Sự Thương-Ghét Của Con Người 

Không hiểu con người biết thương-ghét tự bao giờ? Chắc chắn khi còn nằm trong bụng mẹ thì không có thương-ghét. Rồi khi còn chập chững biết đi, chắc cũng chưa biết thương-ghét. Thế rồi khi vào trường Mầm Non (Preschool) lúc ba tuổi chắc cũng chưa biết thương-ghét. Có lẽ con người bắt đầu biết thương-ghét hay bộc lộ thương- ghét khi vào trường Mẫu Giáo (Kindergarten) lúc năm tuổi chăng?

 Một số thương-ghét do giáo dục mà có. Một số do nhồi sọ, tuyên truyền, đầu độc mà có. Một số do biên cương, biên giới khác biệt mà có. Một số thương-ghét có thể do tự nhiên mà có, mà Phật Giáo gọi là nghiệp lực của chúng sinh từ vô thủy tới nay.

 Sự thương-ghét có thể được truyền từ đời này sang đời khác, thế hệ này sang thế hệ khác. Chúng ta không những thù ghét người sống mà thù ghét luôn cả những người đã chết và cả những người ở nơi xa lắc xa lơ mà chúng ta chưa hề biết mặt. Sự thương-ghét của con người, nếu có hình thù, cả hư không vô tận này chắc chứa cũng không hết. Chẳng hạn, ghét một người nhưng thù ghét luôn cả gia đình, họ hàng hay cả nước người ta.

Yêu nhau yêu cả đường đi.

Ghét nhau ghét cả tông chi họ hàng. (Tục Ngữ)

Sau đây là một số thương ghét, có thể do “bản chất” hay “bản tính” của con người và rất “tự nhiên”. Tự nhiên theo nghĩa nó bộc lộ liền mà không cần lý trí can thiệp:

1) Ghét bỏ cái gì xấu xí. Thương quý cái gì đẹp đẽ. Đàn ông, đàn bà đẹp đẽ là nguồn mê đắm lớn nhất của kiếp người. Con cái trong nhà, đứa xấu xí nhiều khi bị hắt hủi. Cây trái thật ngon,nhưng trông bề ngoài xấu xí nhiều khi cũng không được ưa chuộng.

2) Ghét bỏ cái gì héo tàn. Trân trọng với cái gì tươi tốt. Hoa tươi trưng lên bàn thờ nhưng khi héo rồi thì quăng vào thùng rác không thương tiếc.

3) Ghét sợ cái gì nhọn sắc. Thích cái gì tròn trịa. Cho nên trong Phật Giáo hay dùng chữ “viên” để chỉ sự hoàn hảo như: viên dung, viên mãn, viên giác, viên thành.

4) Ghét màu sắc chói lọi. Thích màu sắc dịu dàng. Màu sắc chói lọi làm chóa mắt người ta. Con bò thấy màu đỏ (màu máu) là lao vào húc.

5) Ghét thói điểm trang lỏe loẹt. Thích lối điểm trang nhã nhặn. Trong hội họa, trường phái sử dụng màu sắc của hoa rừng, thú rừng gọi là Trường Phái Dã Thú (Fauvism School of Art).

6) Ghét cái gì bề bộn. Thương cái gì ngăn nắp. Một thành phố dù văn minh như thế nào đi nữa mà đường phố luộm thuộm, ngổn ngang, vẽ bậy lên tường thì cũng bị chê cười.

7) Ghét sợ cái gì bầy hầy. Thích cái gì lành lặn. Vào siêu thị, nhìn một đống thịt bầy hầy, người ta sợ. Nhưng cũng thịt đó, nếu được cắt và trình bày khéo léo thì người ta lại thích.

8) Không ưa cái gì méo mó, lệch lạc. Thích cái gì vuông vức cho nên người ta nói “Mẹ tròn con vuông” là để chỉ chuyện bình an, tốt lành. Một món đồ dù rất tốt nhưng nếu bị méo mó đi một chút, người ta cũng sẽ từ chối. Chiếc xe mới toanh vừa kéo từ hãng ra, bị đụng móp một chút cũng mất giá trị.

9) Ghét sợ cái gì tối tăm. Ưa thích cái gì sáng sủa. Địa ngục thì tối tăm. Cung trời thì rực rỡ. Khi tham dự đám tang, người ta mặc quần áo màu đen. Nhưng hiện nay các chiến binh Hồi Giáo lại dùng màu đen làm biểu tượng cho ngọn cờ của mình. Màu đen đang là màu ưa chuộng của thế kỷ, nhất là ở Trung Đông và Hoa Kỳ.

10) Ghét cái gì tàn bạo. Kính trọng cái gì an lành.

11) Ghét cái gì ngông cuồng. Thích cái gì vừa vừa phai phải.

12) Ghét chiến tranh. Ưa chuộng hòa bình. Nhưng có rất nhiều người hay quốc gia thích chiến tranh, rất thích chém giết mà người ta gọi đó là “diều hâu”, hiếu chiến, trong Phật Giáo gọi là quỷ thần A Tu La.

13) Ghét lời nói dữ dằn. Thích lời nói ôn hòa.

14) Ghét thói tự cao. Ưa lời khiêm tốn.

15) Ghét và khinh miệt lối sống ích kỷ. Quý trọng sự vị tha.

16) Ghét lời nói mỉa mai. Thích lời nói ý tứ.

17) Ghét lời nói bịa đặt. Thương mến người “Có sao nói vậy”.

18) Ghét thù lời nói cay độc. Thích, ưa lời nói hiền hòa.

19) Ghét, khinh lời nói đâm thọc. Kính trọng lời nói ngay thẳng.

20) Ghét khinh lời nói chia rẽ. Kính trọng lời nói đoàn kết. Nhưng trên thế giới này cũng có rất nhiều người thích lời nói chia rẽ, phổ biến lời nói chia rẽ, kích động hận thù.

21) Ghét điều gian dối. Ưa điều chân thật.

22) Ghét thói lưu manh, lường đảo. Quý, thích sự thật thà.

23) Ghét thói côn đồ. Ưa kẻ hiền lành.

24) Ghét tham quan ô. Kính trọng, quý mến, có khi lập miếu thờ các vị quan liêm chính.

25) Ghét thù bạo chúa. Kính trọng vua hiền đức, có khi lập đền thờ.

26) Ghét bọn xu nịnh. Mến kẻ trung thần.

27) Ghét kẻ phản quốc. Yêu người ái quốc.

28) Ghét kẻ hại người. Quý kẻ cứu người.

29) Ghét kẻ phá hoại. Yêu người xây dựng.

30) Ghét kẻ gian dâm. Thương người đoan chính.

31) Ghét kẻ phản bội. Thương người trung tín.

32) Ghét kẻ phá giới. Kính người trì giới.

33) Khinh kẻ xuất gia mà còn bon chen thế tục. Kính người đạo hạnh.

