TẮC THỨ TÁM MƯƠI

HÀI TỬ THỨC CỦA TRIỆU CHÂU

CỬ: Có ông tăng hỏi Triệu Châu, “ Trẻ sơ sinh có thức thứ sáu hay không?” Triệu Châu nói, “ Giống như đánh cầu trên nước chảy xiết.” Ông tăng lại hỏi Đầu Tử, “ Thế nào là đánh cầu trên nước chảy xiết?” Đầu Tử nói, “ Niệm niệm không ngừng chảy.”

B̀NH: Thức thứ sáu này giáo tông lập làm căn bản. Sơn hà đại địa, trăng sao tinh tú nhân nơi nó mà sinh. Đến với tư cách tiên phong đi với tư cách điện hậu. Cổ nhân nói, “ Tam giới duy tâm vạn pháp duy thức.” Nếu như người ta chứng được Phật địa, th́ tâm thức chuyển thành bốn trí. Các nhà giáo tông gọi đây là thay đổi danh chứ không phải thay đổi thể.

Căn trần thức là ba. Chúng ta vốn không phân biệt được trần cảnh trước mặt ḿnh. Thắng nghĩa căn có thể phát sinh thức, thức lại có thể hiển sắc, có thể phân biệt. Đó chính là thức thứ sáu. Thức thứ bẩy là mạt-na. Mạt-na thức có thể chấp tŕ tất cả mọi h́nh ảnh và sự vật của thế gian, khiến người ta phiền năo và không được tự do tự tại. Thức thứ tám cũng được gọi là A Lại Da thức hay Hàm tang Thức, v́ nó tang chứa tất cả các chủng từ thiện cũng như ác.

Ông tăng kia biết giáo ư cho nên đến hỏi Triệu Châu, “ Trẻ sơ sinh có thức thứ sáu hay không?” Trẻ sơ sinh tuy rằng có đủ sáu thức, mắt thấy được tai nghe được, song lúc ấy vẫn chưa biết phân biệt sáu trần. Lúc ấy chưa biết ǵ về xấu tốt dài ngắn thị phi đắc thất ǵ cả. Người học đạo cần phải giống như đứa trẻ sơ sinh, đừng để cho vinh nhục công danh hay thuận t́nh nghịch cảnh ǵ đă động được đến ḿnh. Tuy mắt thấy sắc song cũng giống như người mù, tuy tai nghe âm thanh song cũng giống như người điếc. Như ngu si như ngớ ngẩn, tám người ấy bất động như thể Tu Di Sơn. Đây chính là chỗ mà các nạp tăng thực sự đạt được sức mạnh.

Cổ nhân nói, “Áo nạp che đầu, vạn sự dứt. Lúc ấy sư núi tôi chẳng c̣n hiểu ǵ nữa cả.” Nếu như các ông có thể như thế được th́ các ông mới có phần nào khế hợp với đạo. Tuy rằng như thế, song vẫn không thể nào lừa dối bậc chuyên gia một chút nào được cả. Núi vẫn là núi như cũ, sông vẫn là sông như cũ. Không tạo tác không duyên lự. Giống như thể nhật nguyệt vận chuyển trên không gian, chưa từng bao giờ tạm ngưng nghỉ hay nói,” Ta có rất nhiều danh tướng.” Giống như trời che chở khắp cả, giống như đất chống đỡ tất cả. V́ vô tâm cho nên mới trưởng dưỡng vạn vật mà cũng không nói, “ Ta có rất nhiều công năng.” Bởi v́ thiên địa vô tâm cho nên mới trường cữu, nếu như hữu tâm th́ có hạn độ. Người đắc đạo cũng giống như thế, thi triển công dụng trong chỗ không có công dụng. Dùng tự tâm nhiếp thu tất cả vi tinh thuận cảnh.

Đến chỗ này rồi cổ nhân tự trách ḿnh nói rằng, “ Lúc triệt để hiểu rồi th́ không có ǵ để hiểu cả, hiểu được cái huyền nơi cơ huyền diệu vẫn có chỗ đáng trách.” Lại cũng nói, “ Sự sự thông hề vạn vật minh, người hiểu nghe thấy thầm kinh ngạc.” Lại nói, “ Nhập thánh siêu phàm bất tác thanh, ngọa long vẫn sợ hồ nước xanh. Đời người nếu được dài như thế, trời đất sao lưu được một tên?” Song dù là như thế, cũng phải nhảy ra khỏi khuôn sáo th́ mới được.

