TỪ BẮC VÀO NAM.

 

Sau ngày 30 tháng Tư cuộc sống của cả miền nam Việt Nam đã đổi đời, đổi từ sướng sang khổ, đổi từ tự do sang kềm kẹp, đâu đâu cũng là những cuộc sống dè dặt và khó khăn, gia đình chị Bông cũng nằm trong cảnh ấy.

 Món tiền của cha mẹ chị dành dụm gởi trong ngân hàng Việt Nam Thương Tín kể như mất toi, món tiền của vợ chồng chị cũng gởi trong Việt Nam Thương Tín thì chị may mắn hơn, tháng 8 năm 1975 chị sinh thằng con thứ hai, chị đã viết đơn ra ủy ban phường xin xác nhận hoàn cảnh vừa mới sinh con nên ngân hàng Việt Nam Thương Tín lúc này do nhà nước quản lý đã cho chị lãnh 10 ngàn đồng.

Tiền của mình bỗng bị cướp trắng trợn, phải nằm trong diện khó khăn, ma chay, sinh đẻ hay hoạn nạn gì đó mới được nhà nước cứu xét  trả lại 10 ngàn đồng cho dù tổng số tiền gởi là bao nhiêu, và rồi số tiền còn lại chết yểu, chết oan ức không bao giờ trở về với chủ.

Vài năm sau khi chị Bông đi thăm chồng tù cải tạo tại trại Z30C rừng lá Hàm Tân Thuận Hải, chị gặp bà vợ ông Nguyễn Văn Mão giám đốc ngân hàng Việt Nam Thương Tín cũng đi thăm chồng, người nổi tiếng đi đến đâu ai cũng biết. Ông giám đốc ngân hàng còn sa cơ thê thảm thế kia thì xá chi món tiền nhỏ nhoi của mình.

Với chế độ mới người ta phải cẩn thận từng lời ăn tiếng nói kẻo bị tù oan. Một thằng bé hàng xóm chị Bông  trong lúc chơi đùa với các bạn ngoài đường nó hát nhại câu hát trong bài “Túp lều lý trưởng”  là “Từ ngày giải phóng vô đây mình khổ thật nhiều” anh bộ đội đi đường nghe thấy, chẳng biết anh đang đi đâu vậy mà cũng mất thì giờ bắt nó đưa lên uỷ ban phường  nhờ giáo dục lại., bố mẹ nó phải làm giấy cam kết dạy dỗ con để bảo lãnh nó về, cũng may nó tuổi vị thành niên, nếu lớn hơn chắc đi tù cải tạo vì tội phản động, xuyên tạc chế độ.

Có hôm chị Bông đi chợ đang mua bó rau muống, bà bán rau người miền Nam  thấy hai anh bộ đội xách giỏ đến gần bà đã vồn vã mời chào :

–         Mời hai đồng chí mua rau.muống….

Hai anh đã không mua mà khó chịu gắt gỏng:

–         Ai đồng chí với bà, ăn nói phải cẩn thận nhé

–         Bà đã đi bộ đội đã chiến đấu với chúng tôi ngày nào chưa mà gọi chúng tôi là đồng chí, hả?

Hai anh bộ đội mặc quân phục đội nón cối chân đi dép râu làm từ lốp xe chắc là “anh nuôi” lo việc bếp núc cho đơn vị hay cơ quan tập thể nào đó, hình ảnh các bộ đội mặc quân phục đi chợ, hai ống quần xắn lên khỏi mắt cá chân cho gọn thật khôi hài, thật ngứa mắt trông như người đi cày đi cấy nhưng nhìn mãi thành quen mắt không ai còn ngạc nhiên nữa.. Các anh đi chợ  bằng xe đạp thồ, rau cỏ chất đầy, thời ấy bếp ăn tập thể hay tư nhân thì rau luôn là thức ăn chủ yếu.

Bà bán rau xưng hô hai từ “đồng chí” với hai anh bộ đội là bày tỏ sự thân thiết, tưởng lấy lòng họ lại bị họ mắng…Khi hai anh bộ đội đi xa bà bán rau buông câu nói hậm hực:

– Bộ tao ham làm đồng chí với mày sao, tao chỉ muốn bán cho mày mấy bó rau thôi, đừng có chảnh nghe con.…

Người thắng cuộc miền Bắc vui mừng háo hức tràn vào miền Nam đủ mọi hình thức, làm việc, công tác, thăm thân nhân hay đi cho biết miền Nam, ngắm cảnh miền Nam để ăn mừng cho bao công lao của họ đã hi sinh chiến đấu.

Nhưng người dân miền Nam chẳng mấy ai muốn ra thủ đô Hà Nội của bên thắng cuộc cả.

Bố chị Bông cũng  không có ý định về thăm quê cũ, ông không lạ gì Việt Cộng, thời buổi sau 1975 tranh tối tranh sáng, trong miền Nam cũng đã có kẻ thời cơ hại người rồi, bố chị đã bị công an đến nhà “mời” lên ủy ban phường “làm việc”, cả nhà rất lo ngại không biết chuyện gì đã xảy ra và sẽ xảy ra. Từ phường bố chị bị chuyển lên ủy ban huyện và biệt tăm biệt tích hơn 1 tháng mới được tha về.

Thì ra có kẻ hàng xóm nào đó đã tố với ủy ban quân quản bố chị là “mật vụ chìm”của “ngụy quân nguỵ quyền” trong khi ông chỉ là cảnh sát viên bình thường trong phủ thủ tướng …

Trong Nam đã thế nói gì đến miền Bắc của phe chiến thắng, những người di cư 1954 nay trở về thăm miền Bắc sẽ bị để ý, bị “nhân dân” khinh miệt trả thù.

Bố chị chỉ gởi cầu may một lá thư về quê cũ cho người em họ để hỏi thăm họ hàng quyến thuộc, gọi là “cầu may”  vì sau bao nhiêu năm ly tán kể từ 1954 chẳng biết thân nhân còn ở quê  không. Thế mà lá thư vẫn có người nhận và người em họ của bố đã trả lời thư.

Ban đầu chị Bông không tin, một mực nói:

–         Làm gì một lá thư không số nhà lại đến tay người nhận được? Có chắc đây là thư của chú Côi không?

Bố chị giải thích:

–         Chú ấy đã kể về những họ hàng nội ngoại,  bên nội và bên ngoại các con cùng quê mà, chú Côi còn  kể về những kỷ niệm giữa bố và chú ngày xưa thì chính là chú còn ai vào đây nữa .. Ở phố thì bố không biết chứ ở quê thì cả làng cả xã ai cũng biết nhau, lá thư gởi tên người nào thì sẽ đến đúng tay người ấy, chẳng cần số nhà ngoài tên làng tên xã.

–         Nhưng lạ ở chỗ cả một thời gian dài từ 1954 đến giờ mà họ vẫn không rời khỏi làng quê…

–         Vì tình quê cha đất tổ, vì luật lệ hành chính xã hội ràng buộc nên họ vẫn bám lấy làng quê. Biết đâu vài chục năm sau nữa chúng ta gởi thư về người thân ở làng quê này vẫn  không cần số nhà, tên đường..

Sau lá thư của bố thì gia đình chị Bông nhận được những lá thư của các thân nhân khác, chắc chú Côi đã khoe thư của bố chị với mọi người. Thư viết trên trang giấy học trò, có thư chữ viết nắn nót, có thư chữ viết như gà bới nhưng thư nào cũng đầy ắp nhớ thương và không bao giờ thiếu câu mở đầu nghiêm chỉnh trên mỗi lá thư là :” Công hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam . Độc lập tự do hạnh phúc”,  xong “thủ tục” với nhà nước rồi nhân dân mới viết riêng tư gì thì viết.

Chị Bông đã ngạc nhiên hỏi bố:

–         Thân nhân của bố viết thư như viết tờ đơn, họ làm việc cho chính quyền nên quen tay chăng?

Bố chị chép miệng:

–         Họ là nông dân thôi, nhưng là ai thì cũng là người của miền Bắc bao nhiêu năm sống với xã hội chủ nghĩa.

Không ngờ chỉ một lá thư bố chị gởi về hỏi thăm những thân nhân nội ngoại ấy mà đã nhận lại những  tình cảm qúa đổi thắm thiết, sau những thư từ là những người khách không mời đã lần lượt từ Bắc vào Nam thăm gia đình chị Bông..

Năm 1978 gia đình chị đón một khách đầu tiên từ miền Bắc vào. Lúc này xe lửa Thống Nhất Bắc Nam đã thông, gía vé bao cấp còn  rẻ.

 Một hai đứa trẻ con hàng xóm chạy xộc vào nhà chị Bông hí hửng báo tin:

–         Chị Bông ơi, nhà chị có khách ngoài Bắc kìa. .Bà ấy gánh hai bao tải to lắm

. Chị Bông cũng vui mừng thông báo ngay với bố:

–         Bố ơi khách Bắc này chắc giàu lắm, họ gánh hai bao tải qùa vào cho nhà mình.

Bà cô ruột của chị Bông đã gồng gánh từ Bắc vào Nam , bà hỏi thăm từ đầu đường đến cuối xóm nên cả khu xóm ai cũng biết nhà chị đang có khách Bắc.

Bố chị  dặn dò:

–         Đây là em ruột của bố, chúng ta “giấy rách phải giữ lấy lề” tiếp đãi cô hậu hĩ . Ngày xưa khi bố theo ông nội đi làm ăn xa quê cô Cam đã mấy lần dẫn mẹ các con từ làng quê đi Hà Nội đến Bắc Giang rồi Móng Cái  thăm bố…

Thời điểm lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm đều phải mua bằng sổ hạn chế theo từng đầu người không đủ ăn đủ dùng nên bố chị đã cẩn thận dăn dò thế, kể lể ân tình thế để phòng xa vì đã từng có cảnh khách đến nhà người ta không muốn mời ăn ở sợ hao tốn. Miếng ăn cái mặc bỗng lên ngôi, gía trị tình cảm con người bị chà đạp xuống thấp.…

Vào đến nhà cô Cam đòi thắp hương cho ông nội chị và mẹ chị, cô nước mắt ngắn dài khóc thương người cha xa cách từ năm 1954 và bà chị dâu hiền lành vắn số.

Mấy đứa em háo hức thì thầm với chị Bông:

–         Chị ơi, cô Cam mua những gì mà nhiều thế?

Chị Bông sốt ruột:

– Không biết, đợi cô thắp hương xong sẽ mở qùa…

Các em và hai con chị Bông tò mò và nao nức chờ cô Cam cho qùa, không biết là những qùa gì trong hai cái bao tải to tướng bằng vải ấy. Cô mở cái tay nải nhỏ trước, lấy ra mấy quả chuối tiêu chín nẫu đã nhũn mềm và tiếc rẻ:

–         Chưa kịp ăn thì nó chín cả rồi, trong Nam nắng nóng qúa, mấy qủa chuối này cô mua ăn lúc đi đường, vẫn còn ăn được các cháu ăn đi…

Thấy chẳng đứa nào muốn nhận mấy qủa chuối thâm đen cô Cam lại moi trong tay nải ra mấy bịch bỏng, mỗi nắm bỏng to tròn bằng nắm tay, cô Cam hớn hở mời mọc::

–         Đây là qùa cô mua cho các cháu, bỏng ở làng quê ta trẻ con nào cũng thích, gạo rang thành bỏng trộn với đường mật và gừng thơm ngon lắm.

Đứa em gái út  của chị Bông thất vọng:

–         Ở đây cũng có bỏng này, thế còn món gì trong hai cái bao kia hả cô?

Thằng Bi 3 tuổi con của chị Bông cũng bắt chước dì nó vòi vĩnh:

–         Bi muốn cô mở cái bao to kia cho cháu qùa…

–         Này con, dì út gọi là cô Cam nhưng con phải gọi là bà Cam , từ từ bà Cam sẽ cho con qùa mà..

Chị Bông mắng con đừng nóng lòng mà lòng chị vẫn chờ mong hai bao tải kia được mở ngay ra.

Cô Cam trả lời con cháu út nhưng nhìn chị Bông để giải thích:

–         Cái món này các cháu không ăn được, không phải qùa cháu ạ, đây là tỏi vườn cô thu hoạch, năm nay tỏi ở quê ta được mùa nên mất gía, bán rẻ như cho mà người ta còn chê không muốn mua, nhân thể chuyến đi cô mang vào Nam may ra bán khá hơn, thu đồng vốn nào hay đồng vốn ấy..

Tội nghiệp cô Cam đã mang cả gánh tỏi từ Bắc vào Nam .

Chị Bông  thất vọng thì ít nhưng các em và hai con chị thất vọng thì nhiều, chúng đành nhận mấy nắm bỏng đặc sản của làng quê cô Cam còn hơn không có món gì.

