Người Cựu Chiến Binh Mỹ Và Tô Hủ Tiếu Mỹ Tho! 

Tôi vừa ngồi xuống ghế tại phi trường Atlanta, Georgia Mỹ, người đông như kiến chen chúc nhau, kẻ đi qua, người đi lại; đây là lần đầu tiên tôi quá cảnh tại phi trường rộng lớn hai tầng này. Tôi cùng chồng đi từ Montreal, qua Atlanta, chờ gần bốn tiếng cho chuyến kế tiếp để đến Peru, nơi tôi ước ao được tận mắt ngắm những cảnh đẹp của một trong bẩy kỳ quan mới của thế giới hiện đại là khu bảo tồn lịch sử Machu Picchu, thuộc xứ sở Peru.

Gate 18a giành riêng để đi về Peru, tôi ngó quanh rất đông người đủ các dân tộc Úc, Pháp, Mỹ, Canada, và cả người Peruvian, ai cũng phải chờ ít nhất từ ba tiếng trở lên. Tôi thầm nghĩ “sao ai cũng nói kinh tế đang xuống dốc, phí cước dầu xăng máy bay mắc mỏ mà sao người ta đi nghỉ hè, đi chơi đông dữ vậy? Tất cả mấy trăm người này đều đi cùng chuyến bay đến Peru với mình sao ta?” 

Nghĩ phải làm gì cho qua thì giờ, tôi sửa soạn lấy quyển sách trong giỏ sách ra đọc.

Lướt mắt ngó quanh, bỗng cặp mắt tôi dừng lại ở một ông già người Mỹ, ngồi cạnh một bà già Mỹ tóc bạc trắng, hai người này ngồi đối diện với tôi, cách một hàng người trước mặt, nhưng ánh mắt của ông cứ chăm chăm vào tôi với đầy vẻ ngạc nhiên!

Tôi cúi đầu xuống đọc sách, nhưng giác quan thứ sáu cho tôi biết có người đang quan sát tôi từ xa, tôi có cảm tưởng ông đã đứng dậy, rời khỏi chỗ ngồi lại gần chỗ tôi lén nhìn, tôi vẫn bỏ mặc và tiếp tục đọc; những tình tiết trong câu chuyện cuốn hút làm tôi quên mất ánh mắt theo dõi từ xa ấy, tiếng nói chồng tôi vang lên:

-Em canh đồ nhé, anh đi vòng quanh cho bớt mỏi, ngồi mãi tê cả người.

Tôi ngước mặt lên, ánh mắt tôi lại “đụng” với khuôn mặt ông Mỹ già lúc nãy, tôi vôi nói với chồng:

-Anh! Mặt và đầu tóc em có xù hay dính gì không?

-Sao em hỏi vậy? … đầu tóc em gọn ghẽ lắm rồi, ở đây không ai nhìn em đâu …em không cần điệu nhe!

-Xí! Cứ trêu em thôi! … Anh xem kìa có ông Mỹ già ngồi đàng kia cứ nhìn mình hoài đó!

-Nhìn em chứ có nhìn anh đâu!

-Anh cứ giỡn hoài, em nói thật mà, từ nãy giờ ông ta lén nhìn… mình mãi, em thấy lạ lắm đó!

Chồng tôi vẫn cứ hay đùa:

-Để anh ra hỏi xem tại sao ông lại nhìn vợ tôi lâu thế nhé!

-Hum… Thôi! Anh cứ đi dạo đi, em ngồi đây canh đồ cho.

Ông xã tôi đứng lên bỏ đi, tôi ngồi một mình nhìn quanh quất, ông Mỹ đối diện có vẻ tự tin hơn, ông mỉm cười nhẹ làm quen, gật đầu chào tôi qua một dẫy ghế đầy người, tôi nhìn dáo dác xem có phải đúng là mình ông ta muốn chào không, thấy ai nấy cũng lo việc riêng, tôi ngại ngần gật đầu nhẹ chào lại và lần này cúi xuống ngay quyển sách đang mở sẵn trên lòng; bao nhiêu suy nghĩ thoáng qua đầu, tôi nhớ lại từng khuôn mặt của những ông thầy mà tôi đã từng học qua từ nhỏ đến lớn, không có một khuôn mặt nào mang đường nét của ông Mỹ đang ngồi trước mặt tôi đây, chả lẽ thời gian làm mấy ông thầy của tôi già mau đến như thế sao, ông Mỹ này cũng phải 80 tuổi rồi đó chứ; cho dù lớn tuổi nhưng dáng người của ông cao to lớn, hơn 1m80, vẫn còn phảng phất vẻ hào hùng của thuở nào. 

Tôi moi móc trong óc xem có quen với khách hàng, bạn bè là người Mỹ không? Hay chắc ông ta lầm tôi với ai? Với một người học trò xa xưa nào đó? Tôi không thể nào nhớ ra đã gặp ông ta nơi đâu nữa!

Giờ vào máy bay đã đến, bốn tiếng tưởng dài, nhưng trôi qua thật nhanh, chúng tôi nhanh chóng xếp hàng chờ vào máy bay. Ông bà Mỹ này cũng đi cùng main zone 2 với tôi, chúng tôi lại sắp cùng hàng. Khi ông bà đứng bên cạnh tôi, tôi mới để ý thấy bà tóc bạc trắng, già hơn ông rất nhiều, tôi lại tự hỏi không biết bà có phải là vợ ông hay … là vai vế nào khác. Tôi đang đẩy carry-on vào nhân viên soát vé, tôi thấy ông bà Mỹ này cũng lại đi sát bên cạnh, tôi dừng lại và nhường bước cho hai ông bà đi trước, nhưng hai người này lại nhất định bảo tôi và ông xã vào trước. Lần này ông lại nheo mắt cười với tôi!

Vào bên trong, ông bà ấy ngồi cách tôi hai dẫy ghế, khi cất hành lý lên nóc máy bay, ông cười hỏi chúng tôi:

-Hai bạn đi Peru phải không? đến phi trường Lima?

Chồng tôi trả lời:

-Vâng đúng rồi, ông bà cũng vậy ạ? Mình sẽ còn ba tiếng rưỡi bay nữa là tới, sẽ rất nhanh…

-Đúng! Sẽ nhanh thôi!... hy vọng mình cùng ở chung hotel?

Thế là chúng tôi quen nhau một cách rất tự nhiên.

Đến phi trường Lima vào buổi chiều lúc 9 :30 tối, chúng tôi được xe van rước về hotel cùng với ông bà Mỹ, ông do dự trước khi nói với chúng tôi :

-Hẹn gặp lại các bạn vào sáng mai chúng ta sẽ đi tàu ở lake Titicaca lúc 9 :00 phải không? bây giờ tối rồi, chúc các bạn ngủ ngon nhe.

Tôi thấy thái độ của ông Mỹ hơi chút kỳ lạ, sao cứ bám theo chúng tôi nói chuyện, nên tôi mới nói với ông xã :

-Ông Mỹ này … có vẻ nói nhiều ghê anh nhỉ, bà vợ chả thấy mở miệng!

-Thường là vậy mà, chỉ một người nói là đủ rồi!

Tôi cũng không màng đến lời nói khiêu khích của chồng, yên lặng đi lên phòng.

***

Sáng hôm sau, tất cả mọi người hẹn lên xe bus để ra nơi thuyền neo đậu, vừa gặp chúng tôi bước lên, ông đã giơ tay ra hiệu cho tôi :

-Good morning!…Ngồi đây này, tôi đã giữ sẵn cho hàng ghế ngay sau lưng tôi đây!

-Good morning ông bà!...Cám ơn ông bà đã giành chỗ cho chúng tôi, ông bà thật tốt và nhanh nhẹn quá!

-Chúng tôi tuy lớn tuổi nhưng tôi đã quen với dáng vẻ nhanh nhẹn từ mấy chục năm nay rồi, từ khi…

Ông chưa kịp nói hết câu thì khách lên đầy xe, nhân viên dẫn tour cầm microphone giới thiệu cho chúng tôi biết sẽ bận cả ngày hôm nay, đi tàu, lên núi Puno và gặp gỡ những người sống trên hòn đảo với những con cừu và alpaca để xem văn hóa tập quán của người Inca…

Người dẫn đường cho biết tàu sẽ lướt trên hồ Titicaca khoảng 1 tiếng 45 phút mới tới nơi nên ai muốn ngủ hay làm gì cũng được. Tôi ngồi yên quay mặt ra dòng nước với những đợt sóng trắng bắn tung theo động cơ của tàu chạy, trời nắng thật ấm áp, mê mải ngắm sông nước, núi hùng vĩ đủ màu xanh đỏ bao quanh hồ thật đẹp; tiếng ngáy của những người thiếu ngủ tối qua bắt đầu vang lên khe khẽ.

Bất chợt tôi nghe tiếng động nhẹ bên cạnh, ông Mỹ già đã nhanh nhẹn đổi ghế sang ngồi đối diện với tôi, ông có vẻ sốt ruột, sợ không còn cơ hội nào tốt hơn để đưa tôi xem chiếc điện thoại của ông với cả ngàn tấm hình trong đó. 

Tôi quay lại sau, thấy bà vợ của ông đang nhắm mắt đầu nghẻo sang một bên ngủ ngon lành.

Rất ngạc nhiên chưa hiểu ông muốn gì, ông bấm ra tấm hình một cô gái trẻ, nhìn kỹ cô hao hao giống tôi ở khuôn mặt thuôn nhỏ và mái tóc dài ngang lưng, cô ở độ tuổi 20-25 trong hình. Ông lên tiếng đủ để tôi nghe :

-Cô có nhận ra ai không?

Tôi lại càng ngạc nhiên hơn nữa khi nghe ông hỏi như thế, đưa mắt nhìn ông, giải thích :

-Đây là lần đầu tiên tôi thấy tấm hình này, tôi không hề quen cô gái trong hình…

-Cô …thật sự không quen hay có quan hệ gì với cô ta hả? có biết cô giống cô ấy lắm không? cử chỉ và dáng vẻ nữa! Tôi đã…

-Ah! Thì ra ông đã lầm tôi với cô gái ấy khi gặp tôi ở phi trường Atlanta phải không?... hèn gì…

-Đúng đấy! Hãy gọi tôi là David cho thân mật nhé. Tôi tưởng cô và cô gái trong hình này là hai chị em, hay hai mẹ con … Xin lỗi tôi đã lầm! Thật lạ, cô giống lắm!

-Dạ không sao, ông đừng phiền lòng …

Ông bỗng rút ra từ trong túi áo một lá cờ màu sọc đỏ ngang, màu trắng kế tiếp và màu xanh dương đậm, trên lá cờ ấy là một ngôi sao bạc năm cánh được thêu thật tỉ mỉ trang trọng, phần mặt sau của lá cờ, có phần giải thích :

Tôi là một phần của lá cờ Mỹ của chúng tôi

Tôi đã từng hiên ngang phất phới ở những ngôi nhà 

Bây giờ tôi không thể bay được nữa

Nắng gió đã làm tôi hết sức, rách nát

Hãy mang theo tôi như lời nhắc nhở: xin hãy đừng lãng quên những người chiến binh xưa.

Chúa sẽ ban phước lành cho bạn

David Overholt, một cựu chiến binh. 

David lại cho tôi xem tiếp một loạt hình của ông chụp chung với cô gái cách đây 55  năm ở Mỹ Tho- Việt Nam, những tấm hình hồi ông còn trẻ với cô gái duyên dáng này, những món ăn thuần túy của Việt Nam do chính cô ta làm, rất nhiều những kỷ niệm, nơi hai người đã từng đi qua thời trẻ, giọng ông trầm buồn :

-Thuở 1970, tôi chỉ là một chàng trai trẻ mới 24-25 tuổi, được điều sang Việt Nam, giữ chức vụ hậu cần, coi sóc nhà kho súng đạn, quân phục cho lính, nếu thiếu thứ gì thì sẽ liên lạc bên Mỹ để đem qua, cũng kiêm luôn việc chuyển giao thư từ điện tín đến những cấp cố vấn Mỹ. 

Chúng tôi đóng ở Mỹ Tho, ngày nào vào chiều khoảng 5,6 giờ, tôi đều thấy một cô gái gánh một gánh hủ tiếu bán dạo, người cô bé nhỏ mà hai đầu gánh thật đầy ắp. Phải nói là đi nặng nhọc lê lết đến trước cửa trại chúng tôi, đặt cái ghế bé xíu xuống ngồi. Lạ một điều là nàng vừa ngồi xuống là trong này cả đám lính chúng tôi úa ra, chẳng ai bảo ai, mọi người đều mua mỗi người một tô, có đứa thấy ngon quá ăn luôn một lúc hai tô, không những thế còn mua để dành cho sáng hôm sau ăn nữa chứ. Khuôn mặt nàng dễ nhìn, xinh xắn với nụ cười rạng rỡ làm tôi có cảm tình ngay từ tô hủ tiếu đầu tiên.

Khoảng ba tháng sau, tôi thấy mình ghiền hủ tiếu của nàng, nhớ nàng day dứt mỗi lần nàng đến chậm, không ăn sẽ không thể nào ngủ được! Tôi đem lòng yêu thương Huệ hồi nào không hay. Tôi mạo muội đến gặp ba má của Huệ để xin cưới cô. May mắn là ba má cô ấy nhận lời. Đám cưới chúng tôi thật đơn giản, gồm gia đình người thân của Huệ, cùng với các bạn trong trại của tôi.

Chúng tôi ở với nhau rất hạnh phúc, không có con, được 4 năm, đến cuối 1974 thì nơi chúng tôi đóng quân bị pháo kích, không may tôi bị thương nặng ở phần bụng và chân, họ cho tôi cấp cứu ở bệnh viện Chợ Rẫy (tôi không nhớ tên rõ), xong đưa tôi về Mỹ gấp vì tôi cứ đau đớn và bị biến chứng sốt cao cả tuần lễ. Huệ có đến thăm tôi trong những lúc tôi trong cơn mê sảng đau đớn không biết gì.