Há không nghe trong giáo ( Kinh Hoa Nghiêm) nói rằng, “ Bồ Tát ở đệ bát Bất Động Địa, dụng vô công dụng trí chuyển Pháp Luân lớn trong một hạt bụi nhỏ. Trong tất cả mọi lúc hành trụ tọa ngọa chẳng hề câu nệ đắc thất, tự tại trôi trong biển Bát Nhă.”Các nạp tăng đến chỗ này cũng không được chấp trướcc, song tùy thời tự tại. Gặp trà th́ uống trà, gặp cơm th́ ăn cơm. Việc hướng thượng này không thể ứng dụng chữ định hay bất định được.

Thạch Thất Thiện Đạo Ḥa Thượng nói rằng, “Há các ông không thấy lúc hài nhi mới xuất thai đâu có nói rằng, ‘Tôi biết đọc kinh.’ Lúc ấy cũng chẳng hề hiểu ư nghĩa của việc có Phật tính hay không có Phật tính. Lúclớn lên học được nhiều thứ kiến giải, cho nên mới đưa mặt ra mà nói rằng, “ tôi làm được,” “ tôi hiểu”, không thể biết rằng đó chỉ là khách trần phiền năo. Trong mười sáu pháp quán hành, pháp ‘anh nhi hành’ là hay nhất. Lúc đứa trẻ bập bẹ nó giống như người học đạo, ĺa hẳn cái tâm phân biệt thủ xă. Cho nên tôi mới tán than đứa hài nhi. Tuy rằng đứa hài nhi có thể lấy ra làm ví dụ, song nếu nói rằng đứa hài nhi là Đạo, th́ e rằng người đời nay hiểu lầm mất rồi.”

Nam Tuyền nói, “ Tôi mười tám tuổi mới biết sống.” Triệu Châu nói, “ Tôi mười tám tuổi mới biết phá cửa tan nhà.” Lại nói, “ Tôi ở phương Nam hai mươi năm, ngoài hai buổi cơm cháo ra, chỉ là tạp dụng tâm mà thôi.” Tào Sơn hỏi ông tăng, “ Bồ Tát trong thiền định nghe tiếng hương tượng qua sông rơ ràng,’ chẳng hay câu ấy từ trong kinh nào vậy?” Ông tăng nói, “ Kinh Niết Bàn.” Động Sơn hỏi, “ Nghe trước khi nhập định hay sau khi nhập định?” Ông tăng nói, “ Ḥa thượng chẩy rồi.” Động Sơn nói, “ Tiếp thu bên băi sông.”

Qui Sơn hỏi Ngưỡng Sơn, “ Tịch cảm thấy như thế nào?” Ngưỡng Sơn nói, “ Ḥa thượng hỏi về chỗ kiến giải hay là chỗ hành giải của hắn? Nếu như ḥa thượng hỏi về hành giải th́ đệ tử không biết. C̣n nếu như ḥa thượng hỏi về kiến giải th́ đó giống như đổ một b́nh nước vào một b́nh nước.” Nếu các ông có thể như vậy các ông mới có thể làm bậc thầy của một phương. Khi Triệu Châu nói, “Đánh cầu trên ḍng nước chảy xiết,” thầy ta đă xoay chuyển một cách trơn tru. Nếu như các ông đánh cầu trên ḍng nước chảy xiết, th́ chỉ trong chớp mắt là nó đă lăn mất. Giống như Kinh Lăng Nghiêm nói, “ Nh́n ḍng nước chảy xiết giống như thể êm đềm.” Cổ nhân nói, “ Giống như trong ḍng nước chảy xiết, nước chảy không ngừng, song các giọt nước chẳng hề biết nhau. Chư pháp cũng như vậy mà thôi.’ Lời đáp của Triệu Châu cũng ngụ ư giống như vậy.

Có ông tăng lại hỏi Đầu Tử, “Đánh cầu trên ḍng nước chảy xiết có nghĩa là ǵ?” Đầu Tử đáp, “ Niệm niệm không ngừng chảy.” Tự nhiên hết sức khế hợp với câu hỏi của ông tăng. Cổ nhân hành sử hết sức miên mật cho nên cách trả lời giống y hệt nhau. Lại chẳng bao giờ cần so đo, ngay khi các ông vừa hỏi là họ đă biết ư của các ông rồi. Mặc dù thức thứ sáu ở nơi đứa hài nhi hăy vẫn chưa c̣n có công dụng, song vẫn niệm niệm không ngừng trôi chảy giống như một ḍng nước miên mật. Đậu Tử trả lời như thế, có thể nói là thầy ta hiểu thâm sâu ư của câu hỏi. Tuyết Đậu tụng rằng:

TỤNG

Lục thức vô công hỏi một câu,

Chuyên gia từng cùng biện đầu mối.

Đánh cầu trên ḍng nước chảy xiết,

Rơi xuống không dừng, ai biết xem?

