Nụ Cười Bao Dung

– Ba rất vui mừng và xúc động khi được gặp con!

Tôi nhìn người đàn ông trước mặt bằng ánh mắt hoài nghi, rồi liếc sang cậu Tính thật nhanh như thầm hỏi “có thật vậy không?”. Cậu Tính mím môi với nụ cười gượng gạo. Bàn tay cậu không ngừng xoay chiếc muỗng trong ly cà phê đá. Biết cậu sẽ tìm cớ để rút lui nên tôi vội vàng lên tiếng:

- Con có một cái hẹn quan trọng lúc mười một giờ trưa. Con xin phép đi trước.

Cậu Tính vừa định nhỗm dậy thì người đàn ông đã níu lấy cánh tay cậu van nài:

- Cậu ở lại một chút… anh có nhiều chuyện muốn hỏi.

Tôi với tay lấy chiếc áo khoác, lẹ làng:

- Dạ con xin chào…!!!

Ra đến bãi đậu xe tôi thở phào nhẹ nhõm. Vừa ngồi xuống sau tay lái tôi vừa lẩm nhẩm “ba! ba!!”, nhưng sao nghe giọng nói của mình… hình như lạ hoắc. Có thật ông ấy là ba của tôi? Tôi nhớ, từ ngày bắt đầu khôn lớn, không bao giờ tôi nghe mẹ nhắc đến “ba”. Còn tôi, chỉ một lần duy nhất trong đời -khi ấy tôi vừa lên mười tuổi. Sau câu hỏi, mẹ ơi! con có ba không, sao con chưa được gặp ba lần nào? thì mắt mẹ đã sa sầm, giọng nói như nghèn nghẹn, đứt quãng. Hãy nhớ! con có thể hỏi mẹ bất cứ điều gì, nhưng đừng bao giờ hỏi mẹ câu hỏi đó… nghe không? Rồi như chưa an tâm, mẹ kéo tay tôi nói rõ từng chữ. Nhớ không con? Giọng nói thật nhẹ nhàng, nhưng ánh mắt long lanh của mẹ làm tôi sợ hãi. Dạ con nhớ. Con nhớ.

Tối hôm đó mẹ lên giường nằm cạnh tôi, vuốt tóc và hôn nhẹ lên mắt tôi, ngọt ngào nói:

- Mẹ xin lỗi… Có những điều mẹ chưa thể nói với con bây giờ… nhưng sau này… lớn lên con sẽ hiểu. Con có giận mẹ không?

Tôi im lặng. Cũng không biết vì sợ hay vì giận. Nhưng từ đó, trong tâm trí tôi không bao giờ có hình ảnh của một người cha!!!

***

Cậu Tính đưa cho tôi cái hộp đựng bánh cookies được dán kỹ bằng vòng băng keo vải. Ngập ngừng một lúc cậu nói khẽ:

- Đây là kỷ vật duy nhất của mẹ mà cậu giữ được. Có lẽ mẹ con không bao giờ muốn con biết sự thật về cuộc tình oan nghiệt của mẹ. Cậu cũng vậy, cậu không muốn những vết đen trong cuộc đời mẹ con ảnh hưởng đến tương lai của con. Nhưng bây giờ thì sự thể đã khác. Con cần biết rõ những gì con phải biết để xử sự cho đúng đối với người mà con phải gọi bằng ba.

Phải gọi bằng ba! Hình như có chút gì cay đắng trong câu nói của cậu? Chắc hẳn cậu ghét và hận người đàn ông này! Tôi đặt chiếc hộp trên bàn, bâng khuâng nhìn ra cửa sổ. Trời đã bắt đầu vào thu với từng cơn gió nhẹ cuốn theo những chiếc lá vàng đang lắt lây trên cành cây khô gãy. Cái cảm giác nao nao buồn làm tôi ngại ngùng khi nghĩ đến việc mở chiếc hộp ra, nhìn vào đó như nhìn vào cái quá khứ đau buồn mà mẹ đã muốn đóng kín từ lúc tôi còn bé thơ. Tôi vốn là người không có tính tò mò và rất sợ đối diện với sự thật. Cái sự thật đầy nước mắt khốn khổ của mẹ tôi, người phụ nữ nhan sắc vẫn còn mặn mà nhưng đã lià trần khi tuổi đời vừa tròn con số bốn mươi.

Mẹ tôi quen với “ba” khi đang là học sinh lớp 12 trường Đoàn thị Điểm. Lúc ấy đang thời chiến tranh, “ba” là một quân nhân, ông bị thương trong cuộc hành quân tại Chương Thiện và được đưa về điều trị tại quân y viện Phan Thanh Giản, Cần Thơ. Mẹ có mặt trong nhóm học sinh ủy lạo chiến sĩ và cuộc viếng thăm định mệnh ấy đã bắt đầu cho một chuyện tình thời chinh chiến. Khi ánh mắt đầu tiên chạm vào nhau là mẹ đã bị mũi tên tình ái bắn trúng ngay tim. Cô nữ sinh mười tám tuổi lao vào tình yêu cuồng nhiệt bất kể sự ngăn cấm của gia đình.

Mỗi ngày, sau giờ tan học mẹ thường lấy cớ ở lại tập văn nghệ Tết cho trường để vào thăm “ba”. “Tình yêu sét đánh” đã phát triển bằng đôi hia bảy dặm khiến cho bạn bè phải ái ngại, nên họ thường nhắc nhở mẹ, coi chừng mấy ‘anh lính đa tình’, anh nào cũng vậy, mỗi nơi dừng chân đều có một mối tình và người thua thiệt vẫn là những cô thiếu nữ đầy mộng mơ, lãng mạng.

Ông ngoại tôi lúc bấy giờ là một vị đại tá có tiếng tăm. Dĩ nhiên ông không chấp nhận mẹ tôi dan díu tình cảm với một anh trung sĩ. Chưa kể ông và người bạn bác sĩ nào đó đã có ý định kết suôi gia. Khi “ba” xuất viện trở về đơn vị thì mẹ cũng bắt đầu xao lãng việc học. Tất cả thời gian còn lại khi từ trường trở về nhà mẹ dành để miệt mài viết thư tình và trang trải nỗi nhớ, niềm thương trên những trang nhật ký dày đặc. Năm đó mẹ thi rớt tú tài hai. Ông ngoại nổi giận, bắt bà ngoại lấy tất cả hình ảnh, thư từ mà mẹ đang cất giữ đem ra thiêu hủy. Tình yêu đầu đời đầy cuồng nhiệt đã khiến mẹ trở nên bướng bỉnh. Mẹ chống đối quyết liệt để giữ lại những kỷ niệm tình yêu mà đối với mẹ là quý báu nhất trên đời và ngày hôm sau mẹ đã trốn nhà, lặn lội trên quãng đường đầy nguy hiểm để tìm đến nơi “ba” đóng quân.