.Cô Cam bảo chị:

–         Mai cháu dẫn cô ra chợ bán tỏi nhé, ở đây cô xứ lạ quê người.

Chị Bông bùi ngùi thương cô:

–         Vâng, cô muốn chợ gần chợ xa gì cũng được…

Cô Cam đã gánh tỏi ra chợ tìm các bạn hàng và bán sỉ cho họ với gía rẻ bèo nhưng cô bảo cũng đỡ hơn gía ở quê rồi cô buồn rầu kể:

– Những mùa bội thu lại là mùa mất tiền cháu ạ, công sức mình như đổ sông đổ biển, có năm thu hoạch khoai tây gía qúa rẻ, vừa bán đổ bán tháo vừa  tranh thủ luộc khoai tây ăn trừ cơm ngao ngán đến tận cổ thế mà vẫn ăn không kịp, khoai tây mọc mầm tua tủa…

Thấy cô Cam tiêu thụ được gánh tỏi bố chị rất vui, chỉ sợ cô em nghèo khổ phen này mất hết vốn liếng trồng trọt.

Những ngày cô ở chơi mấy chị em chị Bông đã đưa cô đi chơi Sài Gòn, đi sở thú và đến thăm vài nhà họ hàng hay người làng người nước, đến nơi nào cô Cam cũng thích. Cô cảm động nói:

– Cám ơn anh và các cháu đã cho em đi tham quan nhiều nơi, xưa nay em chỉ quanh quẩn bên ao làng, bên ruộng nương..Sao mà  đường phố Sài Gòn hoành tráng thế cơ chứ..

Đời cô Cam là một bể khổ, lấy phải người chồng vũ phu lại phụ bạc, ăn ở với vợ có 3 con rồi bỏ đi lấy vợ bé, cô làm lụng ruộng vườn quần quật mà  nuôi con vẫn bữa đói bữa no. Ông chồng bệnh chết, người vợ bé hiền lành nhu nhược chẳng biết nương tựa ai mang 2 con về nhà vợ cả xin ở chung. Hai bà vợ của ông chồng qúa vãng cùng ở chung nhà thuận hòa như hai chị em ruột và nuôi 5 đứa con, nếu không biết thì chẳng ai phân biệt những đứa trẻ ấy là con bà nào vì hai bà đều thương yêu chúng như nhau, hai bà đều cật lực làm việc để nuôi chúng…

Ông chồng thật tốt số, lấy hai bà vợ cùng hiền lành phúc hậu, hai bà vợ góa  cùng yên phận thờ chồng, ông tha hồ sung sướng yên nghỉ nơi chín suối..

Có lẽ giai đoạn cuộc đời cô Cam sống chung với “tình địch” lại bình yên hạnh phúc hơn khi sống với người chồng.

Bà vợ bé cũng đoản mệnh như chồng, hiện 5 con vẫn sống với một bà mẹ là cô Cam ..

Ngày cô trở về Bắc bố chị đã mua vé tàu cho cô và tặng cô món tiền nhỏ, cô đã rưng rưng nước mắt trách anh trai từng xông pha  theo cha  buôn bán khắp phương Bắc, giỏi giang nhanh nhẹn thế mà cái ngày di cư cha và anh đi thoát sao không dẫn cô theo để đời cô bao nhiêu năm nghèo khổ cho đến bây giờ.…

Sau cô Cam những năm sau đó chị Bông không thể nhớ theo thứ tự những ai đã từ Bắc vào Nam thăm gia đình chị, họ hàng gần, họ hàng xa đều được bố chị tiếp đãi thân tình và cho tiền tàu xe lượt về quê,  có người chỉ là người làng, họ đi buôn hàng vào Nam cũng “quá cảnh” nhà chị để có chỗ tạm trú ăn ở không mất tiền và ít nhiều cũng có qùa mang về, những bộ ly tách đẹp ngày nào chị Bông đã mua trong các cửa hiệu trong thương xá Tax trưng bày trong tủ chè cũng mang ra tặng cho khách vì họ khen đẹp và khao khát được một bộ tách như thế, cả những tấm khăn lông to đẹp chị vẫn cất để dành trong tù chưa dám dùng đến cũng là món qùa tặng cho khách. để làm kỷ niệm.  Cuối cùng tủ chè và tủ quần áo của nhà chị rỗng dần chẳng có gì đẹp hay đáng giá nữa.

Chị Bông lo xa::

– Bố ơi,  nếu cứ cái đà này thì ….cả làng sẽ vào thăm nhà mình, gạo mua theo sổ thì ít , gạo chợ đen thì đắt đỏ..…

Bố chị luôn an ủi:

–         Người ta có qúy mình mới  vào thăm, một giọt máu đào hơn ao nước lã…cao lắm mỗi người chỉ vào thăm một lần, đừng để bố mang tiếng cả đời.

Một hôm có chiếc xe xích lô máy đậu xịch ngay trước cửa nhà chị Bông, trên xe bước xuống là một bà Bắc kỳ quần đen ống quần ngắn lấc cấc, chân đi đôi dép nhựa màu trắng, tay xách một cái làn mây. Bà nhớn nhác nhìn số nhà chị rồi lao vào nhà gọi to:

–         Anh ôi, các cháu ôi…

Bố chị chạy ra ngỡ ngàng:

–         – Chào chị, chị đây là ai nhỉ…..??

–         Em là vợ Côi đây, Côi và anh hay chơi đùa với nhau ngày xưa ấy.. Nhà em kể rằng.hai anh em họ mà cứ thân thiết hơn cả anh em ruột.

Và thím Côi òa khóc như mưa :

–         Ôi anh ôi, ối các cháu ôi…!!

Bố chị luống cuống:

– A, thím Côi đây hả… nhưng chuyện gì thế thím Côi?  Nhà quê có tin gì xấu chăng?… mong thím bình tĩnh kể tôi nghe…

Chị Bông cũng ái ngại hỏi thăm:

–   Hay thím vừa bị kẻ cắp móc túi ở bến xe ??

Thím vẫn nước mắt tuôn rơi::

–         Ôi anh ôi, ôi các cháu ôi. Chẳng có việc gì xảy ra cả, em vào thăm anh và các cháu đây, chỉ vì cảm động quá khi găp nhau em không sao cầm được nước mắt….

Thì ra thế. Một bà thím họ xa cách cả không gian và thời gian thậm chí chưa biết mặt các cháu sao mà tình cảm tha thiết đến thế, làm chị Bông  cũng cảm động theo.

Thím Côi khác hẳn với cô Cam, thím mang cho các cháu nhiều qùa bánh và luôn âu yếm xoa đầu nắm tay các em chị Bông và hai con chị Bông làm như chúng từng quen thuộc với thím, từng ở trong vòng tay của thím. Thím còn móc túi lấy ra những đồng tiền lẻ cho các cháu để muốn mua gì thì mua, trẻ con thích thím Côi ra mặt.

Khách Bắc nào cũng được gia đình chị Bông tiếp đón tương tự, dẫn đi thăm chợ Bến Thành, đi chơi sở thú và đi thăm họ hàng làng nước.

Bố của bố chị và bố của chú Côi là hai anh em ruột, thím Côi đã tha thiết nói với bố chị:

–         Anh cho em xin một tấm hình của ông để em mang về Bắc thờ cúng với ông em., bây giờ đất nước ta hòa bình nhà nhà đoàn tụ, hai anh em ông ấy cũng đoàn tụ trên bàn thờ hương khói anh nhá.

Thế là hình ông nội chị Bông được trao cho thím Côi, ông sẽ trở về quê cũ, ngồi trên bàn thờ với ông em ruột sau những thăng trầm bể dâu của thời cuộc, của cuộc đời.

Một tuần sau thím Côi bảo chị Bông:

–         Thím vào Nam  thăm gia đình cháu nhân thể muốn mua món đồ điện tử mang về nhà dùng, nghe nói hàng điện tử ở  Sài Gòn có nhiều loại xịn lắm…

–         Vậy thím muốn mua gì cháu sẽ dẫn thím ra đường Huỳnh Thúc Kháng bán đủ thứ hàng điện tử tha hồ cho thím chọn lựa.

–         Chỉ còn 2 ngày nữa thím về Bắc mà còn bận đi thăm mấy người nhà bên thím ở Khánh Hội và đi mua sắm thêm nhiều món quần áo nên bận rộn lắm. Cháu là người thành phố rành rẽ hơn thím, cháu cứ mua hộ thím 1 cái đài cát sét loại nào hiện đại nhất là được, bao nhiêu tiền không thành vấn đề. Thế thôi, cháu nắm bắt được ý của thím chưa? Cháu quán triệt chưa?. .

–         Vâng cháu hiểu rồi…

Thím Côi rộng rãi và xài sang qúa, chị Bông ngầm nể nang thím. Như đọc được ý nghĩ của chị Bông, thím Côi khoe:

– Cháu ơi, nhà nước ta đang từng bước xóa đói giảm nghèo, chẳng mấy chốc mà ai cũng có điều kiện như thím mua đài nghe tin tức khỏi cần nghe loa từ uỷ ban thông tin văn hoá xã nữa. Loa đọc ra rả rát cả tai..

Chị Bông vui vẻ vì được thím tin cậy:

–         Cháu sẽ mua 1 cái đài cát sét bảo đảm thím sẽ vừa ý.

Thím Côi nói xong không đưa tiền hay nói năng gì  thêm, chắc là thím quên, chị Bông không dám nhắc sợ thím buồn thím giận  người nhà không tin cậy nhau  trong khi thím đến nhà chị đã bộc lộ bao nhiêu là tình cảm, đã xin hình ông nội chị để thờ cúng, đã móc túi cho các em chị cho con chị  tiền mua quà vặt.

Chị Bông bàn với bố:

–         Thím đi cả ngày thăm họ hàng bên thím mà ngày về quê cận kề hay là con cứ bỏ tiền ra mua cái radio c***ette rồi về thím trả sau bố nhỉ?

Bố chị gật gù:

–         Phải đấy, chắc thím ấy bận rộn nên quên chưa đưa tiền hoặc là thím chẳng biết gía cả bao nhiêu mà đưa nên đợi con mua hàng về thím mới trả tiền sau …

Chị Bông đã đi đến mấy con đường nổi tiếng chuyên bán hàng điện tử để chọn mua 1 máy c***ette ưng ý nhất giá tương đương 5 chỉ vàng, mang về nhà chị khoe thím món hàng đẹp nhưng thím chỉ nói cám ơn vẫn không đá động gì đến tiền bạc dù chị đã mấy lần nhấn mạnh cháu phải bán đi mấy chỉ vàng để mua cái máy này.

Ngày mai thím Côi sẽ ra ga Hòa Hưng về Bắc, chị Bông  thấp tha thấp thỏm đợi chờ thím trả tiền từng giờ, từng phút, chị đã vờ nhắc nhở:

–         Thím xem lại hành lý có quên gì không.?

–         Đủ cả cháu ạ…

Thím ngọt ngào như đường như mật :

–         Các cháu có quên thím thì quên chứ thím chẳng bao giờ quên các cháu.

–         Thế …thế…cái máy cát sét thím lên tàu phải cẩn thận đề phòng kẻ cắp nhé, những 5 chỉ vàng đấy……

–         Cháu vô tư đi, kẻ cắp nào dám đụng đến thím? Thím từng đi buôn mạn ngược rừng xanh núi đỏ thím còn không sợ nữa là…

Cuối cùng chị Bông chịu đựng hết nổi bèn ngượng ngùng nói::

–         Thím ơi, còn tiền cái máy cát sét của cháu thím chưa đưa…..

–         Ấy chết thím quên chưa báo cáo với cháu là thím đã mua hàng hết tiền rồi, thím  mua một mớ quần áo may sẵn về quê bán kiếm tí lời tí lãi  bù lỗ tiền tiêu vặt chuyến đi này cháu ạ.

Chị Bông thót cả tim:

–         Vậy là….??

–         Thím cháu mình đi đâu mà mất, về quê thím sẽ gom tiền gởi trả cháu ngay, cháu muốn tính tiền lời thím cũng trả.

–         Cháu mua bao nhiêu thím trả bấy nhiêu là được rồi.

Năm chỉ vàng thời điểm này và  trong hoàn cảnh của chị Bông thật lớn lao vậy mà thím đã  khơi khơi mượn nợ chị một cách nhẹ nhàng và tài tình qúa.

Những gia đình Bắc kỳ di cư 1954 như gia đình chị Bông đều có khách từ Bắc vào thăm, phần nhiều chủ nhà đều phải tiếp đón và cho qùa tùy theo hoàn cảnh gia đình.