B̀NH: “ Lục thức vô công hỏi một câu.” Cổ nhân học đạo dưỡng tâm đến mức độ này gọi là công dụng trong chỗ vô công dụng. Giống như đứa hài nhi, tuy có nhăn nhĩ tĩ thiệt thân ư, song không phân biệt lục trần. Họ vốn vô công dụng. Một khi đạt đến mức độ này th́ các ông mới có thể hành long phục hổ được. Người bây giờ chỉ một lúc gạt qua vạn cảnh trước mắt, cần ǵ phải đạt đến đệ bát địa( Bất Động Địa) trở lên mới như thế được? Tuy là chỗ vô công dụng, song núi lại là núi sông lại là sông như cũ.

Trong bài tụng trước ( Tắc 41) Tuyết Đậu nói, “ Trong sống có mắt cũng như chết, thuốc kỵ sao đem thử chuyên gia?” Bởi v́ Triệu Châu và Đầu Tử đều là chuyên gia cho nên thầy ta nói, “ Chuyên gia từng cùng biện đầu mối, đánh cầu trên ḍng nước chảy xiết.” Đầu Tử nói, “ Niệm niệm không ngừng chảy.” Các ông có hiểu ư nghĩa của lời nói này chăng? Cuối cùng Tuyết Đậu dạy thiên hạ tự ghé mắt mà nh́n. Cho nên thầy ta nói, “ Rơi xuống không dừng, ai biết xem?” Đây là câu sống của Tuyết Đậu, song thử nói xem ư nghĩa của nó là thế nào?

TẮC THỨ TÁM MƯƠI HAI

KIẾN CỐ PHÁP THÂN CỦA ĐẠI LONG

THÙY: Giây nơi đầu gậy, có mắt mới biết. Cơ biến đặc biệt, chuyên gia biện được. Song thử nói xem, giây nơi đầu gậy là ǵ? Cơ biến đặc biệt là ǵ? Thử nêu lên xem.

CỬ:Có ông tăng hỏi Đại Long, “ Sắc thân bại hoại, thế nào là kiên cố Pháp Thân?” Đại Long nói, “ Hoa núi nở tựa gấm, nước khe trong như ngọc.”

B̀NH: Nếu như dựa vào ngôn ngữ để t́m hiểu ư nghĩa của công án này th́ cũng giống như thể khua gậy đánh trăng. Chẳng có ǵ là nhằm nḥ cả. Cổ nhân đă nói rơ rằng, “ Nếu như muốn đạt được chỗ thân thiết, đừng đem câu hỏi đến hỏi. Tại sao vậy? Bởi v́ câu hỏi nằm trong câu trả lời, câu trả lời nằm trong câu hỏi.”

Ông tăng này gánh một gánh dấm dớ đến đổi lấy một gánh lúng túng. Đặt câu hỏi như thế, chỗ thất bại của ông ta không phải là ít. Nếu như không phải là Đại Long, sai có thể che trời trùm đất được? Ông tăng hỏi như thế, Đại Long đáp như thế, chính là một toàn thể. Đại Long chẳng hề di dịch một tơ hào, giống như thể thấy THỎ THẢ ƯNG, thấy lỗ đóng cọc. Ba thừa và mười hai phần giáo, c̣n có thời tiết này chăng? Kể cũng kỳ đặc hết sức, ngôn ngữ của thầy ta chẳng hề làm nghẹn họng thiên hạ. Cho nên mới có câu nói rằng, “ Một phiến mất trắng ngang thung lũng, bao nhiêu chim đêm không thấy tổ.”

Có người bảo rằng đây chỉ là trả lời một cách khéo léo. Những kẻ hiểu như thế đúng là những kẻ diệt hết ḍng giống của Phật. Chẳng hề biết rằng cổ nhân chỉ với một cơ một cảnh gỡ hết xiếng xích, mỗi một câu một lời đều là vàng ṛng ngọc tinh. Nếu như là người có mắt và óc của nạp tăng, có lúc biết nắm giữ có lúc biết buông bỏ. Chiếu dụng cùng một lúc, nhân cảnh đều hoạt, vừa buông ra vừa thu vào. Thông biến tùy lúc. Nếu như không có đại cơ đại dụng, làm sao mà bao trùm được trời đất như thế này? Giống như gương sáng trên giá, người Hồ đến th́ phản chiếu bóng người Hồ, người Hán đến th́ phản chiếu bóng người Hán.

