Bài mới Thành viên Lịch Tìm kiếm Hỏi/Đáp | |
Ghi danh Đăng nhập |
Thơ Văn | |
Diễn Đàn Hội Thân Hữu Gò Công :Văn Học - Nghệ thuật :Thơ Văn |
Chủ đề: TUỔI THƠ NHỌC NHẰN | |
Trang of 14 phần sau >> |
Người gởi | Nội dung |
cao the
Senior Member Tham gia ngày: 15/Jul/2011 Đến từ: United States Thành viên: OffLine Số bài: 589 |
Chủ đề: TUỔI THƠ NHỌC NHẰN Gởi ngày: 08/Aug/2011 lúc 9:28pm |
THIÊN ĐÀNG TUỔI THƠ ----o0o---- Bình
Phú Đông nơi tôi khóc tiếng khóc đầu đời, mẹ kể trong đêm ấy dân làng tôi
cũng khóc vang vì Ô Bích, ô bích là pháo
105 ly giặc Pháp mới chuyển về Gò Công , nghe bùm bùm dưới Tỉnh, rồi nổ ầm ầm
sáng rực cả làng, có người bảo tụi Pháp đốt pháo bông đến khi tiếng mõ hồi một
vang vang , nhà cháy người khóc, mạnh ai nấy chạy, mà chạy đi đâu bây giờ ! mẹ
ra cây rơm tránh đạn, lo sợ mỏi mệt mẹ ngủ mơ Trong
giấc mơ mẹ thấy cảnh loạn lạc, người người chạy tán loạn có một bà lão quảy
trên vai chiếc túi, tay bồng đứa bé gái rất đẹp trao cho mẹ và nói –“
Bà cho con” mẹ
thưa –
“ Con đã 5 đứa gái rồi, sanh thêm đứa gái nữa, chồng sẽ bỏ con, Bà thương xin
cho con thằng bé trai , con cám ơn Bà” Bà
ngấm nghĩ xong mở miệng túi lôi ra một thằng dài lòng thòng, ốm tong teo, đen
thui thủi, mỏ vảnh như con khỉ đột, mẹ thấy xấu quá, nhưng là con trai, đành
nhận. Bà biến mất trong đoàn người chạy loạn, sáng sớm hôm sau nhìn tôi mẹ bảo
thầm –“ Sao giống in thằng đó ! “. Thì
tôi chứ ai ! * * * Chưa
kịp quàng hồn mặt trời chưa mọc, mõ hồi một lại vang vang ở đầu xóm, tiếng
người chạy báo tin nhau Tây bố, Tây bố … một trận càn quét lính Tây, lính ta
cùng với Maroc, bắn giết đốt nhà, Chú và Cô tôi bị giặc Pháp giết hại dã man,
tài sản nhà cửa bị đốt cháy rụi, mẹ kể
nằm dưới ao nhìn ngọn lửa đỏ rực bụi than bay khắp trời, nghe tre nổ lóp bóp lòng mẹ như ai cắt từng
đoạn ruột, bởi tiền bạc dấu trong ống tre của cây đòn tay nhà bếp, tài sản để trong nhà tất cả phút
chốc biến thành tro bụi Gia
đình tôi theo sóng người đi tản cư xuống Đồng Sơn ở tạm nhà người bạn, đợi Tây
rút đi ba tôi lén về thăm nhà tìm nhặt những gì còn lại, ba về trong vô vọng
sau nhiều đêm thức trắng người quyết định bỏ xứ ra đi. Chị
Cả tôi ở lại nhà người làm dâu với tuổi đời non chẹt. Vất
vả mệt nhoài sau cùng đến Cầu Huyện ba chọn làm nơi dừng chân Đàn
trâu không ruộng cày ba tôi bán hết để cất nhà và mua đồ dùng cần thiết Từ
một nông dân chân lắm tay bùn, ba tôi hoát nhiên thành thợ Mộc đóng thùng xe
cho Gara Bác Ba Quý trước Nhà Thờ, đôi khi làm cho “ Cắc Chú Năm” ở Ao Trường
Đua Gia
nhập vào cuộc sống của giới thợ thuyền,
quên dần công việc đồng áng hằng tuần
vào chiều thứ bảy ba chuẩn bị quần áo dụng cụ linh tinh theo Ông Quản Phát đi
săn tận trên Biên Hoà chiều tối Chúa nhật mới về , chúng tôi có tuần ăn thịt
Nai, có tuần ăn thịt Bò , Heo Rừng , Cheo , Mểnh, thôi thì đủ món cũng có tuần
ba về tay không ! Tuổi
rất nhỏ tôi đã vào học Trường Bà Phước, nên bây giờ không nhớ gì nhiều, chỉ nhớ
năm lớp Tư học với Bà Xi, người Trợ Giáo là Chị Báu, Bà Xi không được cao lắm
lúc nào cũng tất bật, mỗi lần đi hai vành nón bay lên lượn xuống, chùm xâu
chuổi với Cây Thánh Giá ở bên hông chạy tới chạy lui theo từng bước chân kêu
lào xào. Thuở
chúng tôi đi học thường bị thầy giáo dùng thước kẻ đánh đít gỏ đầu, xoè bàn tay
hoặc chúm ngón tay lại đánh lên đau thấy
mồ tổ, đó là chuyện thường, sở trường
của Chị Báu là nhéo, đố ai mà nhéo đau được như thế, qu..ý.t một cái thằng nhỏ
la ui da, tức thì trên bắp đùi non nổi hai vết bầm, thật là độc chiêu! còn một
tuyệt chiêu nữa là dẫn lên phòng Bà Nhứt xô xuống hầm rắn, tôi học trường bà
Phước được hai năm nhưng chưa thấy “Tiểu quỹ” nào bị Quý Bà xô xuống hầm rắn bao
giờ ! vì tội phạm bị dẫn đi tái lét mặt mài có vị còn đái trong quần. Thế là
được tha ! Cao
Thệ Chỉnh sửa lại bởi cao the - 20/Aug/2011 lúc 11:02pm |
|
IP Logged | |
cao the
Senior Member Tham gia ngày: 15/Jul/2011 Đến từ: United States Thành viên: OffLine Số bài: 589 |
Gởi ngày: 09/Aug/2011 lúc 10:00pm |
Học
hết năm lớp Tư Trường Bà, tôi được ba xin qua Trường Nam Tiểu Học, thời đó lớp
Năm đến lớp Ba học bên Nhà Đèn, số học sinh của tôi là 32/54 nghĩa là học sinh
thứ 32 của năm học 1954. Má
sắm bộ đồ mới tinh, áo sơ mi trắng, quần cộc đen đôi guốc Vông và cặp đựng tập vở bằng Đệm vàng khè. Ngày
đầu đi học áo bỏ trong quần, đường Cầu Huyện đá xanh lõm chỡm, lần đầu tiên đi
guốc bị trẹo quai guốc hoài , quai guốc làm bằng miếng nhựa trong suốt có một
hai vạch xanh đỏ cho em nhỏ nó mừng! người bán nói vậy nhưng thú thật tôi không
mừng nổi, từng chiếc guốc thay phiên
nhau gõ lọp cọp dưới đá, làm tôi khoái nhưng đi đến nhà Ông Thân Bính trên ngón
chân cái, quai guốc làm cho da phồng rọp đau nhức, ráng đi tới nhà Ông Phán Đờn
phải đành cầm guốc trên tay đến trường, gốc mình là lúa rồi ai bảo quê thì
chịu, suốt 3 năm sơ cấp đi chân không, guốc để dành rửa giò trước khi đi ngủ. Tôi
là học sinh giỏi của lớp, không giỏi sao được từ lớp Tư rớt xuống học lớp Năm
không giỏi mới là lạ ! Thời
đó học sinh lớp Năm đôi khi 9- 10 tuổi là thường, tôi cao nhồng nhưng khi xấp
hàng bao giờ cũng đứng sau, dù mang biệt
danh “ Tre Miễu “ Trước
Trường Nữ Tiểu Học là con đường chạy dài xuống tới Nhà Đèn, bây giờ gọi là
đường Nguyễn Văn Côn. Bên hông Trường Nữ có xây Nhà ăn cho các bạn ở xa đến giờ
trưa về đó ăn uống nghỉ ngơi chiều học tiếp.
