Tạ ơn người

 - Ở đây vùng Tây Bắc Hoa Kỳ, hằng năm cứ mỗi độ bất chợt nhìn mấy cây phong chỉ còn lác đác những chiếc lá vàng cuối cùng, tôi lại liên tưởng đến những chú gà tây trần truồng nằm đè lên nhau nơi quầy thịt trong siêu thị.

Mới ngày nào tay xách tay ôm, ngố ngáo vợ yếu con thơ chạy nạn, sa được vào lòng bao dung của những người không phải là đồng bào, của đất nước chẳng phải là tổ quốc mình, nay dã mười lăm mùa lá vàng rơi, mười lăm Mùa Lễ Tạ Ơn.

"Mười lăm năm ấy biết bao nhiêu tình". Xin trộm phép cụ Nguyễn Du sửa lại chút lời cô em gái nàng Kiều thuở trước, mười lăm năm ấy biết bao ân tình, gia đình tôi nhận được.

Như trận mưa rào, làm sao tôi đếm đủ từng hạt mưa rơi xuống khắp thân châu trong cơn nóng khát lã người. Từ gia đình ông bà bảo trợ:;những người đến trước; những viên chức sở Xã Hội; Y Tế; nhà thờ; thầy cô giáo dạy ESL và những lớp học khác sau này; những cô cậu sinh viên Mỹ đồng môn; những người trên đường phố , trên xe bus, trong cửa chợ, nơi công sở, bệnh viện , hãng xưởng.v.v..

Một trong những hạt mưa ân tình đậm mãi vào hồn tôi là hình ảnh cô giáo tóc vàng tươi cười và vẻ rất thân ái đứng sẵn nơi cửa trường chờ đón cha con tôi buổi sáng đầu tiên cháu nhập học mẫu giáo trường Tiểu Học Hawthorne, thành phố Everett. Cậu bé không chịu theo cô vào lớp ,và cứ níu lấy quần ba. Sau nhiều lần bị cậu học trò "lạ mặt" hất tay ra, cô giáo ôm siết lấy con tôi và ra dấu bảo tôi về đị. Tôi vội vã, không dám quay đầu lại; vưà nghe tiếng gào thét của con, vừa tội nghiệp cô giáo đang chịu trận với hàm răng sâu của nó từ quê nhà mang sang chưa kịp đi nha sĩ. Chẳng hiểu cô đã "hóa phép tiên nữ" thế nào với đứa học trò màu tóc da lạ hoắc, ngôn ngữ bất đồng, lại chẳng được thơm tho mấy, so với bầy trẻ mũi lõ mắt xanh trông "đẹp như thiên thần"kia để sáng hôm sau cậu qúy tử đã vội vàng buông tôi ra và mau mắn bíu tay cô vào lớp. Nhờ vòng tay "cô như mẹ hiền" ấy , con tôi đã bước tiếp được êm ả con đường học vấn cho đến hôm nay đang là cậu sinh viên năm thứ hai của University of Washington. Một ngày nào khi con tôi đã "thành tài", cha con tôi sẽ tìm gặp lại cô giáo đầu đời của cháu, dù ngày đó không đúng vào dịp Lễ Tạ Ơn. .

Dịp Lễ Tạ Ơn, từ ngày được náu thân trên nước Mỹ, năm nào tôi cũng hướng lòng mình một cách riêng về người và xứ sở đã từ ái bảo bọc gia đình tôi trong cơn họan nạn. Không có nơi dung thân này, gia đình tôi chẳng còn đường nào khác hơn là phải tiếp tục chịu trận cuộc đời lưu đày trên chính quê hương mình; với hoàn cảnh bản thân, chắc chắn, các con tôi rồi sẽ "không lớn thành người".

Tôi cũng đã không thành người được, nếu như cách đây hơn nửa thế kỷ người và đất Miền Nam đã không mở rộng vòng tay cưu mang một triệu dân từ Miền Bắc Nước Việt trong đó có gia đình tôị. "Thành người" với một tiêu chuẩn khiêm tốn nhất, là còn phân biệt được đạo lý tổ tiên, Trời Đất, với thứ lộng ngôn hóa ma ám quỷ ... "yêu biết mấy khi con học nói tiếng đầu lòng con gọi xít ta lin; thương cha thương mẹ thương chồng, thương mình thương một thương ông thương mười; thằng trời đứng xuống một bên để cho nông hội đứng lên làm trời; ta đánh mỹ ngụy là đánh cho liên xô...";

"Thành người" là không thành loại người lôi me cha, kẻ vô tội, người thi ân cho mình xưa nay ra qùy trước sân đình làng, phùng mang trợn mắt chỉa chỏ đấm đá đay nghiến hỏi mày có biết tao là ai, là thứ văn hóa "mới" hơn cả "văn hóa" phường đâm cha chém chú...

*

Quê tôi nép mình bên dòng sông La, thưà hưởng chút hơi hướng gần xa của những bậc tiên sinh Cao Thắng, Phan Đình Phùng, Nguyễn Trường Tộ, Nguyễn Công Trứ, Nguyễn Du ... Làng Yên Phú, không biết đã từng có một thời vàng son nào như ý nghĩa cái tên làng, nhưng thế hệ anh em tôi từ lúc chào đời đến ngày sang được bên kia bờ vĩ tuyến 17, có được mấy ngày bình yên và những chén cơm trắng. Bom đạn Mỹ và gươm súng Nhật. Trận đói Ất Dậu. Thực dân Pháp trở lại Đông Dương.Tiêu Thổ Kháng Chiến. Cải Cách Ruộng Đất. Đấu tố, và lũ lụt hàng năm. Làng tôi có bãi cát ven sông, nơi vẫy vùng tuyệt vời cho bọn trẻ, nhưng mấy khi được thả cao cánh diều. Ban ngày họa hoằn mới vắng bóng khu trục cơ và máy bay Bà Già quân Pháp. Mọi sinh hoạt phải trong đêm.