Công án này giống như câu chuyện về dậu hoa (Tắc 39), song ư nghĩa lại không giống. Câu hỏi của ông tăng không rơ ràng, câu trả lời của Đại Long lại vô cùng khế hợp. Há không nghe có ông tăng hỏi Vân Môn, “ Lúc cây điêu linh lá rôi rụng th́ như thế nào?” Vân Môn nói, “ Thể lộ kim phong.” Đó gọi là “ hai đầu mũi tên chạm nhau.” Ở đây ông tăng hỏi Đại Long, “ Sắc thân bại hoại, thế nào là kiên cố Pháp Thân?” Đại Long nói, “ Hoa núi nở tựa gấm, nước khe trong như ngọc.” Giống y như thể “Ông đi hướng tây về Tần, tôi đi hướng đông về Lỗ.”Người ta đă làm như thế th́ tôi không làm như thế. Câu trả lời của Đại Long hoàn toàn tương phản với câu trả lời của Vân Môn. Vân MÔn hành động như vậy th́ dễ thấy, Đại Long không hành động như vậy th́ lại khó thấy. Song miệng lưỡi của Đại Long mới thật là kỳ diệu. Tuyết Đậu tụng rằng:

TỤNG

Hỏi mà không biết,

Đáp vẫn không hiểu.

Trăng lạnh gió cao,

Vách cổ thông lạnh.

Vui thay gặp được người đạt đạo,

Không dùng ngữ mặc đối.

Tay cầm roi ngọc trắng,

Đánh vỡ ngọc ly châu.

Không đập vỡ,

Thêm t́ vết.

Nước có hiến chương,

Ba ngàn điều tội.

B̀NH: Tuyết Đậu tụng một cách công phu hết sức. Trước đây lúc tụng lời của Vân Môn, thầy ta nói,” Câu hỏi đă có gốc, câu đáp cũng phải giống.” Bởi v́ công án này không như thế, cho nên Tuyết Đậu nói, “ Hỏi mà không biết, đáp vẫn không hiểu.” Câu trả lời của Đại Long chỉ liếc qua thôi cũng thấy là kỳ đặc hết sức. Câu trả lời của thầy ta rơ ràng đến mức những người hỏi thầy ta như vậy kể như đă thất bại ngay trước khi cất tiếng hỏi rồi. Với câu trả lời như thế, Đại Long có thể hạ thấp ḿnh xuống để khế hợp với cơ nghi của ông tăng kia nói rằng, “ Hoa núi nở tựa gấm, nước khe trong như ngọc.” Các ông bây giờ hiểu ư của Đại Long như thế nào? Câu trả lời của thầy ta chỉ cần liếc qua cũng thấy là kỳ đặc rồi.

Cho nên Tuyết Đậu mới tụng ra để cho thiên hạ biết rằng trăng lạnh gió cao lay động cội tùng trên vách cổ . Song thử nói xem, phải hiểu ư thầy ta như thế nào? Cho nên vừa rồi tôi mới nói rằn đó là ống sáo không lỗ đập lên tấm vản trải dạ. Chỉ bốn câu là đủ tụng hết rồi, Tuyết Đậu lại sợ thiên hạ rơi vào chỗ lập luận, cho nên nói rằng, “ Vui thay gặp được người đạt đạo, không dùng ngữ mặc đối.” Việc này đă không phải là kiến văn giác tri lại cũng chẳng phải là tư lương phân biệt. Cho nên mới có câu nói, “ Thẳng thắn không kiêm đới, độc văn dựa vào ǵ? Nếu gặp kẻ đạt đạo, chẳng dùng ngữ mặc đối.” Đây là câu tụng của Hương Nghiêm mà Tuyết Đậu dẫn dụng.

Há không nghe có ông tăng hỏi Triệu Châu, “ Không dùng ngữ mặc để đối, chẳng hay dùng ǵ để đối?”Triệu Châu nói, “ Tŕnh cái thùng đen của ông ra.” Câu trả lời này cũng giống với lời của Đại Long, không rơi vào trong t́nh trần ư tưởng của các ông.

Giống cái ǵ cơ? Tay cầm roi ngọc trắng, đánh vỡ ngọc ly châu.” Cho nên lệnh của các Tổ Sư phải được thi hành, cắt đứt tất cả thiên chấp của thập phương. Đây là sựviệc trên lưỡi kiếm, cần phải có đảm lược như thế mới được. Nếu không như thế th́ là cô phụ các bậc thánh từ xưa đến nay. Đến chỗ này rồi cần phải vô sự th́ tự nhiên có cái hay của nó. Đó cũng chính là cách mà bậc hướng thượng cư xử.” Không đập vỡ” ắt đă làm nó có “ thêm t́ vết” rồi. Hẳn đă lậu đậu biết mấy.

Cuối cùng, các ông phải làm sao mới được cơ? “ Nước có hiến chương, ba ngàn điều tội.” Ba ngàn điều khoản của ngụ h́nh, không có tội nào lớn hơn bất hiếu. Ông tăng kia một lúc phạm luôn cả ba ngàn điều tội. Tại sao vậy? Chỉ bởi v́ ông ta không tiếp người khác bằng con người thật của ḿnh. Nếu như là Đại Long th́ hẳn đă không như thế.

