Dinh Dưỡng Với Tuổi Già 

Hỏi rằng có một công thức dinh dưỡng nào toàn hảo cho tuổi thọ trường sinh, thì câu trả lời là không có. Nhưng những lời khuyên thực tế sẽ là: thực phẩm phải đa dạng, phẩm chất dinh dưỡng cao và các chất dinh dưỡng phải cân bằng.

Tại sao lại có chuyện đa dạng, cân bằng, dinh dưỡng cao?

Thưa lý do là vì ngoài các chất dinh dưỡng chung thì mỗi loại thực phẩm lại có những chất mà chỉ riêng mình mới có. Cho nên, bữa ăn cần phải có nhiều món ăn khác nhau. Chẳng hạn ta chỉ ăn thịt cá mà quên món rau tươi xanh, thì là điều thiếu sót rất đáng trách vì thịt cá không có chất xơ của rau. Mà chất xơ lại rất cần cho cơ thể.

Đa dạng nhưng không “hổ lốn”, hỗn độn, nhất bên trọng, nhất bên khinh mà cần theo một lỷ lệ đã được nghiên cứu chỉ định. Đó là sự cân bằng giữa các loại thực phẩm. Thông thường các nhà dinh dưỡng khuyến cáo nên dùng từ 45-55% chất carbohydrate từ cơm, gạo, mì, rau trái, 25-30% chất béo và phần còn lại là chất đạm thịt cá, các loại hạt.

Và món ăn phải có giá trị dinh dưỡng cao, tức là có đủ các chất mà cơ thể cần để hoạt động, để tái tạo tế bào hư hao, để trẻ thơ tăng trưởng. Các thực phẩm như đường tinh chế, rượu chỉ cho calori mà không cho chất dinh dưỡng, cho nên nếu tiêu thụ nhiều chỉ làm cho cơ thể phì lộn, béo bệu.

Dù ở tuổi già, nhưng quý lão niên vẫn cần năng lượng để làm việc, để duy trì sức khỏe tuổi cao đồng thời, nếu dinh dưỡng tốt, cũng có thể phòng tránh được một số bệnh như bệnh loãng xương, bệnh tim, bệnh cao huyết áp, thiếu hồng cầu, sa sút trí tuệ Alzheimer và vài loại ung thư. Chẳng may mà cụ nào đang mắc một vài trong các bệnh vừa kế thì dinh dưỡng đúng cách cũng khiến cho bệnh nhẹ nhàng, hồi phục mau hơn.

Về số lượng chắc chắn là nhu cầu của quý cụ sẽ ít hơn là khi còn trung niên trai tráng, vì bây giờ đâu còn phải lao động chân tay cật lực. Do đó quý cụ vẫn cần các chất dinh dưỡng chính như mọi người. Đó là chất carbohyrat (chất bột, đường), chất dạm, chất béo, vitamin, khoáng chất và nước.

Con người, nói chung, không giống các sinh vật khác ở chỗ là ta không phải di chuyển để lùng kiếm thức ăn hay e ngại không kiếm đủ thức ăn. Mà ta lại có mối lo là làm sao không chỉ-ngồi-đó-mà-ăn hoặc ăn-quá-nhiều. Lý do là tại nhiều quốc gia, thực phẩm quá dư, chỉ muốn ăn gì và có tiền là xong. Nhưng ăn nhiều mà không vận động, tiêu dùng thì thật là nguy hiểm.

Sau đây là một số điều cần làm để có dinh dưỡng tốt cho tuổi già:

1- Biết lựa thức ăn thích hợp

Tại Hoa kỳ, năm 1990 một đạo luật liên hệ tới việc liệt kê phẩm chất, thành phần của thức ăn đã được ban hành với mục đích để giới tiêu thụ dễ chọn lựa thức ăn thích hợp với nhu cầu của mình. Các quốc gia khác cũng phụ họa, làm theo.

Nhãn hiệu (Food label) đó không hoàn toàn đáng tin cậy, nhưng ít nhất cũng có giá tri hướng dẫn. Ta nên coi kỹ bảng phân tích này để lựa thức ăn thích hợp với cơ thể của mình.

2-Khi nào thì ăn?

Tất nhiên sẽ có câu trả lời: Thấy đói là ăn. Vậy khi nào thì đói, đói bụng hay đói con mắt? Laị nữa: ăn để sống hay sống để ăn?.

Người phương Tây có thói quen: ăn bữa sáng bữa trưa nhe, bữa tối thịnh soạn. Kể ra cũng tiện, vì sáng dậy vội vã đi làm, chỉ đủ thì giờ để chiêu một ly cà phê.

Trưa ngồi ở sở vừa làm việc vừa nhai miếng bánh mì kẹp chả mới làm tối hôm qua, kèm theo quả chuối, ly coke.

Tối về rảnh rang, làm một bữa cơm rượu no nê, rồi lên giường ngủ.

Thế là cholesterol trong máu tăng cao, những tảng mỡ không mời mà ngang nhiên xâm lấn vùng bụng, vùng hông.

Từ hơn ba chục năm trước, tại viện Đaị Học Chicago, nhà dinh dưỡng Clarence Cohln đã chứng minh rằng những người ăn một bữa no mỗi ngày thì cholesterol sẽ cao hơn những người nhâm nhi nhiều lần trong ngày. Ðây có lẽ cũng là lý do mà cholesterol ở nữ giới, lúc thiếu thời, thấp hơn ở nam giới, vì quý bà hay ăn quà vặt. Còn quý ông thì nhồi nhét một bữa cho xong.