Mẹ tôi, những đêm không trăng, với gồng gánh trên vai, phải mò mẫm từng bước chân xuống bến đò cách nhà khoảng chừng cây số, đi nhóm chợ bên kia sông, và trở về trước lúc trời sáng. Có những lần chợ về, bà hớt hãi chạy vào nhà, khi thì nói vưà bị một bầy lợn con bỗng dưng hiện ra rượt theo bà rồi biến mất; khi thì bảo thấy một đám người mặc đồ trắng xoá chân đi không vướng đất lởn vởn trước mặt. Những chuyện đại loại "ma nhát" đều xảy ra khi đi ngang qua khu vườn hoang ông Bát Ẩm. Khu vườn này chỉ cách nhà tôi vườn người bác ruột kế bên.Theo kể lại, nơi đây trước kia là bãi chiến trường giữa Trang Hét và lính Tây. Trang Hét là tên hai ông Trang và ông Hét được linh mục Đậu Quang Lĩnh vốn người làng Yên Phú, lúc đó đang đứng đầu một tổ chức kháng chiến chống thực dân Pháp từ miền nam phái về quê ngài để vận động những nhà giàu đóng góp tiền của nhằm việc mua vũ khí. Chẳng may, khi vừa đến ở trong nhà ông Bát Ẩm thì bị lộ tông tích và quân Pháp đến bao vây kêu gọi ra đầu thú. Hai ông Trang Hét đáp trả bằng những tràng đạn. Cuộc giao tranh rất dữ dội khiến quân Pháp chết và bị thương rất nhiêù (Cha tôi nói nghe rất nhiều tiếng la hét rên rỉ của thương binh Pháp lúc họ được đưa xuống tàu thuyền đang cặp bến trước nhà tôị), mà vẫn không diệt được Trang Hét; Pháp đổi chiến thuật ,cho người bò vào đốt nhà. Khi tiếng súng yên, người ta thấy xác hai người cháy đen trong tư thế chỉa súng vào đầu nhaụ.

Cha tôi xuôi ngược trên nước sông La với chiếc thuyền gỗ chở thuê những hàng hoá như khoai sắn, cam, bưởị. lúa. ngô tùy theo mùa. Cũng đầy nguy hiểm.Có lần anh em tôi được đi theo thuyền và tưởng đã chết trôi mất xác khi bị tàu bay Pháp bắn xuống thuyền ( may mắn bỏ thuyền bơi lên bờ kịp và chui trốn giữa những hàng... khoai lang). Có lẽ do một phần anh em tôi còn quá nhỏ, phần bởi bận việc mưu sinh, hay vì lý do nào khác, cha tôi không bày tỏ tâm sự với con cái, nhưng đôi lúc qua chén rượu, ông đã để lộ nỗi tiếc nuối về một quá khứ nho phong nào đó ...

Còn anh em chúng tôi, trường làng không có, phải băng qua đồng ruộng hoang vắng, qua nghĩa trang rờn rợn đến trường xã cách xa hàng cây số, dưới lúc mưa phùn gió Bấc, lúc ánh sao đêm, và ngồi học với ghế bàn xập xệ bên ngọn đèn dầu hiu hắt của ai nấy mang theo; sinh hoạt tuổi thơ là "tranh thủ" đào hầm trốn bom dưới gốc cây các quanh vườn ("các", tên một loại cây cao to, có trái lấy hột để làm dầu gì đó mà nay tôi cũng không còn nhớ), là "chuyên ngành" hát múa "Ai yêu bác Hồ bằng các em nhi đồng; Dân Liên Xô trên cánh đồng hoa; Mặt Trời Đông..; Kết Đoàn ...". Có lần trong giờ khoa học, vào lúc tờ mờ sáng, thầy giáo bảo cả lớp ra ngoài sân kiếm mỗi đứa hai cây que làm thành đôi đũa, rồi theo thầy đi ra đồng bắt vi trùng vưà do tàu bay Pháp thả xuống lúa đêm qua; với kết quả "đạt chỉ tiêu" là tiếng nhao nhao "con nỏ chộ chi mô cả" (con không thấy gì cả) của bầy học trò. .

Tàu bay Pháp ngày càng bắn phá nhiều hơn xuống những làng trên, xóm dưới và phía bên kia sông. Thỉnh thoảng lại có xác người chết trương sình trôi lềnh bềnh ngang qua, hay tấp vào bãi cát trước nhà tôi. Chị Thái con dì Đức trên chuyến đò về chợ ngang qua sông bị bắn chết, còn may thuyền không chìm để người nhà còn đem xác chị ấy về trên cái võng ngập máu. Chú Nam con ông bà Thông Bình thì mất xác trên đường dân công tận chiến trường Điện Biên Phủ.

Người ta đang bàn tinh chuyện dân làng phải tản cư thì tự nhiên vắng hẳn tiếng tàu bay. Tin chiến thắng Điện Biên được loan truyền. Chiến tranh chấm dứt, chúng tôi đươc đi học ban ngày, được tự do thả diều, và tha hồ vật nhau ngoài bãi cát có cây đa và cây ngô đồng .

Niềm vui đất nước hết chiến tranh đến chưa được bao lâu thì thấp thoáng không khí bất an. Bộ độ kéo về làng và chia từng nhóm dăm ba người đến ở trong hầu hết nhà dân. Ngoài đường xuất hiện những băng vải ghi "Thi Đua Phát Động Phong Trào Cải Cách Ruộng Đất". Đám nhi đồng chúng tôi liên tục tập nhảy "Kết Đoàn" và"Dân Liên Xô" để trình diễn trên sân khấu dựng ngòai trời mà từ trước đến giờ chưa hề có.

Làng Yên Phú nay đang đang diễn ra những điều mới lạ khác. Bà Cu Ước trong đám nghèo nhất làng khoe với mẹ tôi, rằng bà ta cùng một số người nữa đang được mời lên xã học tập đấu tố, và bà ta sẽ được chia phần "qủa thực" (tài sản tịch thu của địa chủ). Mẹ tôi dặn anh em tôi khi ăn cơm không được nhắc đến tiếng "cá , thịt, bò, gà, lợn" mà phải gọi bằng tên rau này dưa kia ; trong bữa ăn, mặc dầu đã kiểm soát kỹ các cữa ngõ đã được đóng kín, thỉnh thoảng ông tôi buông chén đũa đi mở hé cửa quan sát bên ngoài. Những cuộc thăm viếng chuyện trò giữa người lớn với nhau nay không còn thoải mái vui cười như trước, mà trong vội vả xầm xì âu lo ...