34) Ghét kẻ nhố nhăng. Thương người mẫu mực. Nhưng hiện nay một số quốc gia Á Châu cũng đang bắt chước thói nhố nhăng của Âu-Mỹ. Nhố nhăng tại Âu-Mỹ lại là biểu tượng của “tự do tư tưởng” và hình như càng nhố nhăng càng được người ta chú ý và thành công nhất là ca sĩ và người mẫu. Sau vụ Chairlie Hebdo, Ô. Tony Blair - thủ tướng Anh nói rằng “Tự do ngôn luận không có giới hạn” tức báo chí muốn chửi ai, thóa mạ ai cũng được.

35) Ghét kẻ trọc phú. Quý kẻ thương người.

36) Ghét kẻ ăn chơi. Thương người cần kiệm.

37) Khinh kẻ ăn bám. Quý người tự lập.

38) Khinh kẻ lười biếng. Quý người chăm chỉ.

39) Ghét kẻ khinh người. Thương người khiêm tốn.

40) Ghét thói mánh mung. Yêu mến thật thà.

41) Ghét thói gian tà. Ưa người ngay thẳng.

42) Khinh ghét lối làm việc vô lương tâm. Kính trọng kẻ làm việc có lương tâm.

43) Ghét lối làm việc vô trách nhiệm. Thương người làm việc cẩn trọng.

44) Ghét thói kiêu căng, tự cho mình là “lãnh đạo”, “number one”, “số một” hay “ông nội” người ta. Quý kẻ biết điều.

45) Và còn cả ngàn vạn thứ thương-ghét khác nữa, không sao kể hết.

            Cái mà mình thích thì thương. Thương thì quý trọng, có khi hy sinh cả thân mệnh để bảo vệ. Thử đụng tới con chó mà mình thương, ông tổng thống mà mình tôn thờ… thử xem. Có khi giết người ta luôn không biết chừng.

 Còn ghét… nhẹ lắm thì, chửi rủa, nói xấu, xa lánh, kỳ thị (không chơi, không giao tiếp), xua đuổi.  Mạnh hơn là đốt phá nhà của người ta, giết hại cả gia đình người ta. Những vụ thanh lọc chủng tộc, giết cả trăm ngàn người là chuyện thường.

            Đối phó và giải quyết chuyện đúng-sai,thương-ghét là chuyện hàng ngày của thế tục. Nhưng có rất nhiều nơi, trong quá khứ lịch sử cũng như hiện nay, tôn giáo đã can dự vào để giải quyết, khiến giáo luật trở thành luật pháp quốc gia.

Đối với các tôn giáo thờ Thần Linh, đúng-sai, thương-ghét phải phân biệt rõ ràng và trong kinh điển, họ không ngần ngại tuyên bố loại trừ, tiêu diệt hoặc giết hại những gì “đáng ghét”, chẳng hạn ra lệnh giết chết những kẻ ngoại đạo/dị giáo, tức những người theo một tôn giáo khác với tôn giáo của họ. Sự thương-ghét này đã gây thảm họa cho nhân loại trong một thời gian rất dài.

Thế nhưng đối với Phật Giáo thì có khác. Phật Giáo không bao giờ dung chứa sự kỷ thị, loại trừ, ghét bỏ. Phật Giáo là đạo của bao dung, như biển cả có thể dung chứa cả ngàn con sông đổ vào, như một mẹ có thể nuôi được trăm con. Điều đó không có nghĩa là Phật Giáo “ba phải” hoặc không ý thức được thế nào là đúng-sai, phải-trái. Trong Kinh Viên Giác Đức Phật nói rằng, “Một hạt mưa trong thế giới ta-bà này Như Lai đều biết.” Thế nhưng do lòng thương xót chúng sinh, Đức Phật dạy đức Từ-Bi-Hỉ-Xả. Hơn thế nữa, bản thể của vũ trụ này vốn từ Nhất Nguyên/Nhất Thể rồi tách ra thành Nhị Nguyên/Âm Dương/Lưỡng Cực. Cái Tối cái Sáng, cái Sinh cái Diệt, cái Đúng cái Sai, cái Phải cái Trái, cái Thương cái Ghét cùng tồn tại và lấn đuổi nhau. Ngàn đời trước đã có đúng-sai và ngàn đời sau đúng-sai vẫn tồn tại.

 Khi Đức Phật chưa ra đời, con chim đã ăn con sâu.

 Khi Đức Phật ra đời con chim vẫn ăn con sâu.

 Khi Đức Phật thành đạo và chuyển pháp luân, con chim vẫn ăn con sâu.

Và khi Đức Phật nhập diệt, con chim vẫn ăn con sâu.

 Điều đó có nghĩa là “thế giới này vẫn y như thế” vẫn vận hành bởi “vô minh và tham dục”. Hình tướng thế giới này có đổi thay, nhưng tham-dục và bạo lực vẫn còn nguyên đó. Những cái tốt không bị hủy diệt đã đành mà những cái xấu, cái đáng ghét, cái bất ưng cũng không bao giờ bị hủy diệt. Do đó, không thể có chuyện toàn thể thế giới này chỉ có Thương và cũng không thể chỉ toàn có Ghét.

Tình cảm Thương hay Ghét đều do “nhân duyên giả hợp mà thành”. Nhân duyên ở đây bao gồm: giáo dục, do bị đầu độc, do bị tuyên truyền, do đứng trong tổ chức nào đó, do truyền thống gia đình, do a dua, do ngu dốt hoặc do nghiệp lực từ vô thủy. Kiếp trước những kẻ đã là người hung bạo thì kiếp này sẽ là người hung bạo. Thế nhưng gặp nhân duyên tốt có thể trở nên người hiền. Kiếp trước đã là người hiền thì kiếp này cũng sẽ là người hiền. Nhưng khi gặp nhân duyên xấu có thể trở nên hung bạo. 

 Khi mình thích và thương thì tội ác tày trời cũng thấy tốt. Còn khi mình đã ghét thì chuyện tốt-đúng cũng thấy sai. Chẳng hạn, cũng là cái xấu, nếu đứng ngoài thì chúng ta thấy đó là xấu. Nhưng nếu là “đồng bọn” thì chúng ta lại thương và yêu thích cái xấu đó. Một bọn trộm cướp ngồi trong quán nhậu, hả hê cụng ly, khoe khoang thành tích vừa ăn cắp được một chiếc xe hơi chẳng hạn …mà không hề biết đó là hành vi xấu xa. Thấy một người đàn bà bị ném đá tới chết, dù phạm bất cứ tội gì, chúng ta đều rùng mình, thương xót. Thế nhưng ở tại các quốc gia như Saudi Arabia, Pakistan, A Phú Hãn, Ấn Độ…ở một vài nơi, đám đông reo hò, và cả bố mẹ cũng rất “hân hoan” khi người ta ném đá tới chết người con gái của mình chẳng may lỡ dại hoặc không nghe lời bố mẹ trong vấn đề hôn nhân.