Sau nhà ăn là con sông, bên kia sông bến xe đò, là chợ hoa quả ghe cộ
lui tới mua bán ì xèo. Suốt con đường này chỉ có hai căn nhà, một là nhà Ăn hai
là Nhà Vệ Sinh của Trường Nhà
tôi nằm trong một khuôn đất rất rộng, Sông Cầu Huyện có nhánh rạch nhỏ chảy từ
nhà Ông Ba Nghi , đến vườn nhà chú Năm Mạnh , chạy qua nhà Bác Tư Giái chia làm
2 nhành một nhánh chạy quẹo sau nhà Bác Ba Chỉnh rồi vào đất nhà tôi, một nhánh
chạy thẳng ra đường 30-4 hiện nay qua cống vào những đám ruộng bên kia đường. Ba
tôi đào hai cái ao thật lớn phía sau nhà, một ao dài suốt chiều ngang miếng đất
cặp bên nhà Cô Chín Xô, Một ao nhỏ hơn cặp bên nhà Bác Ba Chỉnh. Chế
độ Đệ Nhất Cộng Hoà, Ngô Tổng Thống không cho mình là “đầy tớ nhân dân” như các
bậc lãnh tụ đáng kính khác ở Việt Nam. ông nói “ Tôi thức khuya dậy sớm cần mẫn
chăm lo công việc hằng ngày……” câu nói này là đề tài luận văn thi lấy Văn Bằng
Tiểu Học của tôi mà. Thời
Ông lãnh đạo đất nước vừa chuyển mình, bản thân Tổng Thống gặp quá nhiều khó
khăn, phải dẹp băng nhóm này, tranh thủ với bè phái kia, Cộng Sản phá hoại chổ
này, len lách thăm nhập giựt dây chổ nọ, mấy Ông Cố Vấn Mỹ khi thế này, lúc thế
nọ, bị đuổi về nước cũng chưa tởn, vậy mà đất nước vẫn hồi phục, dân chúng ấm
no, khác xa với ngoài kia Chăm
lo đời sống nhân dân không phải trên lời nói suông mà bằng việc làm thực tế,
lúc tôi 8 - 9 tuổi gì đó chình mắt tôi trông thấy chứ không hề nghe ai nói lại.
Chánh Phủ du nhập cá Phi và Cây So Đủa từ Phi Luật Tân về. Cây So Đủa rể nó trị Phèn rất tốt, trồng vào
những vùng đất phèn chua để giúp cải tạo đất, lá nhiều chất đạm món ngon bổ
dưỡng cho Dê, Bông So Đủa nấu canh chua Tép hết xẩy !. Cây So Đủa người ta
thường dùng làm cột, đòn tay cất nhà, dựng bếp nhưng hay bị mối mọt, sau người
ta thường cưa ra từng khúc, đặt dụm vào nhau tưới nước lầy độ ẩm trồng nắm Mèo. Cá
Phi dể nuôi, phát triển rất nhanh là thức ăn gần gủi với nông dân. Cá chiên sốt
cà là món ăn số một thời đó. Thuở
ấy Gò Công nhận Cá Phi về thả nuôi dưới Hồ Tắm trước Trường Nam Tiểu Học cho
người canh gát cẩn thận, Ty Cảnh Sát đối
diện với Hồ Tắm, chú Cảnh Sát quen, câu
lén cho ba bốn con , chị tôi đem về thả xuống ao, một thời gian ngắn đàn cá
phát triển rất đông, mỗi sáng cá nổi lên đặt ao bơi thục lùi đớp nước, bầy con
đen đen lon ton bơi chung quanh rất lạ mắt. Sau này mới biết buổi sáng cá nổi
là do môi trường xấu, khí SH nhiều làm thiếu Oxy. Để phát triển đàn cá, Ba tôi vớt
thả bớt qua ao lớn. Cá
Phi Mái màu xám xanh thân mập ngắn đòn, Cá trống thì màu mè, nổi nhất là màu đỏ
ở đầu, dài đòn và ốm hơn. Nuôi cá phi chẳng tốn kém là bao mà bán được giá,
ngày hai buổi sáng chiều quăng cám cá nổi lên ăn mồi. Vào
thời điểm này Ông Ba Khoa có cái ao giáp bên cống cũng nuôi cá Phi, Ông vớt bán một cập cá giống $5
, Năm đồng vào thời đó rất là lớn. Nhà
tôi cũng bắt chước bán Cá Phi, Ba tôi cho đào 2 mương lớn dọc theo nhà Bà Tư
Lang vớt cá Phi con thả xuống chờ bán, người ta xách thùng đi mua cá nườm nượp
như trẩy hội thật là vui Cao
Thệ
|
|
IP Logged | |
cao the
