Bộ lạc du cư có tên gọi Koroway, có khoảng 3.000 người. Họ có ngôn ngữ riêng, sống nhờ vào săn bắn động vật và hái lượm thực vật trong rừng. Cơ quan điều tra dân số Indonesia đã phát hiện ra họ trong cuộc điều tra dân số năm 2010.

“Nhà của họ được xây dựng trên cây, cuộc sống của họ giống như ở thời kỳ đồ đá”, Suntono, người đứng đầu cơ quan thống kê của vùng Papua, Indonesia, cho hay. Ông cho biết thêm, những người bộ lạc này làm thang bắc lên các căn lều nằm chót vót trên thân cây cao của mình.

Được biết sau khi nhận được thông tin từ những nhà truyền đạo, giới chức dân số đã đi bộ mất tới 2 tuần mới tìm ra bộ lạc Koroway, nhưng cũng mới chỉ đến được rìa lãnh thổ của họ.

Theo Suntono, những người bộ lạc Koroway không mặc quần áo, ngoại trừ dùng lá chuối để che đi những phần nhạy cảm trên cơ thể. Bộ lạc Koroway có ý thức bảo vệ lãnh thổ của họ khỏi những người từ bên ngoài rất cao, do nguồn thực phẩm của họ phụ thuộc hoàn toàn vào tự nhiên.

Hiện ở Papua có hơn 2.500 bộ lạc và tất cả đều có ngôn ngữ riêng.

Một ngôi nhà toàn gỗ. Cổng gỗ, mái hiên che đường dẫn vào nhà cũng toàn gỗ. Và khi bắt đầu đụng cửa thì giật mình sướng. Một cảm giác thích thú đến thán phục. Cửa gỗ, nền gỗ, cầu thang gỗ, những tấm phản gỗ. Không lim cũng chả sến, không vân sắc như hương, cẩm lai, mà toàn mít. Và đặc biệt những cây cột gỗ. 28 cây cột gỗ mít hàng trăm tuổi.

          Trong các chuyến xuôi ngược dọc đường gió bụi khắp mọi miền đất nước, tôi đã gặp không ít những ngôi nhà gỗ với trăm ngàn loại gỗ quí hiếm khác nhau. Có những ngôi nhà rất cổ xưa mà tư duy kiến trúc hiện đại không thể phục sao nổi. Ấy vậy mà lại ấn tượng bởi ngôi nhà này, một ngôi nhà gỗ giản đơn, không cầu kỳ: ngôi nhà 28 cột mít, nằm trên con đường Nguyễn Huy Tự cũng rất khiêm nhường giữa thành phố Hà Tĩnh.

          Tay chủ nhân ngôi nhà khá trẻ tên Bùi Văn Quang mới 46 tuổi. Quang bắt đầu gây dựng ngôi nhà này từ năm 2003. “Rất lạ, đêm nào nằm cũng mơ thấy… mít, thấy những dòng người ngùn ngụt khiêng những gốc mít cổ thụ chất đầy vườn. Hương, lim, gụ, sến tôi không mê, chỉ mê mỗi loài mít, thích thú đến mê dại cái màu vàng óng mịn đặc trưng của những thân lõi mít hàng trăm tuổi”. Quang nói mà đôi mắt như ánh lên màu gỗ.

          Ngay từ khi bước chân vào ngõ đã đụng một cổng gỗ. Những bản gỗ dày và to. Mái hiên che đường dẫn vào nhà cũng toàn gỗ. Và khi bắt đầu đụng cửa thì giật mình sướng. Một cảm giác thích thú đến thán phục. Cửa gỗ, nền gỗ, cầu thang gỗ, những tấm phản gỗ. Không lim cũng chả sến, không vân sắc như hương, cẩm lai, mà toàn mít. Và đặc biệt những những cây cột gỗ.

cửa gỗ

phản gỗ sàn gỗ

cầu thang gỗ

          Toàn khu nhà có đến 28 cột. Để có được 28, hay thậm chí… 28.000 cây cột mít có lẽ cũng không khó lắm. Nhưng để có được dù chỉ 28 cột mít cao từ 5-7 mét trở lên như ngôi nhà của Quang thì cực kỳ khó. Bởi đó phải là những cây mít hàng trăm tuổi. 28 cột mít trong nhà Quang, không cột mít nào có tuổi dưới 100.