Kết quả của sự liều lĩnh bất chấp hậu quả đó là một sinh linh bắt đầu tượng hình trong bụng mẹ. Khi biết mình có thai mẹ đã tức tốc báo tin cho “ba”. Rồi mẹ chờ đợi… chờ đợi mãi vẫn không có một hồi âm nào từ người tình đầu tiên mà mẹ hết dạ yêu thương. Cuối cùng mẹ không dấu được ông bà ngoại cái bụng ngày càng lớn. Một quyết định cấp bách đã được thực hiện theo lệnh của ông ngoại -mẹ phải lên Đà Lạt ở với Dì Mơ để dấu nhẹm chuyện xấu xa này. Nơi xứ lạnh đìu hiu đó mẹ vẫn viết thư cho “ba”, nhưng người vẫn bóng chim tăm cá. Tội nghiệp mẹ, hai mươi tuổi đầu với dung nhan diễm lệ, lại là con nhà danh giá mà phải mang lấy số phận lao đao trong mối duyên đầu. Đến ngày sinh nở, mẹ không kịp nhìn mặt con, đứa bé đã được đưa đi mất dạng. Mẹ khóc lóc thảm thiết, van xin ông bà ngoại hãy trả con lại cho mẹ. Nhưng ông ngoại đã lạnh lùng phán quyết. Hãy quên những chuyện không tốt đẹp đã qua, trở về nhà tiếp tục đi học, xem như chưa từng có đứa bé nào hiện diện trong cuộc đời của mẹ. Mẹ gào thét khóc la, nhưng ông ngoại đã dằn khẩu súng lên bàn với mệnh lệnh sắt thép, cả nhà sẽ chết nếu con tiếp tục bôi tro, trát trấu vào mặt ba mẹ. Nhìn thấy bà ngoại đang run rẩy với khuôn mặt đầm đìa nước mắt, mẹ đành gật đầu chấp nhận làm theo lời ông ngoại như chấp chận khóa chặt cánh cửa quá khứ, chấp nhận cắt lìa tình mẫu tử với đứa con mà mẹ chưa được nhìn thấy nó một lần.

Một năm sau, vào tháng 8 năm 1975, một người đàn bà từ Lâm Đồng tìm đến nhà, trả lại cho bà ngoại đứa con gái mười ba tháng. Mẹ nhìn trân trối đứa con gái xinh đẹp như thiên thần trên tay bà ngoại. Không cần hỏi câu nào mẹ đã nhào đến ôm chầm lấy đứa con thơ. Nước mắt đoàn tụ ràn rụa trên khuôn mặt mẹ rơi xuống đôi mắt ngây thơ của bé gái đang ngơ ngác nhìn mọi người. Lúc ấy, ông ngoại bị đưa đi cải tạo tận miền Bắc xa xôi, gia đình lâm vào cảnh túng quẩn, mẹ phải cùng bà ngoại lăn ra ngoài xã hội để buôn bán kiếm sống. Trong cái thế giới chợ trời hỗn tạp mẹ gặp một người cùng nằm trong quân y viện với ba ngày trước. Qua người ấy mẹ được biết “ba” là hạ sĩ quan nên không bị đi cải tạo. Mẹ vui mừng cầm tờ giấy ghi địa chỉ của “ba” lòng khấp khởi hân hoan trước viễn ảnh đoàn tụ hạnh phúc. Nhưng khi mẹ đến nơi thì mới biết ba đã có người đàn bà khác… Đó là tất cả những gì tôi biết được qua cậu Tính.

- Rồi sau đó thì sao hả cậu!!!

Cậu chỉ chiếc hộp rồi xoa đầu tôi:

- Câu trả lời nằm trong chiếc hộp đó.

***

Khoảng thời gian sau đó tôi cố tình né tránh dù ông ấy tìm đủ mọi cách để gặp tôi. Dĩ nhiên tôi không bao giờ bắt điện thoại, dù ông gọi nhiều lượt mỗi ngày. Và cũng vì chuyện này mà tôi giận cậu Tính mấy tuần. Tôi gay gắt hỏi cậu, sao chưa hỏi con mà cậu đã cho số điện thoại, cậu biết con không muốn liên lạc với ông ấy mà! Cậu Tính trách tôi sau quá cứng lòng, chuyện xảy ra đã mấy mươi năm, nếu tha thứ được thì hãy tha thứ để hai bên đều được nhẹ lòng.

Tôi không biết nói sao để cậu Tính hiểu, vì chính tôi cũng không biết rõ tâm trạng của mình. Hận ông? Cũng không hẳn. Vì dù không có cha, nhưng mẹ, bà ngoại, các dì, các cậu yêu chìêu tôi như trứng mỏng, nên tôi không hề có cảm giác thiếu thốn và khao khát tình thương. Ghét ông? Hình như … không đúng. Vì những éo le, cay đắng của mối tình ngắn ngủi giữa mẹ và ông ấy thì chỉ có người trong cuộc mới hiểu được. Còn trước mắt tôi, mẹ không hề vật vã khổ đau mà bà sống rất bình thản với nụ cười hiền từ và bao dung luôn nở trên môi. Có lẽ chính cái điều mập mờ không rõ rệt trong lòng tôi đã tạo nên một khoảng cách. Cái khoảng cách vô hình đó làm tôi ngại ngần khi đứng trước mặt ông ấy. Tôi sợ phải nghe những lời giải thích mà tôi không hoàn toàn tin tưởng. Tôi sợ phải trả lời. Những câu trả lời đôi khi không thật với lòng mình vì lý do tế nhị hoặc những câu trả lời gây đau đớn cho ông vì sự ngổ ngáo của tôi. Nhưng lý do chính xác nhất khi tôi quyết định không mở chiếc hộp -kỷ vật của mẹ- là tôi không muốn đối diện với sự thật. Có thể tôi là một đứa con ích kỷ, không muốn chia sẻ với mẹ những buồn đau mất mát mà người đã gánh chịu. Nhưng quả thật, tôi là một đứa con gái yếu đuối, thiếu ý chí và sự can đảm để đối diện và ứng phó với những biến cố xảy ra cho mình. Tôi bằng lòng với những gì tôi đang có. Tôi không muốn khơi dậy cái quá khứ không toàn màu hồng của tôi bằng sự chấp nhận ông bước vào cuộc đời tôi.

Tuy là vậy nhưng lòng tôi không khỏi bứt rứt vì sự tha thiết của ông và sự lạnh lùng gần như vô cảm của tôi. Nhiều khi tôi ao ước mình giống như nhân vật trong vở tuồng cải lương, khi được ai đó cho biết đây là cha của con thì cô gái chạy bay về phía người cha giang rộng hai tay, miệng mếu máo kêu lên cha, rồi nói những câu đầy yêu thương nhung nhớ. Những cảnh ấy làm cho tôi buồn cười nhiều hơn là cảm động. Khi nghe tôi nói vậy cậu Tính trầm ngâm một lúc rồi nói - chẳng biết là thật hay đùa- chắc con cũng nên tập diễn như thế cho đời ba con bớt khổ.