Senior Member Tham gia ngày: 15/Jul/2011 Đến từ: United States Thành viên: OffLine Số bài: 589 |
Gởi ngày: 10/Aug/2011 lúc 7:44pm |
Thời
gian này bên Ao Trường Đua phía đi Biển Tân Thành, đường phía sau Sân Vận Động
người ta trồng Dương hai hàng thẳng tắp, gió về ru Dương hát vi vu êm đềm, buổi
chiều người đi lộ Hàng Dương rất đông ngồi bên bờ ruộng hoặc vào trại Gà trên
những băng ghế đá, Dọc đường Hàng Dương cặp bên sân vận động có Trại nuôi gà, Trại
nuôi gà thời ấy thật là đẹp có nhà để gà ngủ, có sân chơi, thức ăn chứa trong
máng, nước uống chứa trong bình sẳn sàng đầy đủ, những con gà mập ú, từ màu
trắng , trắng xám đến màu cánh gián đẹp tuyệt vời vừa là trại nuôi gà vừa như
là công viên nho nhỏ do Chánh Phủ Úc quảng bá và xây tặng. Theo
chương trình phát triển nông nghiệp, Ty Thú Y sẽ cung cấp cho bất cứ người dân
nào muốn nuôi gà, người ta cho cán bộ xuống tận nhà cố vấn làm chuồng, huần
luyện việc chăm sóc, cung cấp gà để nuôi, đợt đầu tiên nhập về khoảng 2,600 đến
3,000 con Chánh Phủ phát không cho nhân
dân Ba
tôi nhanh tay xin nuôi được 300 con gà, sau khi hướng dẫn phương pháp chăn
nuôi, làm chuồng trại, cán bộ Thú Y mang gà đến tận nhà , gà ăn nhiều lớn như
thổi, gần hai tháng tuổi nhiều thằng vổ cánh gáy t..e..t.e Mấy
chú mấy bác tham quan tối ngày, có người ở tận Tân Điền Vàm Láng, chính điều
này những con gà yếu bắt đầu khục khặc, ngủ gục lâu lâu giựt hồn kéo đầu về
ngay ngắn, nước mũi nước dãi tè le, cán bộ thú y xuống chích , gà sao giống như
người, cũng uống và chích thuốc lại còn đề nghị lấy lá xé gắn vào lưới bao
quanh chuồng gà, tránh người, tránh gió nữa chứ, thật là gà ngoại có khác. Mỗi
sáng má tôi lượm trên dưới khoảng 30 con gà chết cứng có hôm gắp đôi, bầy gà te
te vang rần kêu la ỏm tỏi chưa đầy tuần lể rủ nhau theo ông theo bà hết trọi,
tức không ? Má tôi nói như vậy, anh em tôi thì khoái chí ăn thịt gà kho xả ớt
ban đầu ngon, ăn riết rồi ngán, sau cùng là sợ ! Ông
bà ta rất giỏi, thường chế ra những câu ngắn gọn dể nhớ dạy con cháu nhớ lâu.
Biết cách mà sống ở đời Thí
dụ như : Ngày xưa quả
báo thì lâu Ngày nay
quả báo một câu nhãn tiền. Bác
Tư Xung làm ruộng , trên Ty Nông Nghiệp gì đó ? họ chở phân Ure đến tận ruộng
cho, Bác chê không phải riêng Bác đâu nhé tất cả nông dân đều chê trong đó có
Ba tôi nữa chứ, nhà trồng đám rau quèn bằng bàn tay, ké thêm cây ớt Hiểm mỗi
buổi cơm ra ngắt vài trái, Ba tôi xin của Bác Tư một lon sửa bò phân Ure về pha
nước tưới, hai ngày sau cành lá héo queo rồi rủ nhau chết khô trong sự ngỡ
ngàng của Ba và luyến tiếc của Má. Nông
dân thì họ được hướng dẩn đàng hoàng hơn, nhưng hầu hết đều nói trong đó có Ông
Ngoại tôi rằng thì là rải phân Ure lúa tốt lá nhưng đồng đồng lép xẹp, không
thể nào trúng mùa, bị sâu rầy, xịt thuốc
cá tôm trong ruộng chết hết, lại làm đất cứng, sao bằng được với phân chuồng.
Chẳng biết mấy cha việt cộng nằm vùng có rỉ tai không vì lúc này mấy cha chưa
dám ló mặt móc ra. Các Ông cán bộ Nông nghiệp thì năn nỉ ỉ oi, nông dân nhận
phân Ure Chánh Phủ cho rồi chất để đó, phân chảy nước vàng khè khai ngấy cả nhà.