Do đó, nếu tất cả trái đất này toàn là những người ác hay toàn là quỷ dữ thì: trộm cướp, hiếp dâm, giết người, gian trá, tung tin giả, đâm cha chém chú, lừa thầy phản bạn, thác loạn… đều được coi là “đạo đức” hay “phẩm hạnh” đúng như lời Phật dạy ngài Bồ Tát Thanh Tịnh Tuệ dưới đây.

Chính vì giác ngộ được như thế cho nên Chư Phật, chư vị Bồ Tát ba đời hiện tại, quá khứ, vị lai, đều đều vượt lên trên chân lý, đúng-sai, tức không bị chân lý hay đúng-sai, thương-ghét ràng buộc. Đó là giải thoát, là an nhiên tự tại. Và khi đã chứng đắc được điều này thì gọi là cái Tâm Viên Giác hay cái Tâm Bình Đẳng, Không Động.

            Chúng ta hãy nghe Đức Phật dạy Ngài Phổ Nhãn Bồ Tát, “Thiện nam tử! Đã thành tựu được tính giác thì Bồ Tát không bị pháp buộc, không cầu pháp cởi, không nhàm chán sinh tử, không yêu mến nát-bàn, không kính người trì giới, không ghét người phá giới, không trọng người học lâu, không khinh người mới học, Là vì sao? Tất cả là tính giác. Ví như con mắt sáng thấy rõ cảnh trước mắt. Cái sáng ấy tròn khắp, không có yêu, không có ghét. Vì sao thế? Cái thể của sáng không có hai, không có ghét, không có yêu.” (Kinh Viên Giác, Cụ Huyền Cơ dịch năm 1951)

            Và Đức Phật dạy Ngài Thanh Tịnh Tuệ Bồ Tát, “Thiện nam tử! Tất cả chướng ngại tức là giác hoàn toàn. Niệm chính hay niệm không chính đều là giải thoát. Lập được pháp hay phá pháp đều là Nát-bàn. Trí tuệ hay ngu si cũng là Bát Nhã. Bồ Tát hay ngoại đạo thành tựu các pháp đều là Bồ-đề. Vô minh, chân như không khác cảnh giới. Giới, định, tuệ và dâm, nộ, si đều là phẩm hạnh. Chúng sinh, quốc độ đều đồng một pháp tính. Địa ngục, cung trời đều là tịnh độ. Có tính, không tính đều thành Phật đạo. Tất cả phiền não hoàn toàn giải thoát. Bể tuệ pháp giới soi rõ các tướng cũng như hư không. Đấy gọi là tính giác tùy thuận của Như Lai.” (Kinh Viên Giác, Cụ Huyền Cơ dịch năm 1951)

            Hiện nay thế giới không còn đối đầu về chủ nghĩa, tức là sự khác biệt về xây dựng quốc gia, xã hội theo một mô thức chính trị nào đó - nhưng lại xuất hiện một sự đối đầu khốc liệt giữa đúng -sai và thương-ghét xuất phát từ tín điều - tức xây dựng quốc gia, xã hội theo mô thức tôn giáo. Cuộc xung đột này có nguy cơ nổ ra “thánh chiến” và có thể “thánh chiến” đã nổ ra rồi. Cuộc đối đầu này đang lan rộng trên quy mô “quốc gia đối đầu với quốc gia” hoặc “nhiều quốc gia đối đầu với nhiều quốc gia”.

Bên cạnh đó, hiện nay tại Hoa Kỳ, tội phạm do thù ghét (hate crime) gia tăng, mặc dù luật pháp rất nghiêm minh trong việc xử trị tội phạm này. Thống kê của Viện Khảo Sát PEW cho biết số người chết từ sau vụ Khủng Bố 9/11 vì nhóm Da Trắng Là Thượng Đẳng (White Supremacy) và các nhóm cực đoan lớn hơn là do nhóm Hồi Giáo quá khích. Tội phạm “hate crime” xuất phát từ lòng thương-ghét: Ghét cái màu da không giống với màu da của mình. Ghét cái tôn giáo không giống với tôn giáo của mình. Ghét cái lối để râu tóc không giống với râu tóc của mình. Ghét lối ăn mặc, trang phục không giống với lối trang phục của mình. Ghét lối sống hay văn hóa không giống với văn hóa của mình. Sau cùng…cho rằng Da Trắng là thông minh, ưu việt hơn tất cả các sắc dân khác. Chỉ Da Trắng mới đáng sống, còn Da Màu thì không đáng sống hoặc chỉ làm nô lệ.

 Ngày nay thương-ghét do khác biệt tôn giáo hoặc cùng tôn giáo nhưng khác hệ phái, đang là cội nguồn của biết bao tội ác, gây bất an trong xã hội và cho cả thế giới nói chung.

Trong cuộc sống hằng ngày, là Phật tử khiêm tốn, nương theo giáo lý của Đức Phật, để tạo an vui cho chính mình, cho cộng đồng và xa hơn cho đất nước, chúng ta:

-Không làm những gì bị loài người ghét bỏ. Chẳng hạn như chúng ta không gian dối.

-Cố gắng làm những gì mà mọi người thương mến. Chẳng hạn như chúng ta học đức tính thật thà, nhường nhịn.

-Nhưng chúng ta không bao giờ kỳ thị, ghét bỏ, loại trừ, thậm chí giết hại những người đang làm những chuyện bị người đời khinh ghét. Nhưng những người làm chuyện bị loài người khinh ghét sẽ gặp quả báo hay nhân quả. Thí dụ: Giết người, buôn bán, chuyển vận ma túy bị tử hình. Lưởng gạt, gian dối bị tù tội. Vu khống bị bồi thường. Tắc trách bị mất chức. Hung hăng thì có nhiểu kẻ thù. Tham vọng thì chuốc nhiều đau khổ. Hiếu chiến thì đất nước lâm nguy, tan nát…Những quả báo này không phải lỗi của chúng ta hay do chúng ta làm ra.

Xin nhớ cho, một khi đã có lòng thương-ghét, đã khởi móng tâm thù ghét ai, tôi bảo đảm rằng khi có điều kiện chúng ta sẽ tạo ác nghiệp. Chẳng hạn khi đất nước yên bình thì không thấy gì. Nhưng nếu một cuộc đảo chính hay loạn ly xảy ra, người ta có thể vác dao kiếm, gậy gộc, súng ống đi giết hại, để trả mối thâm thù trước đó - có khi ba, bốn chục năm. Cứ nhìn vào những cuộc đảo chính, lật đổ chế độ trên toàn thế giới thì sẽ thấy.