***

Tôi còn đang loay hoay chưa biết phải xử sự với ông ấy thế nào cho đúng thì bỗng một ngày…

Vừa bước vào nhà hàng -nơi tôi thường xuyên ăn trưa- một người đàn bà tiến đến, xin phép ngồi cùng bàn với tôi. Tôi miễn cưỡng gât đầu và sau cái gật đầu là giật mình khi nghe bà gọi đúng tên tôi.

- Kim Giao khỏe không?

Nhìn ánh mắt ngỡ ngàng của tôi bà nhẹ nhàng nói:

- Cô xin phép được tự giới thiệu, cô là…. người nhà của ba con!

Bỗng dưng tôi cảm thấy khó chịu nên ngồi thẳng người lên:

- Xin lỗi, tôi không có ba!

Bà dịu dàng nhìn tôi với một nụ cười. Nụ cười hiền từ, bao dung trên môi bà sao giống mẹ tôi lạ lùng. Chính nụ cười ấy đã giữ chân tôi lại, dù tôi đã có ý định đứng lên khi nói xong câu nói ấy bằng giọng lạnh lùng.

- Những gì đã xảy ra cho mẹ con thật đáng buồn… Cô không có ý nói rằng ba con không có lỗi, nhưng thời buổi chiến tranh loạn lạc khiến người ta không thể làm được điều mình muốn… Ba con rất ân hận. Ông đã cố công tìm kiếm con mấy mươi năm.

- Con cái của ông bà đâu mà phải đi tìm một đứa con rơi như tôi.

Bà lặng thinh một lúc rồi ngước mắt nhìn tôi. Vẫn còn đó nụ cười trên môi bà nhưng cái nhìn thì như chứa đựng rất nhiều điều u uẩn.

- Chúng tôi không có con!

Tôi nghiêng đầu nhìn bà, không cố ý mà lời nói buông ra như hờn, như trách:

- Chắc là khi cô không sinh đẻ được ông ấy mới chợt nghĩ đến tôi mà ân hận. Nếu không thì tôi sẽ mãi mãi là đứa con không bao giờ biết cha mình là ai.

Nụ cười tắt ngang. Môi bà mím lại. Đôi mắt long lanh ánh nước. Tôi chợt ân hận, lúng túng đứng lên, đến quầy trả tiền tô phở vừa mang ra rồi đi thẳng ra cửa. Tôi biết chắc phía sau mình có một đôi mắt thất vọng nhìn theo.

Lòng tôi bất ổn suốt buổi chiều hôm đó. Không phải vì ông ấy. Không phải vì tôi. Mà vì người đàn bà. Tại sao bà ấy không hờn ghen, ganh tỵ với đứa con riêng của chồng mà lại cố gắng thuyết phục tôi và hết lời biện minh cho ông ấy.

Hai ngày sau bà lại tìm gặp tôi. Vẫn với nụ cười hiền từ, bao dung bà không nói gì chỉ đặt vào tay tôi một bức thư rồi lặng lẽ bước đi. Lá thư với những lời lẽ van nài thật thiết tha, cảm động. Bà xin tôi hãy mở lòng đến gặp ông ấy một lần, vì có thể ông ấy sẽ ra đi bất cứ lúc nào vì căn bệnh nan y đang thời kỳ cuối.

Đọc thư xong tôi cười ha hả:

- Cậu Tính ơi! sao chuyện đời con giống vở tuồng cải lương gì… gì đó. Chắc ngày đi nhận cha, con phải xuống một câu vọng cổ, còn cậu thì nhớ phựt đèn màu nha. Công nhận bà này đóng vai người vợ cao thượng hay thiệt.

Cậu Tính nhìn tôi nghiêm nghị:

- Cậu ngạc nhiên về con, mỗi lần xem phim tình cảm con đều rơi lệ, sao bây giờ lại có thể thản nhiên như vậy?

Tôi nhìn cậu Tính bằng cái nhìn khó hiểu.

- Ủa! chứ không phải vì hai người ấy mà mẹ con phải khổ sao? Cậu mới là người làm cho con ngạc nhiên đó!

Tôi tiu nghỉu đi vào phòng tự hỏi có thật là mình là kẻ vô tâm. Ngồi xuống giường tôi mở lá thư ra đọc lại. Những dòng chữ trong lá thư như rõ nét hơn, cũng lời thư tôi đã đọc qua nhưng bây giờ như tha thiết hơn với những lời tâm sự .

“ Cô gặp ba con vào những ngày cuối tháng 4 trên đường di tản vào Saigon. Gia đình cô gồm có ba má cô và hai đứa em nhưng theo dòng người xô đẩy chen lấn và những lần phải tìm chỗ ẩn nấp vì đạn pháo kích đã lạc mất nhau. Một mình cô, người con gái mười bảy tuổi trôi dạt trên quãng đường đầy gian nan với bao cảnh chết chóc, cướp bóc. Và cô đã không thoát khỏi thảm cảnh đó. Nhưng ngay lúc cô bị kẻ xấu lôi vào bụi rậm trên khoảng đường vắng vẻ thì ba con, người lính quốc gia đang tìm đường tháo chạy đã xuất hiện kịp lúc để giải cứu cho cô. Từ đó, cô bám lấy ba con như bám vào một vị thần độ mạng. Để rồi, người con gái côi cút là cô vô tình trở thành một duyên cớ khiến mẹ con bỏ đi khi vừa gặp mặt ba con…”

Nỗi thắc mắc lớn dần theo câu chuyện bỏ lững nơi đó buộc tôi phải tìm đọc những trang nhật ký nhòe nhẹt nước mắt của mẹ.

“Em trở về nhà bằng những bước chân không hồn. Bao nhiêu ước mơ. Bao nhiêu hy vọng. Bao nhiêu náo nức chờ đợi đã vỡ toang. Còn lại đây là nỗi đau xé lòng. Cũng không biết bằng cách nào em có thể trở về nhà sau khi nhìn thấy người đàn bà từ buồng trong bước ra bấu vai anh hỏi nhỏ, ai vậy anh? Anh bối rối nhìn em, rồi nhìn đứa con bé bỏng trên tay em. Em tự hỏi, sao lúc đó em không nhìn thẳng vào mắt người đàn bà đó và nói thật nhẹ nhàng, tôi là ai không quan trọng, quan trọng là đứa bé này, con gái đầu lòng của anh Thắng. Nhưng em đã không làm như thế mà hối hả quay lưng bước đi để dấu những giọt nước mắt bẽ bàng đang lăn dài trên má.

Em không biết sau lưng em anh sẽ nói gì với người đàn bà của anh? vợ của người bạn đã chết hay một người đàn bà tội nghiệp muốn tìm chỗ ẩn náu qua đêm…”

Suốt đêm đó tôi không chợp mắt được dù là một phút với những suy tư không dứt. Hai người đàn bà hai số phận. Nếu như tôi không có mặt trong cuộc đời của mẹ thì chắc hẳn mẹ tôi đã có được một tấm chồng xứng đáng để hưởng hạnh phúc đến cuối đời. Nếu người đàn bà ấy có khả năng sinh con thì có lẽ bà cũng chẳng cần phải cầu cạnh để xin tôi ban cho chồng bà một tiếng gọi “ba” cho ông an lòng trước khi nhắm mắt. Cuộc đời là những khổ ải triền miên như thế sao? Tôi nghe lòng mình chùng xuống với nỗi buồn mênh mông.