Người nông dân vẫn xài phân chuồng trộn với tro theo phương pháp của ông Thần
Nông bên Tàu cách đây 5000 năm truyền lại, chảnh hết biết ! Bây giờ giá phân
lên vù vù chóng mặt cũng phải tìm mua đỏ con mắt. Ngày
trước đến Nhà Thờ , Cha cho sửa bột, mỡ Cừu, dân mình chê , con nít phải uống
sửa Ghi Gô, tệ lắm là sữa Bò mới đúng chứ ! nghe người ta nói thế, má tôi làm
theo đem trộn cho heo, heo ăn mập ú, chưa 6 tháng dễ dàng lên một Tạ như chơi,
mỡ Cừu thì chê hôi mùi Cừu. Đem bán đổ bán tháo lấy tiền đi chợ Cao
Thệ |
|
IP Logged | |
cao the
Senior Member Tham gia ngày: 15/Jul/2011 Đến từ: United States Thành viên: OffLine Số bài: 589 |
Gởi ngày: 12/Aug/2011 lúc 8:36pm |
Sau
năm 75 các vị Cán Bộ tốt nghiệp ở Trường “ Chắc Cà Đao”, “ Hóc Bà Tó”
đi chân đất ra thành phố lùa đám dân thành phố đi Kinh Tế Mới dạy cho
cách “ Vắt đất ra nước, thay trời làm mưa” để trồng khoai mì. Tuyệt chiêu này
hồi Mao còn theo bọn ăn cướp ở Giang Tây học lóm của Chu Đức chủ xị Quân Đoàn 4
Công Nông, sau nầy bí truyền cho Hồ Phạm
đem về Việt Nam, trong thời gian trốn chui trốn nhủi ở hang Hồ Phạm chế
biến thêm rồi đem huấn luyện cho Thọ Thảo. Nếu năm 1906 mấy cha chịu khó chui
ra sớm một chút thì dân Gò Công đở biết bao nhiêu ! cái vụ vắt đất làm mưa đó
mà ! thật là “ Đỉnh cao trí tuệ loài người” ! Thực
chất “ Kinh Tế Mới ” vốn là con đẻ của “
Cải Cách Ruộng Đất “ mục đích là cướp
nhà người ta, trả thù bọn tư sản mại bản,
cái bọn ăn sung mặc sướng, cái bọn “ không biết làm bồi bàn, không biết chăn
vịt, chăn trâu ” đưa vào đường cùn chết sống mặc bây, đói quá trở về thành phố chẳng thằng quỹ nào
nói gì, chiếm được nhà rồi, trở về thì ngủ đường ngủ xá nhá. Thời buổi siêu văn
minh Sâu bọ ở nhà Lầu Cóc nhái ngồi xe hơi Người ta ngủ vĩa hè, đi bộ Lúc
này kiếm muỗng sữa không ra, con cái ốm tong teo, thèm ăn miếng mỡ heo cũng
chẳng có, nói gì đến mỡ Cừu, sữa bột, xưa rồi tám ! Anh
tôi ở Đồng Sơn thèm ăn thịt bò, phải lấy kẻm gai cào vào mình bò cho chảy máu,
lấy phân gà đắp vào thành ghẻ, cả tuần sau bò bệnh viết đơn gởi lên Uỷ Ban Nhân
Dân Xã xin xẽ thịt, Trưởng ban Nông Nghiệp Ấp đến xem xét ký tên vào đơn với
điều kiện chia cho Ấp Xã cặp giò, đơn nạp lên Xã sau cùng được duyệt , xẽ thịt bán
bằng cách đổi lúa cho bà con người chút ít, tội nghiệp cho người, tội nghiệp
cho bò. Nhân quả nhãn tiền. Thiệt là đáng sợ Thuở
còn kinh tế cũ dân ăn cơm gạo IR8 chê cứng, pha với cám nấu cho heo ăn. Lúa gì
mà mới ba tháng đã chín vàng đồng. Lúa, tên của nó là Hoà, mỗi ngày vào giờ Tý
Ngọ đuôi hột lúa mở ra hấp thụ khí Âm Dương tinh hoa của Trời Đất phải sáu tháng
trở lên mới hấp thụ đầy đủ hột cơm ăn sẽ mềm dẽo ngon miệng, đằng này mới ba
tháng ăn vào như ăn sạn. Ông Ngoại tôi nói vậy, thật hết biết ! Phải tìm cho được gạo Sóc Nâu, Nàng Hương, Chợ
Đào. Sau 75 kiếm hột gạo IR8 ăn, tìm không ra phải sắp hàng từ sáng đến trưa
mới mua được ít Bo Bo, khoai Mì sùng, khoai Lang thúi, ăn vào nổi ghẻ chốc đầy mình hợp nhau cùng gảy
thế mà vui, Thật cũng ngộ ! Cao
Thệ |
|
IP Logged | |
cao the
Senior Member Tham gia ngày: 15/Jul/2011 Đến từ: United States Thành viên: OffLine Số bài: 589 |
Gởi ngày: 15/Aug/2011 lúc 7:57pm |
Thời
Ông Diệm đất nước mình an bình, nhà ngủ cũng chẳng cần đóng cửa, nên chuyện đi
chơi ban đêm của tôi khó ai trong gia đình phát hiện, chỉ cần lấy mền đấp lên
chiếc gôi ôm là xong. Mỗi đêm trăng sáng nằm ngủ nghe ám hiệu của chiến hữu
lòng nôn nao khó chịu vô cùng, mèo kêu là thằng Cai, gà gáy của thằng Long,
nghé ngọ là của thằng Bình, nghe tiếng chúng nó từ ngoài lộ văng vẳng vào tức
chết nằm lăn qua lộn lại miết. Đã
tới giờ Hoàng Đạo tôi không trốn được ra khỏi nhà, má tôi cứ hỏi mãi vì sao con
đi tiểu hoài ? cuối cùng cũng vượt qua được bức tường lửa để gặp gở chiến hữu.
Thằng Cai là nhà chiến lược tài ba nó hoạch định đi đâu làm gì là trùng phóc.
Hôm nay ngài đưa ra chỉ thị đi gom đồ cúng Rằm sau đó tập họp tại nhà anh Đức,
tôi mang bao bố đi sau cùng, chúng nó chia hai nhóm mỗi thằng một bên đường từ
ngã tư trên đến ngã tư Ao Trường Đua nếu chưa đủ thì đi tới Miễu Bà, có hay
không về căn cứ tính sau. Đi
chơm đồ cúng cũng vất vả, đâu phải nhà nào cũng đặt Bàn Thiên ngoài hàng rào,
có nhà Bàn Thiên đặt ở cây cột ngoài hàng ba, có nhà đặt trái cây trong mân
trên chiếc ghế đẩu ở giữa sân, có nhà nuôi chó có nhà không, có nhà bị mất
nhiều lần nên rình rập, thật là nhiêu khê !
các chiến hữu chúng tôi dạn dầy kinh nghiệm thế mà có hôm bị rượt chạy trối
chết. Tôi
cảm giác trong bao bố nào là Chuối, Mấy
chú uống rượu ngồi trên xe hàng đậu gần đó nhảy xuống rượt chúng tôi chạy tràn
lan chi địa, cũng may mấy chú uống rượu quắc cần câu rồi thấy đường đâu mà
chạy, bọn tôi thì hồn vía lên mây, tôi ù một hơi tới trường Tư Thục Khai Trí
đứng nép mình vào gốc cây Bả Đậu thở dóc một hồi xem có chiến hữu nào không .