Ăn một bữa no cũng bắt buộc sự biến hóa thực phẩm phải làm việc qúa sức, vị tố tiêu hóa, nhất là Insulin, phải tiết ra nhiều trong một thời gian qúa ngắn, đôi khi có khuyết điểm.

Tốt hơn hết là tuổi già cứ nhâm nhi, chia phần ăn ra nhiều phần nhỏ rồi ăn lai rai nhiều lần trong ngày.

3-Hỏi rằng ăn bao nhiêu cho đủ?

Xin thưa là các cụ Á đông ta quan niệm để sống lâu chỉ nên ăn” ba phần đói, bẩy phần no”. Để còn hơi thòm thèm, sau này còn muốn ăn món đó nữa và cũng để tránh ăn quá nhiều.

Các nhà dinh dưỡng lại khoa học hơn. Họ khuyên:

-Nam giới trên 50 tuổi tiêu thụ khoảng 2000 calo nếu ít hoạt động, 2200-2400 calori nếu hoạt động vừa phải và nếu còn rất hoạt động lại cần nhiều hơn: 2400-2800 calo mỗi ngày.

Với nữ giới thì theo thứ tự như trên sẽ là 1600 calori, 1800 calori và từ 2000-2200 calori.

4-Làm sao để ăn ngon?

Ăn uống đứng đầu tứ khoái (ăn, ngủ, sinh lý, “đổng ìa”). Nhưng nhiều vị cao niên lại chẳng muốn ăn hoặc thấy món ăn nhạt tuếch, vô vị. Trở ngại này có thể là vì răng không còn nhiều, lợi viêm sưng, nhai nuốt khó khăn, nước miếng giảm hoặc đang uống nhiều dược phẩm trị bệnh làm giảm khẩu vị; hoặc cô đơn lủi thủi ăn uống một mình.

Hãy thổ lộ với các nhà chuyên môn dinh dưỡng, y tế để cùng nhau giải quyết.

Lựa nấu món ăn ưa thích, cho thêm chút gia vị mầu mè để món ăn hấp dẫn hơn. Và cũng tìm thêm bạn để đồng thực, đồng ẩm.

5-Giới hạn thực phẩm có nhiều chất béo nhất là mỡ động vật

Chất béo bão hòa làm tăng cholesterol trong máu. Chất béo từ thực vật, bất bão hòa, làm giảm cholesterol.

Giản dị nhất là ăn thịt nạc, thịt gà, vịt bỏ lớp da đầy mỡ; hấp hay nướng nhiều hơn là chiên; thay thịt bằng cá, rau, trái cây; uống sữa ít chất béo.

6-Ăn thực phẩm có nhiều rau, trái cây hạt ngũ cốc

Các thực phẩm này tương đối vừa rẻ lại tốt lành và cũng có nhiều năng lượng.

Các nhà dinh dưỡng khuyên nên dùng 5 đơn vị trái cây và rau mỗi ngày, 6 tới 11 đơn vị hạt ngũ cốc. Mỗi đơn vị là lượng thức ăn mà ta thường dùng như là một bát cơm, một quả táo cỡ trung.

Nên nhớ là trên thế giới có cả hàng trăm triệu người ăn chay mà họ vẫn sống lâu. Như vậy ăn chay chắc phải có một gía trị dinh dưỡng nào đó.

Lại nữa: phần ăn của các lực sĩ vô địch trước khi tranh giải đều có nhiều carbohydrat, là một lý do để ta tăng số lượng rau và trái cây trong bếp và trên bàn ăn của chúng ta .

7-Một vài ý kiến về chất đạm protein

Cơ thể được cấu tạo bằng chất đạm. Chất này có nhiều nhất trong thịt động vật nhưng cũng có trong thảo mộc, nhất là các cây thuộc họ đậu như đậu hoà lan, đậu cô ve, đậu nành.

Khoa học đã chứng minh là một khẩu phần có nhiều thịt động vật làm tăng hiểm họa bệnh tim.

Do đó, tới tuổi cao, nên theo một chế độ thực phẩm với thịt nạc, sữa ít chất béo, nhiều rau, trái cây.

8-Nước và muối cũng cần được lưu ý

Trong cơ thể, tỷ lệ nước lên đến 60% trọng lượng, mỗi ngày thận lọc gần hai trăm lít máu và thải ra1/100 dung dịch nước. Như vậy cơ thể cần có một số nước tối thiểu để tồn tại. Trung bình, cần uống 1 lít rưỡi nước mỗi ngày, và uống thêm khi nào thấy cần để tránh tình trạng khô nước hay loãng tiểu.

Nước không có calories, không có khoáng chất, đôi khi không mất tiền mua lại còn là chất bôi- trơn (lubricant) tốt cho cơ thể.

Với muối, chỉ cần một phần tư thìa cà phê mỗi ngày là đủ. Dân chúng dùng nhiều muối, như người Nhật, thường có nhiều nguy cơ cao huyết áp.

9- Tăng tiêu thụ chất xơ

Gần đây, chất xơ (fiber) trong rau và trái cây được nhắc nhở tới nhiều vì có công dụng trong việc hạ thấp lượng cholesterol trong máu, tăng tốc độ di chuyển của thức ăn trong ruột, tránh táo bón và viêm ruột.

Chất xơ không có giá trị dinh dưỡng mà chỉ làm đầy bao tử, cho nên còn có tác dụng giúp ta giảm béo mập...