Tiếp theo biến cố 1975 xảy ra, bao gia đình tan nát, kẻ bỏ xứ, người trốn đi nơi khác ở, tôi và Huệ mất liên lạc luôn từ đó….

-Sau đó ông gặp và cưới bà Isabelle bên Mỹ?

-Một lần đi chơi ăn nhảy ở một casino ở Las Vegas, tôi đã gặp Isabelle, lúc ấy bà ta rất trẻ so với số tuổi và quyến rũ, là ca sĩ của phòng trà trong casino, bà rất sang trọng, được bao nhiêu đàn ông vây quanh; ai cũng muốn chiếm được trái tim nàng. Trong một lần kháo nhau, uống thật say, tôi đã qua đêm với nàng, sau đó biết được nàng có thai với tôi, chúng tôi đã trở thành vợ chồng từ đó, dù nàng hơn tôi đến 8 tuổi, nhưng không hề gì, trái tim và tấm lòng hướng về nhau là được.

Đúng như David nói, bà Isabelle tuy đã gần 90 tuổi, nhưng vẫn giữ được vóc dáng thanh mảnh, đầu tóc cắt theo kiểu trẻ trung hiện đại với đôi móng tay giữ gìn sơn đỏ kỹ càng, nên điều bà đã từng làm say mê bao trái tim kể cũng không ngoa!

-Ông có về Việt Nam tìm lại chị Huệ không?

-Tôi đã về hai ba lần rồi. Tôi rất yêu mến con người và đất nước Việt, xứ sở của các bạn thật ấm áp, phong cảnh hữu tình, người dân cũng thật tốt và hay giúp đỡ nhau….

Lần vừa qua, cuối năm 2022 tôi đã tìm lại được Huệ!

Tôi mừng rỡ reo lên như chính tôi là người trong cuộc vậy :

-Chị ấy giờ ra sao rồi?

-Chuyện tìm ra Huệ hơi dài dòng, tôi tóm tắt là nàng thay đổi khá nhiều vì đã trên 50 năm rồi, nàng mập ra, nhưng vẫn giữ cho mình nụ cười tươi tắn thuở nào; nàng đã có gia đình khác sau khi chúng tôi chia cắt, nàng đã có ba người con lớn và lập gia đình. 

Gặp tôi, nàng cũng mừng rỡ, có mời chúng tôi về nhà gặp vợ chồng nàng; chồng nàng là một người đàn ông tốt, lo cho vợ con và thông cảm cho câu chuyện tình của chúng tôi, anh ấy vui vẻ đón tiếp chúng tôi tại nhà, nàng có làm lại món hủ tiếu Mỹ Tho ngày xưa cho tôi ăn, tôi rất nhớ mùi vị ấy, nhớ từng gia vị đặc trưng làm nên món ấy; tôi thật cảm động khi ăn lại tô hủ tiếu Mỹ Tho do chính tay nàng làm, tôi không ngờ lại có được ngày này sau 50 năm. Tôi ngỡ như trong mơ thôi!

Tôi đã không cầm được nước mắt khi nuốt gắp phở đầu tiên vào miệng! Tưởng chừng như tôi đã tìm lại hương vị của ngày xưa cũ vậy! 

Isabelle, vợ tôi và chồng của nàng đều thấy; tôi sống thật lòng mình nên không sợ ai phiền lòng. 

Tôi yên lặng lắng nghe những lời David kể với đầy cảm xúc dâng trào, hình như mắt ông đỏ hoe như đang nhớ lại cảnh ấy!

David tiếp tục tâm sự:

-Sau khi biết Huệ có hạnh phúc với gia đình hiện tại tôi rất mừng. Bây giờ ai cũng lớn tuổi, tôi đã 80, Huệ trên 70, chúng tôi đã sống gần hết cuộc đời rồi; nhiều lúc tôi tự hỏi tại sao tôi sanh ra, lớn lên ở đất nước Mỹ, không chiến đấu cho tổ quốc, đất nước Mỹ mà lại sang một nước bé nhỏ Việt Nam, để làm một người hậu cần chiến binh, tuy không trực tiếp ra trận nhưng để lại trong tôi rất nhiều thương tiếc mỗi lần thấy một người lính tử trận?

Tôi để lại cho cô cái huy hiệu lá cờ với ngôi sao này, mong rằng khi cô nhìn nó hãy nhớ đến đã từng có những người lính Mỹ đã đến, đã hy sinh, bỏ mạng trên đất nước quê hương của cô vì đấu tranh cho sự độc lập của tổ quốc của cô, đã thi hành nhiệm vụ một cách dũng cảm, cho dù mục đích sau cùng có đạt được hay không, nhưng những người cựu chiến binh Mỹ ấy cũng nên được mãi mãi ghi ơn!

Tôi xiết chặt tay David với cả tấm lòng biết ơn, những người cựu chiến binh Mỹ, điển hình là David, ngồi trước mặt tôi, kể cho tôi nghe một câu chuyện thật đau lòng, thương tâm, ông đã hy sinh tình yêu, tính mạng của mình cho một nhiệm vụ không phải ở trên phần đất quê hương của ông. Ảnh hưởng của vụ mổ đầu gối và bụng khi ông bị trúng đạn thời trẻ, mỗi lần trời trở lạnh, ông luôn bị những cơn đau đớn dầy vò thể xác.

Chiến tranh đã cướp đi cuộc sống tươi đẹp, tình yêu và sự hy vọng của những người lính, ngoài David ra, chắc phải còn nhiều cựu chiến binh Mỹ khác có những tình cảnh éo le, thương tâm khác mà có lẽ chúng ta chẳng bao giờ được nghe kể!

Sỏi Ngọc

30 Tháng Tư 2024

Lá Rụng Về Cội

Đây là một câu chuyện tình được kể lại trong bối cảnh Qui Nhơn của những ngày cuối cùng tháng 3/75 . Vì kể lại dưới hình thức là một truyện ngắn nên có chút ít thêm thắt vào cho có hậu . Trong hình là đỉnh đèo An Khê trước nơi chứng tích mối tình của hai nhân vật trong câu chuyện

Quan Dương

*****

Apartment nơi chàng ở nằm trên tầng hai, phía sau phòng ăn là một balcony nhỏ, ở đây có một chiếc ghế nhựa, chàng thường ngồi lên đó, vừa hút thuốc vừa nhìn thiên hạ phía dưới. Hoặc mỗi khi có điều gì phiền não chàng cũng thường nhìn trời đất quạnh hiu thổi những ngụm khói cay xè đắng nghét vào không gian để trầm tư mặc tưởng. Phía dưới balcony là một khoảng sân rộng dùng làm parking. Mỗi chiều sau giờ tan sở những chiếc xe đủ loại, đủ màu sắc, cũ mới lẫn lộn từ các nơi về đậu san sát bên nhau. Để giải buồn chàng thường phân nhóm xe theo màu sắc và ví khu parking này như là nước Mỹ, còn tất cả màu sắc kia đại diện cho từng màu da của từng dân tộc qui tụ về đây để làm nên hợp chủng quốc. Chỉ một parking nhỏ thu hẹp này thôi, cũng đủ thấy giàu nghèo khó mà lẫn lộn.

Cái tật ghiền thuốc chàng không bỏ được, cho nên chiều nào chàng cũng phải ra balcony để giải quyết cơn ghiền, thét đâm thành thói quen. Và rồi không biết tự lúc nào, chàng phát giác ra chủ nhân của chiếc Toyota Cressida đời 89 màu bạc cứ mỗi ngày vào khoảng 4 giờ chiều về đậu phía dưới parking là một cô gái Việt Nam. Mặc dù chàng có thể quan sát từ phía sau lưng, nhưng chàng tự cả quyết như thế, bởi vóc dáng mảnh khảnh của cô gái rất dễ phân biệt trong đám Mỹ đủ màu, huống hồ cô gái lại có một suối tóc đen huyền thả ngang thắt lưng. Mái tóc đặc biệt này chỉ có ở những cô gái Việt Nam mà thôi. Mái tóc đó cộng với vóc dáng hài hòa đã gợi cho chàng nhớ lại vóc dáng của ai kia, mỗi chiều trong quá khứ đậm nét trong lòng. Chàng đâm ra tư lự muộn phiền. Ở đâu đó trên quê nhà dịu vợi trong đời, một hình bóng đã đi qua, bi thương và nhức nhối không thể phôi pha. Điếu thuốc trên môi chỉ có một khoảng thời gian ngắn ngủi để cháy vừa đủ cho cô gái bước xuống xe, khóa cửa và bước vào khu Apartment trước mặt. Cô gái không bao giờ ngước nhìn lên để biết rằng mình đang được theo dõi, thành thử khuôn mặt đẹp xấu cỡ nào chàng rất mơ hồ không xác định.

Cứ thế mỗi chiều chàng ra balcony đứng hút thuốc để đợi cô gái về vào giờ nhất định và đậu xe ngay nơi parking đó. Cho đến một hôm, cô gái chợt tình cờ nhìn lên bắt gặp chàng đăm đăm nhìn mình. Trong khi chàng còn đang bối rối vì bị bắt gặp quả tang nhìn lén, thì cô gái nhoẻn miệng cười gật đầu:

"Chào chú”

Chàng ấp úng:

"Chào cô bé. Cô bé đi làm về?"

"Dạ"

Lần hội ngộ chỉ có bấy nhiêu thôi. Nhưng không hiểu sao khi thấy được rõ ràng khuôn mặt cô gái chàng bỗng giật mình. Cảm giác cho chàng biết là khuôn mặt đó rất ư quen thuộc, chàng đã từng gặp ở đâu nhiều lần trong cuộc đời.

Khuôn mặt đó đã làm tôi choáng váng. Những lúc đêm về, ngước nhìn lên bầu trời hồn lang thang một mình trong không gian bao la giữa muôn ngàn vì sao lấp lánh, bỗng nhiên tôi quá cô đơn. Một quá khứ tuổi thơ ở nơi nào xa thẳm trong tận đáy tâm tư bỗng hiện về tê buốt hãi hùng đến quá đỗi chạnh lòng. Đành cuả tôi giờ này đang làm gì ở thế giới miên viễn bên kia. Có thơ thẩn một mình nhìn lên bầu trời giống như tôi lúc này hay không? Bất giác tôi tự trả lời: nơi ấy nàng đơn độc quá không còn tôi bên cạnh để cùng tưởng nhớ về một chuỗi tháng năm qua không thể nào quên.

Đành ngồi sau lưng tôi, chiếc xe Honda Dam chỉ cần 5 phút chạy ngoằn ngoèo là đã ra khỏi thị trấn, nàng hỏi:

"Bây giờ mình đi đâu đây Tấn?"

"Đi đến tận cùng trời cuối đất"

Cùng trời cuối đất cuả tôi là chạy lòng vòng trên những con đường đất nhỏ. Nàng rất thích những con đường này, bởi vì dưới những lũy tre im vắng mà những tàng lá trên cao hai bên giao nhau chỉ để rớt xuống mặt đường những giọt nắng màu hanh vàng. Xe chạy qua, những giọt nắng bám lên người và nàng thích thú đưa tay ra hứng. Những lúc đó khuôn mặt nàng đầy rạng rỡ thanh cao. Còn tôi trần tục thì thích những con đường làng bởi vì nó đầy ổ gà lởm chởm, có lý do để nàng ôm chặt lấy tôi để khỏi bị rớt xuống đường. Thỉnh thoảng, một luồng gió nhẹ cuốn theo mùi thơm cuả cỏ, thổi làn tóc dài quyện lấy vai tôi. Một vài sợi tóc nghịch ngợm vuốt ve vào mặt làm tôi ngây ngây ngất ngất. Nàng cũng biết rõ là tôi ma giáo cố ý không tránh ổ gà, nhưng người thanh cao lại đồng loã với tên phàm tục để cho kỷ niệm tràn đầy tuổi đầu đời cuả hai kẻ yêu nhau.

Lần về phép đầu tiên từ quân trường Đồng Đế, năm đó thị trấn Ninh Hoà bị ảnh hưởng cuả một cơn bão không biết từ đâu đưa tới. Nước từ thượng nguồn KrongBut Ban mê Thuột đổ về con sông Dinh nhỏ xíu nằm giữa thị trấn. Con sông lưu lượng không đủ chưá nên nước tràn ngập các lối đi. Nhà nàng nằm trên bờ sông không hiểu sao vẫn còn đứng vững trước cơn phong ba bão táp. Mưa đã tạnh, chỉ còn tiếng nước bì bõm theo đôi giày nhà binh nặng trĩu đối vơí anh chàng sinh viên sĩ quan non trẻ như tôi. Nhà vắng, không một bóng người, chỉ có nàng đang nằm ngủ trên chiếc giường tre ọp ẹp. Nàng nằm ngủ tỉnh bơ xem như chuyện gió mưa là chuyện cuả trời đất còn chuyện ngủ là chuyện cuả riêng nàng, hai chuyện đó không dính nhập vào nhau. Về phép không báo trước, tôi định dành cho nàng một bất ngờ. Ai dè ngược lại nàng dành cho tôi một bất ngờ lớn hơn. Nàng nằm đó, nét con gái với những đường cong chưa phát triển hết cuả tuổi dậy thì đã làm cho tim tôi bỗng nghẹn ngào thảng thốt. Trong giấc ngủ nàng như hơi mỉm cười hơi thở nhẹ làm cặp vú bằng cái núm cau nhỏ xíu quên mặc áo ngực nhấp nhô như mời gọi. Tôi chỉ biết quì bên cạnh giường nàng giữa dòng nước để ngắm nhìn im lặng. Trong tôi là một nỗi đam mê thánh thiện, tiềm thức đã in sâu khuôn mặt nàng và làn tóc rối. Hệ thống quay phim trong đầu tôi làm việc, tôi quay đi quay lại khuôn mặt thánh thiện đầy man dại kia trong giấc ngủ và lưu giữ nó vào từng sợi máu trong hệ thống thần kinh não tủy. Mỗi khi nhớ đến tôi chỉ cần nhắm mắt, khuôn mặt nàng như một khúc phim quay chậm lần lượt hiện ra cùng với niềm thương yêu theo tôi cho đến cuối đời.