Tuyệt nhiên không một bóng người , lầm lũi vác bao bố trên vai đi lòng cứ trách
thầm sao khi nảy không chạy trở về mà lại quẹo phải. Câu chuyện Cầu Long Chiến
những cái đầu lâu trắng xoá từ cầu lăn lông lốc xuống tới nhà thương cao cẳng rượt
ba của thằng Long làm tôi nổi da gà Chưa
tới nhà Ông Thân Bính, tôi đã bắt đầu đọc kinh. Bà Tư Lang kể khuya gánh hàng
ra chợ bán gặp người con gái mặc áo trắng xỏa tóc trên cây me tuột xuống, băng
qua đường đứng bên đống rác, đưa tiền
gởi nhờ mua đồ, Bà Tư ra chợ xem lại
toàn giấy vàng bạc. ai biết thiệt giả thế nào, nhưng tôi bảo đãm Bà Tư Lang đã
nói như vậy! Ngày xưa ngay đầu ngã ba Lộ Me sát mé sông là đống rác thật to,
mỗi lần đi ngang qua phải bụm mũi mà chạy. Trước nhà Ông Ba Khoa có ngọn đèn
đường le lói như cây nhang từ đây về Cầu Huyện tối ôm ôm, đi đến cống tim bắt
đầu nhảy thìn thịt, tôi cố hát vang rồi huýt gió càng sợ hơn, từ đây đến quán
Bác Tám Kỷ đường xa xôi ngàn dặm mồ mã Keo Gai Trăm Bầu, cây Lứt mịt trời. Hít
một hơi thật dài tôi nhắm mắt đăm đầu chạy, tiếng thìn thịt phía sau càng sợ,
càng chạy nhanh, chuối dừa cam quýt nhảy tồng tộng trên lưng dập nát tôi ngở mồ
hôi ra ướt áo. May
mắn quá cũng về tới căn cứ, mình ên tôi là ngu, các chiến hữu rút lui đứng ở
ngã ba Lộ Me, ăn chuối chờ mãi không thấy tôi bèn rủ nhau ra về. Kiểm
tra chiến lợi phẩm chuối cam quýt dập nát chỉ có mỗi trái dừa là bình yên. Cao
Thệ |
|
IP Logged | |
cao the
Senior Member Tham gia ngày: 15/Jul/2011 Đến từ: United States Thành viên: OffLine Số bài: 589 |
Gởi ngày: 17/Aug/2011 lúc 7:53pm |
Đến
cuối năm lớp Ba thì tai nạn ập đến gia
đình Ba
đổ bệnh mấy ngày, nóng sốt anh tôi ở Đồng Sơn nghe tin về thăm, hai cha con tâm
sự thăm hỏi huyên náo cả nhà, ba bảo tôi ra quán Bà Tư ốm mua rượu Đế và khô cá
Đuối về cho anh nhậu, Chị tư con chủ quán lại đưa khô cá Đao, về nhà ba rầy khô
cá Đao ăn khai ngấy làm sao anh con ăn được đem đổi lại. Trên
đường đi ra tôi gặp Thầy Ba Nô đến nhà chích cho Ba, quán Bà Tư không có khô cá
Đuối tôi phải xuống quán Chú Mười Giả tuốt dưới ngã tư, gặp thằng Rọt hò hẹn
với nó một hồi việc đi gở câu trộm tối nay… mới đến đầu hẽm nghe tiếng chị la
khóc, chòm xóm tụ lại chật nhà, tôi chạy ù về ba tôi nằm trên ván thân thể tím
ngắt, miệng trào bọt mép máu đỏ tươi rồi
qua đời. Mới
cười nói, sai bảo giờ lặng yên nằm đó ! Đức
Phật dạy mạng người dài chỉ bằng một hởi thở vào ra, quả thật không sai ! Trời
mưa rả rít đoàn người tiển đưa lầm lủi đi trong yên lặng. Đêm
về má ngồi nhìn lên bàn thờ, bóng đen
ngã dài in trên nền vách, tương lai chúng tôi đây. Còn cha gót đỏ như son Đến khi cha mất, gót con dính bùn. Chóng
chỏi được một thời gian, mẹ tôi gởi mấy chị nhờ chú bác nuôi dạy Căn
nhà trống huơ trơ trọi chiếc giường tre cũ kỷ và bốn mẹ con. Ngày
má bán bộ ván Gổ Mun kỹ niệm cũng là tài sản cuối cùng, cho Chú Năm Thiện bên
Thánh Thất Cao Đài cưa ra chuốt đũa, tôi đã kêu khóc má khuyên bảo còn đôi tay
mình sẽ sắm lại. 60 năm rồi, thằng con bất hiếu dở dở ương ương đầy đủ đôi tay nhưng con của Má sắm được gì đâu ? lo
đủ miếng ăn đã chết lên chết xuống rồi.! Tiền
bán bộ ván trang trải nợ nần còn chút ít tần tảo nuôi con. Má xin Bác Sáu Thợ
Hồ che chiếc chòi giáp với ranh Bót bán chuối chiên. Mỗi
chiều tôi đội gạo ra nhà Cô Tám Kiểu nhờ cối xay bột. Nói thật bánh chuối chiên
Má tôi làm còn ngon hơn Bánh Xèo của Bà Mười Xiềm Cần Thơ là cái chắc nhưng
bánh vẫn ế, buổi sáng đi học buổi chiều đội mâm chuối chiên đi khắp làng khắp
xóm bán, điểm bán chiến đấu nhất của tôi là trường gà của anh Minh anh Mẫn hai
anh em sanh đôi ở Xóm Trong, Xóm Trong là hẽm Đồ Chiểu hiện nay. Trường
Gà cất trước Miễu ẫn trong đám dừa nước âm u như Đám Lá tối trời, các chiến
hữu, đi ghe, đi xe đạp, đi bộ kè kè theo túi đệm là mấy ổng đó. Gà
ngày nay võ công vào bậc thượng thừa, vừa bay lên đối phương đã gảy cổ giẩy
đành đạch nằm xuống, mắt tèm nhem mấy ông già chưa phát hiện thì đã chầu độ
khác rồi ! Gà
ngày xưa nhiều cập đá từ sáng đến tối, hai thằng uể oải đứng không nổi cứ kè cổ
nhau nẹt hoài, bên ngoài đấu trường mấy chiến hữu la lối vang trời đất. Bắt một
ăn năm đôi khi còn bắt một ăn mười. Không biết bắt một ăn mười là thế nào nhưng
nghe sao viết vậy. Chỉnh sửa lại bởi cao the - 17/Aug/2011 lúc 7:56pm |
|
IP Logged | |
cao the