Cũng là một chuyện “đáng ghét” - chẳng hạn như một cô ca sĩ ăn mặc quá lộ liễu, bẩn mắt trên sân khấu. Nếu chỉ phê bình rồi bỏ qua hoặc tha thứ thì không có gì. Nhưng nếu tất cả cùng xúm lại chửi rủa, lên án và đòi hành động thì sẽ thành chuyện lớn. Nếu như tại các quốc gia Hồi Giáo, cô ca sĩ này có thể bị ném đá tới chết. Do đó “Tâm bình, thế giới bình” là như vậy.

 Không phân biệt, không kỳ thị, không thương-ghét, không loại trừ ai… là cốt tủy và sinh mệnh của Đạo Phật. Giáo lý của Đức Phật đang được trân quý trên toàn thế giới cũng vì những đức tính đó. Đánh mất những đức tính này thì Phật Giáo cũng giống như những tôn giáo khác. Do đó, “Dù ai nói ngả nói nghiêng” rằng Phật Giáo yếm thế, tiêu cực nhưng “Ta đây vẫn vững như kiềng ba chân”. Chính cái đức tính bị gán cho là “tiêu cực” hay “yếm thế” đó đang là “ngọn đuốc trí tuệ” cho nhân loại ngày hôm nay. Còn cái gọi là “tích cực” tự hào là mình biết “thương-ghét” đã gây thảm họa cho nhân loại hơn 2000 năm nay và còn dài dài mãi về sau này.

Đào Văn Bình

Một Nửa - 1/2

 

Xin chuyển tiếp đến các bạn, không rõ tác giả là ai.

MÔT NỬA

Sống trên đời mới chỉ là một nửa.

Biết bao giờ tìm được nửa thứ hai.

Dẫu biết rằng    1 +1 = 2

Nhưng cũng có 2 : 2 =1.

Một người buông tay 1 người ngã .

Môt người cất bước 1 người mong .

Môt người ra đi 1 người khóc .

Môt người quay lưng 1 người buồn .

Môt người đang quên 1 người nhớ .

Môt người hạnh phúc 1 người đau .

Môt người ngồi đau lòng nhung nhớ .

Môt người ngồi đó tựa vai ai .

Hy vọng tắt đi khi bạn ngừng tin tưởng .

Tình yêu mất đi khi bạn ngừng quan tâm .

Tình bạn mất đi khi bạn ngừng chia sẻ

Gởi chiếc xe và bốn bánh chạy trên tuyết cho tiệm xong, trong khi chờ mấy cậu thợ trẻ giúp thay bánh xe, tôi tản bộ quanh khu phố. Sắp đi ngang đám đông tại trạm xe công cộng, tôi lấy miếng mặt nạ vải trong túi ra, đeo lên mặt mình cho đúng luật. Trời chưa có tuyết, nhưng sáng này thời tiết lạnh buốt. Hơi thở của mình bị miếng vải che bít mũi, không có lối thoát ra bên ngoài một cách thoải mái tự nhiên, và dưỡng khí hít vào cũng bị ngăn chận bớt. Từng chập, hơi thở của mình bị lớp vải mặt nạ bịt ngang mũi, phát thành những tiếng nghe như phì phò mệt mỏi. Luồng hơi nóng từ mũi thoát ra lại bị cái mặt nạ lùa lên phía trên mắt, bám vào tròng kính đang lạnh giá, tạo thành đôi vòng sương mù, làm cảnh vật quanh mình tự dưng mờ mờ, ảo ảo; khung cảnh quanh tôi như trời mùa đông đang có dày đặc sương mù.

Chợt thấy phía trước mình có bóng dáng ai đó đi ngược chiều đến. Cả hai chúng tôi đi cùng một bên lề đường. Theo luật của Bộ Y Tế, trong cơn dịch cúm lạ còn tràn lan này, tôi ép sang một bên cho trống đường. Người đàn ông phía trước tôi cũng lịch sự né sát qua phía bên kia. Vậy là chúng tôi cách ra khá xa, một khoảng cách đủ cho chiếc xe nhà loại nhỏ chạy qua. Từ cả năm nay, gặp nhau ngoài đường phố, khó thấy nụ cười thân thiện như bình thường; nếu có chăng, nó cũng đã bị khuất mất bên dưới miếng mặt nạ. Khác với những nơi người ta đã phải bịt mũi, che miệng, chỉ vì không khí bị ô nhiễm; cái mặt nạ nơi đây nó là hiện diện của những … lo ngại bệnh hoạn, sợ sệt lây nhiễm, cần tránh né nhau!

Người đàn ông chắc từ đám đông mới xuống xe ở trạm phía trước, đang đi đến gần tôi. Trông thì cũng có nét quen quen, nhưng ai nấy bây giờ phải bịt mặt, lại thêm cái nón mùa đông trùm kín, chỉ trông thấy cặp mắt; tôi không dám đoán bừa. Còn chừng năm ba bước phía trước, tôi ngó nhanh sang người đối diện thì thấy ông ấy cũng đang tò mò nhìn tôi. Hình ảnh người đối diện tuy không rõ, nhưng tôi chợt nhận ra ánh mắt có vẻ quen và có vẻ … cũng có tình cảm với mình lắm. Tôi đứng lại, lấy cái kính đeo mắt nhuộm sương mù ra. Thà là nhìn không kính như thế này, thấy còn rõ hơn là mang cặp tròng kính bị lờ mờ hơi thở của mình. Giờ thì, rõ ràng là ông ấy trông quen lắm. Tôi bèn lột miếng mặt nạ, bày trọn khuôn mặt mình và lên tiếng hỏi thăm bằng tiếng Việt; không quên kèm theo nụ cười xã giao, phòng hờ … mình đoán lầm người:

- Anh Vy đấy phải không?

Người đàn ông cũng đã dừng lại theo tôi, nghe gọi tên, bèn lột cái miếng vải trên mặt như tôi và cười thật tươi:

- Thì tui đây!... Thấy ông quen quen mà không chắc nên đâu có dám gọi …

- Tui cũng vậy… Thấy anh quen quá, nhưng không nhìn rõ mặt nên cũng không dám chào anh sớm! Đi đâu … mà đi bộ vậy anh Vy?

- Xe nằm trong tiệm từ hôm qua. Xong rồi, đi lấy xe đây … Anh đi đâu đó?

- Tui đem xe thay bánh chạy mùa đông, chắc cùng tiệm với anh, tiệm của người Việt mình.

Ông bạn già gật gù:

- Ừ, cùng tiệm rồi! Có mỗi tiệm Việt Nam trên đường này thôi… Thiệt tình! … bây giờ che mặt khó nhìn ra nhau, mà nhìn lâu thì lại ngại!

- Thì vậy! Lại thêm đã già rồi, mình cũng nên tránh … để mắt vào người khác, phải không anh!