Tin những người quen và không quen đã bị bắt bị đấu tố dồn dập từ những làng khác. Tin Dì Bang trong Hà Tĩnh vừa chết trong tù sau trận đấu tố càng khiến mẹ tôi nhất quyết không nghe theo tiếng loa ra rả kêu đi xem đấu tố. Đã 50 năm rồi mà tôi vẫn còn nhớ rõ ánh mắt hãi hùng của mẹ tôi khi bị du kích đến nhà dọa nạt bắt mẹ và tôi lúc đó đang co ro bên bếp lửa, đi xem đấu tố ông Phó Tư, ông Lý Thưởng.. (Sau khi đấu tố ông Lý Thưởng khá lâu, hỏi hoài phần "quả thực" mà không được chia, bà Cu Ước đến phàn nàn với mẹ tôi, và tỏ ra hối hận đã nghe theo lời cán bộ tố cáo ông Lý Thưởng những chuyện không hề có).

Lệnh ban ra nghiêm cấm chúng tôi không được chơi với con nhà địa chủ nữa. Anh em thằng Long con ông bà Tổng Thái trắng trẻo béo tốt hôm nào nay áo quần lếch thếch mặt mày xanh xao lem luốc, treo trước ngực thùng kẹo gừng đi cùng làng chẳng mấy ai dám bất chấp lệnh cấm mua giúp anh em nó vài cục... Bọn tôi mỗi lần thấy anh em thằng Long cũng không dám lại gần vì sợ bị báo cáo lẫn nhau.

Viết để tạ ơn ai, mà tôi cứ dông dài về tôi, về làng tôi ở tít mãi xa xăm "chốn vạc bay" nào đó. Thực ra, có lần mò trở về như thế tôi mới nhận rõ hơn được công ơn người đã đưa anh em tôi thoát khỏi phần đất tổ tiên xưa, nay bạc phước lọt vào tay bầy qủy dữ đang ra công biến thành địa ngục, và sau này là công ơn trời bể người và đất Miền Nam đã cưu mang dạy dỗ chúng tôi thành người .

Xin tạ ơn chuyến đò bà Phương đêm khuya đã lén lút chở gia đình tôi trong nỗi ngậm ngùi ly hương trốn khỏi làng Yên Phú tang thương để tìm đường xuôi Nam.

Tạ ơn con Vện nhà bác tôi bên cạnh đêm đêm nằm ngoài thềm, hôm ấy nó đã không sủa đánh thức mấy người bộ đội ở trong nhà bác khi sáu người lớn bé chúng tôi tay xách tay mang, lục đục ra khỏi nhà dưới bóng trăng chập chờn bởi gió đong đưa cành lá.

Tạ ơn dòng nước sông La đã đưa êm ả thuyền đi.

Tạ ơn đêm Quảng Bình, người đã chia bớt phần khoai lang và cho mượn nong nia làm giường chiếu qua đêm.

Tạ ơn chiếc cầu Vĩ Tuyến đã đưa ta sang được bến bờ Tự Do.

Nói sao cho đủ lời tạ ơn người, tạ ơn đời .

Thôi thì, nhân Mùa Lễ Tạ Ơn, xin mượn lời

"Thank You America, Thank You The World",

Và nhất là,

Tạ Ơn Người Miền Nam, Đất Trời Miền Nam Nước Việt đã cưu mang và giáo dục anh em tôi thành người đúng nghĩa và hưởng đầy đủ quyền của một con người .