Senior Member Tham gia ngày: 15/Jul/2011 Đến từ: United States Thành viên: OffLine Số bài: 589 |
Gởi ngày: 19/Aug/2011 lúc 10:58pm |
Tôi
nhớ Bác Tám hay bác Mười gì đó ( tạm gọi là Bác Mười ) chuyên nuôi Gà Nòi nhà ở
gần Ao Trường Đua Bác bị mù, con Gà Điều Thần Kê nổi tiếng của Bác Mười, Gà bên
Chợ Lách Bến Tre qua, Gà Hốc Môn xuống, Châu Đốc lên đều bị đo ván, trong đó có
một độ chưa hết 3 đồng tiền. Đồng tiền là mấy ông trường Gà khắc từng đoạn trên
cây nhang dài khoảng lóng tay, lấy chỉ cột đống tiền xưa trên đó rồi đốt, độ 15
phút nhang cháy đến đó, đứt sợi chỉ làm rớt đồng tiền xuống đất cái teng hết
một độ. Giống như Võ sĩ đấu quyền anh, hai
bên đem gà ra móc nhớt móc nhao, núc máu hút mũ, phun nước phèo phèo, vổ ức vổ
đùi bành bạch, chổ nào tét da mấy ổng vá may lại như vá quần áo thật là giỏi,
học lóm của Thần Y Hoa Đà mà không giỏi mới là lạ! xong lại ôm gà vào trường nhử nhử cho gà xung lên đá tiếp Mấy
sư phụ của tôi dạy rằng Thần kê là Gà gáy từ 7 tiếng trở lên, loại phàm phu chỉ
ò ó o … o bốn tiếng ráng lắm rặn thêm tiếng nửa là năm hết. Bửa
nọ Gà Thần Kê Bác Mười cáp độ với con Gà Ô Tử Mị ở Cao Lãnh mang qua con gà gì
mà đứng trên cây, đầu chúi xuống đất cả ba bốn ngày không cáp độ được. Sau
khi so vai, so cựa , con Thần Kê có cựa dài hơn, con Tử Mị nặng ký hơn Một con
đá đòn một con đá thế hai bên đồng ý, lập sổ Đá
đâu từ sáng khi tôi đi học về, đội mâm chuối chiên vào vẫn còn. Tiếng la hét
bắt độ vang rân cả một vùng Bác
Mười, mù mà thích xem đá gà mỗi lần nghe rẹt rẹt Bác nói – “ Chết mày chưa, chết
mầy chưa như máy hát dĩa bị cà lăm” rồi cười sảng khoái, thằng con trai vừa dẫn
đường vừa là phụ tá trông coi sổ sách tiền bạc ngồi kế bên rầu thúi ruột nóng
máu la lớn lên – “ Gà họ đá gà mình mà “ Dân
đá gà Gò Công xôn xao Con Thần Kê bị đo ván, đàn gà nòi của Bác Mười cũng xuống dốc từ đây. Quý
vị sư phụ la hét từ sáng đến chiều, đói bụng nghe tôi rao chuối chiên đây, ê
chuối chiên, tiếng kêu vang cùng trời … cuối đất vèo một cái là hết Tôi
buôn may, bán đắc được 6-7 tháng gì đó. Một
buổi sáng nghe tin anh Minh anh Mẫn chết, theo đoàn người nhiều chuyện tôi dọt
xuống dãy mộ phía trước Tịnh xá Ngọc Tân thi thể hai anh nằm ngửa trên đất mình
mẩy bị trói bằng dây kẻm trông như đòn bánh tét, đầy vết Mã Tấu chém, trên sọ
một vết chém sâu nhét bản án vào, Nghe chị Mẫn thuật lại khoảng 9 giờ đêm một
nhóm người mặc đồ đen đập cửa vào nhà bắt anh trói lại chúng chém anh từ trong
nhà dẫn đi mất biệt, những nhà hai bên đường bọn chúng dẫn anh đi qua cón nghe
tiếng rên đau dớn của các anh. Sáng sớm gia đình mò theo vết máu đến nơi đây. Với
thú vật chưa ai dám làm thế, giải phóng
quân dám làm thật là đáng nể, cung cách chém giết đủ nói lên ” đỉnh cao trí tuệ
của loài người ” !!! Trường
Gà đóng cửa công việc buôn bán càng khó khăn hơn, thị trường buôn bán của tôi
càng ngày càng mở rộng ra, lan dần tới Sân Vận Động mà kết toán hằng ngày chẳng
được bao nhiêu! Do bán ế sợ má buồn tôi ăn và cho chúng bạn, về nhà nói dối là
bán chịu. Buổi chiều mệt ứ hơi lại phải gánh gạo đi xay bột, còn phải đi gánh
nước Ao Ông Hộ về xài. Phải đi đốn củi về chụm, giặt quần áo cho mấy em, đến
tối học bài, thật là vất vả. Các chiến hữu phá làng phá xóm xa lánh dần, phải
làm tự kiểm bằng cách cống nạp chuối chiên ế, nếu không ban bí thư khai trừ
đảng, đồng chí Chín Đức tổng bí thư dõng dạc tuyên bố như thế, trời đất ơi đi
phá làng phá xóm trộm món này cắp món kia,
mà cũng chảnh ?! Chỉnh sửa lại bởi cao the - 19/Aug/2011 lúc 11:01pm |
|
IP Logged | |
cao the
Senior Member Tham gia ngày: 15/Jul/2011 Đến từ: United States Thành viên: OffLine Số bài: 589 |
Gởi ngày: 20/Aug/2011 lúc 11:01pm |
Má
quần quật suốt ngày từ đầu hôm đến tối, vì vậy chúng tôi cố gắng, những đêm
khuya 24- 25 âm lịch nước sông rất cạn 3-4 giờ sáng tôi thức dậy theo các anh
chị âm thầm đi mò cá tép dưới sông, từ nhà ông Ba Nghi đến cống Ông Ba Khoa thì
về. đi học Đi
bắt cá rất dể chỉ cần cái rổ, cái thau và mớ nhành cây Soi
lổ cái thau khoanh một vòng kẻm, dùng
dây lạt dừa một đầu buột vào cái thau, đầu kia buột vào bụng bỏ mớ nhánh cây
vào thau tôm cá nhảy trở ra là bị vướn lại. Cái
rổ dùng để chao qua chao lại dưới nước vài vòng dở lên tôm tép nằm trong rổ,
nhưng bắt cá kiểu này bị các anh chị rầy vì làm động nước cá tôm trốn hết, dân
chuyên nghiệp chỉ dùng hai bàn tay rà nhẹ trên mặt bùn như nam châm hút sắt đố