10- Dùng bổ sung sinh tố và khoáng chất

Các vi chất này có tác dụng xúc tác trong việc chuyển hóa thức ăn và có nhiều trong các loại thực phẩm. Tuy nhiên, ở người cao tuổi, khẩu phần nhiều khi không được cân bằng và có thể thiếu một vài loại sinh tố, khoáng chất. Vì vậy nên dùng thêm một phân lượng phụ trội.

Kết luận

Để sống già sống khỏe, cần có dinh dưỡng đầy đủ, cân bằng, đa dạng.

Hãy tiêu thụ nhiều loại thực phẩm khác nhau.

Hãy giới hạn các thực phẩm “rỗng”, chỉ có calori mà không có chất dinh dưỡng, như rượu, nước có hơi, bánh ngọt.

Hãy lựa thực phẩm có ít cholesterol, chất béo.

Và phòng tránh ngộ độc, tiêu chẩy với vệ sinh an toàn thực phẩm. Ăn chín, uống sôi, rau trái sạch, rửa tay thường xuyên.

Bác sĩ Nguyễn Ý Đức M.D

Ăn tiết canh bổ máu?

Nói tới bệnh hay hội chứng gì gì đó, là thuộc lĩnh vực y học rồi, không xía vào được. Mục an toàn thực phẩm chỉ nói về chuyện ăn uống với người khỏe mạnh. Ăn uống thứ gì để cơ thể đủ sắt, chẳng hạn rượu máu rắn, tiết canh vịt, dồi heo, dồi chó,…có phải là những món nhậu tốt nhất để “bổ máu”?

Sắt máu và sắt không máu

Trong máu có một loại tế bào gọi là hồng cầu,  chuyên vận chuyển oxy đến não, đến cơ thịt, đến tim gan phèo phổi, nói chung là đến tất cả các mô trong cơ thể.

Trong hồng cầu chứa một loại protein có lõi sắt gọi là hemoglobin. Chất này tạo ra màu đỏ của máu, nên còn gọi là huyết sắc tố. Sắt nằm trong hemoglobin gọi là sắt heme (heme-iron).

Sắt heme có trong máu, nhưng máu đâu chỉ có trong tiết canh dồi heo, mà máu còn có trong thịt động vật, tim gan phèo phổi,…Rồi trong cơ thịt (heo, bò, gà, dê cừu…) có myoglobin, cũng là một loại protein có lõi sắt, làm thịt có máu đỏ.  Ăn mấy món này đều có sắt heme cả.

Tuy nhiên máu hay thịt của một số loại thủy sản như tôm cua mực bạch tuộc,…cũng có loại protein tương tự như hemoglobin, nhưng lại chứa lõi đồng (Cu), nên không có sắt heme. Nếu có sắt, thì sắt trong các loại trên thường ở dạng vô cơ.

Trong các loại thực vật, trái cây, rau quả củ cũng có sắt, nhưng là sắt dạng vô cơ như sulfate sắt, phosphate sắt, oxýt sắt,… Sắt loại này gọi chung là sắt non- heme (non-heme iron).

Sắt nào tốt hơn?

Nói theo kiểu “ăn gì bổ nấy” thì sắt heme tốt hơn.  Theo Cơ quan An toàn Thực phẩm Châu Âu (EFSA), sắt heme hấp thu tốt hơn sắt non-heme từ 2-7 lần (1). Tuy nhiên cơ quan này cũng cảnh báo, các nghiên cứu trên động vật và dịch tễ cho thấy, tiêu thụ quá nhiều sắt heme có thể làm tăng rủi ro ung thư ruột già. Cái giá của việc ăn nhiều thịt đỏ là thế.

Thực ra, không phải sắt trong thịt bò heo gà đều là sắt heme. Sắt loại này chỉ chiếm khoảng 40% thôi, còn lại 60% là sắt non-heme. Còn tiết canh dồi, cháo huyết dĩ nhiên là tràn trề sắt heme rồi.

Nếu quan niệm "ăn gì bổ nấy" là đúng, thì sắt trong thịt thà tiết canh dồi lòng xem ra ưu thế hơn rau củ quả thấy rõ. Thế chẳng lẽ những người ăn chay đều bị bệnh thiếu máu?

Nhưng chuyện đời không đơn giản thế. Nhiều khảo sát cho thấy, bệnh thiếu máu do sắt không phổ biến ở những người ăn chay, thậm chí còn ít hơn, nếu xét chung cộng đồng chay mặn lẫn lộn.

Theo một bài báo của tiến sĩ Reed Mangels (2) đăng trên tạp chí ăn chay (Vegetarian Journal) thì, rau củ quả tuy chứa ít sắt, nhưng người ta lại ăn nhiều do chúng cung cấp calo ít, nên coi như ăn nhiều sắt. Trái lại, thịt thà tuy có nhiều sắt, nhưng lại ăn ít hơn, nên đâu cũng vào đó.

Ông tiến sĩ Reed này dẫn chứng liền, trong 100 Calo do ăn rau cải xanh (broccoli) cung cấp 1,9 mg sắt, nhưng cũng 100 Calo do ăn thịt bò loại ngon nhất chỉ có 0,9mg, thịt gà 0,6 và thịt heo 0,4.

Nhưng điều quan trọng là, sắt non-heme tuy hấp thu ít hơn, nhưng nếu có mặt vitamin C thì mức hấp thu sắt sẽ tăng lên. Theo bài báo trên thì vitamin C làm tăng hấp thu sắt lên gấp 6 lần, không thua kém gì so với sắt heme. Mà vitamin C trong rau quả trái cây thì thừa mứa.