Khuôn mặt đó rất thân quen, chàng làm sao quên được. Chàng cố moi óc để nhớ, để suy luận cô gái này mình đã từng gặp ở đâu, nhưng không thể nào nhớ nổi. Cô gái chỉ vào khoảng 20 trở lại, còn chàng thì đã ngoài 40, có một khoảng thời gian quá cách biệt không thể tạo ra trường hợp gặp nhau. Nhưng không hiểu sao từ lúc tình cờ thấy được khuôn mặt cô gái chàng đâm ra vương vấn mơ hồ. Trước đây mỗi lúc ghiền thuốc chàng phải ra balcony để hút vì sợ khói làm ngộp căn phòng. Giờ thì chàng cố tạo ra cơ hội, chiều nào cũng vậy vào giờ nhất định ra ngoài balcony để có lý do nhìn vớ vẩn xuống bãi đậu xe, chờ đợi được nhìn cô gái đi làm về. Còn cô gái từ lúc biết có người từ trên cao nhìn xuống, không còn tắt máy lẳng lặng vào nhà như mọi khi. Sau khi đóng cửa xe lại, thế nào cũng ngước lên cười với chàng một tí. Chàng chỉ cần có thế, chỉ cần có bấy nhiêu đó mà thôi, hồn mình bỗng nhiên dịu vợi. Hai người đã mặc nhiên quen biết nhau: người chờ và kẻ được chờ.

Cô gái nhỏ gọi chàng bằng chú, chàng gọi cô gái bằng cô bé để thay thế tên gọi. Cả ngày chàng chỉ cần hai tiếng chào chú êm dịu phát ra từ cái miệng hình trái tim nhỏ nhắn kia. Đến nỗi đôi lúc chàng tự giật mình, không biết mình chờ đợi cô gái đến khát khao để nghe hai tiếng chào dịu dàng hay là để tìm lại một khuôn mặt, một bóng hình đã xa trong dĩ vãng? Chỉ biết hai ngày cuối tuần cô gái không đi đâu, vắng cô gái theo thói quen, chàng đâm ra buồn thơ thẩn. Chẳng lẽ nào cô gái lại chiếm lấy tâm hồn già nua đầy cằn cỗi cuả mình? Chẳng lẽ chàng đã yêu cô gái này như một cơ duyên tiền định? Một trái tim héo hắt muộn phiền đã ngủ quên một thời gian dài nay bỗng nhiên thức dậy?

Ngày ra trường tôi có mười ngày phép để chuẩn bị về đơn vị mới. Mười ngày đó tôi và Đành chính thức yêu nhau. Mười ngày khoảng thời gian không đủ dài để tôi dành tất cả cho nàng. Nhưng biết sao hơn, chiến tranh đang tàn phá quê hương. Ngoài Đành ra tôi còn có bổn phận cầm súng để góp phần bảo vệ nửa mảnh đất hình chữ S này đang bị Cộng Sản miền Bắc xâm lăng. Ngày tôi ra đơn vị, Đành đứng bên cạnh trong lúc chờ đón xe xuôi về miền Trung, hai con mắt nàng đỏ hoe. Tôi cố mỉm cười:

"Anh không bao giờ dám nghĩ là sẽ có một ngày mình có một cuộc tiễn đưa mà anh thì không thể hưá ngày trở lại."

"Em cũng thế. Chỉ sợ chuỗi thời gian sắp tới em không biết phải làm gì để khoả lấp được nỗi nhớ anh?"

Tôi đùa::

"Thì em "cứ đợi anh về " như trong tuồng cải lương là xong có gì đâu."

"Nhưng lỡ em không đợi được thì sao?"

"Em cứ việc lấy chồng là yên chuyện."

"Em không đuà với anh nữa"

Rồi nàng tuyên bố:

"Em đợi không được em sẽ tìm đến nơi mà anh sẽ đến."

Tưởng nàng nói cho suông miệng. Không ngờ tháng 1/75 đơn vị tôi đang trấn giữ đèo An Khê, Bình Định với nhiệm vụ ngăn chận sư đoàn 320 cuả Cộng Sản Bắc Việt từ mật khu An Trường cắt quốc lộ 19 nối liền PleiKu - Qui Nhơn. Giữa lúc hai bên đang ghìm nhau để thăm dò ý đồ chiến thuật cuả mỗi bên thì Đành từ Ninh Hoà ra thăm tôi. Nhìn nàng bơ phờ hốc hác lặn lội đường xa, sự xúc động khiến tôi nghẹn ngào. Nàng ở với tôi một tuần và cho tôi tất cả, kể cả tuổi thanh xuân mà hai đưá tôi cùng giữ gìn. Biết sao hơn, cả hai chúng tôi cùng ích kỷ trong tình yêu mà chiến tranh thì khốc liệt sẳn sàng chia cắt bất cứ lúc nào. Những buổi sáng, sau một đêm biết mình còn sống, tôi và nàng ngồi trên đỉnh đèo nhìn xuống đường 19 sâu thẳm chạy ngoằn ngoèo như một con rắn nhỏ. Buổi sáng ở đó, sương mù bao phủ đầy cánh rừng phiá dưới giống như mây bay trong truyện cổ tích. Tôi và nàng như là đang ở trên mây. Nếu không có chiếc áo jacket nhà binh quấn chung quanh người nàng cho đỡ lạnh và trên người tôi không trĩu nặng hai cấp số đạn trong tư thế sẵn sàng tác chiến thì tôi cứ ngỡ tôi và nàng đang ở một thế giới khác, thật bình yên, không chết chóc, không có chiến tranh và thù hận. Khi mặt trời vưà ló dạng ở phiá đông, chim rừng đã thi nhau ca hát. Tôi choàng tay qua vai Đành, nàng nép mình trong lòng tôi bé nhỏ. Tự lúc đó tôi biết rằng hồn tôi vĩnh viễn không thể thiếu nàng.

Áp lực chiến sự càng lúc càng nặng. Trước tình hình dầu sôi lửa bỏng, đơn vị tôi có thể di quân bất chợt. Tôi năn nỉ hết sức nàng mới chịu về. Chiếc xe Dodge cuả đại đội đưa nàng trở lại thị trấn Bình Khê. Khi chiếc xe nhà binh cũ kỹ lăn bánh, nàng nắm chặt lấy tay tôi, đôi mắt mở to ngơ ngác. Nàng cố thu hết hình ảnh cuả tôi lần cuối cùng trước khi bịn rịn thả tay tôi ra. Tôi ráng nhoẻn miệng cười méo xẹo để nàng yên tâm. Đôi mắt đó đã làm tôi choáng váng, không khóc nhưng sao long lanh như ngấn lệ. Nhìn vào đôi mắt nàng tôi thấy mình sao quá đỗi hiu hắt cô đơn.

Chàng chạm mặt cô gái ở lối vào Apartment một cách cố ý:

"Chào cô bé"

Cô gái đang suy nghĩ điều gì, giật mình mở to đôi mắt hốt hoảng:

"Ồ my god, chào chú."

Thoáng một cái, chàng thấy mình biến thành hai người đứng trong lòng đen đôi mắt cô gái. Trong khoảng thời gian một phần ngàn tích tắc, chàng chợt rùng mình. Chàng tình cờ bước vào đôi mắt đó, mà cả chính chàng và cô gái không hề hay biết. Cô gái hỏi chàng:

"Chú đi đâu thế?"

Chàng thật thà:

"Chú đâu có đi đâu. Chú cố tình đụng đầu với cô bé để làm quen. Bởi vì hình như chú đã từng gặp cô bé ở một nơi nào mà chú không nhớ nỗi “

Sợ cô gái hiểu lầm với lối tán gái cũ rích, xưa như trái đất, chàng thêm:

"Chú nói thật đó"

Cô gái cười:

"Cháu đâu có nói chú dối đâu. Hay là mời chú ghé lại phòng cháu chơi."

"Cô bé không ngại à?"

"Ngại gì. Cháu sống một mình, quen được chú, thêm một đồng hương nơi xa lạ này cũng là một điều hay."

Phòng của cô gái ngăn nắp, sạch sẽ không giống như cái ổ chuột của chàng. Chàng hỏi:

"Cô bé ở một mình?"

"Không, với một người bạn gái nữa"

"Thế cô bạn đâu rồi?"

"Nó nghỉ vacation về Florida thăm gia đình rồi"

"Còn gia đình cô bé?"

"Đây này..."

Cô gái chỉ chung quanh căn phòng

"Không, ý chú muốn hỏi về ba mẹ"

Mặt cô gái thoáng buồn:

"Cháu không có ba mẹ"

Sợ vô tình khơi lại một nỗi niềm thầm kín nào đó cuả cô gái, chàng lúng túng:

"Ồ... cho chú xin lỗi, chú không cố ý."

" Không sao đâu, cháu quen rồi. Còn chú?"

Chàng đùa:

"Chú cũng vậy, chú không có ba mẹ. Chú ở một mình"

"Ý cháu muốn hỏi vợ con chú kìa”

"Chú mồ côi vợ từ lâu lắm rồi"

"Thế ai bảo lãnh chú qua đây?"

" Không ai bảo lãnh hết. Chú đi theo chương trình HO. Khi phỏng vấn chú ghi danh theo kiểu con bà phước. Chính phủ Mỹ đưa chú qua đây dưới sự bảo trợ cuả hội thiện nguyện địa phương."

Chàng sợ cô gái không hiểu con bà phước là gì, chàng giải thích:

"Con bà phước nghĩa là tứ cố vô thân đó cô bé"

Cô gái nhìn chàng thương hại:

"Như vậy, đứng về một phương diện nào đó, hoàn cảnh của hai chú cháu mình giống nhau."

Kết quả những ngày ở với tôi trên đỉnh đèo An Khê, Đành mang thai. Đầu tháng 3/75 Tiểu đoàn trưởng cấp cho tôi ba ngày phép đặc biệt để về Ninh Hoà cưới vợ. Thị trấn hiền lành này cuả những ngày tháng 3/75 sống trong tình trạng lo âu hốt hoảng. Ban Mê Thuột mất, phòng tuyến đơn vị Dù trấn giữ Khánh Dương tan vỡ. Cộng Sản Bắc Việt đang theo quốc lộ 21 tiến quân về Nha Trang. Tất cả dân Ninh Hoà gởi gấm niềm tin vào sự chiến đấu cuả các trung tâm huấn luyện Đặc khu Dục Mỹ. Tôi cưới vợ trong cơn hấp hối cuả chính quê hương mình. Trước ngày trở lại đơn vị, tôi ngồi với nàng suốt đêm bên bờ sông Dinh để chờ trời sáng. Dòng nước đen xanh dưới những chòm sao lấp lánh, thấp thoáng một vài đám lục bình trôi dật dờ không biết giạt về đâu giữa cơn bão nổ hưá hẹn đổ ập xuống vùng đất hiền lành. Nàng hỏi tôi:

"Khi nào chiến tranh kết thúc hả Tấn?"

"Anh làm sao biết được. Anh chỉ là người lính chiến đấu theo lệnh. Nhưng anh nghĩ Ninh Hoà là ngã ba giao liên giữa hai quốc lộ 1 và 21. Đó là hai quốc lộ chính huyết mạch để phòng thủ Nha Trang, bất cứ giá naò cũng phải giữ không thể mất. Mà thôi, em đừng thèm nói chuyện chiến tranh nữa, nói chuyện mình đi. Anh chỉ còn ở với em vài tiếng đồng hồ thôi."

Giống như trăm ngàn đàn bà con gái trên cõi đời này, nàng ngả đầu trên vai tôi khi nói về tương lai:

"Anh thích con mình là con trai hay con gái?"

"Con gái giống hệt em"

"Em thích con trai. Con gái cứ phải hồi hộp đợi chờ cả đời, khổ lắm. Con trai bay nhẩy đây đó khỏi phải bận tâm. À này, con mình ra đời anh đặt tên nó là gì"

"Em chọn đi"

"Không, cho anh chọn trước"

Tôi đâu nghĩ một lúc nào đó mình sẽ có con, nên hơi mắc cỡ. Nhưng thấy nàng tha thiết đến nghiêm trang, tôi đề nghị:

"Hay là em chọn tên con trai, anh chọn tên con gái"

"Cũng được"

Như đã có chủ ý từ trước, nàng dứt khoát:

"Nếu là con trai em sẽ đặt tên cho nó là... Đăng Quang. Đến phiên anh"

"Anh à... Nếu con gái anh đặt tên cho nó..."

Bây giờ đang là cuối xuân, nhưng quê tôi đã là chớm hạ. Bởi cây sầu đông ven sông, những cánh hoa li ti bắt đầu rụng để kết nụ thành trái. Tôi nhìn những cánh hoa nhỏ xíu trắng loang loáng trên mặt nước, không khí thật yên lành như thể chiến tranh đã dừng chân ở một nơi nào xa lơ xa lắc.

"Anh sẽ đặt tên cho con là Uyên Hạ"

Tôi giải thích thêm:

"Uyên là đôi uyên ương giống hai đưá mình. Hạ là muà Hạ, cái muà con mình được tạo nên hình dáng. Em đồng ý không?"

"Nghe hơi caỉ lương, nhưng em đồng ý"

Tôi đưa ngón tay trỏ ra móc ngoéo với nàng. Đành chỉ vào đám lục bình trên sông:

"Cuối cùng nó sẽ về đâu anh nhỉ?"

"Ra cưả biển. Tất cả đều ra cưả biển"

Nàng thì thầm:

"Biển, đó là nơi đến cuối cùng. Sóng lặng yên lành hay bão tố. Trong chiến tranh kiếp sống cuả một con người đâu khác gì đám lục bình trôi bềnh bồng trên mặt nước."