Nhà chị Mai bạn thân của chị Bông thì may mắn hơn, bà bác ở Hà Nội mang vào Nam rất nhiều qùa cho em và các cháu, bà mang vải hợp tác xã, bát đũa và cái phích nước Trung Quốc thịnh hành thời đó…

Vào đến Sài Gòn bà chị Hà Nội mới ngã ngửa khi thấy căn nhà 3 tầng lầu  nguy nga  của gia đình em ngay trên con đường lớn gần bệnh viện Từ Dũ

 Bà Hà Nội nói với bà  Sài Gòn::

–         Chị nghe tuyên truyền trong miền Nam đói khổ thiếu ăn thiếu mặc nên chị đã mang vải và mua chợ đen mấy ký lương khô cho nhà em bồi dưỡng đây. Ai ngờ..

Bà em Sài Gòn thành thật:

–         Vải hợp tác xã toàn mùi dầu mua về các con em không chịu may mặc em phải bán lại con buôn, còn  lương khô thì có ngon lành gì đâu, ăn vào chỉ tổ khát nước.…

–         Ừ,  nhưng lương khô tổng hợp nhiều chất bột bổ dưỡng, bộ đội chiến trường nếu mất nguồn liên lạc có lương khô và nước thì vẫn  sống và chiến đấu đấy em….

Bà chị Hà Nội đi dạo khắp nhà và trầm trồ khen nhà em gái to lớn còn hơn cả cơ quan nhà nước ở Hà Nội. Bà bùi ngùi :

-.Chị cứ tưởng đời chị là yên ổn sung sướng hơn người, hai vợ chồng đều là cán bộ, chế độ tem phiếu đầy đủ, chính phủ cấp nhà ở ngay Hà Nội dù chật hẹp và chung hộ với gia đình khác nhưng khối kẻ mơ mà không có. Vào miền Nam thấy nhà em chị tủi thân qúa., 3 tầng lầu có 3 cái chuồng xí, còn nhà chị phải dùng chuồng xí tập thể..…

Để đáp lễ bà chị, mẹ Mai đã tặng chị nhiều hàng hóa gía trị gấp mấy lần món qùa bà đã nhận.

Gia đình chị Bông đã sang Mỹ định cư, không còn ai ở lại Việt Nam dĩ nhiên không kể những thân nhân miền Bắc. Mối liên hệ tình cảm vẫn tiếp tục, những người khách không mời năm xưa vẫn nhận qùa mỗi cuối năm.

Bố chị nói đúng, cho tới bây giờ gia đình chị vẫn gởi thư về thân nhân miền bắc chỉ cần ghi tên người nhận và địa chỉ vẫn không có số nhà, vẫn là tên làng tên xã không hề thay đổi.. Thật bền bỉ đến kinh ngạc và thán phục khi hơn 3/4  thế kỷ mà người ta vẫn ở yên một chỗ nếu tính những người cùng trang lứa với bố chị sinh từ năm 1927 tại làng quê này.

Sau vụ biến cố September 11, 2001 gia đình chị Bông nhận được lá thư từ miền Bắc của chú Côi, chữ chú vẫn gà bới như xưa, phần đầu thư vẫn trịnh trọng tuyên truyền giùm nhà nước như xưa:

“Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam .. Độc lập tự do hạnh phúc.

Anh kính nhớ và các cháu luyến nhớ, trước tiên em có lời hỏi thăm sức khỏe cả nhà, được tin cả nhà ta bên ấy bình an không bị ảnh hưởng gì trong vụ khủng bố chúng em bên này  vui mừng lắm…”

Và cuối thư chú Côi đã bày tỏ cảm tưởng:

“Nghe đài thấy vụ khủng bố toà nhà cao tầng ở Mỹ vào ngày mồng 11 tháng 9 chúng em cực kỳ kinh hãi. Em xin gởi lời chia buồn đến tất cả nhân dân Mỹ và chúc nhân dân Mỹ kiên cường phấn đấu vượt qua giai đoạn khó khăn này.”.

Những câu văn này chắc là chú Côi bắt chước những bài viết trên báo, trên đài, sặc mùi nhà nước..

Bây giờ những thân nhân ngoài Bắc của gia đình chị Bông có muốn đến thăm nhà chị cũng không được, ai bán vé xe lửa cho họ từ Bắc…sang nước Mỹ như ngày nào họ mua vé xe lửa từ Bắc vào Nam.

Từ Bắc vào Nam năm 1975 những đoàn quân miền Bắc  đã vơ vét bao nhiêu “chiến lợi phẩm” nhà cửa, đất đai ruộng vườn, của cải của dân miền Nam bỏ lại hay bị cưỡng chế.

Từ Bắc vào Nam những người dân miền Bắc dù bất cứ thành phần nào, thăm thân nhân họ hàng sau bao nhiêu năm xa cách cũng nhặt nhạnh xin qùa, xin của mang về.

Người bên thua cuộc là kẻ cho và người bên thắng cuộc là người nhận. Điều nghịch lý lại là sự thật, thế nên trong thời điểm đó nhân gian miền Nam đã có câu “Người miền Bắc thích “cua bể” miền Nam.”.

    Nguyễn Thị Thanh Dương.

* “Cua Bể” : Bê của

ĐƯỜNG RA VĨNH PHÚ

Ngồi trong toa của con tàu Thống Nhất, tôi vẫn chưa hoàn hồn. tay khư khư ôm chặt chiếc túi xách trong lòng, tôi nhìn theo Dim đang cố len lỏi tìm lối ra giữa những người đang đứng lố nhố tranh giành nhau xếp đồ đạc. Gần ra tới cửa, Dim còn ngoảnh lại nhìn tôi, đôi mắt đỏ hoe. Tôi cũng khóc. Nước mắt tôi làm nhòa đi hình ảnh Dim trong giây phút ngắn hai chị em chia tay nhau. Dim như bị xô xuống khỏi con tàu…

Xa xa, sân ga Bình Triệu dưới những ngọn đèn vàng vọt không đủ sáng, cảnh tượng vô cùng hỗn độn. Người đi, kẻ lại, người mang, kẻ vác… xô đẩy, chen lấn nhau. Tiếng la hét, tiếng gọi nhau í ới trên một khoảnh đất gồ ghề, tăm tối. Tôi cũng vừa từ đám đông đó lên đây. Bọn cán bộ nhà nước được lên tàu trước từ ga Phạm Ngũ Lão, trên những toa riêng hoặc những toa có giường nằm…

”Thật may, nếu không có Dim đi tin thì làm sao mình còn đủ hành lý!” Lần đầu tiên tôi thấy Dim khỏe quá! Hai tay hai túi xách nặng, cồng kềnh, chen đám đông phăng phăng mở lối cho tôi lên tàu. Bọn cướp giật trà trộn giựt xách tay, rạch ví, móc túi. Tiếng la thất thanh. tiếng chửi thề. Tiếng khóc, tiếng gọi nhau… tất cả tạo thành một âm thanh hỗn loạn. Thần kinh tôi như muốn đứt ra. Hai chị em chỉ kịp bám lấy song sắt của toa tàu là đã như có người đẩy lên rồi. “Kìa! Nó giựt đồng hồ của tôi!” “trời ơi! ví của tôi đâu mất rồi!” Mặc kệ. Mạnh ai nấy chen. Chân tôi bị dẫm lên đau điếng. Áo quần tôi tả tơi, xốc xếch, đầu tóc rối bời.

Giờ đây, tôi ngồi trên tàu, dưới kia cảnh tượng vẫn đang tiếp diễn…

Tiếng còi hú vang báo hiệu sắp đến giờ khởi hành. Tiếng còi dài văng vẳng trong đêm tối. Ngày xưa còn bé, tôi đã từng được học những bài văn tả cảnh sân ga. Niềm vui sum họp, nỗi buồn chia ly. Tiếng còi tàu lanh lảnh âm vang trong lòng tùy theo tâm trạng của mỗi người. Lòng tôi hôm nay, tiếng còn nghe ghê rợn quá! Như tiếng rú, tiếng thét đe dọa những con người thất thế – như tôi – một thân một mình đi thăm nuôi chồng “học tập cải tạo” tại một nơi rừng sâu, nước độc tận cùng miền Bắc.

Không có một bóng người đứng trên thềm ga đưa tin. Không có một ngọn đèn vàng lẻ bóng hắt hiu, như tiếng hát của nữ ca sĩ Thanh Thúy u buồn ngày nào trong một ca khúc tin đưa nào đó… Xa rồi, chỉ có hàng ngàn con người lam lũ, hối hả, vội vàng trên sân ga giành giựt tranh nhau từng miếng cơm sạn mốc, từng manh áo rách.

”Giấy tờ đâu? Mở túi này ra!” Giọng hách dịch của tên kiểm soát. Rồi những khuôn mặt lạnh lùng của toán công an kinh tế phía sau. Một tên nghênh ngang cầm đèn pin, bất kể rọi vào cả mắt hành khách. Một tên cầm chiếc gậy ngắn, xấc xược thọc thọc vào hành lý của khách… Đến lượt tôi: “Giáo viên. Về Bắc nghỉ hè à? A, đi thăm nuôi chồng học tập cải tạo. Thăm nuôi tù thì nói mẹ nó ra đi. Học tập học tiếc cái nỗi gì với cái bọn ngụy ác ôn đó. Thôi, khỏi xét.” Lẽ dĩ nhiên, xét làm gì ba cái đồ lương thực. Họ muốn bắt những con buôn. Tôi cố nén tức giận, tủi hờn, mừng rỡ nhận lại tờ giấy phép, không có tờ giấy này tôi không thể vượt qua mọi cửa ải từ Nam ra Bắc. Chạy chọt hàng bao nhiêu nơi, chờ đợi hàng bao nhiêu ngày, tôi mới có được mảnh giấy đen thui này đây.

Họ di chuyển xuống hàng ghế dưới, tiếp tục hạch sách, lục lọi. Và hành khách tiếp tục năn nỉ, van xin. Hàng hóa nào có nhiều nhặn gì cho cam! Chục mét vải. Dăm gói bột ngọt. Rổ rá nhựa, xô xách nước. Bình nước mắm… Vậy mà có người vẫn khóc ngất khi bị tịch thu. Nồi cơm độn mì, độn khoai tay chỉ mong vào tiền lời nhỏ nhoi đã mất cả rồi.

Tiếng máy xình xịch. tiếng còi tàu rú lên từng hồi như thúc giục, như đồng lõa với những việc làm sai trái trên con tàu mang tên Thống Nhất Bắc Nam.

Bên ngoài trời tối, không một ánh sao. Sương khuya lạnh buốt. Vài con đom đóm lập lòe. Chung quanh tôi, mọi người đều đã nằm ngủ la liệt. Người trải miếng ni-lông dưới chân ghế chật hẹp, người nằm ngả nghiêng trên đồ đạc, ngổn ngang chật cả lối đi. Võng mắc chi chít. Tiếng ngáy, tiếng thở mệt nhọc vang lên. Tôi mệt mỏi tựa đầu vào thành ghế gỗ. Có lẽ chỉ còn có một mình tôi thao thức nên thấy đường dài. Nhớ mẹ, nhớ con, nhớ nhà.

Thế là tôi đã phải xa nhà, xa những người thân yêu, vượt mấy ngàn cây số, đi đến một nơi xa lạ. Làm sao tránh khỏi lo âu? “thân gái dặm trường”, lời nói người xưa thật đúng tâm trạng của tôi bây giờ.

Cũng trên quãng đường này, trong toa xe lửa của một thời xa lắc – thuở còn đi học – ánh mắt long lanh, giọng cười ròn rã reo vui suốt cuộc hành trình. Trại hè Nha Trang. trại hè Thống Nhất Huế. Trại hè sinh viên Huế-Saigon Đà Lạt. Mỗi mùa hè là một mùa tưng bừng hứa hẹn. Còn đâu nữa những tiếng cười khúc khích, tinh nghịch của các bạn tôi trong những đêm không ngủ? Các bạn học cũ của tôi, giờ phiêu bạt nơi đâu? Phạm Hữu Lộc, Bùi Thức Phước, Nguyễn Long Hải, Duy Trác… trong những trại tập trung cải tạo của Cộng Sản. Ấu Oanh, Hoàng Oanh, Ngọc Diệp, Kim Oanh… bán đứng buôn chạy quần áo cũ, thuốc tây. Hồng Thủy, Hồng Hảo, Ngọc Tâm, Hương Kiều Loan… ngàn trùng cách biệt.

Tôi cố quên đi những gương mặt đang say men chiến thắng Nguyn Đắc Xuân, Cao Thị Quế Hương, Kim Tuyến. Tôi ngậm ngùi thương tiếc Lê Hữu Bôi, bị thảm sát trong biến cố Tết Mậu Thân 1968 tại Huế. Bốn năm “giải phóng miền Nam” rồi, bốn năm quay cuồng, vật lộn với cuốc sống mới, có bao giờ được một vài phút suy tư?