Cũng cần lưu ý, một vài loại thực phẩm như sữa trứng, cà phê, trà, và ngay cả nước uống nhiễm arsenic làm giảm hấp thu sắt non-heme.

Những con cá sắt may mắn

Mayo Clinic, một tổ chức y tế phi lợi nhuận có uy tín tại Mỹ, phán một câu “xanh rờn” (đồ ăn được nấu trong nồi sắt cũng là nguồn cung cấp sắt (3). Đây là chuyện thiệt chứ không phải giỡn chơi, thậm chí còn đi xa hơn nữa, đã gợi ý cho một phát minh độc đáo: bỏ cục sắt vào nồi canh để trị bệnh thiếu máu.

Năm 2009, một bác sĩ trẻ người Canada, Christopher Charles, đến công tác tại Campuchia. Ông thấy đa số trẻ em ở đây lờ đờ, chậm chạp, đầu óc phát triển kém. Còn phụ nữ có thai thường hay nhức đầu, mệt mỏi. Ông nghĩ ngay rằng họ thiếu sắt. Nhưng nếu uống những viên bổ sung sắt thì uống bao nhiêu cho đủ, mà dân quê ở đây cũng chẳng ưa uống thuốc.

Christopher bèn chế ra những con cá bằng sắt, nặng cỡ 200 gr, và khuyên dân địa phương cho cá vào nồi canh “hầm” chừng 10-15 phút, và vắt thêm chút chanh (cung cấp vitamin C). Đối với người Kampuchia, con cá là biểu tượng cho sự may mắn, nên họ hào hứng nấu canh cá sắt ào ào. Kết quả thật bất ngờ, sau 12 tháng thử nghiệm, giảm gần 50% số người bị bệnh thiếu máu (4).

Con cá thần diệu này được gọi là “con cá sắt may mắn” (Lucky Iron Fish). Hiện nay ở công ty có hẳn một công ty Luck Iron Fish, chuyên sản xuất cá sắt để nấu canh.

Theo Tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO), khoảng 3 tỷ người bị mắc bệnh thiếu máu (5), đa số do thiếu sắt, nhất là trẻ em và phụ nữ có thai.

Có cần tới “viên sắt bổ máu”?

Ngoài thịt thà hải sản và cả tiết canh, thì các loại thực phẩm sau đây cũng có nhiều sắt: các loại đậu, rau xanh (có màu đậm), trái cây khô,…

Nhu cầu sắt mỗi ngày tùy thuộc lứa tuổi, lớn cần nhiều hơn nhỏ, nữ nhiều hơn nam, tình trạng sức khỏe, và mức khuyến cáo cũng khác nhau tùy theo mỗi quốc gia. Theo Mỹ, thì trẻ em từ 4-6 tuổi và  đàn ông già trẻ cần 10mg sắt mỗi ngày (quy thành dạng nguyên tố). Phụ nữ cần nhiều hơn, từ 10-15mg. Còn mấy bà bầu cần nhiều hơn nữa, 30 mg.

Sở dĩ phải quy sắt thành dạng nguyên tố (Fe), vì sắt non-heme ở dạng vô cơ, có nhiều loại hợp chất sắt khác nhau, và mức hấp thu cũng khác nhau. Các loại thuốc bổ máu (cung cấp sắt) trên thị trường cũng đa dạng như thế, có loại hấp thu nhiều, loại ít.

Các viên sắt “bổ máu” này được xem là thực phẩm chức năng (iron supplement). Tuy nhiên việc tiêu thụ nhiều sắt từ những viên bổ sung này chưa chắc đã có lợi, ngược lại là khác. Tờ Daily Mail online (Anh Quốc) dẫn ra nhiều nghiên cứu cho thấy, tiêu thụ sắt dư thừa sẽ làm hại bao tử, bệnh gout, nhất là vấn đề tim mạch (6). Nếu uống, nên tham khảo ý kiến bác sĩ, hơn là tự mình…kê toa.

Tuy nhiên, sắt từ trái cây rau củ quả lại rất tốt. Vitamin C giúp tăng hấp thu sắt, và các chất chống oxy hóa trong trái cây giúp điều hòa mức hấp thu sắt, nếu sắt dư thừa.

Tiết canh, lòng dồi tim gan, phá lấu rõ ràng là hấp dẫn về mặt ăn nhậu. Ăn thì cứ ăn, nhưng viện cớ, ăn để… “bổ máu” thì nghe hơi buồn, nhất là tiết canh với màu đỏ au bắt mắt, nhưng mầm bệnh ký sinh trùng, vi trùng, virus cũng khá bộn trong đó. Máu trả bằng…máu thì phiền quá!

Vũ Thế Thành

12 loại cây đặt trong phòng ngủ giúp bạn ngủ ngon

Hãy lấp đầy căn nhà của bạn bằng những loại cây giúp bạn chìm vào giấc ngủ. Những loại cây này không chỉ tạo phong cách và vẻ đẹp cho ngôi nhà của bạn mà còn có công dụng thanh lọc không khí và giúp bạn thư giãn.

Nếu bạn đã từng trải qua vài đêm mất ngủ, thì bạn sẽ biết thiếu ngủ có thể ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống của bạn. Không gì tệ hơn việc trằn trọc suốt đêm, chỉ để thức dậy với cảm giác như bạn chỉ ngủ được có hai tiếng. Bạn thức dậy với cảm giác buồn ngủ và không có động lực, và nhiều khả năng bạn sẽ lựa chọn sai lầm trong suốt ngày hôm đó, ăn quá độ chẳng hạn. Thiếu ngủ ảnh hưởng tiêu cực đến tâm trạng, năng lượng, sức khỏe, năng suất công việc và chất lượng cuộc sống hàng ngày nói chung.