Sáng hôm sau tôi trở lại đơn vị trên chiếc xe đò trống trơn. Bù lại, ngược chiều là những chiếc xe chật ních người. Dân chúng miền Trung bắt đầu di tản về các tỉnh phiá Nam. Trên báo chí hình ảnh cuộc tháo chạy khỏi Pleiku theo liên tỉnh lộ 7 cuả quân đội đã gây sự bất ổn cho mọi người. Pleiku bỏ trống, đèo An Khê trở thành tiền đồn chính để giữ vùng duyên hải trên quốc lộ 19. Việt Cộng pháo kích như mưa vào thị trấn Bình Khê trước khi ào ạt xua quân chiếm lấy. Đơn vị tôi bị bao vây trở thành ốc đaỏ không ai ngó ngàng đến. Chúng tôi không còn cấp chỉ huy và hậu cứ, đành phải tan hàng. Chúng tôi chia nhau từng toán nhỏ xé rừng thoát thân số mạng giao cho hên xui may rủi. Khi về đến Qui Nhơn, không thể nào diễn tả nỗi tuyệt vọng cuả tôi khi thị xã không bóng người. Tiểu Khu Bình Định và Bộ chỉ huy Cảnh Sát đang còn ngùn ngụt cháy. Hai cơ quan quyền lực nhất tỉnh bị mất bởi những tên du kích điạ phương không đáng một đồng xu bát gạo. Những tên không đáng một đồng xu bát gạo đó khi nghe chúng tôi còn kẹt lại Quân y viện Qui Nhơn đang tìm cách thoát ra biển đã tặng chúng tôi khoảng 10 trái súng cối 82 ly trước khi bao vây bắt loa kêu gọi chúng tôi đầu hàng. Ngày 01/04/75 lợi dụng trời đang chạng vạng tối, tôi và một thằng nữa vưà bò vưà lết ra bờ biển. Chúng tôi bò lết trong trạng thái vô thức, vô tri giác, bò không biết về đâu, làm gì, trong khi tứ bề thọ địch. Đang bò bỗng thằng bạn cắm đầu về phiá trước. Tôi chưa kịp đưa tay ra đở thì nghe tiếng hét lanh lảnh:

"Giơ tay lên. Đứng dậy"

Tôi ngoan ngoãn đưa tay lên khỏi đầu thật hiền lành. Suốt mấy ngày gần như không ăn uống thêm sự lo âu không biết bị bắt lúc nào đã khiến thần kinh tôi căng thẳng muốn nổ tung. Giờ bị bắt tư ïnhiên tôi thở phào nhẹ nhõm. Biển rì rào bên cạnh. Tôi hít một hơi thật dài, khẻ nhắm mắt để lắng nghe một tiếng nổ thật bình thản. Tiếng hét lúc nãy lại vang lên:

"Một tay để trên đầu, một tay tháo giày ra mau."

Khi tôi vừa buông đôi giày, hai thằng xông đến. Bằng tất cả sức vũ phu sẵn có, chúng kéo giật hai khuỷu tay tôi ra đằng sau, dùng dây dưà trói chặt. Đầu mũi súng chọt mạnh vào ngực tôi đau điếng:

"Đi.."

Tôi nhẹ nhàng đi trên biển, gió từ ngoài khơi thổi vào mát rượi. Lần đầu tiên được đi chân trần sau mười ngày đôi giày không cởi, ngay cả trong giấc ngủ, tôi có cảm tưởng mình đang đi trên nhung. Cát biển mịn dưới chân về đêm âm ấm chui vào từng kẽ ngón. Biển khiến tôi chợt nhớ có lần hưá với Đành khi nào về phép sẽ đưa nàng đi dạo biển Nha Trang về đêm.

Chuỗi ngày sau đó dưới mũi súng cuả những tên Việt Cộng trẻ con đầu óc đã được nhồi sọ chất đầy căm thù, đám tàn quân chúng tôi áo quần tơi tả hằng ngày phải bươi móc, dọn dẹp lại thành phố. Trong những ngôi nhà đổ nát vì chiến tranh xác của những đồng đội tôi những người không chịu đầu hàng và chọn cái chết , những đôi mắt mở trừng trừng không chịu nhắm lại dù tôi cố lén đưa tay vuốt mắt từng người . Những đôi mắt ngửa thao láo nhìn lên bầu trời dường như vẫn còn hy vọng tận cuối phương trời phiá Nam những chiếc máy bay xuất hiện như một kỳ tích để phản kích lại đối phương như mọi lần trước đó. Bây giờ là đầu tháng tư những chiếc loa hàng đêm trong trại giam ra rả hét ỏm tỏi vào tai về những chiến thắng bất ngờ dễ dàng ngoài dự trù mơ ước cuả chúng trên đường tiến quân về Sài Gòn. Những hy vọng mơ hồ cuả chúng tôi trở thành tuyệt vọng hoàn toàn. Nhưng tôi vẫn phải sống vì tôi không được chết. Nói cho đúng hơn, tôi thèm sống một cách tuyệt vọng lạ lùng.

Bọn chúng vẫn khai thác hàng ngày trên xác thân ốm yếu càng lúc càng tàn tạ này bằng mọi kiểu. Tôi là một người lính bại trận không còn gì để nói, cho nên bọn chúng xem tôi là một tên ngoan cố, cứng đầu. Để tránh đau đớn cuả mỗi lần tra tấn mà da thịt tôi dù thiếu ăn đói khát vẫn còn cảm nhận, đêm đêm trước mỗi ngày chúng dẫn tôi từ phòng biệt giam ra để hỏi cung, tôi tự diệt sức lực còn sót lai cuả mình bằng cách thủ dâm. Chỉ có cách đó mới đối phó với những ngọn đòn thù cuả bọn chúng. Tôi muốn mình không còn đủ sức để tỉnh khi ngọn đòn tra tấn đầu tiên phủ lấy lên người. Trước khi chìm vào cơn mê loạn, hình bóng cuả Đành hiện về nhức nhói đến buốt da. Tôi liên tưởng đến nàng, vì nàng là cứu cánh trong tâm hồn và thể xác khô cằn này. Khi thể xác cuả tôi bất chợt rung lên những khoái cảm đớn đau đến nghẹt thở, tôi gọi tên nàng mà không khóc được, bởi cơ thể không còn năng lượng để tạo ra nước mắt.

Vì tôi cứng đầu nên bọn chúng đã biệt giam tôi suốt năm năm trời không được tiếp xúc với thế giới bên ngoài. Sau này tôi mới biết rằng những năm này Đành cố gắng tìm tôi nhưng tôi vẫn biệt tích, vì thế nàng đinh ninh rằng tôi đã chết. Nàng chọn ngày 01/04 là ngày Qui Nhơn bị mất để làm đám giỗ cho tôi, và xem ngôi mộ tập thể ở dưới chân trụ cờ của Quân Y Viện Qui Nhơn là nơi tôi yên nghỉ. Mười năm biệt xứ từ trại tập trung tôi được thả về. Tôi trở lại con xóm nhỏ ven sông thị trấn Ninh Hoà ngày xưa. Cảnh cũ đã không còn. Căn nhà tranh nơi nàng nằm trải tóc tuổi thơ, bão tố năm nào không làm sụp đổ, nay giặc về chỉ còn là mô đất trống với cỏ dại mọc bao quanh. Cây sầu đông nơi đêm cuối cùng ngồi bên nàng trước ngày trở lại đơn vị đã bị chặt ngang lưng. Cạnh đó là đầu cuả một con đập bằng tre chắn qua sông. Rác rưới phiá trên dòng không lối thoát vướng vào hàng cây chắn ngang cứ dật dờ, dật dờ làm cho màu nước thêm đục ngầu. Những điều tôi biết về nàng rất ít. Chỉ biết sau khi mất nước, nàng sinh con gái, và khi chắc chắn tôi đã chết không còn hy vọng sống sót trên cõi đời này, nàng đã ẵm con đi đâu không rõ. Sau có người nói là nàng đã vượt biên, toàn thể chiếc ghe đều chết chìm trên biển.

Tôi đứng trên thành cầu nhìn xuống dòng sông. Con đập làm dòng nước lặng lờ không muốn chảy. Phải chi tôi còn nước mắt để nhỏ xuống con sông, những giọt nước mắt sẽ làm đầy con nước, để tất cả khổ đau cuốn phăng ra biển để gởi đến vợ con tôi. Con đập chắn ngang dòng sông nơi kỷ niệm giống như vết dao chặt ngang thân xác này mà không chảy máu. Mười năm tù tội đã biến bên ngoài hình dáng tôi thành một con người khác, nhưng bên trong những nỗi khổ đau không thể nào phai dù năm tháng có chất chồng dày dày lớp lớp. Vì nàng đã bất diệt trong tôi.

Chàng hỏi cô gái:

"Hoàn cảnh chú và cô bé giống nhau ở điểm nào?"

"Cháu từ đảo qua đây cũng theo diện con bà phước giống như chú." Nhìn bên ngoài cô gái gần như là Mỹ hóa, chàng không tin cô gái nói thật. Tuy thế chàng vẫn tò mò:

"Cô bé có thể kể cho chú nghe tại sao cô bé không có ba mẹ hay không?"

Cô gái tỉnh bơ:

"Tại vì ba mẹ cháu đã chết"

"Ồ …. cho chú xin lỗi"

"Không sao đâu chú."

Cô gái buồn buồn. Hình như có một hấp lực nào đó xui khiến chàng buột miệng:

"Kể cho chú nghe về ba mẹ đi"

Cô gái khẽ gật đầu rồi ngồi yên. Chàng đưa mắt thử xem con nhỏ tiếp tục làm gì. Bỗng nhiên khuôn mặt Cô gái xa xăm nhìn ra cửa

.. Mẹ nuôi cháu trong nỗi nhớ thương người chồng đã mất, chất chồng và áp bức chung quanh. Đối với xã hội hiện tại, mẹ con cháu chỉ là những cọng rơm khô được hiện hữu bên lề. Cháu vô tư và cầu mong mình yên lành như vậy, miễn cạnh cháu lúc nào cũng có mẹ bao bọc chở che. Nhưng chính quyền lại không muốn như thế, họ muốn đốt cháy luôn cọng rơm bé nhỏ này, bởi không gian đất trời đã là tài sản mà suốt 30 năm họ cố chiếm cho bằng được bằng mưu đồ gian manh. Ba cháu khi còn sống là lính, một trong những lý do đã ngăn chận phần nào thời gian sớm hơn ý đồ cuả họ. Cho nên khi chiến thắng chuyện rửa hận họ ngồi tính sổ là chuyện đương nhiên. Căm thù trút lên đầu mẹ cháu, người đàn bà trở thành goá buạ ở tuổi hai mươi. Mẹ cháu 20 tuổi với bào thai 5 tháng còn nằm trong bụng. Mờ tinh sương đã thức dậy tảo tần đón những gánh rau cuả dân làng ven thị trấn, để sáng đem ra chợ ngồi bán. Kiếm sống theo nhu cầu sinh tồn lại thường xuyên bị kết tội là chây lười lao động, quen thói ngụy ăn bám hút máu nhân dân. Mẹ cháu là một trong những đối tượng bị kiểm điểm phê bình hằng đêm bởi những tội lỗi mà ngay bản thân mẹ không hiểu được. Nhan sắc cuả một goá phụ ở tuổi 20 giống như một bông hoa đang nở, thêm một lý do để đám cường quyền cấp hạ tầng cơ sở đóng vai anh hùng cứu mỹ nhân, gia ân bố thí để mong đòi hỏi một giây phút ngã lòng nào cuả người thiếu phụ cô đơn. Mẹ âm thầm chịu đựng, luồn lách tránh né, cầm cự qua ngày để mong sinh được cháu ra, dạy dỗ cháu nên người. Trong lòng mẹ, cháu là chứng tích kết hợp bởi máu và tim từ một mối tình bất tử. Mẹ vẫn âm thầm hy vọng trong một nhiệm mầu ba cháu vẫn còn sống trên thế gian này để mà trở lại. Nhưng thực sự ba cháu đã chết. Mẹ kể ở năm cháu lên 8 tuổi, cái tuổi chưa thấu hiểu nổi chuyện đời, nhưng có thể ghi nhận được những gì mà mình không thể nào quên. Mẹ kể vào một ngày cuối tháng 3, khi chiến tranh kể như chấm dứt tại thị xã Qui Nhơn thì ba cháu đã nằm xuống trong tư thế cuả một người chiến bại. Đối với kẻ chiến thắng, đó là cái chết tất yếu cuả một tên làm tay sai Mỹ ngụy đầy nhục nhã. Nhưng đối với mẹ, ba là một anh hùng vì người đã nằm xuống trên mảnh đất mà người có nhiệm vụ cầm súng để bảo vệ. Ba cháu đã chiến đấu cho đến phút cuối cùng không hề bỏ chạy như một số người. Ba đã chiến đấu chống lại cái phi nhân, bất nghĩa mà hôm nay mọi người đã thấy. Ba cháu không thành công vì ngươi là lính chịu chung số phận nghiệt ngã theo một qui luật, nhưng ba đã thành nhân, ít nhất ra đối với mẹ và sau này là cháu. Tám tuổi, một đêm mưa buồn trong túp lều tranh xa xôi quê nhà, mẹ ôm cháu vào lòng kể lại chuyện tình giữa ba với mẹ. Mẹ kể có những buổi sáng mây mù bao quanh trên đỉnh đèo An Khê, mẹ dựa vào vai ba bềnh bồng trên mây. Ba vững như ngọn núi để mẹ là mây quanh năm bao phủ. Mẹ chỉ con đập chắn ngang dòng sông trước nhà, mẹ nói nơi đó trước đây có một cây sầu đông. Đêm cuối cùng ba ngồi với mẹ nhìn những cánh hoa sầu đông nhỏ xíu lăn tăn gợn trên mặt nước để đặt tên cháu. Có một thoả ước giữa ba và mẹ, mẹ đặt tên con trai, ba đặt tên con gái. Khi ra đời vì cháu là con gái nên thừa hưởng cái tên do ba để lại như một di sản của người. Cháu còn nhớ có lần mẹ dẫn cháu đến biển Qui Nhơn mẹ chỉ vào cỗng của một cơ quan, mẹ nói trước đây là Quân Y Viện mà dưới chân trụ cờ là nấm mộ tập thể của 47 quân nhân VNCH tử trận. Trong nấm mồ đó có xác của ba cháu mà những đồng đội của người trong buổi chiều ngày 31/03/75 đã vội vã chôn như một nghĩa cử tuyệt vọng cuối cùng trước khi những kẻ miền Bắc tiến vào chiếm giữ. Mẹ nói những người đã chết khi nhiệm vụ gìn giữ tự do không thể chu toàn nên họ không thể nào nhắm mắt. Mẹ còn nói đời mẹ giống như những đám lục bình bập bềnh trên dòng sông quê nhà. Tất cả cuối cùng đều ra biển để phó thác cho may rủi. Thế rồi mẹ quyết định ra đi."