***

Cuối cùng tôi đã bằng lòng đi cùng cậu Tính vào bệnh viện để thăm người đàn ông ấy. Trên đường đi cậu Tính nói với tôi:

- Cậu không biết con đang nghĩ gì nhưng cậu muốn nói với con một điều, cho dù trong lòng con không có chút tình cảm nào thì cũng đừng nên tiếc một tiếng “ba” với ông ấy.

Tôi phì cười:

- Ừa! cứ y như mình đang đóng kịch vậy cậu Tính há!

Cậu Tính quay sang nhìn tôi không một nụ cười. Tôi bắt đầu nổi quạu:

- Trời ơi! ai dạy con phải sống thật với lòng mình mà bây giờ cậu muốn con phải dối trá.

- Không phải là dối trá mà là nhân đạo. Từng tuổi này… trải qua biết bao biến cố trong cuộc đời, cuối cùng cậu nhận ra một điều… những gì có thể tha thứ được thì mình nên tha thứ, những gì có thể buông bỏ được thì nên buông bỏ cho tâm hồn được thảnh thơi. Đó là đức bác ái đó, con biết không?

Tôi hậm hực quay đi:

- Cậu tu đắc đạo rồi chứ con thì chưa.

Ước gì ngay lúc đó xe ngừng lại chờ đèn đỏ để tôi mở cửa lao xuống đường, chạy mất hút vào một con hẻm nhỏ nào đó cho đỡ tức.

Tôi hít một hơi thật mạnh trước khi bước vào phòng 504. Người đàn bà đang ngủ gật trên ghế sofa chợt giật mình. Thấy tôi, mắt bà tròn lên đầy kinh ngạc rồi mừng rỡ bà chạy đến ôm chầm lấy tôi, hai bàn tay bối rối nắm tay tôi bằng tất cả sự xúc động và cảm kích. Nước mắt ràn rụa trên khuôn mặt tiều tụy, bà kéo tôi đến bên giường nói khẽ:

- Anh ơi! Kim Giao đến thăm anh nè!

Người đàn ông he hé đôi mắt đã mất nét tinh anh. Bà gật đầu nhìn tôi bằng cái nhìn tha thiết, van lơn. Tôi bối rối nhìn lên trần nhà. Dù cũng muốn làm điều bà đang chờ đợi, nhưng trong lòng tôi không hề có chút cảm xúc khi đứng trước mặt ông ấy. Tôi cũng lạ lùng với chính mình. Tôi không giận, không ghét ông, nhưng sao một chút tình cảm cỏn con dành cho ông tôi vẫn không có được. Bà đưa tay xoa nhẹ vai tôi, nụ cười không còn tươi tắn như lần tôi đã gặp bà nhưng vẫn là nụ cười hiền từ và bao dung của mẹ tôi. Tự dưng tôi thấy lòng mình nhẹ hẫng. Tôi nhìn bà bằng đôi mắt trìu mến và tiếng kêu bật lên từ mong muốn mang niềm vui đến cho bà.

- Ba!!!

Bà bật khóc trong tiếng nói đứt nghẹn:

- Anh ơi! con nó gọi ba kìa… anh có nghe không?

Tôi quay đi để bà đừng nhận biết tôi gọi tiếng “ba” là vì bà, vì nụ cười giống mẹ tôi chứ không phải vì người đàn ông mà tôi phải gọi bằng ba

Ngân Bình

Hắn

 Hắn tên Đặng Trần Lê Nguyên là bạn với tôi từ thời Trung học nhưng vì thái độ chính trị mập mờ của Nguyên khiến tôi không coi hắn như là bạn thân mặc dù Nguyên từng giúp đỡ tôi hơn cả anh em và bà con ruột thịt.  Cái tính thù dai và cố chấp của tôi sau thời gianViệt Nam Cộng Hòa bị bán rẻ khiến tôi gọi Nguyên là “Hắn” thay vì tiếng bạn có vẽ êm dịu và thân thiện hơn

 Nguyên và tôi ở cách nhau một làng, nhưng khi thi đậu vào Đệ thất hai đứa học cùng trường nhưng khác lớp. Năm Đệ lục ( lớp sáu ngày nay) hai đứa cùng mướn một phần cái chái của một nhà giàu ở Thiềng Đức, hai đứa cùng nấu ăn và đi học. Nhà Nguyên nghèo, tôi chẳng hơn gì Nguyên, cha mất sớm Nguyên là con một, mẹ Nguyên tần tão nuôi Nguyên ăn học, chẳng may mẹ mất khi Nguyên đang học Đệ ngũ, một người cô tiếp tục nuôi Nguyên. Có lẽ cô ấy cũng không dư dã gì nên tháng giúp chút ít, tháng không. Nguyên không ngại cực khổ và sĩ diện, anh lãnh bán bánh mì mỗi buổi sáng trước khi đi học. Tính chịu khó và hiền lành của Nguyên ai cũng yêu mến.

 Vào năm Đệ ngũ Nguyên nhổ giò, cao lớn, nước da trắng như Tây, gương mặt chữ điền, thêm vào đó, tóc hơi dợn sóng, khiến Nguyên đẹp trai và nỗi bật giữa đám đông, Không biết Nguyên học coi chỉ tay tự bao giờ, năm nầy Nguyên bắt đầu coi tay giùm bạn bè. Hắn coi cho tôi khá trúng. Tôi không mấy tin vì nghĩ Nguyên sống chung với tôi nên đóan mò. Một vài nữ sinh cùng trường đến tận chỗ chúng tôi trọ nhờ coi tay. Dường như ai cũng khen tài coi chỉ tay của Nguyên. Chính cái nghề nghiệp dư nầy làm khổ Nguyên dài dài. Nhiều lúc hai ba cô đụng nhau ở nhà chúng tôi, những cú hứ nguýt của các cô khiến Nguyên luôn bị xáo trộn, học hành xao lãng. 

 Ngòai ra Nguyên còn có tài cạo gió. Bịnh nhức đầu nóng lạnh Nguyên ra tay chừng mười phút là người bịnh khỏe hẳn. Cái tài nầy tôi nghiêng mình bái phục. Hỏi ai dạy hắn cạo gió, hắn cho biết, bà cắt giác hơi lối xóm lúc cạo gió cho mẹ hắn, luôn tiện chỉ những huyệt quan trọng để khi mẹ cần Nguyên tự cạo cho mẹ mà khỏi phải nhờ bà thầy hoặc khi bà thầy đi vắng.

 Một hôm bà chủ nhà đang ngồi tự nhiên chân tay co quắp, mặt nhợt nhạt, chị Xuân con bà chủ hô hóan lên,  Nguyên chạy đến xem, hắn hỏi mượn chai dầu và lấy miếng bạc năm cắc bằng nhôm mạ bạc cạo gió cho bà chủ. Chừng hơn năm phút mặt mày bà hồng hào trở lại, bà co dũi tay và đứng dậy dễ dàng. Gia đình bà chủ cám ơn Nguyên rối rít.