Trong khi một số người thiếu ngủ đơn giản là do họ thức khuya, thì nhiều người là do rối loạn giấc ngủ. Theo Hiệp hội Giấc ngủ Hoa Kỳ ASA, có khoảng 50-70 triệu người trưởng thành ở Hoa Kỳ chịu đựng chứng rối loạn giấc ngủ. Mất ngủ là phổ biến nhất với 30% người lớn bị mất ngủ ngắn hạn và 10% là mất ngủ mãn tính. Một số nguyên nhân thường gặp bao gồm thức khuya, căng thẳng, lo âu và chất lượng không khí kém do bị ô nhiễm bởi nấm mốc và các chất độc hại khác.

Thức dậy tràn đầy năng lượng sau một đêm ngon giấc trong phòng ngủ có cây cỏ

Có thể bạn đã nghe tới lợi ích của cây oải hương [lavender], nhưng cũng có những loại cây khác với lợi ích tương tự. 

Một nghiên cứu từ NASA chứng minh rằng thực vật cũng hoạt động như một bộ lọc không khí tự nhiên, loại bỏ các chất có hại gây ô nhiễm (như nấm mốc và mùi hôi)

Nếu bạn bị rối loạn giấc ngủ hoặc chỉ đơn giản là muốn cải thiện giấc ngủ của mình, đây là 12 loại cây trồng dành cho phòng ngủ giúp bạn ngủ ngon hơn và điều trị chứng mất ngủ một cách tự nhiên.

1_ Hoa oải hương

Khi nghe tới từ “hoa oải hương” [lavender], bạn có thể nghĩ ngay tới màu tím của nó. Tuy nhiên loài thực vật này có nhiều [lợi ích] hơn là màu sắc thơ mộng của nó. Nó thường được sử dụng để điều trị một số vấn đề liên quan đến sức khỏe, bao gồm bệnh chàm, hen suyễn và lo âu.

Hoa oải hương cũng được sử dụng rộng rãi như một phương thuốc tuyệt vời cho các chứng rối loạn giấc ngủ. Đặt loại cây này trong phòng còn có công dụng giảm huyết áp và nhịp tim. Chúng thậm chí còn làm giảm mức cortisol của bạn, cải thiện khả năng thư giãn do giảm căng thẳng. Nếu đặt khoa học qua một bên, thì những bông hoa này đơn giản là có mùi thơm dễ chịu, chỉ riêng mùi hương thôi là đã có thể khiến một đứa trẻ cáu kỉnh chìm vào giấc ngủ.

2_ Hoa nhài

Cũng giống như hoa oải hương, hương hoa nhài có khả năng giảm căng thẳng và lo âu, do đó cải thiện giấc ngủ của bạn tốt hơn. Điều tuyệt vời hơn, hoa nhài đã được chứng minh là giúp bạn thức dậy với cảm giác tỉnh táo và tràn đầy năng lượng. Đặt loại hoa này gần giường ngủ của bạn sẽ mang lại đủ lợi ích, cùng với hương thơm tuyệt vời.

3_ Cây Lan ý

Lan ý là loại cây giống như một bộ máy lọc không khí. Nó có khả năng khử độc trong không khí, loại bỏ các chất ô nhiễm độc hại như formaldehyde, benzen và trichloroethylene. Nó cũng rất tốt để tăng cường độ ẩm trong không khí. Nếu bạn bị chàm, da khô hoặc sống ở những vùng khô lạnh, đây có thể là loại cây dành cho bạn.

4_ Nha đam

Loại cây nổi tiếng này được biết đến nhiều với khả năng làm dịu vết bỏng và tăng cường hệ thống miễn dịch của bạn. Nó hiện đang được sử dụng rộng rãi làm kem dưỡng da, nước trái cây và ngâm quần áo. Nhưng bạn có biết rằng nha đam cũng có thể giúp bạn giảm căng thẳng và có giấc ngủ ngon hơn? Sẽ rất tuyệt nếu để loại cây này trong phòng của bạn, bởi không giống nhiều loại cây khác thải ra khí carbon dioxide vào ban đêm, cây nha đam thực sự giải phóng khí oxy, cải thiện chất lượng không khí trong phòng của bạn và cải thiện giấc ngủ. Kèm theo đó, nếu bạn bị bỏng hoặc đứt tay, cây nha đam sẽ sẵn sàng giúp bạn chữa lành.

5_ Cây lưỡi hổ

Giống như nha đam, cây lưỡi hổ trồng trong nhà có tác dụng thanh lọc không khí cả trong lúc bạn ngủ. Loại cây này giúp giải phóng oxy suốt đêm, đồng thời hấp thụ các chất ô nhiễm có hại trong không khí. Ngoài ra, loại cây này có lẽ được biết nhiều nhất bởi tuổi thọ bất diệt (đúng theo nghĩa đen) của nó. Nó phát triển mạnh dù ở nơi nhiều hay ít ánh sáng mặt trời nhất trong phòng và thực sự không cần tưới nước nhiều, bởi quá nhiều nước có thể làm rễ của chúng bị thối gây chết cây. Cây lưỡi hổ vì thế mà rất phù hợp với những người bận rộn!