Chúng tôi cùng cười vui, thông cảm nhau. Đứng cách xa để nói chuyện theo luật, xe cộ ồn ào quá nên nói như la hét với nhau. Để ông bạn già đi lấy xe cho xong, chúng tôi chia tay, quơ quơ bàn tay và nói chia tay khơi khơi thôi; từ lâu rồi, cái bắt tay thân mật như thời còn an lành, thời chưa có con vi trùng lạ, tự dưng trở thành kiểu cách xa xưa, hết còn hợp thời buổi rồi. Hình như, kiểu mới, hợp thời, là cạ cạ… cùi chỏ với nhau.

Đi một lúc thấy có quán cà phê, tôi qua bên kia đường và ghé vào. Quán này cẩn thận lắm, không cho khách vào bên trong, dù là khách mua để mang đi; họ chỉ bán hàng qua chỗ dành cho xe chạy ngang. Tôi đứng sắp hàng xa xa, sau chiếc xe. Khi xe phía trước mình chạy đi, tôi bước tới, lom khom nhìn qua khung cửa nhỏ, để nhìn cô bán hàng theo thói quen khi nói chuyện, dù ai cũng đang bịt mặt. Tôi mua cho mình ly cà phê và tiếp tục đi lanh quanh, cho hết giờ hẹn của tiệm sửa xe. Có ly cà phê ấm lòng và ấm bàn tay. Tôi rẽ vào con đường nhỏ vắng người, để khỏi mang cái mặt nạ bịt cả mũi và miệng, hít thở thiếu sảng khoái và không thưởng thức hương vị cà phê cho trọn vẹn được.

Cơn dịch cúm lạ làm mọi thứ bình thường trở thành lạ thường!

Rồi đến một ngày nào đó, được trở lại bình thường, không biết mình có thấy đó là bình thường hay không?

Đã là mùa đông. Qua Lễ Giáng Sinh và Tết dương lịch thì Tết mình gần kề. Hồi còn nhỏ, Ba tôi dạy học nên được nghỉ Tết sớm như học trò, thường chạy xe về chăm sóc mộ cha mẹ mình trước Tết. Hồi ông Nội tôi mất, Ba tôi phải bỏ học, rời trường Petrus Ký, ở Sài Gòn, về quê nhà để chăm sóc mẹ già và ruộng vườn. Sau đó, quê hương ruộng vườn nơi Ba và bà Nội ở, về đêm hết còn yên bình. Đêm nghe tiếng chó sủa, biết là quân du kích lẻn về làng. Sáng ra, lại thấy người trong xóm bị giết, xác trôi trên sông hay thây bị bỏ ngoài phố chợ; kèm với tờ giấy ghi bản án dành cho “kẻ thù của nhân dân”, cột theo thi hài không toàn vẹn của người bất hạnh. Ba tôi đành phải bỏ ruộng vườn, đem mẹ mình trốn ra thành phố sinh sống và làm nghề dạy học. Thỉnh thoảng, Ba chạy xe về thăm viếng mộ cha mình và chăm sóc ruộng vườn, trong ban ngày mà thôi. Rồi bà Nội cũng rời phố phường nhộn nhịp, về thôn xóm nằm an nghỉ nghìn thu bên ông Nội. Mỗi năm hai lần, mẹ tôi thay Ba, dẫn anh em chúng tôi về thăm vườn nhà. Chúng tôi quét dọn cỏ hoang và mẹ dạy cho chúng tôi thắp nhang nơi mộ ông bà Nội, theo nghi lễ ngày Giáp Tết. Với tuổi thơ, đấy là kỷ niệm vui nhất; được về thôn quê thì mùa nghỉ hè hay nghỉ Tết, đều vui như Tết!

Chuyến đi về thôn xóm thời đó rất xa đối với tuổi thơ, thật vui và lại thêm rất thú vị, vì chúng tôi được đi bằng tàu đò và xe đò. Phương tiện chở người bằng đường bộ ở Việt Nam ngày xưa có nhiều loại xe, nên có nhiều tên gọi khác nhau theo địa phương. Nói chung, xe loại lớn có khoảng 50 chỗ ngồi, với người miền Trung đó là “xe đò”, với người miền Bắc là “xe hàng” hoặc “xe khách”. Loại xe nhỏ hơn, nhưng chèn nhét chở chen chúc từ 15 chỗ trở xuống, thì dân chúng miền Trung cho là “xe lô”, dân ở miền Bắc có chỗ kêu là “xe lô-ca-xông”, có chỗ kêu là “xe ca”. Trước ngày Sài Gòn bị mất tên, người từ miền Bắc vào miền Nam đã lâu, cũng như người ở miền Trung, sau này cùng dùng theo tên gọi của dân miền Nam, cũng thường gọi là “xe đò”. Rời thành phố, xe cộ thưa vắng hơn. Khung cảnh hai bên đường mở rộng ra với đồng quê yên bình, tươi mát, ruộng đồng mênh mông, các rặng cây xanh nối nhau như bất tận. Đường chạy ra ngoại ô càng lúc trống trải hơn. Tài xế tăng tốc độ, cho xe chạy vun vút. Hai lơ xe đứng bên hong và sau xe, thêm tai và thêm mắt cho tài xế. Họ tiếp tài xế ngó chừng đường xá cùng người và xe bên lề, cùng trông chừng hành khách trong xe. Họ rất linh hoạt, khi thì rút người vào, khi đứng một chân trên xe ma tung người ra. Lúc xe sắp qua cầu hay xe qua mặt nhau thì lơ xe vỗ thùng xe thình thịch, rồi hô lên báo tin và nhắc chừng hành khách nhớ rút tay, rút đầu vào bên trong xe để tránh nguy hiểm. Lơ xe chỉ rút vào bên trong xe khi hai xe qua mặt nhau trong đoạn đường hẹp, hoặc khi xe qua cầu mà thôi; hầu như lúc nào thân người của họ cũng đứng đu đưa, dang tay, bung chân và miệng thì oang oang các thứ diển biến cho hành khách và tài xế biết, hay chỉ chào đùa hoặc chọc ghẹo người bên đường cho vui. Thấy có người đón xe thì lơ xe báo cho tài xế chậm lại để rao mời kiếm thêm khách, nếu xe còn chỗ trống. Hai lơ xe lanh lẹ và tậm tâm lắm; phụ nhau đưa giúp người lên xe hay xuống xe được nhanh chóng và an toàn; nhất là khách với hành lý cồng kềnh, có dẫn theo trẻ con, hoặc người lớn tuổi … Chừng như ai cũng có bà con, thân thuộc với lơ xe; từ anh rể, chị dâu, bác, chú, ông ngoại, bà ngoại, khách có con gái trẻ đẹp đi theo thì thường sẽ được gọi là “Ba”, “Má”. Hoạt cảnh trên xe, trên đường, cùng tiếng động cơ, kèn xe, tiếng hô la, kêu gọi … đối với trẻ con chúng tôi thật là vui mắt và vui tai; không hề chán và quên mất những tù túng chật chội trong xe. Tuy ồn ào như thế, nhiều hành khách vẫn ngồi ngủ ngon lành; chắc có một số người lớn cũng thấy thú vị, nhưng thú vị một cách khác, có khi lại tình tứ và nhớ thương như tác giả Lê Duy Đoàn trong bài thơ “Ngày xưa, xe đò”:

Hồi xưa đi học xe đò,
Ngó lui anh đã lò dò theo sau.
Lên xe chẳng biết ngồi đâu,
Đành ngồi xuống ghế gần nhau vai kề,
Hương thầm người ấy lạ ghê,
Thoáng hương người ấy mà mê mẫn người,
Xa nhau mấy chục năm trời,
Tưởng chừng như vẫn còn ngồi gần nhau.