Qua mỗi lần tàu ghé một sân ga, bất kể ngày đêm, hàng hóa rỡ xuống, chất lên nhanh chóng gọn nhẹ. Bọn chỉ huy đoàn tàu kết hợp cùng bọn công an kinh tế buôn bán thì còn sợ gì ai xét. Trong khi những người dân, hàng chỉ có một chút xíu thôi mà vẫn bị dòm ngó, hoạch họe đủ điều.

Những giỏ soài Nha Trang của vợ chồng chú bộ đội ngồi trước mặt tôi đã biến mất. Những giỏ soài treo toòng teng trên đầu, những giỏ soài la liệt dưới sàn tàu đều trống trơn. Càng đi xa hơn thì hành lý trên tàu càng vơi nên hành khách còn có lối đi. Hành khách buôn dọc đường. Xã hội chủ nghĩa cấm buôn bán cá thể mà hầu như cả nước đều buôn. Cán bộ công nhân viên mua được nửa ký đường, lon sữa, mươi gam bột ngọt mỗi tháng đều mang ra chợ bán cho người buôn, kiếm chút tiền bù đắp vào đồng lương ít ỏi. Cũng nhờ đó mà tôi mới mua được những thực phẩm thăm nuôi chồng. Tôi thở dài ngao ngán cho kiếp sống đói nghèo.

Tàu càng rời xa miền Nam, làng mạc càng hiu hắt. Bốn năm tiến nhanh, tiến mạnh lên chủ nghĩa xã hội là đây? Đồng ruộng khô cằn, xóm làng xơ xác. Con tàu đưa tôi vượt qua vĩ tuyến 17, tới miền Trung “ôi, quê hương xứ dân gầy” của nhạc sĩ Phạm Duy. Dân không chân lấm tay bùn – vì đồng ruộng bỏ hoang – mà sao đen đủi. Gương mặt ngơ ngơ ngẩn ngẩn, đứng trước những thau nước chờ khách trên tàu xuống mua rửa mặt, rửa chân.

Một bà cụ lưng còng xuống, manh áo vá không đủ che thân, xách ấm nước đi bán rong. Đường tàu mỗi lúc một xấu, nhất là Thanh Hóa. Con tàu tròng tranh nghiêng ngả. Đồ đạc rơi đổ cả vào người.

Làng quê miền Bắc kia sao? Tôi ngờ mình đang nằm mơ. Bởi hiện thực quá phũ phàng.

“Việt Nam đất nước ta ơi,

Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn…”

Miền Bắc hai mươi năm xây dựng xã hội chủ nghĩa, nhân dân đi vào con đường làm ăn tập thể. Đồng ruộng xóa mờ ranh giới, bao la bát ngát thẳng cánh cò bay… Chỉ là hình ảnh tưởng tượng của cán bộ vẽ ra, khi tuyên truyền, khoác lác với dân miền Nam. Trước mắt tôi… đồng khô, nắng cháy. Xa xa xóm làng hoang vắng. Quán nước bên đường che bằng một mái tranh cũ nát, chiếc chõng tre lỏng chỏng một vài món quà lặt vặt: viên kẹo bột vàng, trái chuôi thâm đen. Điếu cầy tre, ấm nước, ly trà cũ bẩn… Mỗi lần tàu ngừng, hành khách tranh nhau mua từng bát cơm khô cứng, lèo tèo một ít rau xào…

Tôi đến Ga Hàng Cỏ – Hà Nội sau ba ngày, ba đêm trên tàu như một người bị tra tấn. Rã rời, mệt mỏi. Hà Nội hiện ra trong mắt tôi với tất cả sự nghèo nàn, lạc hậu. Đèn đường vàng vọt. Trong nhà, ánh điện lù mù nhưng tôi vẫn nhìn thấy nhà nhà ngồi quanh mâm cơm để dưới đất. Đó là hình ảnh đầu tiên về Hà Nội.

Nhà anh chị tôi ở tầng thứ tư của một khu nhà tập thể vùng Kim Liên. Chỉ là một phòng nhỏ hai mươi mét vuông. Độc nhất một cái giường cũ mọt dành cho bố mẹ và đứa con út còn bé. Hai đứa con lớn học đại học nằm dưới đất. Kệ sách vở đụng trần nhà. Dưới gầm giường lỉnh kỉnh bát chén, nồi niêu, xô nước. Gia đình anh chị tôi điển hình cho giới trí thức Hà Nội: chồng, cán bộ nghiên cứu khoa học, vợ bác sĩ. Tôi rùng mình lo sợ tương lai.

Hà Nội với những con đường nhỏ hẹp, đầy ổ gà, bụi bậm. Hà Nội với nhà cửa cũ nát, xiêu vẹo. Hà Nội với con người nhâng nhâng, nháo nháo, chửi thề nói tục. Không phải một thủ đô văn minh lịch sự như theo lời những cái máy nói đã mạt sát Sàigon, ca tụng Hà Nội – mà trong những buổi học tập chính trị ròng rã qua năm tháng, chúng tôi đã phải nghe. Hà Nội trong ký ức tôi, trong thơ, trong nhạc… chỉ là hư ảo.

Lên ga Bình Triệu, xuống ga Hàng Cỏ: kinh hoàng. Tiếp tục cuộc hành trình, tôi đáp tàu đi Vĩnh Phú. Ga nhỏ, người đông. Mùi hôi thối dưới đất, mùi mồ hôi nồng nặc trong ánh nắng hè gay gắt. Tôi muốn nôn oẹ. Lại bị hạch sách, nạt nộ khi làm thủ tục để được lên tàu. Lại chen lấn, xô đẩy. Tôi chạy mãi tìm cửa lên tàu. Toa nào cũng chật cứng người. Cuối cùng chỉ còn giành được một chỗ đứng ở cuối nơi toa tàu nối nhau. Khi con tàu ra khỏi thành phố, một số thanh niên leo lên nóc, tôi mới có một chỗ để ngồi bó gối.

”Ban nãy tao leo lên toa chở lợn, gà. Bị đuổi xuống.”

”Xã hội này là súc vật sướng hơn!”

Tôi nghe tuổi trẻ miền Bắc nói chuyện như thế.

Gió thổi mát lạnh. Trời vần vũ cơn mưa. Cứ ngồi như thế này cho đến tối hay sao? Thế rồi sức chịu đựng của tôi vẫn vượt qua những trận mưa trời làm ướt sũng toàn thân, những trận mưa than từ ống khói tàu nhả xuống. Cũng may là than đá, nếu không biết bao nhiêu hành khách kém may mắn không được ngồi trong toa như tôi sẽ bị nhuộm đen như thế nào?

Con tàu nặng nềđi qua những cánh rừng cọ xác xơ, những đồi chè cằn cỗi thưa thớt dưới cơn nắng cháy.

“Đẹp vô cùng Tổ Quốc ta ơi,

Rừng cọ, đồi chè, đồng xanh ngào ngạt

Nắng chói sông Lô, hò ô tiếng hát

Chuyến phà dào dạt bến nước Bình Ca…”

Tôi không hiểu sao Tố Hữu lại có thể làm được những câu thơ với những hình ảnh tươi đẹp như thế?

Ga Ấm Thượng là trạm cuối cùng, tôi xuống. Nơi đây chỉ là một túp lều tranh vách nát giữa vùng đất đìu hiu của miền thượng du Bắc Việt. Bốn bề hiu hắt, vắng vẻ. Trời chập choạng tối. Ánh đèn dầu leo lắt run rẩy như muốn tắtlàm tăng thêm vẻ hoang vu.

Tôi sẽ ở lại đây một đêm.

Sau một ngày dài ngồi bó gối trên tàu, tôi muốn ngả lưng trên chiếc giường tre ọp ẹp có trải manh chiếu nát. Những con rệp lâu ngày bị đói rủ nhau ra tung hoành làm tôi phải bật dậy suốt đêm. Sáng sớm đã có tiếng xì xầm ở bên ngoài. Dân quanh vùng lén mang chuối, gạo, gà… bán cho những người thăm nuôi tù. Họ giành nhau để được tên cán bộ nhà ga phân phối khuân vác từng thùng lương thực xuống thuyền để lấy tiền công.

Sang đò ngang, lại chuyển đò dọc. Tiền khuân vác, tiền chuyên chở, bao nhiêu cũng phải trả.

Con thuyền cũ chòng chành vì nặng hành lý. Khách trên thuyền chỉ có khoảng năm người. Từ Saigon hay từ các tỉnh miền Nam đi thăm nuôi. Thuyền không có mái. Hơi nóng từ trên trời giội xuống, từ dưới nước bốc lên. Tôi như muốn ngất lịm đi vì say sóng. Đây là con sông Lô trong nhạc Văn Cao. Không có tiếng hò, tiếng hát trên sông. Chỉ có tiếng mái chèo đập nước, tiếng sóng vỗ ì oạp vào mạn thuyền. Hai bên bờ sông, chỉ toàn là cây dại. Hoàn toàn im lặng.

Khi mặt trời đứng bóng, thuyền cập bến đò Ngọc. Trái với tên bến Ngọc, bến đò này toàn sỏi đá lởm chởm. Từ bờ sông lên tới đường đi, chúng tôi phải trèo lên từng phiến đá sắc cạnh. Phụ nhau kéo đồ đạc lên rồi ngồi chờ xe trâu tới thuê chở chuyển đồ vào trại.

Tôi ngồi tựa lưng vào một gốc cây khô. Bên kia sông, không một mái nhà. Cỏ cây chằng chịt. Phía sau lưng, hoang vắng. Một lối đi nhỏ mất hút sau rặng cây rậm rạp. Đứa bé trai khoảng trên mười tuổi, không biết từ đâu xuất hiện. Chiếc quần ngắn cũ chắp vá đủ màu bọc ngoài đôi chân gầy guộc. Lấm lét nhìn chung quanh, nó đến gần chúng tôi, khẽ nói:

”Cho nhà cháu vác vào trại nhá! Tiền công rẻ hơn xe trâu.”

”Trại có gần đây không hả cháu? Đi chừng bao lâu? …”

Chợt thằng bé chạy vụt vào lùm cây.

”Này, chị kia, nói chuyện gì với nó thế?”

Tên công an, mặt non choẹt, vác súng đi tới: “Gia đình nhà đó “nà” bọn “nười” lao động. Không chịu sản xuất, chỉ định “nàm” thuê.”

Đưa đôi mắt nhìn khắp lượt có vẻ đe dọa, hắn hất hàm nói tiếp: “Đợi đấy. Sẽ có xe của Hợp tác xã phục vụ. Ai không tuân lệnh, cúp thăm nuôi.”

”Việt Nam tham dự Thế Vận Hội mang về ba cúp: Cúp điện, cúp nước, cúp lương thực. Giờ đây lại sắp lãnh thêm một cái cúp nữa.” Tiếng thì thầm, rúc rích của hai thanh niên đi cùng chuyến.

Tiếng lọc cọc từ xa mỗi lúc một gần. Xe trâu đến. Những mảnh cây ngang dọc sơ sài đóng vào nhau. Bốn bánh xe đẽo bằng gỗ. Sợi dây thừng lớn nối từ cổ xe vào mình một con trâu già. Cán bộ hợp tác xã nhảy xuống khỏi xe. Chúng mời nhau điếu thuốc lá Thủ Đô. Lương thực được chúng tôi khuân chất lên xe. Bao nhiêu thùng là bấy nhiêu tiền. Thùng to, nhỏ giá chở khác nhau. Tên cán bộ ngồi trên một thùng đồ vững vàng nhất. Chiếc roi mây quất nhẹ vào mình trâu để con trâu bước đi. Ngươì thăm nuôi lẽo đẽo đi bộ theo sau. Trời nắng. Đường gồ ghề những đá. Người và vật lê bước nặng nhọc. Đi, đi mãi… Sâu tít vào rừng. Đường vòng vèo tưởng như không có lối ra. Qua những con suối cạn, ì ạch mãi chúng tôi mới đẩy được xe qua. Tên cán bộ ngừng lại cho con trâu nghỉ mệt. Dãi nhớt đầy miệng, trâu thở phì phò. Tội nghiệp cho cả trâu. Tội nghiệp cho cả người thăm nuôi. Cổ tôi khô. Đầu nhức như búa bổ. Tôi ngồi vật xuống cỏ…

Trời đã xế chiều, ánh nắng nhạt dần. Người và vật vẫn tiếp tục cuộc hành trình trong yên lặng. Có tiếng lá khô vỡ vụn. Không phải tiếng xào xạc của lá cây rơi rụng. Không phải tiếng chân chạy của thú rừng.

