Bệnh viêm gan siêu vi C

2006-08-18

Trà Mi, phóng viên đài RFA

Trong hai chương trình trước, bác sĩ Trần Văn Sáng đã trình bày về chức năng gan và những điều cần biết về viêm gan siêu vi B. Tiếp tục loạt bài nói về viêm gan siêu vi, một trong những căn bệnh truyền nhiễm phổ biến nhất trên thế giới, chương trình hôm nay chúng ta sẽ bắt đầu tìm hiểu về viêm gan siêu vi C.

Viêm gan siêu vi C là gì ? Nguyên nhân và triệu chứng nhận biết bệnh ra sao ? Mời quý vị theo dõi cuộc trao đổi giữa Trà Mi với bác sĩ Sáng, phát ngôn viên Hiệp hội bệnh gan kinh niên tại Hoa Kỳ hiện đang hành nghề tại bang Virginia, và là người tham gia rất nhiều trong các chương trình nghiên cứu y khoa ở Mỹ.

Giới thiệu khái quát

Trà Mi: Trước tiên xin bác sĩ giới thiệu khái quát về bệnh viêm gan siêu vi C ?

Bác sĩ Trần Văn Sáng: Đó là một loại bệnh viêm gan kinh niên gây ra do loại siêu vi trùng có tên là C. Chúng ta có nhiều loại siêu vi trùng gan như A, B, C, D , E và G.

Đơn giản cần phải nhớ là viêm gan siêu vi C là một bệnh truyền nhiễm qua đường máu là chủ yếu. Ví dụ như khi một người bị chấn thương được truyền máu hay dùng những dụng cụ có liên hệ tới máu như đi làm răng bị chảy máu, dùng kim tiêm chích không được khử trùng khi chích thuốc, chích ma tuý, châm cứu, xâm mình…

Trà Mi: Bệnh do siêu vi trùng gây ra thì đối với viêm gan C, đường lây truyền chủ yếu ra sao ?

Bác sĩ Trần Văn Sáng: Đơn giản cần phải nhớ là viêm gan siêu vi C là một bệnh truyền nhiễm qua đường máu là chủ yếu. Ví dụ như khi một người bị chấn thương được truyền máu hay dùng những dụng cụ có liên hệ tới máu như đi làm răng bị chảy máu, dùng kim tiêm chích không được khử trùng khi chích thuốc, chích ma tuý, châm cứu, xâm mình…Những kim này đã tiếp xúc với máu người bệnh rồi dùng cho người khác thì có nguy cơ sẽ lây truyền bệnh.

Ngoài ra có một số trường hợp bệnh được lây qua đường tiếp xúc sinh lý như quan hệ tình dục với người bị viêm gan C. Tuy nhiên, các nghiên cứu hiện nay cho thấy tỷ lệ lây bệnh qua đường này tương đối ít hơn trước đây người ta tưởng.

Cũng có các trường hợp lây truyền viêm gan siêu vi C từ mẹ qua con lúc sinh đẻ hay cho con bú. Tỷ lệ này khá thấp, dưới 5%.

Một số trường hợp khác bị viêm gan C không cho thấy rõ ràng nguyên nhân tại sao. Tại Việt Nam, khuynh hướng lây truyền bệnh này nói chung là do dùng kim chích không được khử trùng đúng cách. Ngoài ra, ở Việt Nam còn có thói quen châm cứu, xâm mình, giác lễ…

Những triệu chứng

Trà Mi: Thưa bác sĩ, những triệu chứng giúp nhận biết căn bệnh viêm gan siêu vi C ra sao? Và họ nên làm gì ngay khi phát hiện những triệu chứng đó?

Bác sĩ Trần Văn Sáng: Về triệu chứng nhận biết bệnh đối với siêu vi C khó khăn hơn so với siêu vi B. Bởi lẽ viêm gan siêu vi C, tiến trình đưa tới bộc phát những triệu chứng thì mất thời gian rất lâu. Từ khi nhiễm bệnh cho tới khi có những triệu chứng bị viêm gan siêu vi C kinh niên hay xơ cứng gan có khi từ 20-30 năm.