Chương Khuê

Vẫn Cám Ơn Cuộc Đời

May qúa hôm nay tiệm hơi vắng khách, thì có bữa nọ bữa kia, chứ ngày nào cũng nhiều việc, khách mang quần áo tới sửa và chị làm luôn tay thì giờ đâu mà ngồi nghĩ ngợi, rầu rầu như thế này?
Chị vừa luôn cái gấu quần vừa miên man nhớ tới câu chuyện sáng sớm nay, lúc chị đang chuẩn bị làm đồ ăn sáng cho con ăn đi học thì phôn reo, chị biết ngay, giờ này chỉ có mẹ chị bên Việt Nam gọi sang thôi. Thằng Nhẫn chắc cũng nghĩ như chị, nó chạy ra bốc phôn thì đúng là bà ngoại nó gọi, nó mở speaker cho mẹ cùng nghe:
- Chào bà ngoại, bà ngoại có khỏe không?
- Bà khỏe lắm, thế cháu có gì vui kể cho bà nghe đi?
Thằng bé 8 tuổi mà triết lý như một ông cụ :
- Đời có gì vui đâu ! Có hai mẹ con buồn lắm bà ơi!
Chỉ có thế mà bà ngoại đã mau nước mắt, khóc nghèn nghẹn trong phôn, chị bảo con ra ăn sáng và cầm phôn nói chuyện với mẹ, mẹ chị lại nài nỉ như đã từng nài nỉ:
- Con tính lẹ đi, hai mẹ con về Việt Nam sống, gần mẹ, gần anh chị em ấm áp tình thương của gia đình, mẹ sẽ cho con cái cửa tiệm tạp hóa này dư sức nuôi sống hai mẹ con cả đời, cần gì ở Mỹ mà cô đơn lạnh lẽo vậy con?
Chị vẫn khẳng định:
- Con đã dứt khóat nói với mẹ rồi, con sẽ sống ở Mỹ và nuôi thằng Nhẫn cho tới khi nó khôn lớn nên người cho người ta biết.
Mẹ chị lại sụt sùi khóc và nói chuyện thêm một lúc nữa, cho đến giờ chị đi làm bà mới đành dứt phôn.
Chị thương con và thương mẹ mình qúa, tự trách chỉ vì mình không dấu kín được sự khổ đau trong lòng mà làm khổ lây tới những người thân yêu nhất. Cái câu chị thường thốt ra than van mỗi khi nói chuyện với mẹ hay bất cứ ai “Đời có gì vui đâu” đã thành một điệp khúc quen thuộc làm thằng Nhẫn học thuộc lòng từ lúc nào, và nó bắt chước mẹ cũng nói y như thế mỗi khi có ai hỏi chuyện.
Chị đang sống yên lành với gia đình ở Việt Nam thì Phê từ Mỹ về, hai người chưa hề có một kỷ niệm thân thương dù thuở nhỏ học cùng trường, ở cùng xóm. Anh phiêu du qua Mỹ lâu lắm và trở về tìm cách tiếp cận chị để nói đã từng thương trộm nhớ thầm chị, muốn cưới chị mang sang Mỹ, làm chị bất ngờ và sung sướng cảm động qúa.
Nhan sắc chị trung bình, là cô giáo, ngoan hiền, con nhà khá gỉa mà duyên số lận đận vẫn độc thân chiếc bóng ở lứa tuổi ngoài ba mươi.
Nay có Việt Kiều Mỹ về cưới, anh Phê đẹp trai, ăn nói có duyên nên ai cũng khen chị có phước, có phần. Chị thầm cám ơn trời Phật độ trì cho chị nên duyên, cám ơn cuộc đời đã run rủi cho anh Phê còn nhớ đến chị, về hỏi cưới chị.
Sang Mỹ, chị chưa vui hưởng hạnh phúc là bao, khi vừa chớm đậu thai là lúc anh Phê trở mặt, nói ra một sự thật phũ phàng. Anh đã có người yêu là một cô gái xinh đẹp, cô gái bỏ anh, nên anh hận đời về Việtnam cưới vợ…để trả thù. Nay cô người yêu lại quay về, nên anh Phê sẽ chia tay chị để đoàn tụ với người yêu dấu. Anh sợ trách nhiệm nên nằng nặc bắt chị đi phá thai để sự chia tay rảnh rang không còn gì liên quan, dính líu nữa.
Chị đau đớn kinh hãi, anh đã coi chị như một món hàng, một trò đùa, khi thích thì mua về, chán thì đổi ý. Bỗng dưng đang lúc bụng mang dạ chửa, mới chân ướt chân ráo đến Mỹ thì bị bỏ rơi, chị hết lời khuyên ngăn anh Phê, năn nỉ anh Phê hãy vì thương đứa con trong bụng mà ở lại với chị, chị vẫn muốn sống suốt đời bên anh. Nhưng người đàn ông vẫn lạnh lùng, anh ta có yêu thương gì chị đâu mà cảm động.
Thế là chị ở lại căn apartment một mình và nhất quyết giữ bào thai trong bụng, vì chị không nỡ đang tâm phá hủy một mầm sống. Ban đầu anh em bên chồng thấy việc làm bất nhân của Phê ai cũng xót xa, xúm vào giúp đỡ chị, sau khi li dị, chị sinh con, họ giúp chị xin hưởng tiền trợ cấp nuôi con nhỏ…chứ chị không bao giờ thèm thưa kiện để mong sự trợ cấp của người chồng, người cha vô lương tâm ấy.
Chị hận cuộc đời, hận Phê lắm, đặt tên cho thằng con trai của mình là Nhẫn, có hai ý nghĩa, một là chửi thằng chồng ăn ở nhẫn tâm, hai là khuyên mình nên nhẫn nhịn chịu đựng mọi gian khổ trong cuộc đời.
Tình thương của anh em bên chồng chỉ có hạn, họ cũng thưa thớt thăm nom khi chị đã dần dần tự lập được, còn Phê biệt tăm biệt tích không một lần hỏi thăm chị hay đứa con, dù chỉ là qua phôn, nghe nói anh ta đã cưới được cô người yêu và họ đang sống bên nhau.
Tất cả hình đám cưới của hai người chị mang ra cắt lìa hình ảnh của Phê và vứt vào thùng rác, chỉ giữ lại hình chị vì không nỡ cắt xé hình ảnh của chính mình. Chị cấm con không được hỏi về cha khi nó có chút khôn lớn, tò mò hay thắc mắc. Có lần thằng Nhẫn nhìn thấy tấm hình Phê còn sót lại mà chị quên chưa cắt đi, nó hỏi:
- Mẹ ơi, có phải cha con đây không?
Chị gắt với con:
- Mẹ đã dặn con là không được gọi tiếng “cha” rồi mà.
Thằng bé thông minh, vội…sửa lại:
- Mẹ ơi, “chú” này bây giờ ở đâu ?
- Mẹ không biết. Coi như ông ta chết rồi, con đừng bao giờ hỏi mẹ điều này nữa nghe?
Từ đó trở đi thằng Nhẫn đã hiểu mẹ nó oán hận cha nó, nên không bao giờ hỏi tới nữa, mà nó cũng chẳng quan tâm làm gì đến một người cha chưa bao giờ tìm gặp nó hay trò chuyện với nó dù chỉ một câu.
Tám năm trôi qua kể từ khi thằng Nhẫn chào đời, chị đi làm vất vả ở hãng xưởng, sau này mới xin được việc làm trong một tiệm sửa quần áo của người Việtnam, thời gian du di hơn để chị có thể lo cho con, và đồng lương khá hơn, nhưng bù lại chị phải làm việc nhiều hơn, ở lại tiệm trễ hơn. Ở đời chẳng có quyền lợi nào cho không ai cả.
Mãi sau này, khi không thể dấu mẹ, dấu gia đình của mình mãi được, chị mới kể hết sự thật, làm mẹ chị mủi lòng, thương con thương cháu, bà đòi sang Mỹ thăm hai mẹ con.
Đó là những ngày mùa Xuân tươi đẹp, mẹ chị đến Mỹ thấy phố phường lộng lẫy, chợ búa của Mỹ hay của người Việtnam đều sầm uất, đông vui, thấy hoa lá nở, thấy cỏ xanh non ngoài đường, ngoài sân nhà…Nhưng người mẹ gìa dày dạn kinh nghiệm đời vẫn nhận thấy sự u uẩn, cô đơn của mẹ con chị, nơi căn apartment bé nhỏ nghèo nàn.
Sống ở Mỹ nhà nào biết nhà nấy, chị có một hai người bạn thân nhưng thỉnh thoảng mới đến nhà nhau. Có bà ngoại căn phòng ấm cúng hơn, vui hơn. Thằng Nhẫn được bà ngoại cưng chiều nó sinh động hẳn lên, không lặng lẽ bên mẹ như thường ngày nữa.