Cặp mắt tôi như sáng lên. Một toán người bẻ lá đi ra. Có người thân quen không nhỉ? Bộ quân phục của binh chủng thủy quân lục chiến dù phai màu theo năm tháng, dù bị rách vá bởi kiếp đọa đầy, vẫn không làm mất đi vẻ thông minh sáng sủa của những người tù. Vai vác cuốc, tay cầm xẻng, bi đông nước lủng lẳng thắt lưng, các anh nhìn chúng tôi với ánh mắt cảm thông, chia sẻ.

Tên công an thấp bé ôm súng chạy xộc lên phía trước. Tôi đi sát bờ cỏ, len lén rắc kẹo lên lối đi. Những mảnh giấy cuộn tròn thật nhỏ vội vàng chuyền tay. Lời nhắn gửi của các anh gửi về Saigon.

Quãng đường rộng hơn, bằng phẳng. Đó đây, thấp thoáng mái nhà. Tôi gặp Ngô Kim Thái, bạn học cũ Trưng Vương đi trở ra. Chúng tôi chỉ kịp chào hỏi nhau vài ba câu. Sắp tới K5. “K1 hả? Còn đi lâu lắm…”

Xe trâu mỗi lúc một nhẹ hơn khi ghé qua một K. Tôi là người cuối cùng, đi vào K có con số nhỏ nhất. Lố nhố vài người đến trước đứng trên thềm. Mọi người nhanh nhẹn phụ giúp chuyển đồ trong khi tôi trả tiền xe.

Xếp đồ vào phòng qui định, tôi chỉ kịp nhận giường chiếu là buông mình nằm mê mệt.

”Chị! Dậy đi chị! Không trình giấy, ngày mai làm sao được gặp?”

Nghe đến giấy tờ, tôi bật người lên. Quên cả nhức đầu. Tú, người lay gọi tôi, có gương mặt trái soan, còn rất trẻ. Tú đi chuyến tàu đêm, đến đây từ sáng.

”Phòng tắm ở đâu?”

”Phòng tắm hả?” Tú cười chỉ về hướng sau nhà.

”Mấy tấm phên che không kín. Có còn hơn không. Nhưng nước bẩn lắm. Phải xuống tít dưới kia lấy nước ở suối. Em có mua được một cái xô. Cho chị mượn đó.” Tôi cảm ơn người bạn mới.

”Trước anh làm gì?”

”Chiến tranh chính trị.”

”Cấp bậc?”

”Trung tá. Chức vụ luôn nhé! Tham mưu trưởng trường Đại Học chiến tranh chính trị Đà Lạt.”

”Chết, chức to quá! Chồng em cũng chiến tranh chính trị. Cấp úy nhỏ nhất thôi. Mà chị ơi, đúng rồi! Chính trị tội nặng nhất. Họ gọi là thành phần ác ôn, tập trung tại K1. Không biết họ nhốt mấy ổng có gần đây không nhỉ?” Tú thì thầm. “Họ cấm không cho người thăm nuôi ra khỏi khu này, cho nên… em chẳng biết gì hơn.”

Tôi nhìn quanh, Vẫn cỏ cây chằng chịt. Chỉ có hàng rào chung quanh khu tiếp tân này là được cắt xén cẩn thận, ngay ngắn. Ngôi nhà ba gian. Tường cây, mái bằng lá cỏ khô, nền đất. Hai gian dành cho thân nhân. Khoảng sân nhỏ với những bồn hoa, luống cây cảnh xếp bằng sỏi đá đơn sơ. Khung cảnh nơi đây chắc chắn phải có bàn tay của những người tù. Lòng tôi chùng xuống. Ngậm ngùi. Phía xa là nhà bếp. Trong ánh lửa bập bùng, thấp thoáng bóng người mẹ già, người vợ trẻ lui cui đun nấu thức ăn tươi cho ngày mai. Thịt gà kho gừng, thịt bằm ớt rang khô. Bát canh rau, thịt kho trứng… Những món ăn quen thuộc như chìm vào quên lãng – vì bên ngoài cũng thiếu thốn, có được ăn đâu?

”Chị có nhìn thấy những cây nhang cắm trên cành cây phía đằng kia không? Của một bà phòng bên cạnh. Ổng chết lâu rồi.”

Tôi lạnh người. Sáng nay mới biết. Dã man. Để người ta lặn lội ra đây?

Đêm xuống. Bao trùm núi rừng. Tôi thao thức không ngủ. Lo lắng. Chỉ mong trời sáng. Cuối cùng tôi cũng thiếp đi được một chút để rồi được đánh thức bởi tiếng khua động của mọi người chung quanh.

Giây phút chờ đợi như kéo dài. Hơn tám giờ, hai tên công an ôm giấy tờ đến, lững thững trong khi mọi người nôn nóng. Gọi tên ai, người đó mới được vào phòng đợi.

”Con chị tên gì?”

Kỳ quá! Hôm qua đã ghi rồi mà. Người đàn bà ấy đã đứng tuổi, đi cùng chuyến đò với tôi. Tên công an thì chưa đến hai mươi tuổi. Bà đáng tuổi bà, tuổi mẹ hắn.

”Thưa ông…”

”Này, chị phải bỏ ngay cái giọng quan niêu phong kiến ấy đi nhá!”

Giọng rụt rè: “Thưa anh…”

”Ai anh em gì với cái nhà chị?”

Tiếng nói cất lên như một tiếng thở dài:

”Thế bây giờ tôi phải gọi như thế nào đây?”

”Gọi nà cán bộ. Báo cáo cán bộ. Biết chưa?”

Lần lượt mỗi người vào như bị hỏi cung. Mỗi người bị tên công an vặn vẹo, nạt nộ. Gian phòng nhỏ hẹp, chỉ đủ kê một cái bàn nhỏ ở góc cửa ra vào, tên công an ngồi làm cái việc hỏi cung. Một cái bàn dài, rộng kê ở giữa. Thân nhân ngồi một dãy. Phía bàn đối diện dành cho tù nhân. Vị trí của mỗi người tùy theo sự sắp xếp của công an.

Và giây phút chờ mong đã đến. Người thân của chúng tôi đã được giải tới. Mọi người trong phòng nhốn nháo. Người ngồi bên trong đứng lên để được nhìn rõ hơn. Những người tù thong dong bước tới mỗi lúc một gần. Quần áo mang trên người còn nguyên nếp gấp. Quần áo mang theo, nhưng lần này sao rộng thùng thình như đi mượn. Cặp mắt ai cũng sáng lên khi nhận ra người thân yêu.

Tên công an áp giải bắt xếp hàng ở dưới sân. Hắn hất hàm cho từng người vào. Hơn bốn năm xa cách, chúng tôi nhận ra ngay những nét thay đổi của nhau. Thời gian và khổ cực. Cuộc sống bên ngoài cũng chẳng mấy tự do. Khóc thì sẽ bị đuổi ra. Nhưng những giọt nước mắt vẫn lặng lẽ rơi.

Năm phút. Mười phút. Thời gian trôi nhanh. Gần hết giờ thăm. Những câu hỏi, câu trả lời lạc lõng. Toàn những chuyện đã viết trong thư. Đôi mắt tên công an gườm gườm. Mấy cái gai nhọn lúc nào cũng muốn đâm vào da thịt.

Đi suốt cả chiều dài đất nước để có được mười lăm phút gặp nhau. Quà sắp lên xe trâu. Tôi nhìn theo chồng đứng vào hàng để giải về. Chúng tôi theo ra cổng, nhưng chỉ được đứng bên hàng giậu nhìn theo cho đến khi toán người đã khuất vào lùm cây.

“Cùng trông lại mà cũng chẳng thấy

Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu

Ngàn dâu xanh ngắt một màu

Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?”

Thuở còn đi học, nghe cô Tỉnh giảng Kiều say mê. Nhưng chỉ thích Chinh Phụ Ngâm, để rồi ngày nay phải mang nỗi buồn cô phụ. Tôi nuốt nước mắt nghẹn ngào. Bỗng dưng vạn vật mờ tất cả.

Trích từ tập hồi ký Lối Cũ Chẳng Sao Quên

(The Trail I Never Forget)

RA TÙ

Kể từ lúc nghe lệnh buông súng đầu hàng của Tổng-thống Dương-văn-

Minh , Thọ như rả rời thân xác , đầu óc nóng ran bỡi suy nghĩ quá nhiều

nên đi hay ở lại .

Rồi sau cùng …..Noi theo gương ông xếp bị kẹt vợ con tại Sài-gòn , Thọ ở

lại , không theo đoàn tàu Di tản ra Côn-sơn để cùng Hạm-đội HQVN qua

Philippine .

Từ Nam-căn Thọ bôn tẩu về Sài-gòn rồi ba ngày sau nghe theo lời Bố Mẹ

hối thúc , đi trình diện học tập cải tạo vài ba ngày sẽ được trở về , như lời

kêu gọi của Chính-quyền Cách-mạng .

Nhưng ngặt nổi , với lý-lịch HQ Đại-úy Nguyễn Thọ , đánh giặc nổi tiếng

trong các sông rạch Nam-căn Cà-mâu , đã từng được Cộng quân treo giải

mấy triệu đồng nếu ai lấy được cái đầu của Thọ .

Do đó , Thọ đã trải qua sáu trại tù từ Nam ra Bắc với một thời gian hơn

mười năm  dài , tưởng chừng hơn thế-kỷ  , làm kiếp ngựa trâu .

Nhờ ơn các cán ngố Việt-cọng cai quản trại giam , làm đảo điên đời sống ,

biến đổi người thành thú vật , vô luân-thường đạo-lý .

Làm cho kiến thức hiểu biết của con người ngày càng trở về ám-chướng

u-mê của thời ăn-lông-ở lỗ .

Mọi thứ trong cuộc sống tù đày chỉ gom về một mối là :

Tranh sống . Thế thôi .

Làm bất cứ điều gì , ăn bất cứ cái gì có có thể cho vào bụng , bất kể chuột

rắn giun dế ….. , miễn được sống còn , khỏi cần suy nghĩ .

Nhìn gương thằng bạn ở cùng trại , không chịu nổi cảnh tù đày khổ ải ,

nhục nhã , với sự  đối xử tàn ác bất nhân của những tên Quản-giáo .

Nó chỉ than vắn thở dài  vài lời bất mản . Thế mà hai tên trong Ủy ban

điều hành trại tù kéo nó ra sân cờ xử bắn gọi là để làm gương , không cần

xét xử tuyên án .

Thân phận con người ở trại tù là cỏ là rơm , mạng sống con người như

giun như  dế .

Thọ hoàn toàn không hiểu Cộng -sản đã nung đúc , giáo huấn cán bộ

như thế nào mà chẵng còn một chút lương tri , tình cảm giữa con người

và con người như mấy tên quản giáo đối xử với tù binh hiện nay ?

Nên sau ngày mản tù trở về , Thọ như mất hết bản tính làm người  , trở

nên lầm lì ít nói , nhiều thú tánh , hung dử …..

Gặp bất cứ người nào dù đã quen hay xa lạ , Thọ cũng dò xét , nghi ngờ ,

người này sắp làm điều gì hại ta ? .

Nhớ lại ngày ra khỏi trại tù cuối cùng ở Nha-trang cùng với 03 tên tù nổi

tiếng anh chị , một Thiếu-tá Dù , một Đại-úy Thủy-quân Lục-chiến và một

Đại-úy Biệt-động quân .

Cả bốn thằng áo quần rách nát tả tơi , thân xác chỉ còn da bọc xương .

Trưởng Ban quản giáo trại tù phát mỗi thằng sáu chục bạc cụ Hồ kẹp

trong tờ giấy xuât trại với lời nhắn nhủ giọng Bắc-kỳ :

– “ Các anh về ráng sống cuộc đời nương thiện và đàng hoàng cho phù

hợp đường nối giáo dục Bác Hồ nhé ! …”

Thọ định nói “ Tụi tao là Sỉ quan VN Công-hòa bại trận , chứ có phải dân

cướp bóc đâu mà mày bảo về sống đàng hoàng lương thiện ? “

Nhưng rất may đã kềm chế lại được .

Lúc này chỉ cần một chút nóng nảy sơ hở , làm nó nổi giận là có thể bị giử

lại ở tù thêm vài ba năm như chơi , bỡi luật pháp tùy sự buồn vui nóng

giận của tên quản giáo này .

Bốn thằng nhìn nhau nháy mắt , nhắc nhủ nhau không nên trả lời .

Bỗng tên quản giáo nói :

– Các anh về , được hưởng đời sống sung túc , vậy anh nào còn có đồ tiếp

  tế lần cuối như sữa , đường , bột ngọt… mà chưa dùng hết thì tình

  nguyện  để lại cho chúng tôi trước khi về thì tốt lắm .

Thọ dằn nén cơn bực tức lần nữa trả lời :

– Quản giáo biết tôi gần mười năm nay đâu có ai thăm viếng tiếp tế ? .