Xe đến bến, chúng tôi phải lấy một chuyến đò đi tiếp. Không phải là đò ngang, chỉ bơi chèo đưa người ngang qua bến sông bên kia; mà là một chuyến đò dọc, chở khách chạy dọc theo dòng sông một đoạn khá xa, mới tới đất vườn của gia đình. Trong khi chiếc tàu đò chờ đủ khách, chúng tôi được ăn quà vặt. Tôi thích nhất là món nước mía. Nước mía tươi thật thơm ngon, ngọt lịm, mát rượi với đá lạnh và thoang thoáng hương vị của trái hạnh. Đi tàu đò cũng thú vị không kém xe đò. Đối với trẻ con thành phố, được đi tàu đò thì thích lắm. Thời trước năm 1960, sông nước miền Nam mình chưa có “vỏ lãi”; loại ghe tàu hình dáng dài và hẹp, nên luồn lách và lướt vùn vụt trên mặt sông. Tàu đò lúc bấy giờ sâu và rộng nên vững vàng, nhưng chạy chậm hơn nhiều. Tuy vậy, những người từ thành phố về làng, mà không biết bơi như mẹ tôi thì nét mặt căng thẳng, lo cho mình cùng đám con trẻ trên sông nước. Mấy đứa em của tôi thì bị mẹ tôi nắm giữ tay chằng chằng. Mẹ không lo cho tôi lắm vì tôi biết bơi rồi, không bắt tôi phải nắm tay bà như mấy đứa em, nhưng mỗi khi tôi lảng vảng quá gần mé sông là nghe mẹ tôi gọi giật lại. Trẻ con chúng tôi chưa biết lo lắng, chỉ thấy vui và nôn nao mong cho mau được xuống tàu. Hành khách ngồi trên băng ghế gỗ, đóng dọc theo hai bên thành tàu. Chính giữa dành cho lối đi. Khung mui tàu thấp, người lớn phải đi lom khom. Hàng hóa cồng kềnh được chất trên mui. Máy đặt bên trong khoang tàu. Tài công ngồi ghế đầu, gần mũi tàu, có tay lái trông giống như lái xe đò, nhưng phía bên phải. Tốc độ tàu đò chậm hơn xe đò, sông rộng dễ tránh né nhau, nên người làm lơ tàu đò có vẻ nhàn hạ, không phải đeo bên hong tàu mà hô la như lơ xe; nhưng cũng rất tận tình giúp hành khách rời tàu hay lên tàu, vì những cây cầu gát lên bờ hẹp và khó đi hơn bước đi trên mặt đường. Khi tàu chạy, sóng cuộn rào rạt; ngồi thò tay ra cửa sổ, vói xuống sông đùa với sóng, sóng lướt qua kẽ ngón tay mát lạnh...

Khung cảnh thôn làng hiền hòa, thân ái, khác hẳn với chốn thành thị. Chuyến về thấp nhang mộ ông bà nội, thường là năm ba ngày trước Tết. Dù chưa hẳn là Tết, chúng tôi thấy mùa Xuân đã đến trên cánh hoa, trái cây tươi mọng, trong nụ cười, ánh mắt của mọi người quanh mình. Chỉ có những năm xưa ấy, khi còn cùng ba về thăm mộ phần ông bà, tôi mới thấy ba tôi thật tươi vui trong ngày Tết. Nhưng chỉ được vài ba năm, thì làng nhà bị đánh chiếm. Quân chiếm đóng làng mình xếp ba vào loại kẻ thù số một, vì ông là “công chức” và là “trí thức”. Do đó, mẹ và anh em tôi cũng thuộc thành phần “có tội với nhân dân”. Năm ấy, mẹ cũng dẫn chúng tôi về thăm viếng và thấp nhang mộ ông bà Nội vào dịp Tết, nhưng chỉ ở mới vài giờ, thì phải theo dân làng xuống ghe chạy giặc, ào ạt bơi chèo chạy ra ngoài chợ và về tỉnh thành ngay. Hè đến, ba tôi đạp xe chở tôi về làng, định đột ngột lẽn về thăm mộ cha mẹ. Như trong câu chuyện “Khi Tôi Về”, chỉ mới vừa qua chợ đầu làng thì gặp đoàn ghe xuồng của dân làng chạy tản cư ra chợ; nơi có đồn bót của quân đội mình bảo vệ. Tôi nghe bà con trong xóm nói với ba tôi, phía trước là hầm chông và mìn bẫy; đã lâu lắm rồi, không ai dám dùng đường bộ, chỉ chèo chống xuồng đi lại trên sông mà thôi. Thật vậy, con đường mòn phía trước trông âm u quá; cỏ dại, cây hoang mọc um tùm, chỉ còn chừng hai bàn chân người bước đi. Ba thẫn thờ, quay chiếc xe đạp về hướng chợ. Tôi leo lên yên xe ngồi. Ba tôi chậm chậm đạp xe, như luyến tiếc xa rời thôn xóm của mình. Tôi chưa hiểu hết ngọn ngành, chỉ thấy Ba tôi buồn lắm, nên ngồi yên lặng, không dám nói hay hỏi han chi thêm.

Thế rồi, từ mùa hè đó, mộ phần ông bà nội tôi không may lọt vào vùng bên kia chiến tuyến, gia đình chúng tôi không còn về thôm xóm như trước. Từ đó, gia đình tôi chỉ làm lấy có ngày Tết, theo vài nghi thức cần có trong ngày Tết tại thành phố. Ba tôi không còn tha thiết đón Xuân cho lắm. Tết đến, nhà không có nhiều khách. Hàng xóm, đồng nghiệp và ba qua lại, gọi là chúc Xuân. Về “Mừng Tuổi” bà ngoại thì nhà bà cũng vắng, hai cậu của tôi trong quân đội, xa xôi nơi đóng quân, không được về phép. Tôi cũng không còn cảm thấy Tết là vui hay đặc biệt cho lắm, như trong thời miền Nam còn yên bình và mình được về trong làng. Có tiền, cùng bạn bè đi xem phim, đi ăn uống lặt vặt… cho hết mấy ngày Tết. Nhưng, những thứ ấy ngày thường trong năm cũng có, không phải chờ đến Tết. Không có gì thay thế được cho niềm vui của tuổi thơ, nơi thôn xóm có mộ phần ông bà, nay đã bị chiếm đoạt mất rồi. Và rồi sau Tết Mậu Thân năm 1968; cái Tết tang tóc, kinh hoàng…

Từ đó, ngày Tết lại càng thêm khác!