Những ngày vui qua mau, ngày bà ngoại lên đường về lại quê hương, tại phi trường thằng Nhẫn ôm cứng bà, nó đòi theo bà về dù chẳng biết Việtnam là nơi đâu, chị phải gỡ con ra cho bà ngoại tất tưởi quay đi, cả ba người hôm ấy đều khóc nghẹn ngào.
Chị thấy mắt mình cay cay, ướt mi, chỉ nhớ lại chuyện cũ thôi mà cũng mau nước mắt qúa. Chị đã luôn xong hai gấu quần rồi, những lúc rảnh thế này bà bạn gìa nhiều chuyện Jessie không đến mà tán dóc, hôm chị bận làm, bà đến nói hết chuyện nọ đến chuyện kia, làm chị mải nghe mấy lần đâm cả kim vào tay.
Tiệm sửa quần áo nằm trong một town nhỏ, có nhiều ông bà gìa tuổi đã về hưu, các ông bà hay lẩn thẩn đi shopping tiệm quần áo cũ, rồi tha về nay cái áo sứt chỉ, mai cái quần dài ống v..v..thế là bèn mang đến tiệm sửa, tốn 10- 15 đồng là thường, trong khi món hàng họ mua chỉ vài ba đồng bạc. Khi đến ngày hẹn lấy đồ, họ mặc thử với vẻ hào hứng thích thú lắm, hôm nào chị quên không đúng hẹn là có bà còn hờn giận, làm như đó là cái áo duy nhất để bà mặc, không có nó thì không xong. Đến tuổi gìa, người ta bỗng trở nên trẻ con vớ vẩn thế đấy.
Bà Jessie là một trong những “đứa trẻ con lớn tuổi” ấy, luôn kiếm cớ mang cái áo hay cái quần cũ đến sửa để được tán dóc với chị, và tẩn mẩn ngồi giúp chị gấp đống quần áo của khách mang đến, một gìa một trẻ trở thành đôi bạn. Tiếng Anh chị không nhiều, bà Jessie hiểu điều đó, bà nói chuyện với chị bằng những từ thông dụng đơn giản nhất , đủ để hai bên đối đáp và hiểu nhau.
Sao mà linh thiêng thế, chị đang nghĩ tới bà Jessie thì bà đã lò mò đẩy cửa bước vào:
- Chào baby của tôi ( bà vẫn âu yếm gọi chị như thế)
- Chào Jessie, khỏe không?
Bà cười móm mém:
- Tôi vẫn đủ khỏe để ăn một bữa gà Tây của Thanksgiving sắp tới đây.
Chị reo lên và nồng nhiệt:
- Bà nhắc tôi mới nhớ, chiều nay tôi phải ghé chợ mua gà tây cho Thanksgiving chứ, thằng con tôi thích ăn gà tây nướng lắm. Bà Jessie, bà đến nhà tôi trong bữa Thanksgiving này nhé?
Bà gìa có vẻ cảm động, bà gật gù:
- Chỉ có hai mẹ con thấy vắng vẻ qúa, nhất định tôi sẽ đến.
Là một bà gìa Mỹ độc thân cô đơn nên bà Jessie rất thông cảm và thương cho hoàn cảnh mẹ độc thân của chị. Bà mến người phụ nữ Việtnam trẻ mà chịu khó và hiền lành này chỉ sau mấy lần đến sửa quần áo và chuyện trò.
Thêm một người khách bước vào, là một người đàn ông Việtnam trung niên, tiệm sửa quần áo rất ít khách Việtnam nên người khách này bước vào là chị nhớ ra ngay, anh đã đến cách đây vài ngày..
Chị mau mắn:
- Anh lại bị đứt cúc áo nữa hả?
Anh bối rối, ấp úng:
- Không…không…
Lần này anh khệ nệ mang theo một gói gì có vẻ nặng lắm, với vẻ e dè, anh ngập ngừng nhìn chị và nói:
- Tôi xin lỗi đã đột ngột đến đây, không phải để sửa quần áo gì cả, mà là…mà là…
Chị ngạc nhiên nhìn anh, và nhớ lại hình ảnh lần đầu tiên anh mang cái áo sứt cúc đến nhờ chị đơm lại, công việc qúa đơn giản nên chị không tính tiền mà chỉ làm giúp anh, với suy luận có lẽ vợ anh bận rộn nên anh mới phải mang ra tiệm. Hôm ấy anh đã dịu dàng nhìn chị bằng ánh mắt biết ơn, không phải vì chị không tính tiền, mà vì anh cảm động thì đúng hơn.
- Vâng, anh cứ tự nhiên, tôi có thể giúp gì được cho anh?
- Chị ạ, hôm nọ chị làm cúc áo cho tôi mà không lấy tiền làm tôi ngại qúa, sẵn hôm nay hãng cho mỗi công nhân một con gà tây nhân dịp lễ Thanksgiving, tôi mang đến…tặng gia đình chị.
Chị ngạc nhiên, buộc miệng:
- Sao anh không để ở nhà dùng? Tôi chỉ có hai mẹ con…ăn gì hết con gà tây to như thế này?
Anh càng bối rối hơn:
- Tôi…thì chỉ có…một mình, lại chẳng biết nấu nướng gì.
Hai người ngỡ ngàng nhìn nhau, giây phút ấy nhanh chóng có một sự cảm thông vô hình và bỗng cả hai cùng bối rối. Bà Jessie không hiểu tiếng Việtnam, nhưng chứng kiến sự kiện, bà cũng đoán gìa đoán non ra câu chuyện, nên góp ý với chị:
- Chị đang cần mua một con gà tây thì tại sao không nhận món quà này nhỉ?
Người khách Việtnam mừng rỡ:
- Bà ấy cũng nói thế, mong chị nhận cho tôi vui.
- Vâng, cám ơn anh, tôi đã mời bà Jessie này đến ăn lễ Tạ Ơn với mẹ con tôi. Nếu như anh không bận thì cũng xin mời anh luôn.
Lần này gương mặt anh càng vui mừng hơn:
- Thật hân hạnh cho tôi. Nhân dịp này tôi phải Tạ Ơn cuộc sống run rủi cho tôi đã bước vào cửa tiệm này và được làm quen với chị và với bà Mỹ dễ thương kia.
Bà Jessie làm quen với người khách mới:
- Tôi tin chắc là chị này sẽ làm món gà tây khéo lắm, vì may vá cũng khéo tay, chị ấy là một người bạn tốt của tôi đấy.
Anh nói với bà Jessie:
- Hôm nay tôi cũng được là bạn của cô ấy và cả bà nữa. Chúng ta sẽ gặp nhau hôm Thanksgiving nhé.
Anh lấy ra một mảnh giấy, một cây bút trong túi, và hỏi địa chỉ nhà chị, ghi ghi chép chép cẩn thận, như chỉ sợ ghi sai thì sẽ không thể nào gặp được chị nữa, rồi anh cũng không quên cho địa chỉ và tên của anh.
Anh chào ra về rồi mà chị vẫn thấy lòng lâng lâng khi nghĩ đến ngày Thanksgiving đang tới…
Kể từ ngày chia tay với người chồng tàn nhẫn ấy, chị hận đời, hầu như chẳng muốn quen ai, dù có một hai đám do bạn bè thân tình giới thiệu nhưng đôi bên đều không hợp nhau nên chẳng đi đến đâu. Vậy mà chẳng hiểu sao lần đầu thấy anh mang cái áo đứt cúc đến tiệm chị đã chạnh lòng, và tỉ mỉ làm cho anh khật kỹ, để lần sau anh khỏi phải mang đến tiệm nữa. Đơn giản chỉ thế thôi, chứ chị nào biết gia cảnh nhà anh.
Chị nôn nao nghĩ đến bữa tiệc Tạ Ơn, sẽ làm những món gì, vì năm nay không chỉ có hai mẹ con chị. Chắc chắn bà Jessie và anh ấy sẽ đến, trong ánh mắt anh ấy, chị đã đọc thấy lời hứa hẹn như thế.
Chị bỗng thấy cuộc đời vẫn còn niềm vui, vẫn còn ý nghĩa. Chị vẫn phải cám ơn cuộc đời này, dù đã mang đến cho chị những đau thương, mất mát, nhưng lại cho chị niềm hi vọng, đợi chờ khác.
- Tôi thấy anh ta có vẻ vui mừng khi được làm bạn với chị đấy. Anh ta có vẻ cô độc làm sao !
Bà Jessie nhận xét như một bà gìa chưa bao giờ lẩm cẩm. Chị trìu mến nhìn bà :
- Thôi nào, Jessie, hãy nói cho tôi biết cần làm những gì cho bữa ăn lễ Tạ Ơn của chúng ta đi.
Bà gìa hăng hái:
- Đúng rồi, tôi sẽ giúp chị được nhiều việc lắm, để tôi lấy tờ giấy ghi ra những thứ chúng ta cần mua và cần làm cho ngày Tạ Ơn thật vui này chứ.