TẮC THỨ TÁM MƯƠI BỐN

BẤT NHỊ PHÁP MÔN CỦA DUY MA CẬT

THÙY: Tuy rằng nói “có” song chẳng có ǵ để mà xác nhận là “ có”. Tuy rằng nói “ không” song cũng chẳng có ǵ để phủ nhận là “ không” được cả. Gạt bỏ thị phi, quên cả đắc thất, lúc ấy mới có thể thánh thoát tự tại. Song thử nói xem, trước mắt và sau lưng các ông là cái ǵ vậy? Nếu như có nạp tăng nào bước ra nói, “ trước mắt là Phật điện tam quan,sau lưng là pḥng ngủ phương trượng.” Thử nói xem, người ấy có mắt hay không? Nếu như các ông phân biện được người ấy, tôi công nhận rằng các ông đă thân cận được với cổ nhân rồi đấy.

CỬ: Duy Nam Cật hỏi Văn Thù Sư Lợi, “ Thế nào là Bồ Tát nhập nhị pháp môn?” Văn Thù nói, “ Theo ư tôi th́ ở nơi tất cả các pháp vô ngôn vô thuyết, vô thị vô thức,ly ngôn vấn đáp, đó chính là nhập bất nhị pháp môn.” Rồi Văn thù Sư Lợi lại hỏi Duy Ma Cật, “ Chúng tôi ai nấy đều nói cả rồi, bây giờ nhân giả thử nói cho chúng tôi nghe xem thế nào là Bồ Tát nhập bất nhị pháp môn?”

Tuyết Đậu nói, “ Duy Ma Cật nói ǵ vậy?” Lại nói, “ Khám phá ra rồi.”

B̀NH: Duy Ma Cật khiến các đại Bồ Tát mọi người nói về bất nhị pháp môn. Lúc ấy ba mươi hai vị Bồ Tát đều lấy nhị kiến hữu vi và vô vi, chân đế và nhị đế, họp lại thành một kiến và xem đó là bất nhị pháp môn. Cuối cùng Duy Ma Cật hỏi Văn Thù. Văn Thù nói,” Theo ư tôi th́ ở nơi tất cả các pháp vô ngôn vô thuyết, vô thị vô thức, ly ngôn vấn đáp, đó chính là bất nhị pháp môn.”Bởi v́ ba mươi hai vị Bồ tát kia dùng ngôn ngữ để phủ nhận ngôn ngữ, Văn Thù mới lấy vô ngôn để phủ nhận ngôn ngữ. Một lúc quét sạch tất cả, không chấp nhận bất cứ ǵ, v́ giải thích đó là bất nhị pháp môn. Đâu có dè rằng đó cũng giống như con rùa thiêng kéo lê cái đuôi để quét bụi, tuy quét sạch bụi song vẫn để lại dấu tích. Giống như cái chổi quét sạch bụi, song lại để lại vết chổi.

Cuối cùng, vẫn c̣n dấu tích như trước, Văn Thù hỏi Duy Ma Cật, “ chúng tôi ai nấy đều nói cả rồi, bây giờ nhân giả thử nói cho chúng tôi nghe xem thế nào là Bố Tát nhập bất nhị pháp môn?” Duy Ma Cật im lặng. Nếu như là người sống chẳng ai lại đi vào nước chết mà ch́m đắm. Nếu như các ông có những kiến giải như thế, th́ cũng giống như con chó điên đuổi thao khối đất mà thôi. Tuyết Đậu không nói rằng Duy Ma Cật im lặng, cũng chẳng nói rằng Duy Ma Cật ngồi yến nơi ghế. Chỉ nói ngay rằng, “ Duy Ma Cật nói ǵ vậy?” Lúc Tuyết Đậu nói như thế, thầy ta có thấy Duy Ma Cật chăng? Cho dù trong mộng cũng chẳng thấy được.

Duy Ma Cật là bậc cổ Phật trong quá khứ,có quyến thuộc. Giúp đức Phật tuyên hóa. Duy Ma Cật có biện tài bất khả tư nghi, có cảnh giới bất khả tư nghị, có thần thông diệu dụng bất khả tư nghị. Chỉ trong pḥng của ḿnh mà Duy Ma Cật chứa được ba vạn hai ngàn sư tử bảo ṭa, cùng với tám vạn đại chúng mà vẫn chẳng rộng chẳng hẹp. Thử nói xem đây là đạo lư ǵ vậy? Có thể gọi là thần thông diệu dụng được chăng? Đừng hiểu lầm, Nếu đó là bất nhị pháp môn, th́ phải đồng đắc đồng chứng mới có thể cùng biết được.