Cô gái xuất thần tiếp tục nói với khoảng không trước mặt, gần như chẳng hề biết có chàng đang ngồi bên cạnh. Cơ hồ như nếu không có chàng, cô gái vẫn có thể nói một mình, nói với chính mình nỗi đau chất chứa bao năm. Còn chàng, những giọt nước mắt tưởng đã khô cạn bao năm trong quá khứ đắng cay, trong hiện tại phũ phàng, trong tương lai muôn trùng bỗng nhiên rơi đầy khuôn mặt.

"Ngày thứ 15 lênh đênh trên biển vì lạc hướng đi, mọi người trên thuyền chỉ còn biết mong chờ phép lạ. Trong cơn nguy nan tâm lý chung người ta thường cầu xin đấng thiêng liêng vô hình thương xót. Thượng đế, hoặc là không có thực, hoặc là những người trong chuyến đi nặng đầy nghiệp chướng, cho nên đáp những lời cầu xin bi thương đó biển đem lại cho họ một lũ người dã man hung dữ còn hơn loài cầm thú. Những tên ác nghiệt này giật mạnh cháu từ trong tay mẹ vứt vào góc thuyền. Mẹ hét lên trong phản xạ cuả một con cọp cái bị cướp mất đứa con, nhào tới cào cấu cố dành lại được cháu. Mẹ mạnh mẽ phi thường trong tim óc, nhưng thể xác mẹ yếu đuối mỏng manh. Một tên đập báng súng vào mặt mẹ, cháu nghe tiếng súng nổ và mẹ rơi xuống biển. Cháu chỉ biết thét lên hãi hùng. Sau đó cháu ngất lịm không còn biết gì nữa. Sau này cháu được biết cháu là một trong năm xác chết còn sống bị bỏ sót lại trên ghe mà người ta cứu được. Cháu đã mất thời gian bao năm tháng để lấy lại quân bình, và cứ thế cháu lớn lên đầy muộn phiền trong trại tị nạn Bidong Mã Lai cho đến khi được một gia đình từ tâm bên Mỹ nhận bảo trợ để qua đây. Hiện cháu đang sống bình thản như một người đã chết, còn những người đã chết thì đang sống muôn đời trong tận cùng nỗi đớn đau mà cháu ấp ủ."

Cô gái ngừng nói. Tự nhiên cô nhoẻn miệng cười đưa chiếc khăn tay lên chậm chậm hai con mắt của mình. Ở đó là những giọt lệ long lanh:

"Cháu bỗng dưng bắt chú nghe chuyện của cháu, kỳ ghê. Nhưng cháu cũng không hiểu sao ở chú dường như có một cái gì khiến cháu cầm lòng không nổi. Một cái gì đó đã gây cho cháu vô cùng xúc cảm."

Chàng không trả lời cô gái, chàng chỉ hỏi một điều gần như lạc đề:

"Cô bé có còn giữ tấm hình nào cuả mẹ hay không?"

"Dạ còn, chú muốn xem à?"

Chàng gật đầu. Cô gái đứng dậy lục trong xách tay, lấy đưa cho chàng một tấm hình đen trắng. Tấm hình đã muốn ố vàng vì thời gian năm tháng. Trong hình một người đàn bà khoảng 24, 25 tuổi đứng gần bên một đưá bé gái. Sau lưng là căn nhà tranh, một bên chái quỵ hẳn xuống được chống lên bằng cây nạng gỗ. Căn nhà trông giống như một phế binh lạc loài cô đơn.

"Đây là mẹ cháu. Đưá bé gái này là cháu lúc đó lên năm tuổi."

Người đàn bà mái tóc cắt ngắn, không còn dài như xưa, nhưng khuôn mặt kia làm sao chàng quên được. Khuôn mặt đó đã tan thành máu nuôi cơ thể chàng suốt bao năm. Chàng hốt hoảng quay sang nhìn cô gái. Lúc này chàng mới phát giác ra rằng: mái tóc đó, khuôn mặt đó, đôi mắt đó, vóc dáng đó là của Đành hai mươi năm về trước. Thảo nào khi gặp cô gái chàng đã có cảm giác thân quen như đâu từ muôn kiếp. Thật giản dị, tại sao mãi đến giờ phút này chàng mới biết được?

Chàng cũng chợt nhớ, từ lúc quen cô gái đến giờ chàng vẫn chưa có dịp hỏi tên. Giờ thì chàng hỏi mà giống như kiểm chứng, xác nhận một điều:

"Cô bé có phải tên là... Uyên Hạ?"

Cô gái ngạc nhiên gật đầu, chàng tiếp:

"Mẹ cô bé tên... Đành?

Lần này thì cô gái thảng thốt:

"Tại sao? ....Tại sao chú lại biết tên mẹ cháu?"

Giống như vừa kéo xong một bi thuốc lào vào buổi sáng bụng trống, chàng nói trong cơn say dật dờ choáng váng như là nói cho riêng mình đã trở thành một hồn ma hiện về báo mộng:

"Vì sao à?...Vì tấm hình này là hình của vợ con ta. Vì mái tranh nghèo đổ nát phía sau là chứng tích nơi ta đã từng đến đó, từng ở đó từ những năm tháng còn thơ. Trước mặt còn có một dòng sông, lần cuối ta ngồi bên ai vào một đêm tối trời để đặt tên cho con là Uyên Hạ. Và bởi vì ba là người lính thua trận mà hai mươi năm về trước, mẹ con tưởng rằng ba đã chết

Quan Dương

Cái Nón Sắt (Đ.Văn)

Ara Phát

      Nhớ lại một thời, lúc trình diện nhập ngũ tại trung tâm 3 tuyển mộ nhập ngũ nơi quân vụ thị trấn, là do hắn tình nguyện nhập ngũ vì còn đang được hoãn dịch đến gần 1 năm nữa với lý do công vụ, bố hắn bực mình bảo hắn « ngông » . Thủ tục xong xuôi, bắt đầu đến lúc khám sức khỏe, nhộn nhất là khi trở thành Adam không mảnh vải che thân, bác sĩ bảo giơ hai tay lên, nhảy lên nhảy xuống vài lần, sau đó ông ta cầm một que như là thước bản nâng 2 « quả cà pháo » lên xuống xong phán một câu « đủ sức khỏe », thằng nào thiếu cà hay quả to quả nhỏ phải ở lại cho bác sĩ chuyên môn khám để kết luận xem có được cầm súng hay không, chỉ cần có ba chữ này là an tâm kiếm vợ . Sau đó hồ sơ đóng 3 chữ Đ. S. K mà hắn lại đọc là  » Đồ Sở Khanh ».

      Xe GMC chở những người trình diện vào Quang Trung để thụ huấn giai đoạn 1 ngay sau đó. Vào đây được ban quân nhu phát những trang bị của một quân nhân, quần áo ba lô, vật dụng cá nhân, thứ gồ ghề nặng nề nhất là cái nón sắt.

      Nón sắt này lúc đầu được viết nơi mặt trước bằng sơn trắng số 45 E, là tên đại đội của hắn, bên hông viết tắt tên tiểu đoàn ĐTH đúng là Đinh tiên Hoàng, nhưng lính tráng suy diễn kiểu khác gọi là Đêm tân Hôn phía bên kia ghi danh số của quân nhân…khi qua đến Thủ Đức được sơn lại số 31, hắn vào tiểu đoàn 3 đại đội 31, lại còn số 311 là số trung đội và danh số .Chín tháng quân trường làm bạn với nón sắt, ra khỏi doanh trại là có » em » trên đầu, mọi nơi, mọi chỗ…đi tắm cũng mang theo để múc nước, ăn cơm ngoài bãi có những lúc tập nơi xe khó vào cũng dùng nón sắt đựng cơm, canh cho cả toán, kể cả lúc ngủ cũng có em bên cạnh, lúc nghỉ ngơi ngoài bãi, nón sắt lại trở thành ghế ngồi, tóm lại chiếc nón sắt và người lính như bóng với hình.

      Lớp bên ngoài là một vỏ kim loại còn gọi là ”nồi thép“, phần ngoài của vỏ được sơn theo sắc phục của các đơn vị xử dụng

      Nón có hai lớp. Lớp bên ngoài là một vỏ kim loại bằng thép, phần ngoài của vỏ được sơn theo sắc phục của các đơn vị xử dụng. Bên trong, lớp thứ nhì là một nón  bằng nhựa được chế tác đặc biệt để tăng thêm độ cứng, từ đó gia tăng thêm mức độ an toàn cho người lính.

Lớp lót bên trong nón M1

      Hôm mãn khóa, hắn chọn đơn vị là biệt động quân, Đang mùa hè đỏ lửa nên không có phép mãn khóa 10 ngày và tất cả các tân sĩ quan đều ra đơn vị trình diện, nên cũng cố gắng nhét theo em vào túi xách (sac marin) để ra đơn vị . Tiểu đoàn hắn đến, được anh em cho một bao vải phủ ngoài và một lưới dùng để cắm cành cây ngụy  trang…hắn chỉ hiểu một cách đơn giản là mạng sống của hắn từ đây sẽ được « em » che chở khi lâm chiến, hắn cũng dặn dò với anh em trong trung đội là nón sắt không được rời khỏi đầu, an toàn trên hết. Đội nón sắt giúp người lính ngoài mặt trận giảm được mức độ thương vong bởi các mảnh văng do bom, đạn, lựu đạn, mìn… cũng dùng để chống lại mức độ sát thương bởi các loại đạn bắn thẳng như AK-47 khi ở khoảng cách xa hay tùy góc độ viên đạn, nhiều binh sĩ chiếc nón sắt còn để lại vết lõm trên nón .

      Nói với các binh sĩ để họ hiểu tầm quan trọng của chiếc nón sắt họ đội, đó là sản phẩm có tên gọi là chiếc nón sắt M1 ra đời 1969. Nhìn mọi ngừơi lính VNCH đều được che chở với chiếc nón sắt mới thấy được sự chăm sóc của chính quyền, quân đội VNCH với những người mang thân ra bảo vệ đất nước, khác hẳn sự chăm lo của phía bên kia, họ hành quân với chiếc nón tai bèo hay chiếc nón cối mỏng manh, nhà nước chẳng quan tâm mà chỉ tuyên truyền bằng những ca khúc ngợi khen « chiếc nón tai bèo » mong manh trong chiến trận, họ tự lừa dối binh sĩ là nón tai bèo cơ động trong khi lâm trận .

      Khi được trả về bộ giáo dục, lúc đó hắn đang đóng quân ở Trảng Sụp, Tây Ninh và tiểu đoàn đang chuẩn bị đi giải tỏa chi khu Hoài Đức, giấy tờ về chậm một chút là hắn biết thêm địa danh này, hắn để lại ở đơn vị cho ai cần thì xử dụng, trên mảnh vải phủ cũng linh tinh những câu thơ, những địa danh nơi hắn bước vào .

      Hắn cũng ngậm ngùi khi đọc được một câu của người bạn đồng minh gục ngã ở chiến trường VN viết trên mảnh vải hoa bọc chiếc nón sắt… « Anh từ miền bắc VN tràn xuống, tôi ở bên kia đại dương qua, chúng ta không thù hận mà lại tìm nhau giữa rừng già để giết nhau »…Tấm vải bọc chiếc nón sắt của hắn cũng được ai đó ghi hàng chữ « Một đi không trở lại ». Cái nón sắt đôi lúc cũng ngậm ngùi khi được dùng treo trên khẩu súng cắm xuống đất như tiếc thương một người bạn đường vừa bỏ lại cuộc chơi.

      Khi dạy học ở Phước Long có lúc hắn có mặt nơi đồn điền cao su ở Đồng Xoài, nơi đây hắn bắt gặp bóng dáng chiếc nón sắt của ai đó trong tiểu đoàn nhảy dù, bỏ sót lại,… »tôi có người yêu, ở chiến khu Đ, chết trận Đồng xoài »… không phải bên bờ lau sậy mà ở dưới gốc cây cao su trơ cành làm hắn nhớ lại bản nhạc được ca sĩ Lệ thu hát về chiếc nón sắt trong phim « Người tình không chân dung ».

      Lúc hắn đóng quân tại trại biên phòng Trảng Sụp, tiểu đoàn trưởng cũng ra lệnh tất cả sĩ quan, hạ sĩ quan và binh sĩ ra khỏi doanh trại là phải đội nón sắt .

      Có lúc về hậu cứ dưỡng quân, cùng anh em quây quần bên bàn rượu…những người cả cuộc đời xem cái chết nhẹ nhàng, khi uống rượu cũng có nét uống riêng. Chiếc nón sắt được đổ đầy rượu mà hình như rất nhiều thứ pha trộn, lại còn kèm theo nước dừa. Thơm, ngon, ngọt mà cũng chắc là đánh gục bao nhiêu người, cứ uống luân phiên cho đến hết, mà hết nón này lại lấp đầy nón khác, hắn gục trước nhiều người nên không biết họ uống đến nón sắt thứ mấy.có người vừa uống vừa gõ nhịp bài Lương châu Từ. Hai câu cuối của bài tứ tuyệt này lưu danh muôn thuở « …..Túy ngọa sa trường quân mặc tiếu / Cổ lai chinh chiến kỷ nhân hồi « , cũng có người dịch là  » ….Say khướt sa trường anh chớ mỉa/ Xưa nay chinh chiến mấy ai về?