Nguyễn Thị Thanh Dương

Chị Hai Của Tôi 

Đêm Của Người Trinh Nữ

Có lẽ đã quá mười giờ tối. Trinh đoán thế. Hai chân mỏi nhừ, cặp mắt nặng trĩu, buồn ngủ ghê lắm, thế mà vẫn chưa đóng cửa quán được. Còn mấy người khách ngồi lì trong quán, chưa chịu về. Trong số này nàng sợ nhất là anh chàng Tình. Anh tới quán từ năm giờ rưỡi chiều, anh làm việc ở cơ quan uỷ ban huyện cả ngày hè nóng nôi, vừa tan ca, chắc khát nước lắm liền tới quán gọi nước chanh giải khát. Anh là cán bộ gương mẫu, lại là nhà thơ, anh không phải là dân nhậu. Anh thường bi các đồng sự chọc quê về việc không biết nhậu. Lần này anh kêu nước chanh. Anh uống thong thả từng hớp một, thật lâu mới sực nhớ làm một hớp. Hết cốc nước cũng hết một giờ. Anh ngồi trầm ngâm một lúc, tự thấy ngồi mãi không kêu gì, chiếm bàn chiếm ghế của quán, chướng quá nên kêu thêm li cà phê đá, uống xong lại mất thêm một tiếng đồng hồ nữa. Cuối cùng dù anh không muốn nhậu anh cũng phải gọi một xị rượu.

Lúc này quán đã hơi vắng khách. Mỗi lần Trinh đến gần, anh nhìn cô, ánh mắt là một lời van xin. Khi anh kêu cà phê, nước chanh, đều là thứ rẻ tiền, Trinh, cô chủ quán mang đến rồi bỏ đi ngay. Khi anh gọi xị rượu với chục nem chả Ninh Hoà, thì cái phiếu tính tiền đã lên kha khá, Trinh ghé lại ngồi với anh một chốc cho phải phép. Anh chỉ đợi có thế. Anh bắt đầu nói chuyện thơ.

Trinh biết anh Tình này là thủ kho Hợp tác xã. Đã có lần Trinh đến kho, thấy anh ta cắm cúi làm việc, mặt mày khó đăm đăm. Nàng còn phải xếp hàng chờ nhiều người tới trước, nhìn lên thấy có dán tờ báo tường. Để giết thì giờ Trinh đến xem. Có một bài thơ, nhan đề” mùa lúa mới” dưới kí tên Trần Tình. Trần Tình là đích thị anh chàng thi sĩ này đây! Bây giờ Trinh đang khổ vì bài thơ ấy, một bài thơ tiêu biểu về sản xuất nông nghiệp và nhiều bài thơ khác. Anh đọc hết bài này đến bài khác tưởng như bất tận.

Anh làm thủ kho. Ngoài cái kho vật tư nông nghiệp mà nhiều hơn cả là phân hữu cơ. Phân hữu cơ thường là phân xanh, phân chuồng, nông dân tự làm lấy không nơi nào bán, cũng không ai chứa trong kho. Nhưng vùng này nông dân trồng nhiều lê-guym, thường dùng phân xác mắm. Xác mắm là xương cá còn lại sau khi người ta đã lấy hết nước mắm, cũng gọi là phân hữu cơ. Phân xác mắm, ướt át hôi hám, thường đựng trong bao nhưng vẫn để chảy ra ngòai dòng nước đen. Sống suốt ngày trong bầu không khí ô nhiểm ấy anh đã quen, nên vẫn phóng bút làm thơ tình dài dài được. Trinh là người mới đến rất khó chịu. Trinh thấy người thủ kho này, ngoài mấy bao xác mắm ra anh còn có cả một kho thơ đồ sộ. Đứng quan sát anh làm việc một lúc Trinh thấy anh là một cán bộ rất nghiêm khắc và cũng rất nguyên tắc. Anh ta hết giở công văn này, chỉ thị kia để từ chối cấp phân cho xã viên. Nhưng về thơ anh lại xuất kho một cách vô nguyên tắc, vô tội vạ và rất hào phóng, thoải mái.

Ngồi nghe nhà thơ nói chuyện một lúc Trinh thấy hết chịu nổi. Nàng còn phải dọn dẹp, quét nhà cửa, ngủ một giấc để ngày mai có sức mở cửa hàng.