Hai thằng Thiếu tá dù và Đ/úy Thủy-quân Lục-chiến cũng lên tiếng :

– Tôi cũng năm năm rồi không ai thăm viếng .

– Tôi hơn hai năm rồi , vợ con bịnh họan đói khổ không tiếp tế được.

Anh quản-giáo ngắt lời , chỉ tay vào anh Đ/úy Biệt-động  :

– Còn anh ?. Người hùng Biệt-động , vừa mới được tiếp tế tuần trước ?

– Thưa Quản-giáo , tôi đã cho những bạn bè không thân nhân , chỉ còn lại

  gói nhỏ bột ngọt định nêm vào nồi canh rau trưa nay . Nhưng nếu

  Quản-giáo cần thì tôi xin nhường lại .

– Thôi được , cho các anh năm phút thu xếp hành trang và rời trại ngay

lập tức nhé .

Lần này thả tù đặc biệt , chỉ có bốn người nên không có xe đưa ra phố .

Các anh phải tự túc ….

Rồi anh quay qua dặn anh Đ/úy Biệt-động :

– Anh nhớ để gói bột ngọt trên bàn tôi nhé ….

Hành trang bốn thằng giống nhau , thằng nào cũng chỉ một bộ áo quần

rách nát mặc trong người , một bộ khác cũng rách nát gói bọc bằng tờ báo

cũ . Ngoài ra chẵng có gì khác . Bụng đói cồn cào nhưng cũng ráng đi

nhanh như chạy ra khỏi cỗng trại tù như sợ có ai kêu bắt trở lại .

Ôi ! Đất Trời có hiểu thấu tâm trạng bốn thằng tù được phép đội mồ sống

dậy lúc này không nhỉ ? .

Đã hơn mười năm trời rời xa phố thị , tình người miền Nam dưới xã

hội chủ nghĩa giờ đây thế nào hay cũng giống như những tên quản-giáo ?

Tàn ác , ích kỷ , ngu dốt , dơ dáy ….Nếu giống thì mình về biết sống với ai

đây ?. Cả bốn thằng tù cùng chung ý nghĩ , bắt đầu nói chuyện khi đã đi

xa trại chừng hơn cây số .

Ra tới quốc lộ chính về phố Nha-trang . Thọ đề nghị :

– Thề nào từ nay đến chiều cũng về tới phố , bây giờ vừa đói vừa mệt , ta

nên ngồi nghỉ một chút , chứ tiếp tục đi chắc sẽ ngất  xỉu dọc đường .

Không ai bảo ai , cả bốn thằng nằm sãi tay , thở hồng-hộc  ven quốc lộ

vắng vẻ , dưới ánh nắng chói chang buổi trưa hè ….

Chừng hơn năm phút , nghe tiếng xe gắn máy xình xịch sắp tới gần ,  cả

bốn đứa nhìn lên thấy một tên bộ-đội chạy Honda , không có súng .

Thọ nói với ba đứa kia như ra lệnh :

– Tụi bây im lặng , để tao nói chuyện với nó . Nếu nó hỏi lôi thôi , tao sẽ

  giết nó ngay .

Tên bộ đội chạy qua rồi quẹo xe trở lại , giảm tốc độ chạy chầm chậm ,

thả lết hai chân trên đường nhựa muốn ngừng lại , nhưng khi bắt gặp

bốn cặp mắt cú vọ , trợn trừng nhìn nó một cách hung dử , nó đổi ý rồ ga

dọt nhanh .

Bốn thằng lom khom đứng dậy tiếp tục đi bộ giống như bốn bóng ma thất

thểu trên đường vắng  . Thằng Th/tá Dù vừa thở vừa nói :

– Kể từ nay chắc bọn mình nên thay đổi thái độ nhìn người , tiếp xúc

người .

Nếu ta cứ tiếp tục nhìn người bằng ngờ vực, hận thù …thì làm sao ta

chung sống trong xả hội có nhiều kẻ thù hơn bạn như hiện nay ?

Hồi nảy , tên bộ đội kia cũng có thể muốn giúp ta điều gì không chừng ?

Thằng Đ/úy Biệt-động trợn mắt nói lớn :

– Đù má … gói bột ngọt nó còn tịch thu thì thử hỏi cái gì tụi nó không bóc

lột và giúp đỡ mình gì đây  ?

Khi đến xóm nhà gần Cầu Xóm-bóng , lần đầu tiên thấy dân chúng tấp

nập bán buôn , nhưng không che dấu được cuộc sống nghèo đói khó khăn

so với năm xưa .

Thình lình , một bà trạc tuổi ngoài bốn mươi , bưng rổ bánh tráng chạy

đến , lấm-lét nhìn trước nhìn sau rồi hỏi nhỏ vừa đủ nghe  :

– Các anh vừa mới được thả phải không ? . Chắc các anh đói lắm  hả ? .

Này , mỗi người lấy một cái ăn đi , tôi không tính tiền đâu .

Bốn thằng đang ngơ ngác nhìn nhau thì bà lấy phát cho mỗi đứa một cái

vừa nói :

– Chồng tôi là Th/tá thuộc sư-đoàn 23 , đã chết trong trại tù Cổng-trời Bắc

Việt ba năm trước . Không có xác đem về .

Thình lình , thằng Th/tá Dù ngữa mặt lên trời thút thít khóc và nói :

– Xã hội này còn có người thương xót ta sao ?

Bà bán bánh tráng cũng bắt đầu sụt sùi nấc nghẹn …..rồi đột nhiên bà

nói :  – Thôi ta giải tán , mấy tên công an đang đi tới kìa ….

Bà làm bộ chỉ tay và nói lớn :

– Cuối đường này có xe lamb  đi về phố ….

Rồi bà quay lưng bưng rổ bánh đi .

Ba tên công an đến gần , một tên lên giọng hách dịch hỏi :

– Các anh được thả về hay trốn tù ?

Cả bốn thằng không trả lời , tự động trưng giấy tờ xuất trại .

Sau khi xem xét kỷ càng , nó cũng chỉ tay về cuối đường nói :

– Cuối đường này có bến xe Lamb về phố . Muốn vô thành phố HCM thì

  phải đi nhanh mới kịp chuyến xe cuối cùng .

Tự nhiên Thọ lên tiếng :

– Chúng tôi muốn về Sài-gòn .

Tên công-an trợn mắt, to tiếng  trả lời :

– Sài-gòn đã là thành phố HCM từ ngày giải phóng , bộ quên rồi sao ?

Bốn thằng quay lưng lặng lẽ đi tới bến xe lamb .

Chiếc xe lamb đã gần đầy khách , rồ máy sắp chạy .

Bỗng có hai bà già bước xuống nhường chỗ cho bốn thằng lên .

Một lần nữa bốn thằng nhìn nhau nghi vấn ? .

Không lẽ hai bà này thấy bốn thằng dơ dáy hôi hám nên không muốn ngồi

chung ? . Hoặc là như tên quản-giáo đã nói trong trại tù : “ Các anh về

phải thận trọng tối  đa , bỡi nhân dân rất căm hận Ngụy-quân , Ngụy-

quyền . Lúc nào nhân dân cũng muốn lánh xa các anh . “ .

Thọ để ý nhìn thấy một bà chạy ra trước nói gì với anh tài xế , bà còn lại

nói nhỏ với thằng Th/tá Dù :

– Các anh khỏi cần trả tiền khi tới bến . Cô em tôi đã trả cho các anh rồi .

Bốn thằng chưa kịp nói cám ơn thì tài xế đã rồ máy chạy . 

Thằng Th/tá Dù không cầm được niềm cảm xúc , bưng mặt nấc lên nghẹn

ngào lần nữa . Thằng Đ/úy Biệt-động chưởi :

– Đù má …cái uy dũng , cứng rắn anh hùng của Binh-chủng Dù mày để

  đâu mà hở một chút là rơm rớm nước mắt  ? …

Bước xuống xe lamb , cả bốn thằng chạy nhanh qua bến xe đi Sài-gòn

nhưng cũng không kịp . Những người buôn bán cho hay xe vừa chạy 

khoảng mười phút . Thọ nói với ba đứa :

– Đù má …tới đâu thì tới … tao đói quá chắc phải vào tiệm mua cái gì cho

  vào bụng …

Rồi cả ba đứa cùng lên tiếng :

– Ừ , tao cũng đói quá …và thèm cơm …

Thằng Đ/úy Thủy-quân Lục-chiến nói :

– Tao vừa hỏi vé xe đi Sài-gòn 125 đồng một người . Nếu gom tiền bốn

thằng , chỉ đi được một . Bây giờ đòi ăn cơm nữa chắc khỏi đi .

Thọ chưỡi thề :

– Đù má… đói thì ăn … tới đâu thì tới…

Thằng Th/tá Dù lên giọng đạo đức :

– Mấy đứa bây nên bỏ bớt ĐM khi nói chuyện có được  không ? . 

Bây giờ ta bắt đầu tập sống đời lịch sự trở lại ….. 

Cả bốn thằng đi băng qua quán cơm lề đường , vào tuốt bên trong không

thấy ai , tự động kéo ghế  ngồi xuống bàn .

Đã gần bảy giờ tối nhưng nhà hàng vẫn vắng tanh , chỉ có bốn bóng ma

hôi hám của bọn Thọ . Gọi là nhà hàng nhưng sự thực chỉ là quán ăn

nhỏ , trong quán chỉ có vài bóng đèn mờ ảo . Trên mái tranh treo cái loa

phát ra tiếng nhạc rè rè , nho nhỏ với tiếng hát cô ca-sỉ trẻ . Hát những

bài nhạc như trong trại tù  .

Nhạc hùng thì nghe : ”  Như có Bác Hồ trong mùa xuân dại thắng ….” . 

Nhạc buồn êm dịu thì nghe : “ Đi mô… chừ nhớ về Hà-tĩnh…  “ .

Bà chủ nghe tiếng người vào , vội vả đi ra hỏi : 

– Mấy bác ăn cơm hay chỉ uống nước , hay uống bia-hơi ?

Bốn thằng nghe bia hơi , danh từ có vẻ xa lạ , trố mắt nhìn nhau .

Bà chủ quán giải thích :

– Chỉ là bia ướp lạnh , khi mở ra như có khói hơi bay ra . Bộ đội miền Bắc

  gọi là bia hơi .

Thọ lên tiếng :

– Nghe đến bia , tụi tôi thèm nhỏ giải , nhưng mới ra tù chỉ đủ tiền ăn

  một chén cơm lót bụng . Làm sao uống được bia ?

Bà chủ chưa kịp trả lời , thì có tiếng ồn ào cười nói  từ cữa của năm sáu

thanh niên vừa bước vào . Người đi đầu nói lớn :

– Dì Nuôi cho két bia hơi và hai đĩa dồi chó .

Bà chủ nhanh chân đi khiêng bia , lấy ly bỏ lên bàn , rồi đi vào bếp ,

chẵng ngó ngàng gì đến bốn thằng đang đói bụng  .

Thằng Đ/úy Biệt-động định lên tiếng gọi , hối thúc bà chủ thì Thọ đưa

tay ra dấu ngăn cản nói :

– Quán ăn này bà chủ kiêm đầu-bếp , kiêm bồi bàn , kiêm luôn cashier ,

nên ta phải kiên nhẫn đợi chờ .

Cả bốn đứa nhìn qua bàn kia thấy mổi tên nhanh tay lấy bia mở ra , đưa

lên miệng tu ừng- ực mà thèm .

Bất chợt thằng đầu đàn đứng lên , tay cầm chai bia vừa uống vừa bước

sang bàn Thọ hỏi nhỏ :

– Hình như mấy bác vừa mới ra tù phải không ?

Bốn thằng không ai bảo ai , bỏ tay phải ra sau nắm chặt chân ghế đề

phòng , nếu có gì , nắm chân ghế phang cho lẹ .

Không thấy ai lên tiếng trả lời nên nó nói tiếp :

– Mấy bác đừng lo , khu vực này của bọn em , bọn công an em cho ăn

  ngập họng rồi , không bén mảng tới đây đâu .  

Thọ trợn mắt , ngước lên nhìn nó trả lời :

– Đúng rồi .  Tụi tôi mới được thả . Có chuyện gì không ?

Nó tự động quay lưng nói với mấy đàn em :

– Ê ! Tụi bây khiêng bàn bia và đồ nhậu kê sát vào đây .

Rồi quay lại nói với Thọ :

– Em mời mấy bác tối nay .

Xong bảo đàn em mở bia chuyền sang cho bọn Thọ .

Bốn thằng nhìn bia như mèo thấy mỡ , chụp đưa lên miệng uống ừng ực .