 Nghề coi tay gây phiền tóai cho Nguyên, nhưng dường như hắn thích, các cô luôn làm phiền hắn nhưng lúc nào hắn cũng cười vui vẻ như không chuyện gì xảy ra. Tôi quên nói là cái chái của bà chủ nhà được ngăn đôi bằng vách lá, trước đó chắc có một gia đình nào mướn, khi tụi tôi dọn vào độ nửa năm có hai cô gái cũng dọn đến.  Hai cô chiếm phía trước, ngó ra lộ giá ba trăm. Hai đứa tôi chọn phía sau giá hai trăm. Hai cô lớn tuổi hơn chúng tôi. Cô Thơm dáng người hơi quê kệch, cô ở miệt Cái Ngang lên tạm trú học nghề may bên chợ, sáng đi học nghề, chiều về cũng tự lo cơm nước. Cô Nhậm người Trà ôn cũng cùng học nghề như Thơm.

  Lúc đầu Thơm Nhậm ít nói, về nhà hai cô nấu nướng ăn uống không hề nghe tiếng động. Nguyên có máu ga lăng, lu nước nấu ăn cho hai phòng Nguyên đều xách lên đổ đầy, nước ở nhà tắm cũng một tay Nguyên, tôi chỉ thỉnh thỏang làm việc đó. Thơm và Nhậm có hôm về sớm thấy Nguyên xách nước giúp ra chiều cảm động. Hai cô bắt đầu thăm hỏi hai đứa tôi về quê quán và nhiều chuyện khác, đặc biệt câu chuyện luôn ưu tiên dành cho Nguyên. Tôi biết phận mình nên luôn im lặng. Bắt đầu hôm đó hai cô thường mang cho chúng tôi khi tô canh, lúc thì dĩa thịt xào, những món mà Nguyên và tôi ít khi làm được. Chúng tôi chỉ làm độc món hột vịt dầm nước tương, siêng lắm thì ghé chợ mua mớ salad hay dưa leo. sang hơn nữa thì mua xá xíu về ăn, đó là vào dịp đầu tháng, ngòai ra thì hột vịt làm chuẩn. Dân mình có câu ví von: Bà con xa không bằng xóm giềng gần, tối lửa tắt đèn nhờ hột quẹt. Việc ấy đã xảy ra trong hai gia đình ở trọ như chúng tôi. Thơm một chiều về sớm, cô làm cá ngòai sàn nước xong, trên đường vô nhà cô đi như người say rượu, tới cửa nhà cô quị xuống. Chị Xuân (con bà chủ) đi làm về thấy vậy la lớn lên gọi Nguyên. Nguyên chạy ra cửa và thấy Thơm mặt mày tái mét không nói được tiếng nào. Nguyên gọi tôi cùng dìu Thơm vào giừờng, không tị hiềm nam nữ, Nguyên lấy dầu cạo gió cho Thơm, bịnh tình có giảm nhưng Thơm vẫn chưa cử động. Chị Xuân định gọi xe lôi đưa Thơm đến bịnh viện, Nguyên không nói gì ra sau nhà tìm mảnh chén kiểu, anh đập lấy vài miếng có cạnh bén, đồt đèn hơ lửa để khử trùng rồi cắt sau lưng, hai  bên cổ, cắt tới đâu đều nặn máu ra, máu bầm đen. Xong phía lưng, tới phía trước, hai bên thái dương, chỗ hóp ở cổ, hai bên bã vai. Thơm bắt đầu nói được, tụi tôi vô cùng mừng rỡ, chị Xuân vỗ vai Nguyên khen

- Ông thầy Nguyên hay quá.

Nhân đó chị đưa tiền nhờ tôi chạy xe qua chợ mua giùm chai dầu Cù là hoặc Nhị thiên đường về phòng khi hữu sự.

Tôi về tới nhà đưa dầu cho Thơm và bảo cô ấy thoa cho ấm. Nguyên đang nấu cháo thương hàn cho nàng. Sáng hôm sau Thơm sang nói lời cám ơn tụi tôi đặc biệt với Nguyên. Thơm nhìn Nguyên vừa e ngại lẫn âu yếm. Cô lí nhí:

- Không có anh Nguyên chắc Thơm chết mất rồi

Nguyên cười nhìn Thơm lên tiếng

- Nguyên chỉ làm những gì phải làm. Nguyên rất mừng khi Thơm khỏe lại

Sau lần cạo gió,  hai cô Thơm và Nhậm đề nghị:

- Mỗi chiều hai anh chỉ nấu cơm thôi, đồ ăn chúng tôi nấu giúp.

 Lời đề nghị quá hay, chúng tôi hoan nghinh hết mình. Ngày học, tôi và Nguyên ăn căng tin buổi trưa ở trường, chiều nếu hai cô tình nguyện nấu giùm thức ăn, tụi tôi sẽ rảnh rang hơn. Nhiều lần tôi khuyên Nguyên nên bỏ việc coi tay, để thì giờ lo học hành. Nguyên ừ hử nhưng rồi đâu lại vào đó. Một chiều tôi có giờ trống về sớm, vừa vô nhà tôi thấy một người đàn bà đứng sát Nguyên thiếu điều ôm hôn hắn. Người đàn bà khỏang hơn hai mươi tuổi, nước da trắng nõn, cặp mắt lả lơi. Tôi vào làm chị ta ngượng lí nhí với Nguyên một chốc rồi ra về. Tôi hỏi Nguyên chị ta là ai, Nguyên cho biết đó là dì một cô bạn quen đến nhờ Nguyên xem chỉ tay. Coi xong chị trả Nguyên 100 đồng và hẹn hôm khác sẽ đến xem tiếp. Chồng chị ấy người Tàu dân buôn bán. Nguyên nói nhờ tôi về đúng lúc, chị ấy tấn công Nguyên tới tấp, hắn suýt xiêu lòng.

 Câu chuyện tưởng chấm dứt và Nguyên không còn xem chỉ tay nữa, nhưng chứng nào tật nấy. Một trưa nọ ba tôi đến thăm tôi và tại nhà trọ cũng có hai cô đang rù rì với Nguyên. Tuần sau ông kêu tôi về và bảo tôi phải tìm nhà khác, năm nầy thi cử, cứ mèo mỡ mãi sẽ thi rớt. Ba tôi vẫn thương Nguyên nhưng tình trạng lăng nhăng của hắn khiến ông cương quyết tách tôi ra khỏi Nguyên. Hôm tôi dọn đi Nguyên buồn hiu, cả tôi cũng vậy. Mấy tháng hè qua nhanh, tôi quyết chí phải thi đậu nên tôi học chăm chỉ, một hôm tôi đến thăm Nguyên, hắn cho biết dạo nầy hắn bán bánh mì đắt lắm, hắn tìm được nhiều mối chỉ chạy xe đến giao bánh, chạy hơi xa nhưng khỏi phải bán lẻ, tiền bạc không còn thiếu hụt như trước. Hai nàng Thơm và Nhậm dạo nầy “ cưng “ hắn lắm. Tôi ra về vẫn lưu luyến chỗ trọ cũ.