      Người hát câu này là anh truyền tin đại đội, hắn gặp lại anh ta ở Phước Long năm 1973, nơi hắn trở về dạy học và tiểu đoàn tăng phái lên đây. Ngồi uống café với đồng đội cũ, hai hôm sau nghe tin anh được đưa vào bịnh viện tiểu khu Phước Long, chưa kịp vào thăm thì đã qua đời; không chết bởi hòn tên mũi đạn nơi sa trường mà lại gục ngã vì căn bịnh cấp tính sốt rét rừng, đã bảo là Phước Long lúc đó còn đầy sương lam chướng khí. Chào tiễn đưa anh lên trực thăng về nghĩa trang quân đội.

      Viết lại cảm nghĩ của hắn khi đọc được bài thơ của nhà thơ Nguyễn thị Thanh Dương, khi bà viết về  » Cái nón sắt và người lính »  nhân ngày quân lực 19/6 . Cám ơn nhà thơ Nguyễn thị Thanh Dương .

Khi tôi chết, hãy chôn tôi lộn ngược để mọi người có thể hôn mông tôi

Một gói thuốc Ruby Queen quân tiếp vụ màu xanh gắn trên nón sắt, chỗ kẹp này thường dành cho túi cứu thương , còn hắn dùng loại Bastos quân tiếp vụ màu trắng.

Một cọp biên phòng đang chăm chú vào mục tiêu dưới vành nón sắt

Cọp khác vác cây súng nặng trên vai, nón sắt cũng vẽ đầu cọp nhe đủ 13 chiếc răng và 6 râu

***
CÁI NÓN SẮT VÀ NGƯỜI LÍNH
Cho ngày 19/6
Cái nón sắt cùng anh vào đời lính,
Như hai người bạn luôn ở bên nhau,
Người lính đóng quân hay đi nơi đâu,
Cái nón sắt chở che anh mưa nắng
Giữa bom đạn khi anh vào cuộc chiến,
Bảo vệ anh từng giây phút tử sinh,
Tầm đạn xa hay có lúc thật gần,
Mong anh được mọi bình yên may mắn.
Ðường dài hành quân nếu anh thấm mệt,
Cái nón sắt sẽ là chiếc ghế ngồi,
Chia sẻ cùng anh lúc được nghỉ ngơi,
Có tình nào mà thân thương đến thế?
Bên anh đời thường, đời lính gian khổ,
Cái nón sắt múc nước để anh dùng,
Qua suối qua sông rửa sạch bụi đường,
Cái nón sắt nấu cơm canh dã chiến.
Chung vui với anh niềm vui trận mạc,
Mừng chiến thắng đoàn quân đã trở về,
Người lính trên đầu nón sắt cài hoa,
Cánh hoa rừng vươn lên từ khói lửa.
Góp công với anh, như người chiến sĩ
Cái nón sắt là đồng đội âm thầm,
Ðỡ đạn cho anh khó bị sát thương,
Nón sắt hứng chịu tên bay đạn réo.
Lìa xa nhau không một lời trăn trối,
Người lính hy sinh tay súng buông xuôi,
Cây súng đau khi thất lạc tay người,
Cái nón sắt ngậm ngùi thương tri kỷ.
Nón treo đầu súng tiễn hồn tử sĩ,
Vật dụng của người lính chiến còn đây,
Xông pha với anh ngày lại từng ngày,
Cái nón sắt giờ đây không có chủ.
Nguyễn thị Thanh Dương

Cái nón sắt giờ đây không có chủ.

Tháng Tư Đen: Nén Hương Lòng Thắp Muộn Tưởng Nhớ Các Chiến Sĩ Anh Hùng Vị Quốc Vong Thân

~oOo~

Không nhớ tôi và BT quen biết từ lúc nào. Trước 1975, ba chị là Quân cảnh, mẹ chị bán vải. Chị chỉ có một đứa em nhỏ nên cuộc sống gia đình của chị rất sung túc. BT lớn hơn tôi 2 tuổi nhưng chúng tôi xem nhau như cùng trang lứa.

Trong chuyện này cũng cần nhắc đến một nhân vật phụ là anh NNH. Anh NNH mới ra trường (Vì thấy anh đeo lon Chuẩn úy) anh đổi về quận và trọ ở nhà sát vách nhà tôi. Khách quan nhận xét thì anh cũng khá đẹp trai, dễ cảm tình nhưng có vẻ … kiêu! Không thấy anh quen cô gái nào, cũng không thấy giao thiệp với ai, riêng tôi là hàng xóm nên thỉnh thoảng anh sang nhà nói vài chuyện trên trời dưới đất, đó là lý do tôi được vài cô lân la làm quen, kết bạn. Tôi cũng dư biết họ muốn tiếp cận với NNH nên đến chơi với tôi. Riêng BT thường xuyên đến nhà tôi, tôi cũng biết rằng không phải do chị thích tôi mà nhờ người hàng xóm của tôi nên chị tỏ ra thân thiện với tôi.

Dĩ nhiên BT có ưu thế hơn các cô khác, chị tự nhiên đến nhà tôi bất cứ lúc nào chị muốn vì chị là bạn của tôi. Không biết chữ “đào hoa” là có thật? Hay vì người có nhiều điểm nổi trội thì sẽ được nhiều người thích hoặc ngược lại? Riêng BT, từ khi biết chị tôi chưa bao giờ nghe có người theo đuổi chị, vì vậy cái gọi là tình yêu chỉ có một phía chị! Khi tôi biết chị có “tình ý” với NNH, tôi cũng hiểu tâm lý lắm nên lúc nào biết có NNH ở nhà, tôi rủ BT sang nhà anh chơi. Nhưng con người “tự kiêu” kia ngó lơ không nhìn BT lấy một cái, anh ta ngồi cắm cúi đọc sách cho đến khi chúng tôi ra về. Nhưng nỗi ẩn tình của BT làm sao qua mắt được chị K chủ nhà, chị K ra sức lợi dụng BT nhiều thứ. Có lần chị K nói “Chú H thích ăn chè sâm bổ lượng lắm…(?!)”. Nghe vậy BT rủ tôi đến nhà BT để cùng nấu chè, chủ ý nấu cho… NNH!. Thời đó tôi chưa làm ra tiền nên việc nấu một nồi chè sâm bổ lượng to cỡ hai chục người ăn thì tôi thua, nhưng BT thì dư sức vì chị có sạp vải của mẹ chị mà. Ăn chơi chán, tôi rinh cả nồi chè về cho chị K (BT không quên gởi riêng một bịch thật to cho NNH!) Tôi làm “chim xanh” nhiệt tình chờ anh đi làm về để chuyển. Lần đó tôi bị NNH phản ứng “MH thích thì cứ ăn, đừng có đem về…”. Tôi ngạc nhiên hỏi: “Sao nghe anh thích ăn chè?”. Anh nghiêm mặt “Thích hồi nào?” rồi anh quay phắt đi. Trời đất! Tôi chẳng hiểu sao luôn …

Bảo Huân

Sau 1975.

Nhiều người thích nghi với chế độ mới rất nhanh, trong đó có BT. Chị mặc áo bà ba đen, quàng khăn rằn. BT tích cực công tác, lúc đó ai năng nổ là được “trọng dụng” ngay. BT được “đề cử” vào làm trưởng ban chấp hành thanh niên khu vực của tôi. Buổi giao thời chức gì nghe cũng to, nên chị hô đâu chúng tôi dạ đó. Thời đó thường là đi công tác thủy lợi (Ai có tên trong danh sách là phải đi, gạo và thực phẩm mang theo đều tự túc) ai đến lượt là phải đi, không ai kêu ca. BT rất có tài điều động thanh niên.

Ban đêm các khu phố thay phiên nhau họp tổ để nghe chỉ thị và học tập chính trị liên miên. Riêng tôi được chị giao cho viết bài để làm bích báo thi đua với các tổ khác, khi bích báo được khen, được treo ở văn phòng ủy ban là hãnh diện cho tập thể lắm, nên lại càng phải viết. Có khi tôi còn phải đi tập văn nghệ tới khuya (Tôi hát cho người ta múa!). “trên” bảo sao làm vậy đố dám cãi, chị bảo “Đó là nhiệm vụ chính trị!”. Thời điểm đó ai cũng khổ. Nhà tôi đông người mà toàn trẻ nhỏ, nên tôi phải ra chợ buôn bán từ 5 giờ sáng tới 18 giờ mới về, thời gian không đủ cho tôi làm việc, nghỉ ngơi nhưng tôi không dám bỏ một buổi họp nào.

BT có một “tay sai” tên là L. Bữa nào thanh niên phải họp, L ôm cuốn sổ đứng trước rạp ciné, chờ em nào trốn không họp mà đi xem phim là L ghi tên cho BT “làm việc”. Thanh niên sợ BT vì có thể bị chị báo cáo lên “trên” mà khi ấy cái gì cũng có thể bị cho là sai phạm. Tôi gọi (lén) BT là “Javert* thời đại!” Cũng có một số người bị BT theo dõi sao đó, rồi thấy họ bị bắt…(Chị không ngại khoe là nhờ công của chị)

Lần lượt có vài “Ngụy-quân”, “Ngụy-quyền” được “thả về”. Những người này còn bị quản chế tại địa phương, hàng tháng các anh phải đi trình diện tại công an xã với bản tự khai đã tích cực chấp hành mọi chỉ thị của chính quyền, bản tự khai đó phải có chữ ký xác nhận của trưởng thôn. Mà đâu dễ gì được trưởng thôn ký, nên trước đó các anh phải ra trước buổi họp toàn dân để mọi người có nhận xét đã tốt thật chưa! Những buổi họp đó tôi thường đến với một số ý kiến viết sẵn trong giấy rồi đưa cho vài người quen đọc giùm, đại ý như “Tôi thấy anh… khi được gọi đi công tác thì làm tích cực, về địa phương cư xử với mọi người rất tốt…”, phần tôi chỉ có thể giúp họ bằng cách đó. BT còn muốn anh “ngụy” nào trong tuổi thanh niên thuộc quyền quản lý của chị phải được chị ký xác nhận trước, nên chị ra điều kiện với trưởng thôn: Nếu không có chữ ký của chị thì trưởng thôn không được xác nhận tờ tự khai của “Ngụy”, nếu không chị sẽ từ chức không làm trưởng ban chấp hành thanh niên nữa. Chị không làm thì có ai “giỏi” như chị để lên thay, nên ông thôn phải chấp nhận. Vậy là hàng tháng anh “Ngụy” nào còn tuổi thanh niên phải đến xin BT ký xác nhận trước rồi mới đến trưởng thôn. Quyền của chị to thêm một chút.

Trong số “Ngụy” đó có một anh lọt vào mắt xanh của BT, nhờ đó có tháng đích thân BT đi lấy chữ ký của ông thôn giùm cho anh ấy! Có lần tôi có việc đến nhà BT vào ban đêm và “đụng độ” anh trước cổng nhà BT, anh giải thích vì BT hẹn anh đến để ký cho “cái giấy” đó?! Tôi phải lẳng lặng rút lui vờ như không biết gì về “kế hoạch” của BT, chữ ký của BT lúc ấy quan trọng biết bao với một người bị quản chế. Nhưng mãi sau đó thì BT cũng biết người ấy rất thân với tôi, BT đã “ra tay” với tôi vài vụ, nhưng vì thật sự là tôi không hề vi phạm nên tôi không gặp rắc rối.

Rồi khi có lệnh những ai vay nợ ngân hàng trước 1975 vẫn phải trả, trong danh sách cũng có tên ba của BT bị đem ra đọc giữa buổi họp, chị càng được “trên” tin tưởng khi đứng giữa đoàn thể chị đấu tố ba mình, tôi nhớ đại khái như “..ông ấy đã lợi dụng sự thông cảm của nhà nước mà lần lữa không trả nợ ngân hàng …”. Một thời gian sau đó không biết do áp lực của chính quyền hay do BT mà ba chị đã bán nhà trả nợ cho ngân hàng rồi cả gia đình chị dọn về quê.

Mấy năm sau BT trở lại, chị cho biết khi về quê, do hớ hênh của bà con trong dòng họ nói ra, chị mới biết chị là con nuôi. BT lên án ba mẹ nuôi của chị “Người sinh ra tao có thể vì cần tiền. Ông bà Đ đã ỷ có tiền mua tao…”, chị đã bỏ nhà ra đi với cái lý do đó, tôi thật ngỡ ngàng trước suy nghĩ và sự “trả ơn” của chị dành cho người đã nuôi chị khôn lớn như thế. Khi còn sống trong gia đình ba mẹ nuôi, tôi biết BT được thương yêu, muốn gì được nấy. Chị sung sướng hơn tôi nhiều vì chị không phải chăm sóc một bầy em như tôi. Vậy mà khi biết mình không phải là con ruột, chị đã bỏ những người đã nuôi chị mấy chục năm trời…

BT đã trở lại nhưng chị không còn vị trí như trước ở địa phương này, dân cũng không còn ai “ngán” chị. BT vào làm việc gì đó ở một vùng nông nghiệp và lấy một người ở đó. Vậy là sau nhiều mối tình đơn phương cuối cùng chị cũng có chồng. Khi tôi gặp lại BT, nhìn chị tiều tụy đến tội nghiệp: “Nhà đó nghèo, khi tao sanh họ gọi một bà mụ nông thôn đến … con tao không qua khỏi. Chồng tao thì nghe lời gia đình hơn…”. Tôi cũng có chút chạnh lòng vì hiểu thân phận một người phụ nữ kém may mắn. BT mà tôi từng biết chưa bao giờ được người chị yêu đáp lại tình chị. Cuối cùng người chị gọi là chồng không biết có đem lại hạnh phúc, bình yên cho chị không?