Thọ bắt đầu giới thiệu :

– Thằng này là Th/tá Dù , thằng này Đ/úy Biệt-động , đây là Đ/úy Thủy

  quân Lục-chiến , còn tôi là … Thọ đen Hải-quân .

Bỗng nhiên thằng đầu đàn ngồi thẳng dậy , chăm chú nhìn Thọ và lặp lại

nho nhỏ :

– Thọ đen… HQ . ?

Thọ hỏi lại :

– Bộ biết tôi hay sao ? .

– Bây giờ anh thay đổi quá …. Nếu anh không nói , chắc không thể nào

nhận ra …Anh còn nhớ năm xưa …Thọ đen HQ và Đạt Phước-hải không

đội trời chung … nhưng… bây giờ …có thể là bạn thân thiết … Em là

Đạt , đại-ca băng nhà thờ Phước-hải năm xưa ,  đã từng đánh lộn với anh

chắc chắn anh không quên chứ ?….. Mấy thằng em này , em mới kết vào

những năm sau này … cũng chịu chơi lắm …Nhưng thôi … chuyện cũ bỏ

qua … Hôm nay em làm theo luật giang-hồ giúp người ngã ngựa , lo lắng

tiếp đãi các anh trước khi lên đường về Sài-gòn .

Bọn Thọ nhìn nhau với tâm trạng vui sướng hiện rõ lên nét mặt .

Rồi Đạt quay sang đàn em nó thông báo :

– Nè ! Nghe đây – Cho tụi bây hay , đây là anh Thọ đen Hải-quân , đại-ca

  năm xưa của tao hôm nay tình cờ gặp lại , bọn mình phải tiếp đải thật

  đẹp đó nghe  .

Thế rồi tất cả mọi người cùng nâng ly …chúc mừng…chúc mừng…

Không ngờ lần đầu nhìn thấy ánh sáng xã-hội chủ-nghĩa lại đúng vào

môi-trường sống năm xưa . Thọ cảm thấy mình như cọp được trở lại núi

rừng , cá được bơi trong biển xanh mát trở lại .

Câu chuyện hơn hai mươi năm tại thành phố quê hương miền cát trắng ,

nơi đây bước chân đầu tiên vào đời của Thọ như bước đi trên thảm êm ,

nhung ấm . Nhưng thời gian đó Thọ rất ích-kỷ , sống theo bản năng vui

thích của mình , không bao giờ nghĩ đến Bố Mẹ , Vợ Con , Anh Em …

Bây giờ lần lượt Thọ được nghe nhiều chuyện , nhưng chỉ chăm chú nghe

chuyện Huệ của Thọ năm xưa . Đạt ghé sát tai Thọ thì thầm :

– Chắc Anh rất muốn nghe chuyện Huệ vợ anh và thằng Lộc con trai của

  anh phải không ?

Không đợi Thọ trả lời , nó kể tiếp :

– Từ lúc anh ra trường Hải-quân , nghe Huệ nói anh đã cao bay xa chạy .

Huệ vẫn đi làm nuôi con ăn học . Khi giải-phóng vào , thằng Lộc khoảng

chừng mười tuổi , Huệ mất việc làm , đi làm bé cho một cán bộ miền Bắc .

Lộc nghỉ học , sống bụi đời  .

Đến năm nó mười lăm , toàn quốc Việt-nam nghèo đói kiệt quệ . Mẹ con

Huệ cũng như mọi người dân , bữa đói bữa no .

Anh cán bộ trở về Bắc , bỏ Huệ ở lại tự túc mưu sinh .

Để được sống còn , Huệ đem thân vào động mãi-dâm , thằng Lộc vào

băng đảng của em , chuyên lo tìm bãi chôn dầu cho những tổ chức vượt

biên . Nghề này nguy hiểm nhưng bọn em đã từng sống quen với hiểm

nguy nên có cơm ăn no bụng . Bỡi khi lo xong một chuyến em cũng lời

được vài cây chia nhau .

Thọ ngắt lời hỏi :

– Tại sao thằng Lộc không giúp Mẹ nó để khỏi vào động mãi-dâm ?

– Khi Mẹ nó vào động nó đâu biết . Khi tìm gặp thì Mẹ nó ở thời kỳ chót

  của bệnh Giang-mai  lậu mũ , không có thuốc men chữa trị  nên chết vài

  tháng sau đó .

Nghĩ lại thằng Lộc cũng may mắn , nhờ tánh tình gan lì , bất kể hiểm

nguy , lại còn mưu mô , lanh lẹ . Em rất chịu nó .

Một hôm đi chôn dầu , nó có ý định vượt biên nên theo dõi . Khi tàu đến

lấy dầu và rước người , lúc hai giờ sáng ,  nó lặn bu theo bánh lái  . Ra

tuốt ngoài khơi cách bờ khá xa , nó bắt đầu leo lên  . Chủ tàu không

nở xô xuống biển nên nó được đi . Đến Mả-lai vài năm sau có người viết

thư về cho hay nó được phỏng vấn đi Mỹ . Anh nên mừng cho nó .

Thọ lấy tay dụi hai mắt bỡi đã ướt nhạt-nhòa , rồi ngồi im  như pho tượng

không gạn hỏi gì thêm .

Bây giờ đã gần 12 giờ đêm , nguyên cả bàn nhậu đứa nào cũng gục lên

bàn say sưa ngủ , nhìn ra ngoài trời  , đêm tối vắng tanh . Không xe cộ ,

không một bóng người qua lại , không nghe tiếng chó sủa như năm xưa .

Dì Nuôi  ôm mấy chiếc chiếu rách từ sau nhà đi ra nói với Đạt :

– Dẹp bàn ghế , trải dưới đất , và kéo tất cả xuống ngủ .

Đưa chiếu cho Đạt xong Dì đi ra đóng cữa .

Khi đi vào , Đạt đứng lên nắm tay kéo đến bàn Thọ nói :

– Anh Thọ đen Hải-quân , Đại ca của em năm xưa . Em muốn đêm nay Dì

  phục dịch anh thật đặc biệt giùm em nghe chưa ? .

Thọ trợn mắt ngơ ngác nhìn hai người , chưa hiểu , Dì Nuôi lên tiếng nói

một cách tự nhiên :

– Đi tắm rửa sạch sẻ trước khi lên giường với tui .

Rồi Dì đi nhanh vào phòng nhỏ độc nhất gần bên cạnh nhà bếp .

Đạt ngồi xuống sát bên Thọ và nói :

– Trước khi đi tắm , em cho anh hay một điều  , Dì Nuôi hợp tác làm ăn

  với em lâu nay , rất dễ thương và chịu chơi . 

  Bất cứ ai , em đem đến , Dì làm theo lời em dặn  .  Nhất là mấy thằng

  cán bộ cao cấp từ Bắc vào công tác 6 tháng hoặc một năm , không mang

  theo vợ con . 

  Trước 75 Dì tên  Trần Hồng-Thủy , là vợ của một  Thiếu-úy Dù . Khi mất

  nước , chồng đi học tập và bị đánh chết trong tù . Đến năm đất nước lâm

  vào tình trạng đói khổ , đàn bà con gái miền Nam , nhất là những người

  lở thời lở vận như Dì , hùa nhau tìm cán bộ cao cấp từ Bắc vào để tình

  nguyện làm vợ , nhưng hầu hết là làm vợ bé .

  Mục đích để cuộc sống khỏi bị chèn ép hăm doạ và có cơm ăn .

  Dì Nuôi nhờ nhan sắc mặn mà , vớ được và làm bé một tên cán bộ cấp

  tỉnh . Tiệm ăn này chính nó vơ vét tiền dân chúng xây cất lên cho Dì .

  Cách đây hơn ba năm , nó bị trúng gió chết .

  Em gọi Dì Nuôi nhưng thực sự năm nay mới ngoài ba mươi , trẻ hơn tụi

  mình nhiều lắm . Thọ ngắt lời hỏi :

– Tại sao gọi là Dì Nuôi ?.

– Em nghe mấy tên bộ-đội giải thích : Bất cứ ông bà anh chị nào nấu cơm

  nước phục vụ cho người khác đều được gọi Anh nuôi , Chị nuôi , Dì

  nuôi …v.v. Dì nấu cơm bán nên cũng được tụi em gọi như thế .

Câu chuyện chưa dứt thì Dì Nuôi xuất hiện với cây đèn dầu trên tay nói :

– Đã khuya rồi , điện sắp cúp , anh Đạt mang cây đèn này ra lu nước sau

hè cho ông ta tắm .

Vừa nói xong thì điện cúp tối thui . Thọ đứng lên theo Đạt ra sau hè .

Đạt để cây đèn cạnh lu nước rồi đi vào ngủ với mọi người .

Đêm khuya thanh vắng , lần đầu được hít thở không khí tự do , Thọ cởi

hết quần áo , đứng tồng-ngồng nhìn trời sao với muôn vàn ý nghĩ .

Rồi cầm gáo múc nước từ từ dội lên mình , một cảm giác mát mẻ cùng

với tâm trạng đang được sống tự do làm tâm hồn thanh thoát một niềm

vui sướng kỳ lạ  .

Thọ nhủ thầm , hãy gạt hết những ưu-tư phiền muộn trong đầu để  kéo

dài và giử mãi phút giây tận hưởng .

Ôi ! Chúa ơi ! Phật ơi ! . Có phải sự tự-do đang xoá dần niềm hận thù sầu

khổ đè nặng cuộc đời con hơn mười năm qua ?.

Thọ nhắm mắt , ngước mặt lên trời , giang rộng hai cánh tay như đang

thầm nói cám ơn Trời , Phật và nguyện cầu nhân tính trở lại với mình….

Vài phút sau , khi vừa mở mắt , bỗng thấy Dì Nuôi đang đứng trước mặt

nhìn mình tự bao giờ .

Thọ đang trần truồng nhưng không cảm thấy bối rối , Dì Nuôi cũng

không có vẻ gì bối rối , Dì nói :

– Còn một chút xà-phòng giặt hiệu Liên-sô , có xài còn hơn không .

Thọ đưa tay cầm lấy cục xà-phòng chà xát lên thân thể , múc nước mát

dội lên đầu , lên mình . Vuốt nước trên mặt xuống , nhìn thấy Dì vẫn còn

đứng đó bèn nói :

– Xin lổi , tôi tưởng chỉ có mình tôi , hơn nữa , không có áo quần lót nên

  phải tắm truồng .

Dì Tư vẫn đứng yên đáp lại :

– Có gì đâu , tôi bây giờ chỉ khác anh là đi  tiểu phải ngồi xuống và có cặp

  vú lớn hơn cặp vú của anh , thế thôi .

Thọ vẫn đứng yên hỏi lại :

– Nói thế có ý-nghĩa gì ? .

Dì Nuôi không trả lời , quay lưng đi .

Tắm rửa xong , đi vào nhà , Thọ thấy tất cả mọi người ngủ say như chết ,

đèn tắt tối thui , chỉ có ngọn đèn dầu leo lét hắt chút ánh sáng ra ngoài ,

đủ soi lối cho Thọ đi vào phòng Dì Nuôi .

Dì Nuôi nằm sát vào tường , chừa hơn nữa phần giường cho Thọ .

Ngồi nhẹ lên mép giường Thọ hỏi :

– Hồng-Thủy ngủ chưa ?

Nàng giật mình xoay người lại , chăm chú nhìn Thọ hỏi :

– Anh Đạt kể hết chuyện tôi cho anh nghe rồi sao ?

– Nó chỉ cho biết tên em ngày xưa .

Hai người im lặng nhìn nhau như đang suy nghĩ riêng tư một điều gì .

Một lát sau  Hồng-Thủy lên tiếng :

– Nếu anh muốn làm thì làm lẹ để em ngủ .

Một lần nữa Thọ chưng hửng ngạc nhiên , không ngờ hơn mười năm

sống dưới chế độ xã hội chủ nghĩa , đã biến người đàn bà thành món đồ

để đổi chác , vô tri , vô giác , không còn tình cảm con người  .

Thọ thở dài buồn bả …ngồi suy tư im lặng .

Hồng-Thủy hỏi hối thúc lần nữa :

– Có làm không ? .

Thọ cay đắng trả lời :

– Hơn mười năm ăn bo-bo , củ mì , khoai sắn , cọng với sự đày đọa trí óc ,

  thân xác hằng ngày ….bây giờ làm sao ngóc lên nổi mà làm ? .

– Vậy thì chúc ngủ ngon .

Thọ hỏi tiếp :

– Có muốn tôi ra ngoài ngủ để khỏi quấy rầy giấc ngủ của Thủy ? .

– Hãy ngủ đây…  anh ngủ ngoài …sáng mai anh Đạt sẽ trách la em .

Nàng nằm xoay người vào tường ngủ tiếp .

Thọ vói tay tắt đèn cho bóng tối ru giấc ngủ , nhưng nằm hoài vẫn thao

thức bỡi suy nghĩ đủ thứ .