 Mới đó mà đã hơn nửa năm kể từ lúc tôi dọn đi. Nguyên rủ tôi đi uống cà phê, trông Nguyên có vẽ buồn tôi hỏi tại sao? Nguyên bây giờ mới thú thật, hắn thầm yêu cô bạn cùng trường hồi tiểu học, gặp nhau cô vẫn chuyện trò vui vẻ, mới đây Nguyên bày tỏ lòng mình, cô cho biết là cô đã có người yêu rồi. Tôi đùa:

- Sao mày không chọn Thơm, cô ấy hơi quê mùa nhưng yêu mày thật tình

- Thơm về quê lấy chồng rồi.

Rồi hắn kể:  một đêm vào tháng trước, Nhậm về quê, nhà chỉ còn Thơm, tới chin giờ hơn, Thơm qua nhà kêu tao cạo gió giùm, tưởng thiệt, tao vừa rờ trán xem, bất thình lình Thơm ôm tao cứng ngắt, cô hổn hểnh bảo tao hãy yêu cô đi. Thơm để ngực trần không soutien, áo chỉ gài nút tạm bợ, nàng hôn tới tấp, tao xiêu lòng, hưởng ứng lời mời gọi của nàng, ham muốn nhiều nhưng làm ăn chẳng tới đâu, nàng chẳng những không giận hờn trái lại còn âu yếm hơn nữa. Tao ngủ luôn bên đó và đã sống như vợ chồng với nàng. Sáng ra nàng mở rương lấy hai bộ đồ ngủ nàng may cho tao và hỏi tao nếu yêu nàng thì tao hứa đi nàng sẽ trốn ở luôn trên này, cố đi làm và nuôi tao đi học, nếu không tuần sau tới đám hỏi Thơm không sao trốn tránh được. Bên chồng tương lai dường như có quyền thế khiến gia đình nàng bắt buộc phải ưng chịu. Do vậy nàng quyết đem những gì quý báu nhứt trao cho tao

- Câu chuyện có vẻ lâm ly, hôm cô bịnh mày cạo gió tao thấy Thơm âu yếm nhìn mày, chẳng những mày cạo gió mà còn “ bắt gió “ nữa. Còn bà Nhậm mày cạo gió chưa.

-Tao vừa cự lộn với Nhậm .

- Lại chuyện cạo gió chứ gì ?

- Gần như vậy. Sau khi Thơm về quê, Nhậm ở nhà một mình, có đêm nàng giả bộ sợ ma, nửa đêm qua kêu cửa, tao đã biết tẩy của Nhậm nên không bỏ lỡ cơ hội, tao kéo nàng lên giường và … Bắt đầu từ đêm đó, khi nào cần nàng sang tìm tao, nào dè tuần vừa rồi nàng dắt về một chàng trai coi bộ dân nhà giàu, nàng sang nhờ tao đi mua giùm nước uống. Tưởng là bà con với Nhậm tao đi mua đến khi về tao còn đứng ngòai cửa nghe Nhậm nói với gã nọ

- Anh đừng hiểu lầm, nó là bạn với thằng em tôi. Em lại yêu thằng con nít ấy sao?

Tao đem nước mua về và lịch sự nói với bọn họ

- Mời anh chị dùng nước.

Tao làm như không nghe thấy gì hết, nhưng cương quyết không chung chạ với cô ấy nữa. Bây giờ nhà ai nấy ở, cơm ai nấy ăn.

Tôi khuyên Nguyên

- Ngày thi gần kề, bỏ tất cả lo học thi

- Tao cũng biết vậy nhưng số tao theo thầy bói phán, tao khổ nhiều với đàn bà, nhưng tao trở nên giàu có cũng nhờ đàn bà.

Tôi không đồng ý:

- Tại ai mầy cũng yêu, phải chọn người đàng hòang rồi yêu mới tốt

Nguyên biện hộ:

- Đời tao chỉ yêu H. nàng từ chối, nên sau đó ai yêu, tao yêu lại, tuyệt đối tao không chọc ghẹo tán tỉnh ai cả.

Quả nhiên Nguyên rớt kỳ thi Trung Học năm đó, kỳ nhì cũng hỏng luôn. Nguyên tình nguyện đi Thủ Đức, sau chin tháng tôi luyện ở Quân Trường, Nguyên ra trường với cấp bực thiếu úy Địa Phương Quân. Mấy năm đầu Nguyên đi đóng đồn, trong các xã thuộc quận T.B, Sáu năm sau Nguyên mang cấp bậc Đại úy và là Chi khu phó đặc trách Quân Sự. Giữa Nguyên và Thiếu tả Quận trưởng xích mích sao đó nên ông muốn tống khứ Nguyên ra khỏi quận. Không tìm được lỗi lầm nào ở Nguyên nên ông quận không vui. Cơ hội đến: có khóa học về Tham Mưu của Hoa Kỳ dành cho các Sĩ quan Việt Nam, ông quận đề nghị Nguyên, hy vọng bứng Nguyên ra khỏi quận. Vòng tuyển nầy khá gay go, sau cùng Nguyên là một trong số các sĩ quan được chọn cho đi du học. Chín tháng học ở Mỹ về, Nguyên vẫn cà nhõng ở tỉnh, nay giữ tạm chức nầy, mai tạm chức khác, sau cùng là thanh tra. Chín năm kể từ ngày ra trường Nguyên vẫn là Đại úy, muốn lên Thiếu tá phải có bằng Tú Tài, Nguyên không có được nên cứ cà lơ phất phơ.

 Một tình cờ Nguyên gặp Lan khi Nguyên về quê thăm gia đình người cô nhân ngày giỗ của mẹ. Cô giáo Lan bạn với Linh em họ chàng.  Trong đám giỗ Nguyên Lan được sắp ngồi gần nhau. Tâm tình tương đắc, hai người ở vào lứa tuổi sắp ế tơi nơi nên họ có khuynh hướng kết hợp. Tuy gần ba mươi nhưng trong Nguyên vẫn phong độ. Bốn tháng sau họ làm đám cưới. Hai vợ chồng Nguyên mua nhà trả góp hàng tháng của chánh phủ  dành cho Quân Nhân Công chức. Lúc Lan mang thai, Nguyên lại được đi Mỹ tu nghiệp nữa. Đúng là số đỏ, có người chạy chọt để đi mà không được,  riêng Nguyên vì ông quận ghét mà Nguyên được đi Mỹ tới hai lần tính ra cả năm rưởi. Lần này Nguyên trở về nhờ vào tiền đổi chác theo hối suất chợ đen và các món đồ chàng mang về  đem bán gom lại cũng khá nhiều, bảo đảm cuộc sống cho gia đình họ được vài năm.  Tình hình chiến sự ngày càng nguy ngập, Việt Cộng tấn công vào những chỗ xưa nay vẫn cho là an ninh. Ra khỏi tỉnh độ năm bảy cây số phải đề phòng kẻo Việt Cộng bắt cho đi mò tôm như hồi năm 1945. Nguyên bây giờ là Tiểu đòan trưởng Địa Phương quân, đi hành quân liên miên. Có lúc Nguyên muốn xin qua Sư đòan hy vọng có thể lên lon được, nhưng nhìn lại vợ con Nguyên bỏ ý định. Từ Tiểu đòan, Nguyên lên chức Liên Đòan Trưởng Địa phương quân, Nguyên đánh giặc không thua đơn vị nào, huy chương mang đỏ ngực vậy mà vẫn cứ mang cấp đại úy.