Cũng có một số người phát triển bệnh nhanh hơn trong thời gian 10 năm nếu uống quá nhiều rượu. Đối với bệnh này, đến giai đoạn bị viêm gan kinh niên rồi thì những triệu chứng cũng còn rất mơ hồ, ví dụ như hay bị ngứa. Trên ngực hay cánh tay bị nổi nốt đỏ. Những nốt này dùng tay ấn vào xoá đi được, khác với những mẩn đỏ khác.

Chúng được hình thành do sự tăng trưởng của những mạch máu cực nhỏ dưới da. Những mạch máu đỏ này là những biểu hiện về hoạt động của gan và gián tiếp qua đó ta có thể đoán được tình trạng gan không hoạt động bình thường.

Những người trong các trường hợp sau đây nên đi thử máu xem có bị viêm gan siêu vi C hay không. Thứ nhất là những người đã từng tiếp nhận máu hay được truyền máu, những người hay tiếp xúc hoặc làm việc liên quan tới các loại kim chích, những người đang được lọc thận hay các bệnh nhân AIDS, những người có người thân bị viêm gan C, và những ai khi thử máu tổng quát thông thường thấy có dấu hiệu bất thường trong gan.

Tuy nhiên đây là một triệu chứng mơ hồ vì những người uống rượu nhiều cũng có các dấu hiệu như ngứa, nổi mẩn đỏ ngoài da, da mặt sậm dần dần, thay đổi màu sắc da…Trong các trường hợp như vậy thì tốt nhất khi đi khám bệnh nên yêu cầu bác sĩ thử thêm về siêu vi trùng B và C, vì thử máu thông thường đôi khi người ta không thử về các loại này.

Những người trong các trường hợp sau đây nên đi thử máu xem có bị viêm gan siêu vi C hay không. Thứ nhất là những người đã từng tiếp nhận máu hay được truyền máu, những người hay tiếp xúc hoặc làm việc liên quan tới các loại kim chích, những người đang được lọc thận hay các bệnh nhân AIDS, những người có người thân bị viêm gan C, và những ai khi thử máu tổng quát thông thường thấy có dấu hiệu bất thường trong gan.

Phương pháp chẩn đoán bệnh

Trà Mi: Xin được hỏi thăm bác sĩ về các phương pháp chẩn đoán bệnh này?

Bác sĩ Trần Văn Sáng: Chẩn đoán bệnh tương đối đơn giản vì hiện nay với phương pháp thử máu người ta có thể dễ dàng khám phá ra người bệnh có mắc siêu vi trùng gan C hay không. Từ đó, người thầy thuốc có thể chẩn đoán bằng cách đếm số vi trùng trong máu để quyết định người bệnh nên được chữa trị ra sao.

Ngoài ra, tuỳ trường hợp, bác sĩ cũng xem có cần thiết lấy một mẫu gan để coi mức độ hư, viêm hoặc xơ cứng như thế nào để điều trị thích hợp. Trước đây viêm gan siêu vi C không có thuốc đặc hiệu để chữa, đa số người Việt hay tìm đến những bài thuốc Nam, thuốc Bắc, hay các phương thuốc dân gian để trị bệnh này.

Xét về phương diện khoa học, các loại thuốc dân gian không có bằng chứng nào cho thấy có thể diệt được những con siêu vi trùng gan C. Điều đáng mừng là hiện nay trên thế giới đã có những loại thuốc tương đối khá hữu hiệu trong việc điều trị bệnh này tuy chưa tuyệt đối hoàn chỉnh.

Trà Mi: Vì thời gian có hạn, chúng tôi xin phép được tạm ngưng chương trình kỳ này tại đây. Chuyên mục Sức khoẻ và đời sống tuần sau sẽ tiếp nối với đề tài viêm gan siêu vi C, nói về những biến chứng của bệnh, cũng như các phương pháp phòng và trị bệnh ra sao. Mời quý vị đón theo dõi.

Chương trình này chỉ nhằm cung cấp kiến thức tổng quát về sức khoẻ. Cho các vấn đề cụ thể, chi tiết của từng bệnh nhân, xin liên lạc trực tiếp với bác sĩ của quí vị để được thăm khám trực tiếp.