Đó cũng là lần sau cùng tôi gặp BT. Mấy chục năm rồi tôi và những người biết chị ở đây không ai nghe tin gì về chị nữa. Không biết hiện giờ chị ra sao …

Người ta nói “Người mình thương yêu sẽ nằm trong trái tim. Còn người mình ghét sẽ nằm trong trí nhớ”. Đối với BT, tôi không thương mà cũng không ghét. Nhưng tôi không quên chị, không quên những việc chị đã làm với nhiều người trong cảnh tranh tối, tranh sáng thời đó. Còn với tôi, tôi đã tẩy xóa, nhạt mờ những gì chị có ý hại tôi, vì tôi tin rằng tất cả đều có luật nhân quả, mà tôi đã thấy điều đó trong lần sau cùng gặp chị …

Lộc Nguyễn

Khác xa với Mẹ tôi, Dì Bảy nhanh nhẹn và rất tháo vát trong công việc làm ăn buôn bán Dì là người ngoài xã hội còn Mẹ chỉ quanh quẩn trong nhà săn sóc chồng con. Thực sự Mẹ và Dì Bảy chẳng phải chị em ruột thịt. Dì là người giúp việc cho Ngoại. Ngoại thương Dì Bảy vì mồ côi không nơi nương tựa, mặt mày xinh đẹp, trắng trẻo, giỏi giắn. Dì giúp Ngoại trông coi sạp vải ngoài chợ, buôn bán rất đắt hàng, nhờ cái miệng có duyên mời mọc khách, khó ai mà từ chối được.

Lớn lên Ngoại gả chồng và giúp cho Dì chút vốn làm ăn. Chồng Dì là bạn rất thân của Ba tôi. Dì học hành không qua bậc tiểu học nhưng có tài tính toán giỏi, đầu óc rất “nhạy”, đánh hơi thấy chỗ nào làm ăn được là nhào vô ngay. Lúc quân đội Mỹ còn hoạt động mạnh mẽ ở VN, Dì thầu rác Mỹ và câu lạc bộ trong căn cứ Long Bình, ngay ngã ba Tam Hiệp cạnh xa lộ Sàigòn Biên Hòa. Rác từ căn cứ mỗi sáng được chở về nhà kho rất lớn, một toán nhân viên lựa chọn ra những thứ còn dùng được để bán lại, những đồ phế thải thì đưa ra bãi rác bên xa lộ Sàigòn-Biên Hòa. Đôi khi quân đội Mỹ di chuyển hay dọn dẹp nhà kho, họ vứt cả những hàng hóa hay thực phẩm còn nguyên xi trong thùng. Tất cả lương thực và đồ dùng đều chở từ Mỹ qua, kể cả nước uống đóng chai, xà bông tắm, dầu thơm, kem đánh răng, đồ hộp … cho nên gọi là rác nhưng lẫn trong đó có biết bao thứ quý giá có thể bán được.

Chồng Dì, Dượng Bảy là thầy giáo quân nhân biệt phái, khỏi phải hành quân tác chiến. Nhờ dạy học Dượng được quanh quẩn ở nhà nên ngoài giờ làm việc trong trường, Dượng giúp Dì trong việc làm ăn buôn bán. Hai vợ chồng bận bịu suốt ngày lo ngoại giao, sổ sách, thầy thợ, bạn hàng… nên Thúy Yên (con gái Dì, Dượng) hầu như ở với gia đình tôi nhiều hơn với cha mẹ em. Mẹ rất thương yêu em, như Ngoại thương Dì Bảy vậy, ngược lại em cũng thương và quý mến tôi như người anh cả. Lúc thịnh thời, Dì giúp Mẹ rất nhiều, đôi khi thầu được một món hàng béo bở Dì lại nhờ Mẹ bỏ mối cho bạn hàng ngoài chợ Biên Hòa. Mẹ chỉ việc giao cho cô Năm, em Ba tôi, rồi tùy Cô muốn bán cho ai thì bán. Mẹ đứng trung gian kiếm lời. Thực sự, Dì có thể chẳng cần Mẹ, nhưng muốn giúp Mẹ có chút tiền còm để bù vào đồng lương quân đội rất hạn hẹp của Ba. Đôi khi đến nhà chơi, thế nào Dì cũng dúi cho tôi ít tiền may quần áo, mua sách vở hay tiêu vặt. Dì luôn nhắc nhở tôi coi chừng em cho Dì, mà dù Dì không nhắc tôi cũng cảm thấy có trách nhiệm với em.

Tôi và Thúy Yên chơi với nhau từ nhỏ, tôi muốn có một đứa em gái để chiều chuộng, còn em, muốn có anh trai để vòi vĩnh. Lớn lên một chút em theo tôi đi học, lúc nào cũng quấn quýt bên tôi để mè nheo đủ chuyện. Có khi em làm biếng đi học, kêu đau chân, bắt tôi phải cõng đến trường. Có khi, đi đến cổng trường rồi khóc đòi về, tôi phải ghé hàng bán kẹo kéo, em thích lắm, bao giờ cũng giành quay số, luôn vỗ tay hăng hái để được trúng hai cây kẹo, quên đòi về. Có lần Mẹ may cho bộ đồ mới, em nghịch đất mặt mày lấm lem, chân tay dơ dáy, quần áo bẩn thỉu về bị Mẹ khẻ tay, thế là em khóc dỗi nức nở, tôi phải dẫn ra đầu xóm kiếm hàng cà rem em mới thôi khóc. Từ đó mỗi khi tay dơ em lại chìa tay ra cho tôi rửa, cầm bàn tay em nhỏ xíu, trắng trẻo, tôi hun mãi làm em cười như nắc nẻ. Một hôm Ba về phép dẫn tôi và em đi tắm hồ, Ba về nhà trước, tôi và em về sau, không biết sao, tôi dẫn em đi lạc rất xa. Lúc đó tôi độ 9 tuổi còn em chừng 3 tuổi. Em lẽo đẽo theo sau tôi, vừa đi vừa khóc. Tôi cũng sợ lắm, chẳng biết lối nào đi về nhà, càng đi càng chẳng thấy chỗ nào là quen thuộc cả, nhưng vẫn trấn an em: “Nín đi cưng, gần về đến nhà rồi!”, em nghe dỗ lại càng khóc to thêm. May quá, có một bà lớn tuổi, thấy hai đứa bé vừa đi vừa khóc, mới dẫn vô nhà cho ăn uống rồi hỏi thăm, dẫn hai anh em về nhà. Mẹ thấy hai anh em trở về bình an, vội ôm chầm lấy em, khóc hết nước mắt. Mẹ thương em lắm, chỉ sợ tôi bắt nạt em. Nếu không có cuộc đổi đời 30 tháng Tư năm 75, chắc anh em tôi cũng êm đềm sống bên cha mẹ, học hành, vui vẻ như bao nhiêu trẻ em khác chẳng có gì đáng nói.

Bảo Huân

Sau ngày mất Sàigòn, Ba và Dượng Bảy bị đi tù cải tạo. Dượng là sĩ quan biệt phái lại giao dịch với quân đội Mỹ nên tội nặng lắm, đi tù mãi chẳng có ngày về. Nhằm lúc chánh quyền đánh tư sản, nửa đêm công an đến bao vây nhà, lục soát, đào xới cả vườn sau để tìm vàng bạc chôn giấu, rồi đuổi hai Mẹ con Dì đi kinh tế mới. Căn nhà lầu 4 tầng mặt tiền, đầy nhóc hàng hóa và đồ đạc, bị tịch thu cho cán bộ ngoài Bắc vô ở. Chẳng biết làm cách nào, Dì chạy chọt nhập hộ khẩu với Mẹ. Dì dẫn Mẹ ra buôn bán chui ngoài chợ, Dì có thể mua đi bán lại bất cứ thứ gì , từ những mớ rau muống, đến thuốc Tây, vải vóc, quần áo, sách báo chế độ cũ. Dì Bảy là kẻ sống ngoài chợ từ nhỏ mà! Thường thì Dì đi lùng mua hàng, Mẹ bày một ít hàng mẫu trong giỏ xách, nếu công an đuổi bắt chỉ mất bao nhiêu đó hàng thôi.

Nhà tôi có một tủ lớn đủ các loại sách mà Ba rất quý, tôi nghĩ chắc đọc suốt đời cũng không hết, nhưng tôi mê nhất vẫn là bộ Tam Quốc Chí và mấy cuốn kiếm hiệp của Kim Dung, tôi đọc đi đọc lại bao nhiêu lần, thế mà mỗi lần cầm cuốn sách lên lại đọc quên ăn. Mẹ vẫn gọi tôi âu yếm là con mọt sách. Lúc túng quá, khi đã bán gần hết đồ đạc trong nhà, tủ sách của Ba cũng phải chung số phận. Mẹ biết tôi mê Tam Quốc Chí nên có người trả giá rất cao nhưng Mẹ thà nhịn đói nhất định giữ lại.

Mẹ và Dì thay phiên nhau đi thăm nuôi Ba và Dượng, tôi bao giờ cũng được đi theo. Mỗi lần nhìn thấy Ba gầy ốm mặt mày hốc hác xanh xao, quần áo tả tơi, tôi và Mẹ không cầm được nước mắt, trước mặt cán bộ trại giam Ba lại khuyên tôi: “con trai lớn phải cứng rắn chứ, hay khóc nhè thế làm sao lớn lên được!”. Tôi giống Mẹ ở điểm mít ướt đó, chẳng giống Ba chút nào. Ba hứa với hai Mẹ con, sẽ cố gắng học tập “tốt” để nhà nước khoan hồng về với gia đình. Tôi chẳng hiểu học tập “tốt” nghĩa là gì nhưng cũng vâng dạ cho Ba yên lòng. Ba nhắc Mẹ chịu khó thay mặt Ba dắt tôi sang thăm hỏi và săn sóc cô Năm, cô già yếu bệnh tật không có ai bên cạnh thật đáng thương. Thật sự Ba đã biết vợ chồng Cô đã qua Mỹ từ những ngày đầu với ông bà Nội tôi, ý Ba muốn chúng tôi tìm đường vượt biên thôi. Mẹ chỉ hứa sẽ cố gắng, hoàn cảnh nhà mình cũng nghèo chưa chắc gì giúp được Cô, Ba thở dài không nói.

Dịp gần Tết, Dì Bảy dẫn tôi đi thăm Dượng, tôi chẳng biết ở tận đâu, xa lắm, phải đi 2, 3 ngày mới tới, lúc thì đi xe đò, lúc đi xe trâu, có khi thì đi bộ băng qua rừng cùng với đám người thăm nom khác. Cuối cùng thì cũng đến được trại tù. Đợi 2 ngày ngoài cổng trại mới được sắp xếp cho gặp Dượng, Dượng ốm yếu đến nỗi chỉ còn hai con mắt là linh hoạt. Dì và tôi giả làm hai Mẹ con, khi nghe tôi chào Dượng bằng cha, hai mắt Dượng mờ đục hẳn đi. Dượng dặn tôi cố gắng học hành và săn sóc cho Thúy-Yên. Dượng nói: “Sau này, mọi sự đều nhờ ở con!” tôi lí nhí mấy câu hứa với Dượng , đó là lời nói sau cùng của Dượng tôi còn nhớ được. Tôi chỉ là thằng nhóc con vẫn còn phải bám gấu quần Mẹ thế mà từ nay phải thay thế Dượng săn sóc cho em. Tôi đã hứa và quyết tâm giữ lời hứa đó dù chẳng biết bằng cách nào. Trên đường trở về tôi cứ nghĩ mãi đến bài học lịch sử “Nguyễn Trãi từ giã Phi Khanh nơi biên giới Hoa Việt”. Tôi chẳng có chí lớn như Nguyễn Trãi, nhưng điều nhỏ nhặt hứa với Dượng tôi quyết thực hiện được.

Một hôm công an giả làm người mua hàng, ập vào nhà tịch thu tất cả hàng hóa, thế là Mẹ và Dì lại trắng tay. Cuối cùng thì họ cũng đuổi gia đình tôi đi kinh tế mới để chiếm căn nhà gạch 2 tầng của Mẹ. Chính quyền “Cách Mạng” muốn chiếm nhà của ai, chỉ việc tìm cách đuổi đi kinh tế mới, thế là xong. Chúng tôi đi theo mấy người bà con xa bên Ba về Long Thành, rồi từ đó lội bộ khoảng 14, 15 cây số nữa gần mấy đồn điền cao su của người Pháp để lại. Dân đi kinh tế mới gọi vùng hoang vu này là Xóm Lá, nơi đây vẫn còn in dấu vết thời chiến tranh, những hàng cây bị bom đạn đốn gãy ngang, cháy chỉ còn trơ thân đen thui. Những hố bom B52 to như những cái ao. Mùa mưa nước từ trên nguồn chảy về, các con suối trở thành những con sông nhỏ, hố bom ngập đầy nước. Người ta cắt cỏ tranh về làm những túp lều nho nhỏ để chui ra chui vào, nước mưa dột tứ tung nhưng ai cũng mừng vì sẽ có rất nhiều ếch nhái, cua đồng, sò, hến ngoài suối.

Tôi theo Mẹ và Dì làm việc đồng áng, khuân những tảng đá chất lên bờ làm ranh giới, đốt cỏ tranh để lấy đất làm rẫy, chúng tôi trồng rau muống, rau đay, rau lang quanh mấy hố bom. Trồng cà, mướp, bí, khoai lang, khoai mì chung quanh túp lều lý tưởng, trồng bắp, đậu phụng ngoài rẫy, đến mùa mưa trồng lúa. Nhìn bàn tay của Mẹ và Dì chai như bàn tay đàn ông, hai bà đã già hẳn đi, tôi đau đớn trong lòng khôn tả. Tôi đã được 15 tuổi, làm người “Đàn Ông” cột trụ của gia đình.

Từ ngày đến Xóm Lá, tôi đã không còn cắp sách đến trường mà chỉ chuyên tâm vào việc đồng áng và lo tìm kiếm bất cứ cái gì có thể nhét vào mấy cái bao tử xẹp lép của gia đình, vả lại nơi xa xôi này làm gì có trường học. Tôi đã bắt đầu hiểu được thời thế và cuộc sống chung quanh mình. Hiểu được thân phận của những kẻ lưu đày, nỗi nhọc nhằn của những người như tôi chỉ là thứ công dân hạng bét trên chính quê hương mình.