          Ngay cả những tấm phản, khung cửa, bộ sàn nhà và mấy cầu thang cũng toàn loại mít trên 100 tuổi.

          Để có được 28 cây cột mít cổ thụ kỳ thú này, Quang đã cất công hơn chục năm sục sạo săn kiếm khắp nơi, tìm nát cả tỉnh Hà Tĩnh này, sục khắp các vùng quê trong năm ngoài bắc. Nghe ai đó mách bảo, bắn tin về một gốc mít nào đó là Quang khoác túi lên đường. Tìm được rồi, chộ gốc mít rồi, nhưng để thuyết phục, thương lượng mua được bứng được gốc mít mang về mới là cả một nghệ thuật… gian truân!

          Năm đó nghe người mách bảo ở Kỳ Anh có một gốc mít trên 100 tuổi rất đẹp, Quang tức tốc nhảy xe vào. Đến nơi nhìn cây mít là Quang chết mê chết mệt. Nhưng thuyết phục, ngã giá mãi chủ nhà vẫn không bán. Cây mít quá to. Bộ rễ trồi lên mặt đất ôm gần như gọn cả ngôi nhà. Chặt mỗi thân cây thì phí. Quí là ở bộ gốc tua tủa rễ kia. Nhưng bứng đào được trọn bộ gốc thì phải chấp nhận… phá nhà.

          Không chịu đầu hàng. Để lâu sợ lọt tin, cây mít quí sẽ rơi vào tay săn gỗ khác, sau mấy ngày đêm bám lì tại Kỳ Anh thương thuyết, Quang đạt được thỏa thuận với bà chủ: ngoài tiền mua gốc mít trăm tuổi này, Quang phải mua gấp một khu đất khác khang trang rộng lớn hơn, rồi xây cho bà một ngôi nhà mới.

          Tôi hỏi: thế tổng tiền cả gốc mít lẫn miếng đất và xây nhà hết bao nhiêu? Quang chỉ cười, nụ cười mãn nguyện nhưng đầy bí hiểm.

          Cây mít đó sau khi cõng về được Quang sai thợ đục đẽo vứt bỏ hết phần gỗ bên ngoài, chỉ để lại phần gỗ lõi trong cùng, giữ nguyên thế cấu trúc của bộ rễ và cho dựng ngay giữa nhà. Đến nay, bước vào gian giữa, sừng sừng một cột gỗ mít vàng ánh với trọn bộ rễ tua tủa bám xuống sàn nhà, đó chính là gốc mít vừa nhắc trên. Nghe nói gốc mít này cỡ trên 100 tuổi.

          Phủ quanh ngôi nhà gỗ mít của Quang là khu vườn rộng lớn với hàng trăm chậu bonsai đủ loại, nhưng đa phần là sanh và lộc vừng. Có chậu trị giá hàng mấy tỷ đồng. Tuy nhiên tôi không thích và chả ấn tượng mấy về khu vườn bonsai này. Điều khiến tôi thích thú và ấn tượng vẫn là những tấm phản mít, khung cửa mít, cánh cổng mít, sàn gỗ mít, và 28 cây cột mít trăm tuổi.

          Muốn vòng tay ôm lấy từng gốc cột, muốn cởi áo ngả lưng lăn xuống sàn gỗ vàng óng mượt và mát lịm cho nhẹ người. Một căn nhà gỗ với 28 cây cột gỗ mít kỳ thú có một không hai khiến tôi muốn ngồi mãi chẳng muốn về.

gốc mít trăm tuổi với nguyên bộ rễ giữa nhà

Bùi Văn Quang bên bộ gốc và cây cột mít trăm tuổi giữa nhà