Trinh là chủ nhân một cái quán cà phê ở trước cửa uỷ ban huyện. Nói là quán cà phê song Trinh bán đủ thứ bia rượu, đồ nhậu. Trinh làm bà chủ và còn là người giúp việc cho mình, nàng chẳng thuê mướn ai. Trinh ba mươi hai tuổi, chồng chết để lại đứa con trai mười hai tuổi học lớp bảy. Nàng cư ngụ trong ngôi nhà của bên chồng. Cha mẹ chồng cho nàng ở căn nhà này để mua bán nuôi con. Trinh có nhan sắc mặn mòi. Nơi đây nếu mở cuộc thi hoa hậu chắc nàng chiếm vương miện. Nàng hấp dẫn bọn đàn ông từ những lão năm sáu mươi, đến mấy cha sồn sồn và cả bọn choai choai mười tám đôi mươi.

Anh Tình ngồi coi kho, thời gian rảnh rất nhiều, viết hàng trăm bài thơ tình tặnh cho nàng chủ quán. Hôm nay nhờ chất rượu gạo nước nhất pha nước dừa xiêm giúp cho hồn thơ anh thêm tung cánh. Nó còn giúp cho anh thêm can đảm để nói lên lời đề nghị sau cùng: rằng, đêm nay cho anh ngủ lại !

Khi nghe anh nói, Trinh im lặng, nét mặt không biểu lộ cãm xúc nào, không đồng ý cũng chẳng từ chối. Cô đứng lên đi ra sau. Anh Tình tưởng cô chấp nhận “lời đề nghị khiếm nhã ”. Anh ngâm nga vài câu cảm tác ngay trong cái thời khắc cực kì hứng khởi này.

Trinh không ra sau mà vô phòng, khép cửa hờ. Nàng cởi bộ đồ xoa bông ra, mặc cái quần lãnh đen, chiếc sơ mi trắng vào. Quơ vội lược chải dăm ba cái lên mái tóc tém. Tất cả những động tác này không mất đến mười giây đồng hồ, rồi vội vàng bước ra, thực đúng là một kỷ lục đáng ghi vào sách Guiness về việc thay đổi xiêm y. Trinh đi quanh mấy bàn, lấy thêm quả chanh, cục nước đá, rồi tới bàn anh Tình. Tình nhắc lại đề nghị. Trinh nói:

- Bữa nay em kẹt rồi …

Tình hỏi:

- Kẹt gì?

Trinh cười:

- Đồ mù…bộ không thấy người ta mặc quần đen đây sao ?

Tội nghiệp nhà thơ, cả một sự đổi trắng thay đen như thế mà anh không biết. Giờ đây sự thực đen tối làm cho hồn thơ anh đang ngự trên cao chín tầng mây rơi ập xuống. Anh Tình, tuy làm thơ rất dở, nhưng anh quả là một tâm hồn thơ chính hiệu. Sự thay đổi từ bộ đồ xoa bông sang cái quần lãnh đen áo trắng đột ngột quá anh khônh kịp nhận ra. Thương thay, ngọn lửa thơ trong anh cũng tắt ngấm theo cái màu đen u ám đó. Anh đứng lên, trả tiền đi về. Lẫm bẫm câu thơ” Đêm nay lửa tắt bình khô rượu. Đời vắng em rồi say với ai?...”Trinh rất mừng, nhủ thầm: Đồ khùng! Uống hết thì bình khô, còn đòi say với ai? Thằng cha này dai như giẻ rách. Không có cách đó hắn ngồi đến sáng!

Trinh dọn dẹp, đóng cửa quán xong, đúng mười hai giờ khuya. Trinh vừa chợp mắt đã nghe tiếng gõ cửa. Tiếng gõ rụt rè, nhưng trong đêm khuya nghe rất rõ. Tiếng gõ cửa hai tiếng nhặt, một tiếng khoan là ám hiệu quen thụôc của tay Mười Dư ở xóm trên. Lão này có lò ép bún, nuôi mười hai con heo nái, nấu rượu. Lão Mười Dư và Trinh là một liên minh trời sinh. Lão nấu rượu, nàng bán rượu. Mười Dư trưa nào cũng lén chờ mụ vợ già ru thằng cháu nội trên võng. Cháu chưa ngủ, nội đã ngủ. Lão ra lò lén rót lít rượu gạo nước nhất, vô cái chai nhựa, cột nơi bắp chân, mặc quần tây dài vô, không ai thấy, đem đến tặng cho người yêu. Trinh pha lít ruợu gạo với nước hai trái dừa xiêm thành ba lít rượu bán cho bọn nhậu.

Đêm nay anh Mười đến, người ân nghĩa không thể từ chối một cách sỗ sàng được. Lão lại gõ cửa, lần sau to hơn lần trước. Trinh giả vờ ngủ, nhưng lão này dai quá, gõ không xong lão gọi:

- Trinh ơi, em Hai ơi, dậy đi !

Trinh sợ hàng xóm nghe. Nàng ngồi dậy đưa chân tìm dép. Nghe tiếng dép lê trong nhà, Mười Dư rất mừng. Trinh tới bên cửa, không mở cửa cũng không mở đèn, hỏi vọng ra:

- Anh Mười đó hả?

- Ừ, mở cửa cho tui vô.

Trinh nói:

- Không được đâu.

- Tại sao?

- Thằng Lắm ( Con riêng của Trinh với người chồng trước ) chưa ngủ…

Sự thật thằng bé này ngủ từ hồi tám giờ. Trinh tiếp:

- Hắn đau răng khóc cả đêm, mới cho uống mấy viên thuốc APC, đã đỡ nhưng chưa ngủ. Nó mà thức thì không được. Nó biết chuyện, mét bên nội, lấy lại cái nhà này thì nguy to!

Ngoài cửa yên lặng, Trinh mừng thầm. Mười Dư nghĩ: Người ta tin ra ngõ gặp đàn bà xui, thiệt đúng. Lúc mình mới bước ra cửa, tưởng đêm khuya thanh vắng không người, ai dègặp phải con mụ bán bánh canh gánh cái gánh không đi về. Quả nhiên tới gặp thằng nhỏ đau răng. Sao không đau lúc khác?