con tôm con cá nào vuột khỏi. Tôi
sợ gặp phải cá Chổt, cá Nâu bị nó đâm
thì đau nhức cả ngày cá Ngát, cá Mặt Quỷ còn dữ dội hơn ngoài đau nhức
còn phải cảm sốt vài hôm Cá
mặt quỷ trông xấu xí mình mẩy gai gốc xù xì, lên khỏi nước kêu ẹt ẹt khó nghe
bị cá đâm thì kêu trời chẳng thấu. Cá nâu màu sắc như quân phục những chàng Thuỷ
Quân Lục Chiến, vùng Cà Mau dân làm nghề Hạ Bạc người ta trồng cây Kim Vàng để
dự phòng bị cá mặt Quỷ cá Ngát đâm. Nhiều
lần nước ròng sát người đi bắt cá đông, nước sông thành sình bùn bám vào mang cá
tôm thở không được phải nổi đầu người ta vớt cá chật sông nhất là hai bên cống. Bánh
Chuối Chiên càng ngày càng ế, anh em chúng tôi mỗi ngày mỗi lớn lên nhu cầu
ngày càng tăng má tôi định đổi nghề nhưng biết làm nghề gì bây giờ nhiều đêm má
thức trắng, tâm sự không ai tỏ bài. Sau
cùng má quyết định gởi anh em chúng tôi mỗi đứa mỗi nơi, thương cho hoàn cảnh Chú
Bác bằng lòng, má bồng đứa em út đi Sài Gòn nhờ Cậu tôi tìm việc làm. Đêm
chia tay chúng tôi ôm nhau khóc suốt, má hết ôm đứa này, đến bồng đứa khác anh
em chúng tôi quyến luyến chẳng rời nhau. Tôi xách giỏ đưa má đi ra bến xe đò
lòng buồn tan tác, trước giờ chia tay má ôm tôi vào lòng –“ Con ở nhà vâng lời
hai Bác, không được bỏ học, thỉnh thoảng đi thăm các em con”, thằng em tôi là
vui lăng xăng cười nói, hối thúc Má nhanh lên nhanh lên, xe chạy rồi tôi còn
tần ngần đứng đó nước mắt dẫn tôi về nhà, thùng sửa bò bằng giấy carton chứa mấy
bộ quần áo, dăm ba quyển vở, hành trang của tôi, 10 đồng má nhét túi. Tôi đóng
của trèo ra khỏi nhà. Ở
Nhà Bác một thời gian, chị thấy tôi cực quá
từ sáng sớm cho đến tối mịch không nghỉ tay, đau lòng nên xin Bác cho
tôi về Cầu Huyện ở giữ nhà, đi học. Ôm
thùng quần áo ra về lòng vui như tết, bạn bè nghe tôi về kéo đến đầy nhà. Căn
nhà lạnh lẽo, mùi đất ẩm thấp, mùi mốc khắp nơi, nền đất phình lên đi nghe xìm
xịp, cây cỏ mọc hoang vu, thương nhất tấm bồ lúa cuốn tròn gác trên cháy bếp
xác con mèo Mun trung thành nằm chết khô. Tụi
bạn phụ nhổ cỏ để có đường vào nhà. Chúng nó bảo mỗi tối đi ngang qua nhà thằng
nào thằng nấy chạy vắt giò lên cổ, đứa thấy ba tôi thế này đứa thấy ba tôi thế
kia thật là xạo hết biết. Đêm đó thằng Long qua ngủ cùng tôi, hai anh em tâm sự
gần sáng. Cao
Thệ |
|
IP Logged | |
cao the
Senior Member Tham gia ngày: 15/Jul/2011 Đến từ: United States Thành viên: OffLine Số bài: 589 |
Gởi ngày: 22/Aug/2011 lúc 9:28pm |
Bạn
bè nghe tôi về lần lượt kéo đến đông vui, suốt ngày Năm
lớp Nhất tôi may mắn được học với thầy Sắm, lớp học trên lầu, dưới lầu là văn
phòng Hiệu Trưởng và lớp học Lý Thuyết của Trường Học Nghề Gò Công Lầu
hình chử thập, Lớp thầy Sắc quây ra Hồ tắm, hai Thầy đều dạy giỏi và thân nhau,
thầy Sắc sau đó qua dạy bên Trường Trung
Học, nhà Thầy ở Gò Tre mỗi ngày hai lượt xe đạp ngang qua “ Gian hàng Chuối
Chiên “ nên biết tôi. Tôi nghỉ vậy! Bổng
dưng tôi được làm chủ gia đình, gạo cá, mắm muối, củi nước, quần áo, sách vở …
ôi thôi trăm thứ tôi phải lo toan thật là khổ, không gì quý hơn độc lập tự do
mà. Hồ nói thế ! Buổi
sáng đi học buổi chiều các chiến hữu tụ tập đầy nhà, nhà tôi sân rộng mênh mong
đủ thứ trò chơi được bày ra Để
được sống , học hành và vui chơi tôi cũng phải có kế hoạch cho mình Ao
trồng rau muống, mùa nắng chiều gánh nước, mùa mưa tối thì đi giăng câu, đặt
đuôi chuột, con nước kém thì đi mò ( bắt cá ở sông ) Rau
muống tôi trồng thuộc loại ngon nhất nước, nhưng vẫn bị chê lên chê xuống ì
xèo, nào là cọng dài ốm nhách, cọng ngắn lá nhỏ lá sâu v.v… 1001 kiểu chê, từ
một chục 12 bó rau lên đến một chục 16 vẫn ế, vì thời đó người ta chỉ ăn rau
muống Tàu trồng bằng hột, rau muống tôi thuộc loại hoang ra ruộng gom một hơi
cả gánh đem về xắc nhỏ trộn cơm cho heo
ăn, chảnh hết biết! Đáng
đời bi giờ ăn rau muống nuôi trồng bằng nước cống bệnh viện chảy ra đen thùi,
tưới dầu nhớt cho nó bóng, hỏng tin ra Nghệ An mà xem, hoặc mời ghé qua Hốc Môn
, Bình Chánh, Củ Chi thì rõ, rau nhà tôi
trồng ở ao nước sạch, buổi chiều đi học về lội xuống ao nước lạnh ngắt, cắt từng
ngọn rau, đem lên nhà lựa ra bó từng bó bằng nắm tay, tỉa các lá sâu đem qua Bà
Tư Lang bán 2 đồng một chục 16 bó. Công lao cực nhọc kiếm tiền đi học thiệt khổ
trăm bề. Thời
kỳ này Chánh Phủ đề ra chương trình Xoá Nạn Mù Chử bắt buộc những người không biết chử phải đi học, mấy bà già trầu,