Đi tu nghiệp lần hai, Nguyên tìm một chút hy vọng có thể thăng cấp bậc được. Một trong số giảng viên người Mỹ thấy trình độ Anh Văn của  Nguyên lưu lóat, trong khóa học luôn có sang kiến. Ông  tìm hiểu và biết Nguyên mang cấp đại úy quá lâu mặc dù ở đơn vị tác chiến, hỏi lý do, Nguyên cho biết là Bộ Quốc Phòng Việt Nam đòi hỏi phải có Tú Tài I mới có thể thăng cấp tá được, Nguyên quên hết chữ nghĩa khó lòng thi đậu được. Vị giảng viên ấy nói có một cách may  có thể giúp Nguyên được. Một hôm ông xin nhà trường cho Nguyên nghỉ một buổi và chở Nguyên đên Ty giáo dục ở vùng đó xin cho Nguyên thi chứng chỉ tương đương Văn Bằng Tú Tài II của Việt Nam. Nguyện dự thi khỏang hai giờ, chỉ hai giám khảo vừa gác thi lẫn chấm bài, kết quả Nguyên đậu. Tại đó họ cấp cho Nguyên chứng chỉ đậu kỳ thi như đã nói. Vị giảng viên chở Nguyên đến Học Khu nhờ thị thực chữ ký của vị giám khảo đã ký tên trên chứng chỉ đã cấp. Trao cho Nguyên chứng chỉ ông còn dặn thêm là có thể lúc đầu họ không cứu xét nhưng hy vọng năm sau. Cầm chứng chỉ trong tay Nguyên cũng không hy vọng mấy. Một năm trôi qua, một hôm ban quân số cho biết Nguyên có tên trong đợt thăng thưởng kỳ nầy. Nguyên thăng cấp thiếu tá trong lúc tình hình Việt Nam rất bi đát, tât cả quân nhân vẫn giữ vững tay súng,  nhưng đạn dược, các tiếp liệu khác, cạn dần mà không thay thế được. Ngày 30-4-75, mang tủi nhục cho tòan thể Quân Cán Chính Viêt Nam Cộng Hòa, ngày tang thương của dân miền Nam vì chúng ta bị phản bội, bị bán đứng.

 Từ giả chiến hữu Nguyên về nhà với gia đình, hai ngày sau tóan võ trang đến nhà bắt Nguyên . Con gái thứ ba của Nguyên vừa tròn tháng tuổi. Vợ Nguyên bị cho nghỉ việc, họ lấy luôn nhà. Vợ con Nguyên nương náu tạm nhà người cô của Nguyên. Nguyên bị đưa ra Bắc, năm đầu Nguyên nhận được hai ký lô quà tiếp tế do Lan gởi, từ đó về sau không ai thăm nuôi nữa, Nguyên trở thành con bà phước. Nguyên tự an ủi là vợ chàng phải lo cho con cái, lại bị nghỉ việc nên không thể trách được. Nguyên xuất thân từ nghèo khó nên chàng chịu đựng được cảnh này, có điều chàng không an tâm khi cả thư từ cũng không là tại sao? Năm năm liền không ai thăm, bất thần vào ngày chúa nhựt Nguyên đươc gọi tên nhận quà. Mừng khôn tả chàng mau lẹ chạy ra khu thăm nuôi, không phải Lan mà Linh con của cô chàng. Linh kể, Lan dã vượt biên thành công với cả gia đình bên vợ chàng. Mừng cho các con đến bờ bến Tự Do, nhưng duyên tình của chàng và Lan dường như khó lòng tồn tại. Tâm trạng mất mát khiến chàng không hỏi được gì hơn nữa, Linh thông cảm tâm trạng anh mình, nàng ân cần khuyên anh cố giữ gìn sức khỏe để sống và về với gia đình. Nàng cũng cho biết chắc nàng không thể đi thăm được nữa, mỗi lần xin nghỉ họ bắt nhăt bắt khoan đủ đều. Nguyên an ủi em:

- Em khỏi lo cho anh nữa anh sẽ cố gắng tự lo cho mình.

Buổi thăm nuôi chấm dứt, Nguyên mang đồ thăm nuôi vào trại. Nhìn anh thất thểu xa dần, tự nhiên Linh bật khóc thành tiếng. Thương anh đã cực khổ, nhọc nhằn từ bé, nay tù đày, vợ con bỏ bê…

Nguyên được thả đúng vào dịp Noel năm 1983, tính ra chàng ở tù gần 8 năm, Nguyên luôn tự hỏi tại sao Lan tệ bạc như vậy, trong thời gian chung sống, Lan tỏ ra nết na hiền thục. Tại sao? Túng quẫn khiến nàng thay lòng đổi dạ. Vô lý,  đến ngày mất nước nhà chàng còn một số tiền tàm tạm, Lan đã cho mẹ nàng mượn một số tiền khi chàng đi học làn thứ nhì trở về, ngồi trên xe lửa với các bạn tù được phóng thích một đợt với chàng ai cũng mừng vui, cười nói râm rang. Riêng chàng vẫn đâm chiêu suy nghĩ. Tới trạm Bình Triệu Nguyên lên xe ôm về nhà má vợ chàng. Nhà đổi chủ, dường như nhà của cán bộ, hồi còn trong trại các bạn tù thường tiếu lâm dặn chung anh em : nếu được thả ra tới nhà khoan vô, phải đứng ngòai quan sát xem có nón cối, dép râu không, nếu có thì lập tức tránh xa nếu không muốn ở tù tiếp. Nhìn thấy có dáng cán bộ trong nhà mẹ vợ, tư nhiên Nguyên phì cười nhớ lại câu chuyện với các bạn cách nay mấy năm và được lập đi lập lại nhiều lần khi các bạn hết đề tài.