6_ Cỏ nhện môn

Loại cây này không có mùi hương nhưng dễ chăm sóc và có khả năng thanh lọc không khí tuyệt vời. Theo nghiên cứu của NASA, họ phát hiện ra rằng cỏ nhện môn có khả năng loại bỏ tới 90% lượng formaldehyde trong phòng. Đó là lý do đủ để có một vài cây cỏ nhện môn trong phòng của bạn.

7_ Thường xuân 

Thường xuân có tác dụng thanh lọc không khí khỏi các chất ô nhiễm như formaldehyde và  cũng có lợi ích tuyệt vời là giảm lượng bào tử nấm mốc trong không khí, cải thiện tốt hơn chất lượng không khí. Đối với những người bị dị ứng hoặc những người thường phải ở trong căn phòng có nhiều nấm mốc, thì việc trồng loại cây này trong phòng sẽ đem đến nhiều lợi ích cho họ. Giống như cây trầu bà vàng, loại cây này có thể dễ dàng đặt ở những khu vực nhỏ ngoài tầm với.

8_ Cây Nữ lang

Cây Nữ lang là một loài thực vật có hoa màu hồng hoặc trắng. Dù ít thông dụng hơn nhưng loại cây này đã nhanh chóng được biết vì nó đem lại nhiều lợi ích. Nó đã được sử dụng như một loại thảo dược từ thời Hy Lạp và La Mã cổ đại có khả năng chữa chứng mất ngủ, lo âu, rối loạn thần kinh và cải thiện sức khỏe tim mạch.

9_ Cây trầu bà vàng

Là một loại cây trồng trong nhà cực kỳ phổ biến, cây trầu bà vàng đem tới nhiều lợi ích hơn những gì bạn tưởng. Trong nghiên cứu của NASA về lợi ích đối với giấc ngủ của các loại cây cảnh trong nhà, họ đã đề xuất cây trầu bà vàng vì dễ chăm sóc, tiện lợi và có khả năng thanh lọc không khí. Loại cây này tốn rất ít công chăm sóc, chỉ cần ánh nắng vài giờ mỗi ngày và tưới nước hàng tuần. Vì nó là một dạng cây leo, bạn chỉ cần đặt ở tủ đầu giường và để nó rủ xuống. 

10_ Cây Dành dành

Cũng giống như hoa oải hương và hoa nhài, hoa dành dành có mùi hương tuyệt vời. Chỉ cần đặt những loại cây này gần giường ngủ của bạn là có thể giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ của bạn. Mùi hương của nó được biết là có tác dụng an thần và thậm chí có thể thay thế thuốc ngủ sau một thời gian.

11_ Cây cọ lá tre

Cây cọ lá tre đặc biệt ở chỗ không chỉ giúp thải độc tố thanh lọc không khí mà còn có tác dụng làm mát không khí tự nhiên! Những loại cây này được biết tới khả năng hấp thụ mùi hôi trong phòng đồng thời tỏa ra mùi hương bạc hà nhẹ nhàng. Với loại cây này bạn không cần phải mua bình xịt làm mát không khí (thực chất chỉ làm tăng thêm hóa chất trong nhà của bạn).

12_ Cúc đồng tiền

Hoa cúc đồng tiền là loài hoa đẹp với nhiều màu sắc đa dạng. Chúng không chỉ tuyệt vời bởi màu sắc đem tới cho căn phòng của bạn mà còn mang lại những lợi ích tuyệt vời cho giấc ngủ. Cũng giống như cây nha đam và cây lưỡi hổ, cúc đồng tiền giải phóng khí oxy và hấp thụ carbon dioxide cũng như các chất độc khác suốt cả đêm.

Peter Manley _ Tiểu Hà

Ăn Cơm Mới, Nói Chuyện Cũ…

Có gì mới trong vấn đề ăn uống sao cho lành mạnh?
Trong vòng một vài chục năm trở lại đây, có nhiều điều mới không giống những kiến thức ta có từ trước.
Sau đây là những tóm lược của khoa dinh dưỡng thuộc Viện Đại Học Berkeley.

Bơ và margarine

Chuyện cũ: Có một thời người ta ca tụng margarine, vì margarine có nguồn gốc thực vật nên không có cholesterol và ít chất béo bão hòa hơn là bơ.
Sau đó lại thấy là cũng phải coi chừng margarine vì chất dầu trong margarine có nhiều thứ chất béo gọi là “trans” (transfat), cũng có hại cho tim mạch như chất béo bão hòa.

Chuyện mới: Có một số margarine mới được tung ra thị trường gần đây, không có chất béo trans. Thí dụ như margarine làm bằng dầu canola. Hoặc là những thứ margarine lỏng, margarine “diet” trong đó chất béo trans được giảm đi nhiều.
Ngoài ra cũng có những margarine mới, như Benecol, Take Control ăn vào có thể giảm cholesterol phần nào. Nếu chỉ lâu lâu dùng chút đỉnh, thì thật ra cũng không cần chọn lựa gì nhiều, bơ hay margarine đều được cả.

Vấn đề muối

Chuyện cũ: Ăn mặn thì sẽ bị cao huyết áp.
Chuyện mới: Không phải cứ ăn mặn thì huyết áp bị cao. Chỉ có những người do yếu tố di truyền hay nguyên do nào khác mà nhạy cảm với muối, thì mới cần kiêng mặn.