Chỉ có Văn Thù là có thể trả lời được. Tuy rằng thế, song có tránh được sư phê b́nh của Tuyết Đậu không? Tuyết Đậu nói như vậy, cũng cần phải gặp mặt hai người kia. Tuyết Đậu nói như vậy, cũng cần phải gặp mặt hai người kia. Tuyết Đậu nói, “ Duy Ma Cật nói ǵ vậy?” và “ Khám phá rồi.” Các ông thử nói xem chỗ nào là chỗ khám phá ra? Việc này chẳng câu nệ nơi đắc thất, chẳng rơi vào chỗ thị phi. Cũng giống như trên vách đá vạn trượng, nếu như các ông dám buông bỏ tính mạng mà nhảy, th́ các ông mới co 1thể gặp Duy Ma Cật được. Nếu như các ông không buông bỏ được th́ các ông không buông bỏ được th́ các ông cũng giống như con dê húc vào hàng dậu. Tuyết Đậu đương nhiên là người dám xả bỏ tính mạng, cho nên thầy ta mới tụng rằng:

TỤNG

Hét lăo Duy Ma này,

Từ bi buồn vô ích.

Ốm nơi thành Vệ Xá,

Toàn thân khô héo đi.

Thầy của bẩy Phật tới,

Một pḥng quét sạch măi,

Hỏi bất nhị pháp môn.

Lập tức dựa rồi ngă.

Không dựa ngă,

Kim mao sư tử không chỗ t́m.

B̀NH: Tuyết Đậu nói, “ Hét lăo Duy Ma này.” Tại sao lại mở đầu bằng cách hét Duy Ma như thế? Tuyết Đậu từ đầu đă dùng ngay Kim Cương Vương Bảo Kiếm cắt đứt. Duy Ma cần phải bị đánh ba ngàn gậy buổi sáng, tám trăm gậy buổi chiều. Chử Phạn Duy Ma Cật ( Vimalaḱrti) dịch ra tiếng Trung Hoa là “ Vô Cấu Xưng,” hay là “ Tịnh Danh.” Cũng c̣n được gọi là Kim Túc Như Lai của thời quá khứ. Há không nghe có ông tăng hỏi Vân Cư Giản Ḥa Thượng, “Đă là Kim Túc Như Lai,tại sao lại c̣n phải nghe Pháp trong hội của Thích Ca Như Lai?” Giản Ḥa Thượng nói,”Bởi v́ Duy Ma không tranh nhân ngă. Bậc đạo giải thoát không câu nệ việc ‘thành Phật” với lại không thành Phật.” Nếu như bảo rằng người ấy tu hành để cố gắng thành Phật th́ lại càng chẳng có ǵ nhằm nḥ cả.” Kinh Viên Giác nói, “ Lấy tâm luân hồi sinh kiến chấp luân hồi để mà vào biển lớn tịch diệt của Như Lai th́ măi măi chẳng bao giờ được.”

Vĩnh Gia nói, “ thị hay phi chẳng ai biết, nghịch hành thuận hành trời chẳng ḍ. Nếu thuận hành th́ đi vào quả vị Phật, nếu nghịch hành th́ nhập chúng sinh cảnh.” Thọ Thiền Sư nói, “ Dù cho các ông có tôi luyện rồi đạt đến mức độ này đi nữa, các ông vẫn chưa có thể thuận theo ư ḿnh được. Chỉ khi nào các ông chứng được vô lậu thánh thân, các ông mới bắt đầu tha hồ thuận hành hay nghịch hành được.” Cho nên Tuyết Đậu nói, “ Từ bi không ảo năo.” Trong Kinh Duy Ma Cật nói, “ Bởi v́ chúng sinh có bệnh cho nên tôi cũng có bệnh.” Tuyết Đậu nói, “Ốm nơi thành vệ Xá,” bởi v́ Duy Ma Cật thị tật ở thành Vệ Xá ( Vaisali).

“ Toàn thân khô héo đi.” Bởi v́ Duy Ma Cật dùng thân bệnh để mà rộng thuyết Pháp rằng, “ Thân này vô thường, vơ cường vô lực, vô kiến và chóng bại hoại. Không thể nào nương cậy vào nó được. Nó gây khổ gây năo và là nơi các thứ bệnh hoạn tụ tập. Nó chỉ là douẩn, xứ và giới tập hợp lại thành mà thôi.”