Khác nhiều lắm!

Tết đã không còn là Tết của miền Nam, với niềm vui trong an lành hạnh phúc, như trước đây. Tết trở về nhắc nhớ lắm tang thương. Đến sau tháng Tư năm 1975, chốn tù đày đã không có mùa xuân, đó là điều hiển nhiên. Khi về xã hội bên ngoài nhà tù thì cũng vẫn thế. Quanh tôi, cũng vẫn các thứ giống như trong trại tù. Cũng lá cờ đỏ. Cũng các băng đỏ. Cũng tiếng loa từ khóm phường với các âm thanh nheo nhéo xa lạ, nối nhau châm chích vào tai và xuyên xéo tận óc, suốt ngày dài đến khuya tối. Nghe như trong tù, cùng một kiểu cách nói với chữ nghĩa khác thường, kỳ dị …

Tôi vẫn còn nhớ mùa Xuân!

Nhưng Sài Gòn đã mất tên và đất nước mình đã tuần tự bị nhà cầm quyền đem dâng hiến cho quan thầy nơi phương Bắc. Trên quê hương Việt Nam bây giờ, Xuân chỉ còn là các thứ “mừng đảng mừng xuân”, “đại thắng mùa xuân” … Những câu tuyên truyền được chế độ cầm quyền lập đi lập lại từ năm này sang năm khác; người ta viết vẻ, sơn phết chúng trên nền màu đỏ, treo trên căn phố, cơ quan, cột ngang qua đường, qua hẻm. Chúng nó trông giống như những lớp băng nhuốm ướt máu, trên các vết thương chưa hề lành của hàng triệu người dân Việt Nam bất hạnh.

Từ đó, Tết đã không còn là Tết!

. . .

Trời mùa đông lạnh, cà phê trong ly bị lạnh theo nhanh lắm. Thành phố nơi đây đang là mùa đông và rồi mùa xuân cũng sẽ đến. Mùa xuân cũng sẽ trở về trên vạn vật. Nhưng Tết đã vẫn không còn là Tết trên quê hương Việt Nam mình, mà là … “nhiều niềm đau thương bi hận tràn đầy”, như nhạc sĩ Ngô Thụy Miên đã ghi lại trong dòng nhạc “Em Còn Nhớ Mùa Xuân”, được sáng tác tại Sài Gòn sau năm 1975:

“Trời Sài Gòn chiều hôm nay còn nhiều mưa bay
Nhiều niềm đau thương bi hận tràn đầy
Gượng nụ cười giọt lệ trên môi
Nhìn đất nước tơi bời một thời em có hay …”

Tết. Sài Gòn. Có đâu bằng Sài Gòn hôm qua.

Sài Gòn đã mất!

Tết!

Bùi Đức Tính
 

Ngày Tháng Còn Lại 

 

Vừa về đến nhà, Thủy vội khóa cửa và đi thẳng vào phòng ngủ. Nàng trút hết áo quần trên người, đến trước kính để ngắm lại thân hình của mình thật kỹ. Đây là lần giải phẫu thẩm mỹ thứ ba kể từ ngày nàng đặt chân đến Vancouver, thủ đô phía tây của Canada. Hai lần trước cách đây mấy năm, nàng đã đến mỹ viện để xóa các vết nhăn ở trán, hai bên khóe mắt, rút bỏ phần mỡ dưới cằm và giải phẫu nâng bộ ngực lên. Nhưng lần nầy Thủy nhất quyết giải phẫu toàn bộ hình dáng từ ngoài vào đến bên trong để kéo lại số tuổi của nàng đang bước nhanh vào thập niên thứ sáu. 

Thủy biết mình vẫn còn rất đẹp, nhất là sau những lần giải phẫu trước. Nét đẹp trang trọng của một mệnh phụ phu nhân, một người đàn bà đứng tuổi. Nhưng mỗi lần ngắm mình trong kính, nàng vẫn giật mình vì những chứng tích tuổi già mỗi ngày càng đậm nét trên gương mặt. Thủy muốn thời gian phải dừng lại trên cơ thể của nàng ở khoảng bốn mươi. Mặc dù Tâm phản đối, nhưng một khi đã cương quyết, nàng nhất định bay qua Houston một tuần lễ để hoàn tất những điều ước mơ. Lát nữa Tâm đi làm về, mọi việc xem như đã rồi. Thủy biết chắc chồng nàng sẽ buồn và đau lòng hơn là giận hờn trách móc, nhưng không thể làm gì một khi nàng đã quyết tâm.

Một điều hiển nhiên nhưng nàng không dám nghĩ và nhìn thẳng vào sự thật; việc sửa lại toàn bộ khuôn mặt, giải phẫu thân mình, nâng cao bộ ngực lần nầy không ngoài mục đích làm vui lòng Hải. Nàng phải đẹp và phải trẻ trở lại cốt để xóa tan những mặc cảm chênh lệch về tuổi tác mỗi khi cùng Hải dạo phố. Hơn nữa, để cho Hải đạt được cảm giác trọn vẹn trong những lần ái ân gần như miễn cưỡng mà nàng đã bắt gặp, Hải thường nhắm mắt để tự đánh lừa mình khi ôm ấp một người đàn bà có số tuổi gấp đôi.

Nghe tiếng xe của Tâm, nàng vội mặc áo và bước ra mở cửa. Vừa trong thấy Thủy, Tâm hơi sửng sốt giây lát nhưng giọng nói vẫn bình thản như thường lệ:

- À, em mới về.

Vừa nói vừa quan sát Thủy, rồi tiếp:

- Nhìn thoáng qua trông em trẻ như con Hồng.

Nàng đánh trống lãng:

- Anh về từ bệnh viện hay phòng mạch ?

- Hôm nay vắng khách, về sớm, vòng qua chợ mua  ít thức ăn.

Vừa trao cho Thủy bịch giấy, Tâm tiếp:

- Suốt tuần qua ăn tiệm, định hôm nay ăn cơm nhà thì may quá hôm nay em đã về.