Lão bước xuống sân, chân lạo sạo trong sỏi. Bên trong vọng ra tiếng an ủi rất dễ thương của Trinh:

- Thôi chịu phiền, để khi khác nghe anh Mười…

Trinh vô nhà leo lên giường thầm nghĩ, không biết có được yên thân không? Mấy con muỗi đói vo ve. Trinh tốc mùng lên, lấy tờ báo cũ quơ đuổi, bỏ mùng xuống tính ngủ, lại nghe tiếng muỗi vo ve, nàng nghĩ, thôi mặc kệ, cứ ngủ. Vừa nghĩ tơi đó lại có tiếng gõ cửa. Lần này một chậm hai nhanh. Trong cơn chập chờn Trinh cũng biết ai tới tìm mình. Đây là ám hiệu của anh Khanh cán bộ. Anh ta có tám con, trai có gái có, lại được cử làm cán bộ kế hoạch hoá gia đình. Người đầu tiên anh vận động là vợ. Chị ta nói:” Tui triệt, ông cũng triệt. Để một mình ông lôi thôi hả?”

Anh nói:

- Triệt sản một người thôi, cần chi cả hai ?

Anh nghe bọn thanh niên nói, triệt sản xong thằng đàn ông ngó như con gà trống thiến chỉ được cái tốt mã, hết cả khí phách gà trống, con gà con đuổi cũng chạy. Suốt ngày lúc thúc kiếm ăn trong vườn. Lần này anh nói láo với vợ.

- Ừ, muốn triệt thì triệt! Lỡ có gì thì đừng có trách tui…( ý anh muốn nói từ nay anh không mần ăn gì được thì đừng trách )

Trinh đứng trong nhànói vọng ra:

- Khanh phải không ?

- Ừ, anh đây, mở cửa vô tí coi.

Trinh giọng sành sõi:

- Làm cán bộ mà chẳng biết gì cả…

Khanh:

- Biết gì?

Trinh:

- Đêm nay công an đi kiểm tra hành chính!

Khanh:

- Sao em biết?

Trinh:

- Quán nhậu mà chuyện gì chẳng biết ? Anh không nghe chó sủa xóm trên xóm dưới đó sao, nhìn ra bờ sông thấy ánh đèn pin lấp lóa !

Trinh nói láo, đứng trong nhà làm sao thấy ánh đèn ở ngoài ? Nhưng vì lính quýnh anh Khanh không nhận ra điều phi lí. Anh vội vàng đi như chạy, chỉ kịp hẹn:” Thôi tối mai nhé” Trinh ừ hử cho qua chuyện, đó chỉ là cái kế hõan binh. Tối mai sẽ có kế khác, tam thập lục kế mà.

Trinh lên giường, chưa chi lại nghe tiếng gõ cửa. Nàng lên tiếng:

- Ai?

- “Long thuỷ lợi” đây !

Xã tuy nhỏ nhưng có tới hai anh cùng tên Long. Một là “Long thuỷ lợi” giữ cái trạm bơm nước nhỏ. Và một là” Long thương nghiệp” trưởng cửa hàng bách hoá tổng hợp. Gọi thế nghe cho oai chứ cửa hàng chỉ có mấy chai nước mắm hạng ba, mấy cây chổi đót, xã viên múôn mua cũng không đơn giản tí nào, phải xin được cái phiếu với hai ba con dấu cùng chữ kí của chủ nhiệm, chủ tịch.

Tại quán nhậu này đã có lần Long thuỷ lợi tát tai Long thương nghiệp vì cái tội Long thương nghiệp nói xấu anh về việc để trộm rinh máy bôm nước phải làm bảy bản kiểm điểm. Hai con rồng này vốn chẳng ưa gì nhau, nên “choảng” nhau là chuyện không thể tránh, song lần đó đã làm bễ bốn cái ly cối lơn của Trinh. Hai bên cùng móc tiền ra đền. Long thuỷ lợi ngầm khinh Long thương nghiệp nên khi nào phải xưng danh anh đều thêm cái ”hậu tố thuỷ lợi” để thiên hạ không lầm anh với thằng ở dơ nhất xã là Long Thương nghiệp.

Trinh chưa tìm ra lí do gì để từ chối anh chàng khách không mời thứ tư đến quấy rối này. Song đầu óc nàng vốn rất nhanh nhạy đối phó với những vấn đề khó khăn kiểu này. Trinh vội vàng quơ ve dầu gió đầu tủ, nhỏ mấy gịot vào bàn tay, xoa xoa. Trong đêm khuya mùi dầu lan toả rất nhanh. Trinh than :

- Từ chiều tới giờ em trúng gío, toàn thân đau nhức. Hai vai không gồng gánh gì mà mỏi nhừ. Cổ cũng đau, nuốt nước bọt đau lắm. Em ra chợ đầu cầu hỏi đại lý thuốc mua mấy viên “bi” ( bipénicillin) uống rồi, chưa thấy đỡ.

Long thủy lợi nghe mùi dầu gó tưởng nàng bệnh thật, thấy thương, nói:

- Tội nghiệp em Hai. Mai anh dẫn y sĩ Bảy đến bắt mạch cho toa, tới bệnh xá lấy thuốc về uống, ra chợ mua phải thuốc dỏm uống không hết đâu.

Long thuỷ lợi thấy “đối tác” bệnh kiểu này không thể làm gì được, bỏ về. Khi đi qua nhà mụ Bốn Hoà, đầu óc anh nghĩ đâu đâu, bỗng con chó xô ra sủa khiến anh giật thót mình, rủa thầm:” Mẹ cha mầy! Bọn câu chó đâu không tới kéo cổ đi cho rồi!”

Trinh leo lên giường. Con gà cồ bác Bá cất tiếng gáy. Mấy con gà trong xóm bắt chước gáy theo. Tiếng gà sôi lên xóm trên xóm dưới. Trinh nhủ thầm: “ Sáng rồi còn ngủ ngáy gì nữa? Thôi dậy nhen lò than nấu nước sôi pha cà phê bán cho bọn đi xe sớm “

Bên kia hàng rào nhà bác Bá. Ông cụ dậy sớm xô chiếc cửa gỗ lớn lâu ngày không tra dầu kêu ken két. Ông cụ ra sân nhìn thấy Trinh ngồi quạt lò, đêm qua ông cụ cũng thức cả đêm tụng cho hết bộ kinh Địa Tạng, ông biết hết mọi việc xảy ra bên nhà Trinh. Cụ nhủ thầm :” Tội nghiệp, bọn đàn ông rậm rật bất nhơn khiến con nhỏ thức trắng đêm, lại dậy sớm làm lụng nuôi con. Đêm của người ghê gớm thật “./.

Quý Thể