“Thầy của bẩy Phật tới.” Văn Thù là tổ sư của bẩy Phật, tuân theo lời dạy của đức Thế Tôn đến đó mà hỏi thăm bệnh của Duy Ma Cật,” Một pḥng quét sạch măi?” Duy Ma Cật cho dọn dẹp tất cả mọi thứ trong pḥng đi chỉ để lại mỗi một cái giường mà thôi. Lúc Văn Thù đến lại hỏi về bất nhị pháp môn, chonên Tuyết Đậu nói, “ Hỏi bất nhị pháp môn.” “Lập tức dựa rồi ngă.” Miệng Duy Ma Cật cong như cái gánh. Những kẻ học Thiền ngày nay nói rằng, “ Không nói ǵ tức là dựa và ngă.” Song đừng có nhận lầm điểm giữa cán cân.

Tuyết Đậu dồng các ông lên đỉnh cao vạn trượng rồi nói, “ Không dựa ngă.” Đúng là một tay ấn xuống một tay kéo lên. Thầy ta có thứ khả năng này mà lại sử dụng được một cách rất là vi diệu. Đây là để tụng lời niêm “ Duy Ma Cật nói ǵ vậy?”

“ Kim Mao Sư tử không chỗ t́m.” Không phải chỉ lúc ấy mà ngay bây giờ cũng thế. Các ông c̣n thấy lăo Duy Ma chăng? Dù cho tất cả sơn hà đại địa thảo mộc rừng rậm biến thánh kim mao sư tử, các ông cũng chẳng rờ rẫm ra.

TẮC THỨ TÁM MƯƠI SÁU

QUANG MINH CỦA VÂN MÔN

THÙY: Cầm chắc thế giới, không chút sơ hở. Cắt đứt các ḍng, không c̣n một giọt. Mở miệng là sai, so đo là trái. Thử nói xem, thế nào là con mắt nh́n thấu quan?Thử nêu lên xem.

CỬ: Vân Môn có lời dạy rằng, “ Mọi người ai cũng có quang minh cả.Lúc nh́n th́ không thấy ǵ mà chỉ thấy tối om om. Thế nào là cái quang minh trong mọi người?” Vân Môn tự trả lời rằng, “ Nhà bếp và cổng tam quan.” Lại nói, “ Việc tốt không bằng không.”

B̀NH: Trong pḥng của ḿnh Vân Môn có lời dạy để tiếp thiên hạ rằng, “ Tất cả mọi người trong các ông đang đứng ngay đây, ai cũng có một ánh sáng rực rỡ xưa nay chưa từng dứt, vượt lên trên tri kiến. Tuy là qung minh, song lúc bị hỏi th́ lại không hiểu. Như thế há không phải là tối o mom sao?” Dạy như thế suốt hai mươi năm mà chẳng có ai hiểu.

Sau đó Hương Lâm mời Vân Môn nói hộ, Vân Môn nói, “ Nhà bếp có cổng tam quan.” Lại cũng nói, “ Việc tốt không bằng không.” B́nh thường lời nói hộ cho người khác chỉ có một câu, tại sao ở đây lại có hai câu? Câu đầu là chỉ để mở ra một con đường cho các ông thấy. Nếu như các ông là các hảo hán th́ vừa nghe đề cập tới là cũng đủ phấn khởi hành động rồi. Vân Môn sợ thiên hạ bị vướng mắc ở đây, cho nên mới nói, “ Việc tốt không bằng không.” Thầy ta vẫn cứ quét sạch cả cho các ông như trước.

Người bây giờ vừa nghe nói đến quang minh đă trợn mắt lên nói, “Đâu là nhà bếp? Đâu là cổng tam quan?” Song chẳng có ǵ là nhằm nḥ cả. Cho nên mới có câu nói rnằg, “ Biết giữ ư đầu câu, đừng nhận điểm giữa cán.”Việc này không ở nơi mắt mà cũng chẳng ở nơi cảnh. Muốn hiểu được các ông cần phải tuyệt tri kiến, quên đắc thất, thánh thoát tự tại, mọi người ai nấy phải tự chiên nghiệm lấy.

Vân Môn nói, “ Lai văng ban ngày, biện người ban ngày. Hốt nhiên nửa đêm không mặt trời mặt trăng hay ánh đèn. Nếu như là nơi đă đến rồi th́ c̣n không sao; c̣n nếu như là một chỗ lạ th́ liệu các ông có nắm giữ được một vật ǵ không?” (Thạch Đàu viết trong bài) Tham Đồng Khế rằng: “ Ngay trong sáng có tối, đừng coi đó là tối. Ngay trong tối có sáng , đừng coi đó là sáng.”

