đức, lúc ra trường về làm sĩ quan an ninh tỉnh đoàn XDNT Gò Công đó là Thiếu Úy Nguyễn Kim Hồng, về sau vì lậm ma men gây nên lỗi lầm phải ra tác chiến ... Nguyên Đại Úy Triệu là Tỉnh Đoàn Trưởng, đi công tác trên SaiGon , Hồng được cử XLTV Tỉnh Đoàn Trưởng, sáng sớm ra ăn sáng ở quán Lạc Cảnh của Đ/Úy Triêm gặp một người bạn , phục vụ tại tiểu đoàn 50 CTCT về phép từ SaiGon , tay bắt mặt mừng, mới sáng sớm, bốn người làm hết 2 thùng bia ( black label) xong rồi rũ nhau lên Hòa Đồng nhậu tiếp, di chuyển bằng chiếc xe jeep của Tỉnh đoàn, Hồng dành cầm tay lái, lúc bấy giờ đường Gò Công Mỹ Tho đang được công binh Mỹ làm lại đường, cát bụi mịt trời mà lại lậm ma men nên Hồng đã đụng phải một bà già băng ngang lộ chết tại chỗ ( lúc khám nghiệm tử thi thì bà già nầy cũng có mùi rượu ), vì vậy bị kỷ luật phải ra tác chiến, bị trọng thương giải ngủ năm 74, Ông Tấn có người Anh tên Nguyễn văn Thinh trước có theo kháng chiến chống Pháp nhà ở Gò Tre, sau hiệp định Geneve ông về Gò Tre làm ruộng... và Ông Thinh là thân phụ Cô Lan trong vụ án tử hình Lan Huệ ở Gò Công .

                        Chú mày thấy tao phải kể vòng vo về xóm Lộ Me để chú mày dễ nhận diện, mà tao chắc chú mày nghe qua rồi ... cho qua luôn chớ đâu có nhớ gì phải không. Cô Lan nầy là nữ quân nhân phục vụ tại tiểu khu Gò công, hỏi mấy tay phục vụ tại Gò Công chắc biết ( có lẽ cô làm dưới quyền của Trung Úy Anh trưởng phòng Xã Hội ).Chồng cô cũng là quân nhân phục vụ tại Trung Tâm yễm trợ tiếp vận

             Anh chị Lan Huệ, trong phong trào Phục Quốc Gò Công, công an chẳng bắt được quả tang chỉ xét nhà bắt gặp mấy ram giấy trắng, vậy mà kết án tử ... Tội nghiệp chắc là hai anh chị phải bị tra tấn dã man lắm ... đòn công an của Việt Cộng thì khỏi phải chê, chị Lan lúc đó đang hoài thai trên 3 tháng, để lại 2 đứa con một trai một gái mới hai ba tuổi, mấy đứa nhỏ sống cháo rau với bà ngoại cho tới lớn ( hiện ngụ tại sân bay Gò Công ), tòa án nhân dân được thiết lập ở sân vận động Gò Công, xe phóng thanh bắt buộc mỗi người dân đều phải đến sân xem xử án ... Anh Chị đã rất bình tỉnh khi nhận bản án tử hình, miệng cười tay vung cao đã đảo Cộng Sản, Việt Nam Cộng Hòa muôn năm, giặc phải nhét chanh vào miệng và bịt lại bằng khăn, đội hành quyết được hộ tống bằng hai tiểi đội trang bị tiểu liên Tiệp Khắc( Loại súng tiểu liên nòng ngắn gần giống như súng "tam xông " của quốc gia) , Còng tay anh chi trói thúc ké giải lên xe GMC chỡ đến đầu cổng ấp chiến lược đường đi Mỹ Tho, súng  bắn từ ót mỗi anh chị mỗi người một viên ...( bắn mà cũng hà tiện ) Giặc cũng còn nhân đạo, cho thân nhân lãnh xác về chôn ... Thãm thương thay, đám tang có tiếng khóc mà không có tiếng than kể ...bởi vì người dân đã quá sợ luật rừng của cái gọi là ... cách mạng . Tao nói để chú mày nhớ giùm tao, trưởng công an lúc bấy giờ là tên Hai Trừ gốc người Cù lao, có 4 thằng con trai tên là Cộng, Sản, Vinh ,Quang( có mấy đứa sau nầy vượt biên) chủ tịch huyện là Tám Niên gốc người xóm Giêng ( Vĩnh Lợi )Tám Niên có thằng em ruột chung trại mình, mặt mày lúc nào cũng kên kên là thằng Thiếu Úy cảnh sát Chu.Tao cũng không hiểu Cảnh Sát Gò Công sưu tra lý lịch như thế nào mà chấp nhận cho nó vào học ở Học Viện ( Việc nầy hỏi lại trưởng F Gò Công xem sao )

            Ê chú mày, tao có điều tâm nguyện, ngày nào xé được cờ sao đỏ, tao sẽ rũ một số bạn đồng chí lập ra ở nơi xử bắn một cái miếu nhỏ để nhang khói ghi nhớ anh hùng liệt nữ đã vị quốc vong thân. Ngôi miếu có thể được đặt tên là trung liệt miếu, ngôi miếu bên đường cũng để nhắc nhở một thời đau thương của dân tỉnh nhà, và cũng để cho bọn chó săn, trở cờ mỗi lần đi qua thấy xấu hổ cho việc mình đã làm trong thời gian sống trong lao tù Cộng Sản. . .

Đêm mùng một Tết, trời tối đen như mực, thoáng có tiếng pháo từ trong xóm vọng về, xung quanh trại đèn được chiếu sáng .,, mắt lúc còn trẻ nhìn rõ được những trái mìn Claymore còn trong bọc nylon mà bề lõm day ra hướng ruộng bề lồi day vào trại ( bề lồi là hướng đạn nổ )mà hôm trước Tết trại cho gắn cách rào vài mét với lời giải thích :vì các anh gây nhiều tội với nhân dân nên trại sợ nhân dân trả thù các anh nên phải gắn mìn phòng thủ, tụi khỉ trong rừng mới ra xem thường kiến thức của sĩ quan Cộng Hòa, khỉ muốn nói gì thì nói ... từ khi có mìn gắn, anh em trong trại mặt buồn thấy rõ, vì anh em đã lờ mờ hiểu được mình là ai ...

            Thằng Trên nấu tiếp một lon trà mới,Nó vừa bập thuốc vừa nói: Buồn quá anh Bảy ... đêm nay mà ngủ nghê gì được, thức nói dóc với tui chơi. Giờ nầy ở nhà chắc mọi người  còn thức, Ông Bà không biết có dám về nhà trong đêm giao thừa không? ... Tôi rít một hơi thuốc dài nhả khói ra thành những vòng tròn ... tự dưng thấy nhớ đêm giao thừa năm rồi ... KonTum đêm giao thừa, trời thật lạnh và khung cảnh rất im lặng, cái im lặng thật đáng sợ của những phút giây chờ  đợi địch tấn công , tôi trả lời thằng Trên

            - ờ thức thì thức ... đêm nay mà ngủ nghê gì được , phải chi có được lít rượu cho ấm lòng ...tù

                             THỦY  LAN  VY

                        (Viết tại Kỳ Đà Động Mạnh Xuân 02 . Houston )