Đang ngơ ngác thì Tân, người em chú bác với vợ chàng ra nhìn và kéo Nguyên vào nhà. Hai anh em mừng rỡ khi gặp lại, Nguyên chưa hỏi, Tân bắt đầu kể:  chị Lan và anh Tôn đã yêu nhau khi còn là học sinh, chưa cưới hỏi mà họ đã có con. Bất đắc dĩ bác Hai tôi tạm chấp nhận cuộc hôn nhơn. Năm 1958 Quốc Gia bố ráp bắt bọn V. C nằm vùng. Tôn là một trong số đó. Anh bỏ thành phố vô bưng, chị Lan tới ngày sanh nở, bác Hai tôi nhứt định đem đứa nhỏ cho người ta chứ không nuôi,. má anh Tôn lãnh  đem về. Lúc đó con bé mới ba tháng.  Phần chị Lan gia đình bắt buộc rời con, chị đi thăm con bé vài lần thì bên nội nó dọn nhà đi mất. Chị Lan rất đau khổ nhưng thời gian cũng phôi pha, chị học và thi Sư phạm kế gặp anh. Tới năm 1977 anh Tôn xuất hiện tại nhà Bác Hai,  lúc nầy anh là Trưởng Ty thuế vụ tỉnh Biên Hòa, họ nói và bàn gì không ai biết; nhà Bác Hai đóng cửa đi vắng, tôi tưởng bác về quê miệt Bình Thủy. Độ gần hai tuần công an bao nhà bác, mời tổ trưởng đến chứng kiến cho họ mở khóa vào nhà. Bốn  tháng sau chị Lan gởi cho tôi một lá thư từ Ga lăng, chị cho biết gia đình anh Tôn, gia đình chị và con cái đều đến đảo bình yên. Nghe rõ tự sự, Nguyên cáo từ. Tân lấy xe đưa Nguyên đến bến xe miền Tây để về nhà Linh. Ngồi trên xe đò Nguyên lẩm nhẩm, đầu tiên mình lầm nên lấy nhầm vợ cán bộ Cộng sản, nay họ về bắt lại vợ thì huề, nhưng còn ba đứa con mình sẽ ra sao? !

Nguyên về tới nhà mọi người mừng rỡ, vợ chồng linh vẫn còn đi dạy học, hai em trai Linh đã vượt biên và định cư ở Mỹ hai năm rồi. Một chú em đã tìm đến nhà Lan và cho biết Lan tái hôn với chồng cũ, Lan cũng nhờ nhắn giùm Nguyên là Lan sẽ nuôi dạy ba đứa con học hành tử tế. Ở nhà chơi với vợ chồng Linh vài ngày Nguyên bàn với họ là anh phải đi xa, vùng nầy anh tới lui hành quân nhiều lần chắc có hiềm khích không nhiều thì ít. Anh dự định đem di vật của người bạn tù ở vùng Tắc Cậu thuộc tỉnh Rạch Giá giao cho vợ con họ, nếu thuận lợi anh định cư luôn. Nguyên đem giao cho chị Hảo, vợ thiếu tá Đạm cái bóp có 50 đồng, tấm ảnh chụp trước ngày mất nước. Anh Đạm đau nặng không thuốc thang, biết sẽ chết nên nhờ Nguyên nếu ra tù mà anh không còn nữa thì đem về cho vợ con anh và nhắn với chị Hảo bằng mọi giá phải cho mấy con vượt biên. Nguyên tìm tới nơi thì chị Hảo và các con đã ra đi và hiện định cư ở Mỹ. Chị tới trại hai năm trước khi hay tin chồng mất và khi về nhà chị đem hai con ra đi. Nguyên thở phào nhẹ nhõm, đã làm xong lời trối trăn của bạn. Nguyên nêu ý định muốn ở lại xứ nầy thì song thân chị Hảo rất hoan nghinh, ông bà cho biết ở đây dân chúng ra đi gần hết, đa số là người gốc Tàu, vùng này lúc trước cán bộ họ trốn ở mấy đảo hoang nay họ ra làm lớn hết, nên chánh quyền tương đối dễ chịu. Bác gái bảo Nguyên ở nhà nghỉ ngơi, mai bác đi đến hỏi ông Trưởng ấp giùm. Nguyên không ngờ ở đây việc cư trú lại dễ dàng quá. Bác trai dẫn chàng đến gặp ông trưởng ấp. Ông chấp thuận và hỏi Nguyên  có gia đình con cái gì không? Bác trai ra phía trước hút thuốc. Ông Trưởng ấp đề nghị thẳng thừng

- Nếu anh muốn có nhà cửa sẵn thì anh cho tôi một chỉ vàng, nếu không có thì tôi chỉ chỗ rồi anh tự túc xây cất. Anh suy nghỉ đi rồi cho tôi biết.

Nguyên ngần ngừ một chốc và lên tiếng

-Thưa nếu một chỉ, tôi lo được. Lúc ra đi tôi cũng dự định nếu che chòi cũng tốn kém, nên đã chuẩn bị.  Chỗ nầy rất vừa ý, tôi biết ơn và sẽ không quên lòng tốt của ông trưởng ấp.

Nguyên trình giấy tờ và đưa cho ông ta một chỉ vàng một cách kín đáo. Ông ta cùng Nguyên và ba chị Hảo đi chừng năm trăm thước đến một ngôi nhà một căn lợp lá có cửa đàng hòang. Ông ta hỏi

- Anh đồng ý nhà nầy không? Chỗ này gồm hai công vườn một công ruộng. Một mình anh chắc đủ sống.

Chàng cám ơn và nhận nhà, ông hẹn hôm sau đến làm sổ hộ khẩu.

Nguyên cùng bác trai về nhà. Bác cho biết ở đây nhà bỏ trống vì chủ vượt biên rất nhiều. Kỳ rồi trong buổi họp ông trưởng ấp than:

-Tôi có làm khó ai đâu sao bà con cứ ra đi mãi. Nước nhà độc lập rồi không lo làm ăn đi làm gì ! !

Câu chuyện về ông thầy “ cạo gió, bắt gió” tôi thêm một tên nữa, ông thầy “ bắt cua biển “ Nguyên tới đây coi như khá đầy đủ, còn tại sao tôi cho hắn có thái độ mập mờ?  Vì những lý do sau: Nghe tin Nguyên ra trại tôi gởi về hai trăm đô, qua Linh nhờ chuyển cho hắn. Hai tháng sau tôi nhận thơ Nguyên từ địa chỉ ở Rạch Giá, Nguyên cám ơn tôi và cho biết hắn đã sống vững rồi. Vài người bạn thân cho biết nhờ Nguyên họ đã có tiền đi Hà nội nộp đơn ra đi theo diện H.O. Cũng một số bạn của Nguyên và tôi lại nói Nguyên lúc nầy giàu rồi, hắn ở với vợ một cán bộ chồng đền nợ nước hồi chiến tranh. Bà nầy có vườn tược nhà cửa xênh xang, vì vậy lúc nầy Nguyên nói chuyện rặt khuôn mấy anh răng hô, mã tấu và cương quyết không nộp đơn đi Mỹ.  Nghe thế tôi rất giận, bạn bè chí cốt sao lại mau chống xoay chiều, tôi bất mãn nên gọi Nguyên là hắn để tách ra khỏi nhóm bạn bè thân thiết. Thiệt hư chưa biết ra sao, có lẽ tôi phải hỏi Linh để rõ hơn về hắn.

Nguyễn Thành Sơn