Xóm Lá nơi tôi ở, ban đầu chỉ có một số người đã sinh sống ở đây từ lâu, họ làm công trong mấy đồn điền cao su. Đời sống tuy lam lũ nhưng nhà cửa cũng tươm tất, mặc dầu chỉ là nhà tranh vách đất, chung quanh cũng có cây ăn trái, giàn bầu giàn bí xum xuê, có vài thửa ruộng cày cấy đủ ăn. Từ ngày chiến tranh lan tràn, mấy đồn điền đều bỏ hoang, cây cối um tùm chẳng ai săn sóc. Dân mới nhập cư tha hồ chặt cây về làm nhà, làm củi. Vào sâu hơn một chút là dân Sài Thành mới đến “cắm dùi” vì bị đẩy ra khỏi thành phố. “Dân cũ” cũng rộng lượng chia sẻ cho chút khoai hay bắp để sống qua ngày. Họ cũng giúp một tay xây dựng nhà cửa và chỉ cách trồng trọt, thứ nào trồng mau có ăn, thứ nào trồng sinh nhiều hoa trái … Xa hơn nữa sát bìa rừng là những nông dân từ ngoài Bắc theo chân quân đội “giải phóng” vô lập nghiệp. Họ chịu cực khổ quen rồi nên rất siêng năng, làm việc từ sáng sớm đến tối mịt mù. Có những đêm sáng trăng họ làm luôn ban đêm, đúng như câu “Làm ngày không đủ, tranh thủ làm đêm” được học tập ở miền Bắc, họ là một thứ “Nô Lệ” cho chủ nghĩa đã quen rồi.

Dì Bảy lúc này rất yếu, hay bị xỉu khi làm việc ngoài đồng. Mỗi lần xảy ra như vậy, tôi dìu Dì về nhà để em săn sóc. Em vẫn còn ngây thơ, thấy Dì bị xỉu thì sợ hãi lắm. Tôi bảo em, Dì bị say nắng, chỉ nằm một chút là tỉnh thôi, em đi lấy nước cho Dì uống, giặt khăn lau mặt và quạt cho Dì mát. Nơi chốn quê mùa, chẳng có thuốc thang gì, bệnh tật chỉ đành phó mặc cho Trời Phật. Nghỉ một lúc Dì tỉnh táo và khỏe mạnh lại, Dì cầm tay tôi thì thầm “Dì chắc không còn bao lâu nữa, không biết chờ được Dượng đến ngày nào, Nếu Dì có mệnh hệ nào con cố gắng lo cho em, nó còn bé bỏng lắm, bản tính nó ương ngạnh, cứng cỏi, con thương Dì thì nhớ nhường nhịn em nghe con.” Tôi chỉ biết khóc và hứa với Dì sẽ săn sóc em suốt đời. Dì mỉm cười héo hắt rồi ôm lấy tôi và em, nước mắt Dì ướt trên mặt tôi.

Về vùng đất hứa độ hơn một năm, Dì và tôi lại đi thăm Dượng, Dì làm nhiều thức ăn đồng quê, cơm nắm để mang theo ăn dọc đường và tiếp tế cho Dượng. Chúng tôi vất vả mấy ngày mới đến nơi, lần này chẳng phải chờ đợi, người cán bộ trại tù cho biết Dượng đã qua đời, họ trao trả những gì còn lại của người tù quá cố, chẳng có gì đáng giá, nhưng Dì mang tất cả về. Dì xin cho ra mộ để cúng tế nhưng họ nhất quyết từ chối mặc cho Dì khóc lóc van xin.

Sau lần đi thăm nuôi đó Dì không còn gượng dậy nổi nữa, nỗi buồn rầu và thất vọng đã đánh Dì gục ngã và cướp đi mạng sống của Dì. Em vẫn nghĩ rằng Dì chỉ bị “xỉu” thôi, tay vẫn quạt trên mặt Dì, miệng mếu máo gọi: “Má ơi tỉnh dậy đi, anh Hai sao Má xỉu lâu thế không tỉnh dậy?” Em vẫn chưa hiểu được chết là thế nào? Làm sao tôi giải thích cho em! Tôi chỉ biết ôm em khóc, em cũng khóc theo. Dân trong Xóm Lá phụ giúp Mẹ và tôi đưa Dì ra nghĩa trang bên bìa rừng. Khi mới đến lập cư, tôi chỉ thấy một vài nấm mộ, bây giờ sau hơn một năm, mộ đã đầy một khoảng đất lớn. Những người thành thị về đây đã đua nhau bỏ ra đi qua bên kia thế giới với tốc độ chóng mặt, phần vì thiếu thuốc men, thiếu ăn, phần vì lao động quá sức mà không đủ sống. Chung quanh chúng tôi, nhà nào cũng có người thân đã từ giã ra đi không hẹn ngày trở lại.

Dì bỏ đi, Mẹ càng cô đơn hơn. Trước kia, có chuyện gì, Mẹ và Dì còn nương tựa, an ủi lẫn nhau, nay chỉ còn tôi và em, Mẹ không còn gượng nổi nữa. Mẹ nằm liệt giường mấy ngày, tôi sợ lắm, quỳ bên Mẹ khóc nỉ non xin Mẹ cố gắng sống đừng bỏ hai anh em tôi. Nếu Mẹ cũng bỏ chúng tôi ra đi, biết sẽ phải trông cậy vào ai.Tôi đun nước và hái lá về xông cho Mẹ, còn em nấu cháo cho Mẹ. Tôi nâng đầu Mẹ lên cao cho em múc cháo đút cho Mẹ. Nhờ Trời, dần dần Mẹ khỏe lại, nỗi thương nhớ Dì rồi cũng nguôi ngoai, Mẹ ôm chúng tôi hứa sẽ cố gắng sống để chờ Ba trở về. Chúng tôi lại lăn vào việc đồng áng, nuôi được một con bê con, em thích dắt con bê đi ăn cỏ trong khi Mẹ và tôi làm rẫy. Khi bê con thành con bò, Mẹ sai tôi dắt ra Long Thành giao cho người bà con quen, cho nó nhảy đực. Giao bò xong tôi đi chơi quanh quẩn ngoài chợ kiếm mua quà cho em và Mẹ rồi chiều dắt về.

Người ngoài Bắc cũng bắt đầu vô lập nghiệp khá đông, nhà nào có nhân lực phá rừng tới đâu thì chiếm đất tới đó, cứ khuân đá đặt chung quanh làm ranh giới. Mỗi đêm lại xảy ra nạn chiếm đất giành dân như thời chiến tranh! Bởi vì người nào tham lam, chỉ việc xê dịch mấy tảng đá là ruộng họ sẽ lớn ra thêm trong một đêm.

Một thời gian sau, Xóm Lá họp nhau cất lên ngôi trường Tiểu Học đầu tiên. Trường chỉ là căn nhà lá hai gian. Dân Xóm Lá mời hai cô con một người tù cải tạo, đã từng là sinh viên thời trước, làm cô giáo, một cô tên Ngọc, cô kia tên Lan. Hai cô thay phiên nhau dạy từ lớp Một đến lớp Năm. Mỗi lớp chỉ học mấy tiếng, thời giờ còn lại học trò theo cha mẹ ra làm việc ngoài đồng. Tôi không biết nhà nước có trả lương cho 2 cô không, nhưng dân Xóm Lá vẫn biếu tặng 2 cô nông phẩm của họ. Mẹ xin với cô Ngọc cho tôi được học riêng với cô. Từ đó tôi theo em cắp sách đến trường học nửa buổi. Hai cô thay phiên nhau dạy riêng cho tôi toán, vật lý và hóa học. Tôi học rất mau như người ăn trả bữa sau một cơn bệnh ngặt nghèo. Tôi thật sự ngưỡng mộ 2 cô, tận tâm và thương yêu học trò nhất là học trò chăm học như tôi. Cô luôn khuyến khích và chỉ bảo tôi tận tình. Cô cho tôi mượn sách về đọc thêm, nhờ sự say mê đọc sách tôi đã học được rất nhiều chỉ trong thời gian ngắn.

Mẹ cũng kêu gọi dân trong xóm cất được ngôi nhà nguyện nhỏ, chỉ lớn hơn ngôi nhà chúng tôi đang ở một chút xíu, có bàn thờ và cây Thánh Giá bằng gỗ, không có ghế ngồi. Chiều nào Mẹ cũng dẫn em và tôi lên đó đọc kinh cầu nguyện cho Dì được an nghỉ trên nước Thiên Đàng và cho Ba chóng được về sum họp với gia đình. Những lời cầu kinh của Mẹ gõ đều trên trái tim nặng trĩu của tôi khiến tôi nghẹt thở và sụt sùi.Trên đường về mắt Mẹ vẫn còn đỏ hoe, tôi cũng vậy, còn em lẽo đẽo theo tôi vô tư như con chó nhỏ.

Mùa mưa, em theo tôi đi soi ếch ban đêm ngoài bờ ruộng hay bên bờ mấy hố bom ngập đầy nước, có khi chúng tôi bắt cua đồng về cho Mẹ nấu canh rau đay. Ôi cua đồng nấu rau đay là món ăn ngon nhất trên đời, mà có thêm mấy quả cà muối nữa thì sơn hào hải vị cũng chịu thua! Chắc tôi sẽ không tìm được trên thế giới món nào ngon hơn thế. Đêm sáng trăng tôi dắt em ra ngồi trước hiên nhà, nhìn mông lung ra đám ruộng lúa xa xa, ánh trăng lướt nhẹ trên mấy đám cỏ tranh trên gò đất, ễnh ương kêu vang khắp mọi nơi, tôi tủi thân khóc thầm, có cha cũng như không, thương Ba tù đày, thương Mẹ vất vả lao đao, thương em côi cút, thương tôi chẳng biết ngày mai sẽ ra sao, nước mắt chảy ra lúc nào không biết. Em lắc tay tôi hỏi tại sao tôi khóc, em còn ngây thơ bé bỏng quá, tôi biết trả lời sao, chỉ biết ôm em vào lòng mà sụt sùi . Em bé tí teo nhưng đã phải xách nước tưới rau, phụ Mẹ nấu ăn, giặt quần áo cho cả nhà. Nhiều khi đi làm rẫy về mệt nhọc nhưng thấy em tưới rau tôi lại giành làm thay em.

Em thích nghe tôi kể chuyện Thằng Người Gỗ có cái lỗ mũi dài, mỗi lần nói dối mũi lại dài ra thêm, có ngày nó nói dối nhiều quá, mũi dài tới chấm đất không quay đầu được nữa, em cười ngặt nghẽo nói “eo ơi, nếu vậy em không dám nói dối đâu”. Mấy đứa trẻ con hàng xóm cũng bu lại đòi tôi kể chuyện. Tôi kể những truyện con nít trong sách của Hà Mai Anh như Tâm Hồn Cao Thượng, Chim Hót Trong Lồng của Nhật Tiến, Con Sáo Của Em Tôi và Dzũng ĐaKao của Duyên Anh … những loại sách đó chẳng còn in lại trong thời “Cách Mạng” này nữa. Tôi kể chuyện nổi tiếng đến nỗi cả người lớn cũng đòi nghe, tôi kể cho họ nghe Tam Quốc Chí, Đông Châu Liệt Quốc, Anh Hùng Xạ Điêu, Thiên Long Bát Bộ, Cô Gái Đồ Long và nhiều bộ truyện tôi từng say mê của Kim Dung. Nhà tôi buổi tối trở thành nơi giải trí, họ đến tán gẫu và nghe tôi kể chuyện. Nhờ vậy anh em tôi có thêm của ăn do họ mang đến làm quà. Ở nơi rừng hoang, ánh sáng văn minh còn quá lu mờ làm sao rọi tới, chẳng có gì khác hơn là ngồi nói dóc trong bóng tối. Mỗi lần kể chuyện, em bao giờ cũng đòi ngồi sát cạnh tôi, nhiều khi nằm ngủ ngay trên đùi tôi. Nơi Xóm Lá, dường như người ta đang sống bên lề Xã Hội Chủ Nghĩa, chẳng ai quan tâm đến Bác và Đảng. Công an, du kích cũng có một hai chú nhưng đám dân lam lũ vất vả này chẳng còn gì để tước đoạt nữa nên mấy chú ấy cũng làm ngơ, thỉnh thoảng ghé lại xin củ khoai lang hay ăn ké một bữa cơm, chắc để kiểm soát từng hộ khẩu, xem có gì khác lạ không?. Mấy chú cũng rất mê nghe tôi kể những truyện của Kim Dung, ở ngoài Bắc chắc ngoài sách về chủ nghĩa Cộng Sản không còn thứ gì khác.

Một hôm, đang đốt cỏ tranh để làm rẫy, gió nổi lên thổi tàn bay tứ tung lên nóc nhà thế là chỉ trong vài phút, nhà cửa đều ra tro, một ít sách vở của Ba còn lại cũng bị Thần Lửa lấy mất. May là chẳng có ai trong nhà. Mọi người chạy đến hỏi thăm, hôm sau cả xóm giúp dựng lại nhà mới mỗi người một tay không phân biệt Bắc hay Nam, mới hay cũ. Thế mới biết con người vẫn là con người, chỉ có chủ nghĩa làm cho phân biệt người với ngợm!

Đời sống ở vùng kinh tế mới là như thế, làm lụng vất vả cực nhọc nhưng vẫn không đủ ăn. Thêm vào đó là bệnh tật chẳng có thuốc chữa. Thôi, hãy phó mặc cho số mệnh và ông Trời. Ông trời thì ở xa lắm chẳng bao giờ với tới, số mệnh của những người sống trong vùng kinh tế mới thì thật là đen đủi. Biết làm sao? Tôi thương Mẹ, thương em và thương tất cả những cư dân trong vùng kinh tế mới, vì họ cũng như tôi, đang phải chiến đấu với đủ thứ khó khăn bệnh tật, đói khát. Tôi và Mẹ vẫn chờ trông Ba được trở về từ trại tù. Những tháng ngày qua đi chậm chạp, mòn mỏi và nước mắt Mẹ rơi trên ruộng đất khô cằn vẫn không đủ cho hạt nảy mầm đơm hoa kết trái.

Minh Đạo - Nguyễn Thạch Hãn