Tuy nhiên, về thực tế, không biết được ai là người nhạy cảm, ai không, và huyết áp có cao lên thì cũng bị từ từ không thấy được ngay, cho nên tốt hơn hết là đừng nên ăn mặn quá.
Ngoài những món mặn, như đồ ăn kho, những thực phẩm bán sẵn như đồ hộp, xúc xích, chips… thường có rất nhiều muối. Ngoài ra, ăn nhiều muối cũng có thể làm cho xương bị xốp.

Đậu nành

Chuyện cũ: Đậu nành là một thứ ngũ cốc không có gì đặc sắc.
Chuyện mới: Đậu nành và những chế phẩm làm từ đậu nành như tàu hũ, sữa đậu nành không những làm cho cholesterol giảm bớt, mà còn có thể làm đỡ bị ung thư.
Nếu bạn ăn uống theo chế độ, ít cholesterol, ít chất béọ lại thêm chừng 25 grams chất đạm từ đậu nành thì sẽ giảm thiểu được rủi ro bị bệnh nghẹt động mạch vành sinh, đứng tim.

Tuy nhiên, đậu nành, cũng như những rau cỏ khác (và tất cả thực phẩm khác), là một hợp thể phức tạp của nhiều chất. Cho nên ăn có chừng mực vẫn là điều quan trọng.

Ăn bắp

Chuyện cũ: Ăn bắp không tốt bằng ăn cơm hay bánh mì.
Chuyện mới: Bắp là một thứ ngũ cốc cũng tốt không kém gì các loại gọi là “whole grain” khác. Bắp vàng có chứa nhiều chất tiền phẩm của sinh tố A, nhóm carotenoid, làm cho “sáng mắt.”
 Tuy nhiên cũng nên nhớ là sinh tố A nhiều quá mức lại có hại. Bắp màu trắng thì không được tốt như bắp vàng.

Cà chua

Chuyện cũ: Cà chua có nhiều sinh tố C, nhưng phải là cà chua tươi mới được.
Chuyện mới: Đúng là cà chua có nhiều sinh tố C, và càng tươi thì sinh tố càng nhiều. Nhưng ngoài sinh tố C, cà chua còn có một chất gọi là lycopene. Chất này có thể phòng ngừa bệnh ung thư tiền liệt tuyến.
Có điều đặc biệt là cà chua đã chế biến (như xốt cà) thì chất lycopene lại dễ hấp thụ vào cơ thể hơn.

Tôm, cua, mực…

Chuyện cũ: Tôm có nhiều cholesterol, không nên ăn.
Chuyện mới: Đúng là tôm và mực có nhiều cholesterol nhất so với nghêu, sò, hến. Một nửa pound tôm có khoảng 300 mg cholesterol, là mức tối đa cho một ngày.
 Nhưng tôm lại rất ít chất béo bão hòa, là thứ làm hại tim nhiều hơn là cholesterol.
Ngoài ra, tôm cũng có chất béo omega-3 là thứ chất béo giúp cho đỡ bị nghẹt tim. Như vậy thì ăn vừa phải là tốt hơn cả.

Cũng nên ghi thêm là tôm, cua (kể cả tôm hùm), scallop, nghêu, sò, chem chép… có ít cholesterol hơn là thịt bò.

Cà phê và trà

Chuyện cũ: Uống cà phê có hại. Có người nói uống trà bị xốp xương.
Chuyện mới: Cà phê là thứ đồ uống được nghiên cứu kỹ càng nhất trên thế giới. Các kết quả cho thấy là cà phê, cũng như chất caffeine trong các thực phẩm khác, không làm hại tim, không sinh ung thư, không làm loét bao tử.

Có một số người uống nhiều quá thì cảm thấy bứt rứt, nhưng nói chung thì uống vừa phải không có hại gì nếu không sẵn có bệnh như bệnh loạn nhịp tim.
Nếu đang uống cà phê nhiều đều đều mà muốn thôi, thì đừng ngưng ngang, mà phải bớt từ từ trong nhiều ngày để tránh khỏi bị nhức đầu.

Trà có chất “kháng oxyt hóa” (antioxidant), nên có thể giảm thiểu rủi ro bị ung thư. Ngoài ra, trà cũng làm cho đỡ nghẹt mạch máu vì cholesterol.
Trà không làm xốp xương. Dĩ nhiên là những thứ lá lẻo linh tinh gọi là “herb tea” vì không phải là trà, nên không kể .

Tin vui cho người mê sô cô la

Chuyện cũ: Sô cô la có hại, nhiều ca lo ri lắm, đừng ăn.
Chuyện mới: Đúng là sô cô la có nhiều ca lo ri. Nhưng sô cô la cũng như trà, có nhiều chất kháng oxyt hóa.
Ngoài ra có một cuộc khảo sát đại quy mô, cho thấy là trong số những người bình thường có hoạt động thể dục thể thao, thì nhóm người có ăn mỗi tháng vài phong sô cô la sống lâu hơn nhóm người không ăn sô cô la.
Lý do thì không hiểu tại sao. Cuộc khảo sát chưa kết thúc.

Cam, chanh, bưởi

Chuyện cũ: Các trái cây này có nhiều sinh tố C.
Chuyện mới: Vẫn đúng vậy. Nhưng ngoài ra, cam, chanh, bưởi còn có nhiều chất giúp cho đỡ bị ung thư và trúng gió.

Màu sắc của rau quả

Chuyện cũ: Không để ý đến màu sắc.
Chuyện mới: Những loại rau và trái cây đậm màu, thường có nhiều sinh tố và chất khoáng hơn. Thí dụ như nho đỏ, dâu, mận “Đà Lạt,” cam, cà rốt, rau dền, rau cải xanh, củ cải đỏ, v.v.
Ngoài ra, chất màu của thực vật còn có thể phòng ngừa nhiều bệnh kinh niên, kể cả ung thư, vì có nhiều chất kháng oxyt hóa.