mấy Cô Dì còn cho con bú, không tha vị nào. Tối tối trong xóm rủ nhau đi học
thật là vui, mà cũng ngộ, học trò đi học không cầm tập lại đỏng đảnh xách giỏ
trầu giống như mấy bà Tây xách bóp đầm, người thì bồng con nít, mấy ông ôm bịch
thuốc rê tổ bố. Vào lớp nhai trầu nhóp nhép phun phèn phẹt, vấn thuốc xẹt hột
quẹt hút khói bay mù trời, con nít đòi bú khóc la dậy đất. Sau ba tháng khoá
học tốt nghiệp, thuở ấy không có lãnh bằng như bây giờ, dở ghê! học trò tốt
nghiệp cầm bài thơ 4 câu đọc tối ngày không hết chử. Vô phương ! Tôi
có nhiều cách làm tiền, ăn hỏng hết còn gởi cho em, số là từ ngày Ông Minh Đăng
Quang về truyền đạo các Bác Thiếm, Cô Dì hầu hết biết chử lem nhem bổng dưng
muốn đọc kinh, nghe kinh chẳng biết làm sao. Họ
thay phiên nhau mướn tôi đến nhà dạy thuộc lòng những bài như : -
Bát Nhã Tâm Kinh
“ Quán Tự Tại Bồ Tát….” -
Chú Đại Bi “ Nam Mô hắt ra đát na …. “ -
Kinh Sư Vãi Bán
Khoai “ Nhìn cuộc thế tâm thần rối loạn, Thương nhân sinh đau khổ đà kề ….” Học
trò chưa thuộc thì thầy giáo đã thuộc rồi, bằng chứng là hơn 50 năm thầy còn
nhớ, mỗi buổi học 2 cắc, tuỳ hỷ học trò có vị boa đến 5 cắc. Mấy
đàn anh trong sớm học giỏi hơn tôi, nhưng kiên nhẩn lập đi lập lại như tôi để
học trò thuộc thì không được, hoặc đang học –
“ Con chờ bác
xuống chắt nồi cơm “ –
“Trời mưa, mầy
chờ tao đi lấy quần áo vô “ –
“ Chờ Dì chút,
cho thằng Tèo nó bú “ Trăm ngàn kiểu chờ đợi, lâu lắc mấy Thầy nãn mà mất dạy hết, còn mình tôi bám trụ. Chỉnh sửa lại bởi cao the - 22/Aug/2011 lúc 9:36pm |
|
IP Logged | |
cao the
Senior Member Tham gia ngày: 15/Jul/2011 Đến từ: United States Thành viên: OffLine Số bài: 589 |
Gởi ngày: 23/Aug/2011 lúc 8:33pm |
Khu vực xóm tôi có bốn ao chứa nước ngọt: -
Ao Ông Hộ, trên
đường xuống Vườn Bông ( Lăng Đốc Phủ Hải ) qua khỏi ngã tư , tẻ trái đi vào
khoảng 100 mét chung quanh Trăm Bầu che kín, Ao Ông Hộ lớn lắm ba mặt vườn chung quanh ao, tuỳ theo mùa người ta trồng
cải, trồng ớt, trồng cà. -
Ao Chuối, đường đi
Bình Ân quẹo trái đường vào Chùa Thanh Trước ngay ngã ba là Ao Chuối bên kia
đường Lăng Võ Quốc Công, không biết phải chung quanh trồng chuối nên gọi là ao
Chuối phải không ? Giáp ao cặp theo đường là miếng vườn nhỏ thỉnh thoảng thấy
trồng Ngò thơm lừng. ao Chuối nhỏ đi xa
gánh nặng nên những người gánh nước mướn như chúng tôi ít chuộng hơn -
Ao Trường Đua
người ta bảo Ao này là Long Mạch, nước thông đến Âm Phủ, ai mà tin cho nổi ? vì
thông đến Long Mạch nước ao này không hề cạn. Tôi không tin vào thời tôi một
lần thấy ao cạn tới đáy trơ sình chung quanh, thiên hạ người ta dẫn ngựa cho ăn
cỏ, con nít chạy giởn mịt trời thiên địa. Long Mạch theo tôi chỉ là mạch nước ngầm của sông Cầu
Huyện len vào, con rạch chảy dọc theo ranh nhà Ông Cai Tổng Thới vòng vèo đến Phước Thiện len lỏi cặp theo
đường hẻm đầy cây Lứt chảy gần đến ao. Phong cảnh Ao Trường Đua thật là hữu tình, bên hàng Dương là đường đi
Tăng Hoà, Từ hẻm Phước Thiện dọc theo chung quanh ao là ruộng lèo tèo mấy căn
nhà được trồng dừa, dừa ngã cong cong ra
ao rất tình tứ Tôi ghét gánh nước Ao Trường Đua chỉ vì cầu lót ván gánh
nặng khó đi, mặt nước sâu thăm thẳm phía dưới, đi gánh nước phải mang theo
thùng nhỏ phải kéo từng thùng đổ vào thùng lớn.
Nước trong nhưng không ngọt bằng những ao khác, người lại rất đông -
Ao Chùa Dư Khánh
thì hơi xa, nếu đi tắt chổ hẻm nhà Ông Hai Nghé cũng ngắn thêm một đoạn nhưng khó
đi hơn, nên người Cầu Huyện ngại Thùng
gánh nước là thùng dầu hoả hiệu con sò mua về khui bỏ phần đầu, tìm một thanh
cây tròn hoặc khúc gổ vuông đóng vào 2 mép thùng nấu dầu hắc sôi sơn lên thế là
có cặp thùng. Mỗi
chiều người ta đi gánh nước từng đoàn cười nói huyên thuyên, theo những bước đi
cây đòn gánh nhúng nhảy nước trong thùng gợn lăng tăng vẽ mấy lằn nước vòng vèo
dưới lộ. Tôi gánh nước chứa đầy hàng máy vú , mỗi máy 6 đôi, người trong xóm
kêu gánh nước bất kể giờ nào tôi sang qua thùng, nước được lóng trong có ngay
tức thì họ thích lắm cũng 2 đồng một đôi nước như mọi người. Cao
Thệ |
|
IP Logged | |
Trang of 14 phần sau >> |
Chuyển nhanh đến |
Bạn không được quyền gởi bài mới Bạn không được quyền gởi bài trả lời Bạn không được quyền xoá bài gởi Bạn không được quyền sửa lại bài Bạn không được quyền tạo điểm đề tài Bạn không được quyền cho điểm đề tài |