Cuộc đời mười năm dĩ vãng của Thọ là chuổi dài hãi-hùng kinh khiếp .

Ngay cả chuyện cá nhân Bố Mẹ , Vợ con , mạnh ai nấy sống . Thọ đã là

một người con bất hiếu , một người chồng tắc trách .

Con Tám đã giao ba đứa con cho Bố Mẹ đem về quê Bến-tre , rồi đi làm

vợ một anh bộ-đội bỡi không kham nổi cuộc sống , ngay khi nước mất

nhà tan . Đúng như lời la mắng của Bố Mẹ Thọ ngày xưa : “ Con cãi Cha

Mẹ , trăm đường con hư  “ .

Huệ và thằng con trai thì Đạt mới cho hay hôm qua  . Lài và con gái  ở

nam-căn Cà-mâu không biết trôi dạt phương trời nào ?

Thọ trằn trọc mãi đến gần sáng vẫn không ngủ được . Nghe tiếng rục rịch

Hồng-Thủy trở mình  , sau vài tiếng ho khan , nàng hỏi :

– Trong trại tù chắc dễ ngủ hơn ?

 Thọ nằm im trả lời nho nhỏ :

– Đúng vậy… bỡi trí óc , thân xác quá mệt mỏi sau một ngày bị hành hạ

  nên nằm xuống là ngủ như chết …. Chắc đêm nay có tôi nên Thủy

  không ngủ được ?

– Không đúng vậy đâu . Mỗi lần ngủ với ông nào là đầu óc nghĩ đến

  người yêu , người chồng quí mến yêu thương nhất đời của em .

Nói xong , nàng xuống giường đi đốt đèn , ra bếp pha hai ly café , một cho

nàng  , một cho Thọ .

Bưng vào phòng bỏ lên bàn nhỏ nàng nói :

– Mời anh . Còn sớm nhưng chắc không ngủ được nữa .

Thọ đi rửa mặt , trở vào bưng ly café ngòi xuống cạnh giường khơi

chuyện :

– Hôm qua Thủy nói : “ Tôi bây giờ chỉ khác anh ….” , có nghĩa gì ?

Im lặng một lúc , nàng nhìn Thọ bằng đôi mắt thoáng chút u-sầu , chậm

rải khe khẻ nói :

– Khi thể xác và tâm hồn không còn là đàn bà thì người đó là đàn ông .

– Bắt đầu từ lúc nào có trạng thái đớn đau chai đá này ? . Thọ hỏi .

– Chuyện hơi dài  , nhưng anh muốn biết thì em vắn tắt :

Ngày đó chúng em yêu thương nhau . Anh học Vỏ-bị Đà-lạt . Em học Sư-

phạm Qui-nhơn . Cả hai ra trường , làm đám cưới . Biết bao ước mơ

đẹp cho tương lai ? . Anh là Th/úy Dù , Em là Cô-giáo . Tuy cách xa

nhưng hai trái tim và tâm hồn như lúc nào cũng ở cạnh nhau .

Rồi Đất-Trời dậy sóng , đời sống đảo điên …

Chồng em đi tù , bị đánh chết trong tù . Ba Má em bị đánh tư-sản , nhà

cữa ruộng vườn bị tịch thu , buồn phiền lâm bệnh chết . 

Em là đứa con độc nhất . Mất Cha Mẹ ,  mất Chồng , mất công ăn việc

làm . Sống lây lất không bà con nương tựa trong xả-hội mới đầy xảo trá ,

hận thù .

Vì chưa muốn tự tử nên phải tìm con đường sống . Làm vợ bé một cán bộ

từ Bắc vào công tác .

Những lúc làm tình với nó , em thường nghĩ đến chồng em nên khóc .

Nó gạn hỏi tại sao ? . Ban đầu em không nói . Nó bực tức hung dử quyết

hỏi cho bằng được . Em nói thật làm nó tức giận đánh đập rất tàn nhẫn .

Trận đòn nặng nhất lúc em đang có thai hai tháng . Nó đánh em bầm dập

mình mẩy và ngất xỉu .

Hài nhi bị chết trong bụng . Đến bệnh viện cấp cứu em và giải-phẩu lấy

hài nhi ra .

Em nhờ Bác-sỉ cắt tử-cung , cắt buồng trứng  .

Từ đó tánh tình em thay đổi  . Thay vì thương yêu , em hận thù nó .

Chính nó cũng thế , ngày càng ghét và đánh đập em nhiều hơn  .

Em phải nhờ anh Đạt giúp ý-kiến trả thù . Mua thuốc diệt côn trùng bỏ

vào tô canh , nó ăn chết tại chổ .

Thọ ngắt lời hỏi :

– Bệnh viện không khám nghiệm tử thi hay sao ? .

– Em làm theo chỉ dẫn của anh Đạt . Phi tang tô canh , múc tô canh mới

  không có thuốc độc . Em cạo gió cho nó trước ngực , sau lưng ….

   An-ninh Phường khóm đến làm biên bản  . Tịch thu chai rượu và tất cả

  thức ăn kể cả tô canh để khám xét , làm bằng chứng .

  Em lo lót tiền bạc cho Công-an phường khóm và nhận Giấy chứng nhận

  kết quả :  “ Tất cả thức ăn không độc hại . Chết vì trúng gió . Vợ đã cố

  gắng cạo gió nhưng không cứu được  . “ .

  Ngày đưa tang chôn cất , em khóc lóc thảm thiết . Nhưng em khóc cho

  chồng củ của em .

  Từ đó em cảm thấy vui sướng , vì nghĩ rằng đã trả thù được cho chồng

  em ….

Thủy úp mặt lên hai bàn tay , uất nghẹn khóc . Thọ thở dài….ngồi xích

gần lại , vuốt tóc vuốt lưng nàng , vổ về nói :

– Chuyện cũ qua rồi ….khóc thương chỉ để biết mình khác với gổ , đá  ,

  thú vật  ,… vẫn còn là con người trên cõi đời này , thế thôi . 

  Hãy cố gắng vươn lên , thoát ra khỏi đời sống đen tối hiện tại như tôi

  đang cố gắng …

Đợi nàng bớt khóc , ngẫng đầu lên , Thọ hỏi :

– Thủy giết người dã tâm tàn ác , đã đánh đập , hành hạ mình , giết chết

  hài nhi , con mình . Như vậy là để trả thù cho chính mình , chứ sao lại

  nói trả thù cho chồng ? . Trong khi chồng bị mấy thằng trong trại tù

  đánh chết . Hai sự kiện đâu liên hệ  gì nhau  ?

Thủy trợn trừng mắt , tức tối nói :

–  Nó là Việt-công .

  Việt-cộng vào Nam hủy hoại đời sống mọi người .

Thọ nhỏ nhẹ phân tích :

– Việt-cộng thuộc hệ-thống Cộng-sản quốc tế .

  Làm việc đắc lực , vạch kế hoạch , bảo vệ chủ nghỉa Cộng-sản là công

  việc của  mấy thằng đầu sỏ nằm trong Chính-trị bộ Đảng, chứ mấy thằng

  đảng viên tép riu đưa vào Nam chỉ vì miếng cơm manh áo cho gia-đình

  vợ con chúng nó mà thôi . Chưa chắc chúng nó trung thành với Đảng ?.

  Hành động giết một tên Việt-cộng nào đó , nói là để trả thù cho chồng

  chẳng khác gì giận con trâu đập con bò .

  Lý do nào đó trong tương lai , Cộng-sản sụp đổ , nếu mình trả thù thì

  cũng giết mấy trăm thằng , mấy ngàn thằng đảng viên đầu sỏ , chứ

  chẳng lẻ giết hết cả 26 triệu dân miền Bắc hay sao ?.

  Năm xưa tôi một thời du đảng , tôi cũng chỉ trả thù trực tiếp kẻ nào hại

  tôi . Hơn mười năm tù đày , cho đến ngày được thả , tôi vẫn nuôi ý nghĩ

  trả thù như Thủy . Có nghĩa là tôi sẽ giết bất kỳ thằng Việt-cộng nào .

  Nhưng sự suy nghĩ của tôi đã thay đổi kể từ đêm hôm qua .

  Tôi phải làm sao cho Đảng Cộng-sản suy sụp . Chứ giết từng thằng

  Cộng-sản thì biết đến bao giờ ? .

  Mặt khác , tôi cũng đã tìm được câu trả lời cho điều mình thắc mắc hơn

  mười năm qua : ”   Khi ra khỏi tù tôi phải hận thù ai ? ” .

  Suốt đêm không ngủ , tôi đã tìm thấy câu trả lời . Đó là :

  Tôi hận thù tôi . Vì kém hiểu biết , thiếu suy nghĩ , cọng với bản tánh ích

  kỷ , nóng nảy nên đã làm hư hỏng nhiều chuyện trong đời …

  Những thằng đánh đập , hành hạ tôi trong tù , bây giờ nếu có cơ hội ,

  tôi cũng không muốn giết nó nữa .

Thủy cắt ngang nói :

– Không lẽ bây giờ anh trở thành nhà tu ? . Em thì vẫn chưa có thiện

  tâm bao dung , tha thứ như Chúa , như Phật ….

Thọ muốn nói , muốn giải thích thật nhiều quan niệm giết người để trả

Thù của Thủy cũng như để giải tỏa những uẫn khúc cho chính bản thân

Thọ đã dồn nén , ẩn chứa trong tim , trong tâm hồn bấy lâu nay .

Nhưng nhìn ra ngoài ,  trời đã sáng và nghe tiếng gỏ cữa , tìếng Đạt gọi :

– Anh Thọ ơi , em đem mấy thằng em đi làm , xong sẽ trở lại .

Thủy bắt đầu sửa soạn mọi thứ thức ăn để bán buổi sáng . Thọ quá mệt

mỏi nên nằm xuống giường ngủ tiếp ….

Mê man ngủ đến gần trưa , thức dậy đi ra khỏi phòng thấy Đạt đang ngồi

ăn trưa với Thủy .

Đạt vội báo cáo :

– Em đã lo vé xe đò cho ba anh kia về Sài-gòn rồi , họ đi lúc 09 giờ sáng

  nay . Họ nhắn lại , sẽ tìm cách gặp anh ở  Sài-gòn .

Thọ kéo ghế ngồi xuống nói :

– Rất tốt . Tôi cũng  muốn ở lại đây vài hôm để lấy lại tinh thần và tìm xem

  việc gì có thể làm được . Không biết Thủy có cho tôi tá túc không ?

Thủy xới cơm đưa Thọ vừa nói :

– Nếu sau này anh không gặp được vợ con thì trở ra đây với em .

Thọ cảm động trả lời :

– Cám ơn em , đã cho anh cảm giác như một mái ấm gia-đình …

Hôm nay , đêm thứ nhì được ngủ ngoài trại tù , không phập phồng lo sợ

tiếng còi hiệu lệnh tập họp khẩn cấp khi có tên tù nào vượt ngục .

Trong bóng đêm dày đặc , Thọ vẫn mở mắt nhìn lên trần nhà suy nghĩ

nếu quyết định ở lại Việt-nam , không biết phải làm nghề gì để sống ? .

Nếu nhứt quyết rời bỏ quê hương thì phải tính toán ngay từ bây giờ .

Chiều nay Đạt đã giúp ý kiến là nên vượt biên càng sớm càng tốt .

Thủy cũng có cùng ý kiến như Dạt , lại còn cho hay thêm là Sỉ-quan HQ

ra tù rất có giá , bỡi các chủ tàu vượt biên tìm thuê mướn để lái tàu bằng

bất cứ giá nào  .

Do đó , vài hôm nữa về Sài-gòn Thọ sẽ tìm hiểu thêm đường dây vượt biên

Thủy trở mình nằm sát và ôm bụng Thọ . Thọ nằm yên bỡi sợ nàng thức

giấc , mất ngủ như đêm qua  . Nhưng bổng chốc nàng lại cất tiếng hỏi :

– Anh vẫn chưa quen giấc ngủ ở đây sao ? .

– Quen thì đã quen , nhưng cần suy nghĩ nhiều chuyện nên chưa ngủ .

– Có chuyện nào liên quan đến em không ? .

– Đương nhiên có .

– Chuyên gì ? .

– Cùng em vượt biên .

– Chuyện này em chưa dám nghĩ tới .

– Em khỏi cần nghĩ , Anh đã nghĩ cho em rồi .

Im lặng hồi lâu , rồi nghe tiếng nàng sụt sùi khóc . Thọ hỏi :

– Em còn nước mắt để khóc sao ?

Vẫn im lặng , vẫn sụt sùi khóc …..rồi nàng nằm áp má , gục đầu lên ngực

Thọ  nhỏ nhẹ nói :