Trái Bơ

Chuyện cũ: Ngày xưa người ta, cả giới y khoa, cũng cho là trái bơ nó nhiều chất béo lắm, nên nó còn có nickname là “butter pear” nữa. Một trái trung bình có 30 grs chất béo, tương đương với một cái hambuger to), và vì thế các vị “chuyên môn” thường khuyên mình nên hạn chế ăn uống thứ trái cây này.

Chuyện mới: Nhưng gần đây, các nhà nghiên cứu khám phá ra rằng, hầu hết chất béo từ trái bơ thuộc loại “monounsaturated”, lại là tốt cho mình.
Tốt vì nó có thể làm giảm mức độ cholesterol. Vì thế chính phủ Mỹ khuyên nên ăn trái này ( bơ ) . Em mừng hết lớn.

Cụ thể hơn, trong một cuộc thử nghiệm năm 1996, 45 người đã ăn trái bơ mỗi ngày trong một tuần. Kết quả là họ đã thấy cholesterol ở những người này giảm trung bình khoảng 17%.
Tưởng cũng nên nói thêm một tí rằng cholesterol của mình nó gồm :

1- LDL (low density lipoprotein, hoặc “bad fat”) và triglycerides, có thể gây hoặc làm trầm trọng hơn những chứng bịnh tim
2- HDL (high density lipoprotein, hay “good fat” levels), có thể làm giảm bớt nguy cơ bệnh tim
    Số 45 người kia thì sau một tuần “thí nghiệm”, số LDL của họ xuống và HDL lên.

Họ tìm thấy trái bơ có nhiều beta-sitosterol, một chất natural có thể làm giảm nhiều số lượng cholesterol trong máu.
Nói vậy, nhưng người ta cũng khuyên mình nên ăn có chừng mực, vì nó nhiều calories hơn nhiều trái cây khác.

Tóm lại:

Ăn Lòng Đỏ Trứng Gà Không Làm Tăng Cholesterol

Có thể nói đây là một tin vui cho những ai khoái ăn sáng với món bánh mì trứng gà ốp la : ăn lòng đỏ trứng gà không làm tăng cholesterol, tức là không làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và nguy cơ béo phì.

Từ lâu, lòng đỏ trứng gà vẫn bị mang tiếng xấu, bởi một định kiến sai lầm cho rằng các bệnh tim mạch thường là do lượng cholesterol trong máu quá cao và trong lòng đỏ trứng gà chứa nhiều chất cholesterol.

Thông thường, các chuyên gia khuyên là mỗi ngày chúng ta chỉ được ăn tối đa là 300 mg cholesterol, mà một trứng gà cở lớn đã chứa đến 190 mg cholesterl.
Nếu mỗi ngày chúng ta ăn hai trứng gà là đã vượt quá lượng cholesterol cho phép. Cho nến, muốn tránh các vấn đề về tim mạch, nên hạn chế ăn lòng đỏ trứng gà.
Thậm chí có một số chuyên gia còn cảnh báo là lòng đỏ trứng gà nguy hiểm không thua gì thuốc lá !
Nhưng gần đây, các nhà dinh dưỡng đã phá bỏ định kiến sai lầm đó đối với lòng đỏ trứng gà. Họ đã tiến hành nhiều thí nghiệm, đặc biệt là cho một số người ăn mỗi ngày 3 trứng gà trong suốt 12 tuần.

Kết quả cho thấy không có mối liên hệ nào giữa lượng cholesterol mà chúng ta ăn từ lòng đỏ trứng gà với lượng cholesterol trong máu.
Nói cách khác, ăn lòng đỏ trứng gà không nhất thiết sẽ làm tăng lượng cholesterol trong máu của chúng ta.

Sẵn dịp các nhà dinh dưỡng học nhắc lại rằng, một cách tự nhiên, cơ thể của chúng ta vẫn sản xuất ra cholesterol và cholesterol trong thức ăn chỉ ảnh huởng đến nhịp độ sản xuất cholesterol trong cơ thể chúng ta.

Nếu chúng ta ăn nhiều cholesterol, thì cơ thể sản xuất ít hơn, và ngược lại, nếu ăn ít cholesterol thì cơ thể sản xuất nhiều hơn.
« Năng suất » cholesterol đó còn tùy thuộc chủ yếu vào yếu tố di truyền, vào mức độ stress và vào thể hình của mỗi người. Như vậy có ăn nhiều trứng gà ốp la thì cũng chẳng ảnh hưởng gì đến lượng cholesterol trong máu.

Như vậy trừ phi bị bệnh cao cholesterol, quý vị cứ việc ăn lòng đỏ trứng gà thoải mái. Thậm chí ăn càng nhiều càng tốt, vì trong trứng gà, chất dinh dưỡng tập trung ở lòng đỏ.

Những người ăn kiêng hoàn toàn có thể kết hợp các món ăn với trứng gà dưới đủ mọi hình thức: Trứng ốp la, trứng chiên, trứng luộc, hoặc trứng luộc trộn xà lách, trứng «à la coque»…

Ấy là chưa kể lòng đỏ trứng gà là loại thức ăn chứa rất nhiều chất choline, một chất vốn có vai trò rất quan trọng trong việc hình thành bộ não nơi trẻ sơ sinh và cũng rất cần thiết cho việc bảo trì các chức năng của não nơi người lớn.