Thủy xách bịch giấy vào nhà bếp vừa suy nghĩ vừa ngạc nhiên trước thái độ của Tâm. Lẽ ra phải có những cái nhìn soi mói hay vài lời trách móc hờn ghen. Nhưng không, chồng nàng hoàn toàn dững dưng trước thay đổi đột ngột của nàng. Thủy đã chuẩn bị đón nhận những phản ứng thường tình của một người đàn ông khi khám phá ra vợ mình làm đẹp cho một người thứ ba. Nhưng ngược lại không có gì xảy ra đối với chồng nàng. Thái độ dững dưng nầy nhắc nhở nàng về Tâm, một người đàn ông kín đáo, trí thức, khoan dung, sống nhiều về nội tâm, trung thành với vợ con, là người đã đem lại hạnh phúc cho nàng trên ba mươi năm nay. Thủy biết nàng có lỗi nhiều với chồng con, nhưng không còn con đường nào khác để quay trở về với Tâm khi nàng đã ngang nhiên bên cạnh Hải. Nàng đã tìm được những đam mê chăn gối thật tuyệt vời ngay từ lần đầu hiến dâng cho Hải. Cảm giác mới lạ và quyến rũ của Hải đã đưa nàng vào mê hồn trận đồng thời đẩy nàng xa dần những thói quen chăn gối nhàm chán của Tâm.

Người chồng nào cũng muốn vợ mình mãi mãi trẻ đẹp. Hai lần giải phẫu trước, chính Tâm đã khuyến khích và đích thân đưa nàng qua tiểu bang Texas. Nhưng lần này chồng nàng không bằng lòng vì một lý do đơn giản: Tâm đã có lần bắt gặp Thủy cùng Hải cặp tay ôm nhau trong một khu phố bình dân. Hình ảnh một chàng trai trẻ cùng vợ mình âu yếm đi ra từ một rạp chiếu bóng rẻ tiền, nơi dành cho những cặp nhân tình đến đây tâm sự, bù đắp những nhớ nhung hơn là thưởng thức phim ảnh trên màn bạc. Lúc đầu Tâm nhất quyết không thể chấp nhận và tha thứ hành động nầy, chàng sẽ có thái độ cứng rắn với nàng, một người đàn bà đã có chồng hai con lại công khai nơi công cọng với một nhân tình trẻ, tuổi chỉ bằng con gái của mình. Nhưng nghĩ lại, chẳng được ích gì khi tình cảm của nàng đối với chàng đã đi vào đường hẹp không lối thoát. Thật vậy, gần một năm nay Tâm thấy Thủy đã có những gượng ép trong chăn gối với chàng. Thậm chí đôi lúc đang trong vòng tay chồng, nàng nhắm nghiền đôi mắt và gọi thầm tên của một người khác! Bây giờ thì chàng vỡ lẽ, đó là Hải, người con trai đã thực sự làm chủ đời nàng. Từ đó những háo hức thèm muốn với Thủy cũng từ từ buông xuôi trong con người của Tâm.

Tâm biết, một khi tình yêu vợ mình đã khoát áo ra đi theo tiếng gọi con tim, khi thân xác nàng đang chìm đắm trong mê muội với người tình mới thì không còn con đường nào níu kéo Thủy trở về. Nhất là quay về người chồng già với những gối chăn cổ điển, những nếp sống nhàm chán từ hàng chục năm qua. Tâm đắn đo suy nghĩ về mối tình tay ba giữa chàng, Thủy, Hải và chấp nhận một đổ vỡ thật sự. Chàng sẽ âm thầm chọn lấy phần thua thiệt. Chẳng buồn níu kéo làm gì, một khi tâm hồn của nàng đã hướng trọn về một người khác. Trong yêu đương miễn cưỡng giờ đây, chàng chỉ làm chủ được thân xác nàng một cách nhạt nhẻo mà thôi.

*******

Tâm, con trai út trong một gia đình giàu có tại Miền Trung. Cha là sĩ quan hồi hưu. Mẹ làm chủ nhiều cơ sở thương mãi tại thành phố Đà nẳng. Sau khi tốt nghiệp đại học y khoa chàng phải vào phục vụ trong quân đội theo lệnh tổng động viên. Qua thời gian huấn luyện căn bản quân sự tại Thủ Đức, Tâm mang cấp bậc trung úy và được bổ nhiệm về trường Võ Bị Sĩ quan Đà lạt với nhiệm vụ bác sĩ điều trị.

Được giáo dục trong những môi trường tốt, Tâm một người trí thức, mẫu mực, tác phong đạo đức trong cuộc sống bình thường hằng ngày với bạn bè, đồng nghiệp và ngay cả trong đời sống vợ chồng với nàng. Từ những ngày sống hạnh phúc với nàng tại Đà lạt, ba năm lao động trong các trại cải tạo cho đến thời gian nằm nhà chờ ngày xuống tàu vượt biên, Tâm đã trải qua nhiều hoàn cảnh tình huống khác biệt nhau, nhưng con người và tâm hồn vẫn không thay đổi, chàng vẫn bình thản, kín đáo. Trước những giờ hấp hối của Miền Nam, trả lời câu hỏi của Thủy về số phận tương lai, Tâm đáp vắn tắt rằng, tình thế đã được an bài từ trước không thể làm gì hơn. Nếu chúng ta không chấp nhận những thay đổi tại đây thì hãy ra đi và làm lại cuộc đời ở một phương trời nào đó, dù bắt đầu từ con số không nhưng sẽ tìm lại được những gì đã mất.

Về phần Thủy, một thời được xem như hoa khôi của Viện đại học Đà lạt, mái tóc dài, khuôn mặt đài các, phảng phất nét đẹp tây phương với một thân hình cân đối tuyệt mỹ. Con cưng của một gia đình triệu phú, tốt nghiệp tú tài Pháp, tiếp tục ban văn chương Âu Mỹ tại Văn khoa. Thủy là thần tượng của hàng trăm thanh niên thuộc viện đại học Đà lạt, của hàng ngàn sĩ quan tương lai đang thụ huấn tại các trường Cảnh sát, Chiến tranh chính trị và Võ Bị. Nàng thông minh, đẹp, quý phái, thừa điều kiện để chọn cho mình một người tình, một người chồng theo ý muốn. Đã hai mươi hai mùa xuân qua, nàng vẫn chưa dứt khoát đưa tay đón nhận chiếc nhẫn nhưng đã nổi tiếng lãng mạn qua những mối tình vụn vặt của thời cắp sách đến trường. Hình ảnh những người đàn ông đã đến với nàng chỉ lướt qua thật nhanh, mong manh như đám mây trước gió, như cơn mưa rào vội vã và nàng chỉ hời hợt giữ lại trong đời như những kỷ niệm mong manh. Những vòng tay ôm ấp, những nụ hôn đến và đi một cách nhẹ nhàng như cảm giác của một cuộc tình khai vị, không mặn nồng cũng không cay đắng. Nhưng những khai vị đầu đời nầy chưa đủ sức dẫn nàng đến đam mê tình yêu hay buộc nàng phải chấp nhận cay đắng tình lụy.

còn tiếp