Nếu cắt đứt ( tất cả các thiên chấp về) sáng và tối, thử nói xem đó là cái ǵ vậy? Cho nên mới có câu nói, “ Tâm hoa phát ánh sáng, chiếu khắp các quốc độ mười phương.” Bàn Sơn nói, “Ánh sáng không chiếu trên đối tượng, đối tượng cũng chẳng tồn tại. Quên cả ánh sáng và đối tượng đi th́ là vật ǵ vậy?” Lại nói rằng, “ Thấy nghe này không là thấy nghe, chẳng thanh sắc khác để tŕnh ngài. Nếu như hiểu được là vô sự, thể dụng tự nhiên phân chẳng phân.”

Chỉ cần hiểu câu cuối cùng của Vân Môn th́ tha hồ mà du hí trong những câu trư1ơc. Song rốt cuộc không được chấp trước nơi đó. Duy Ma Cật nói, “ Lấy vô trụ bổn, lập nhất thiết pháp.” Các ông cũng không được dựa vào đó mà chơi rỡn với ánh sáng với ma quỉ. Song cũng khởi hữu kiến lớn như núi Tu Di c̣n hơn là khởi vô kiến bằng một hạt cải.”[1]Những người trong nhị thừa[2] thường hay rơi vào một trong hai kiến chấp này.

TỤNG

Tự chiếu sáng một ḿnh,

V́ ngài thông một lối.

Hoa rơi cây không bóng,

Lúc nh́n ai không thấy?

Thấy không thấy,

Cưỡi trâu ngược hề vào Phật điện.

B̀NH: “ Tự chiếu sáng một ḿnh.” Từ ngay dưới chân chỗ các ông đứng vốn đă có ánh quang minh này; chỉ có điều cái dụng b́nh thường của các ông là tối mà thôi. Cho nên Vân Môn Đại Sư mới trải ánh sáng ra ngay trước mặt các ông. Song thử nói xem, cái quang minh của các ông là ǵ? “ Nhà bếp và cổng tam quan.” Đó chính là chỗ mà Vân Môn phô bầy cái quang minh cô độc này ra. Bàn Sơn nói, “Ánh trăng của tâm th́ tṛn và đơn độc, quang minh của nó nuốt trọn vạn tượng.” Đây đúng là chân thường độc lộ.

Sau đó “v́ ngài thông một lối.” Vân Môn vẫn c̣n sợ thiên hạ sẽ chấp trước nơi “nhà bếp và cổng tam quan.” Tạm thời với nhà bếp và cổng tam quan đi, song lúc hoa buổi sáng rụng và cây không có bóng, lúc mặt trời lặn mặt trăng mờ, cả trời đất tối om om, các ông có c̣n thất được chăng? “ Lúc nh́n ai không thấy?” Thử nói xem, ai là người không thấy? Đến chỗ này khi mà “ trong sáng có tối, trong tối có sáng,” giống như thể bước trước bước sau, các ông phải tự chính ḿnh thấy.

Tuyết Đậu nói, “ Thấy không thấy,” hay tụng , “ Việc tốt không bằng không.”Hợp với cái thấy lại không thấy, hợp với ánh sáng th́ không sáng.

“ Cưỡi trâu ngược hề vào Phật điện.” Thầy ta vào trong cái thùng đen rồi. Các ông cần phải tự cưỡi trâu vào điện Phật mới có thể thấy được thầy ta muốn nói ǵ.

Chỉnh sửa lại bởi Hoa Hạ - 28/Dec/2015 lúc 10:50pm

TẮC THỨ TÁM MƯƠI TÁM

HUYỀN SA TIẾP VẬT LỢI SINH

THÙY: Các phương pháp của tông môn chúng ta là như vậy, phá hai làm ba. Muốn nhập lư tham đàm, cũng cần phải dùi mài mới được. Đối diện với cơ biến mà làm chủ chốt, phá vỡ xiềng xích vàng và các quan kiện huyền áo. Theo lệnh mà hành sự, tảo trừ tất cả các dấu vết. Thử nói xem, lúng túng ở chỗ nào? Thử nêu lên cho những người có mắt trên đỉnh đầu xem.

CỬ: Huyền Sa dạy chúng rằng, “ Các bậc lăo túc ở khắp nơi đều nói về việc tiếp vật lợi sinh. Hốt nhiên gặp phải ba loại người bệnh phải tiếp họ như thế nào? Gặp phải người mù th́ dù ḿnh có dơ trùy dựng phất trần họ cũng chẳng thấy. Gặp phải người điếc th́ dù ḿnh có nói về tam muội họ cũng chẳng nghe. Gặp phải người câm th́ dù có bảo họ nói họ cũng chẳng nói được. Vậy th́ phải tiếp những người ấy như thế nào? Nếu như không tiếp được, hóa ra Phật pháp không linh nghiệm sao?”

Có ông tăng hỏi Vân Môn về vấn đề trên, Vân Môn nói, “Ông lễ lậy đi cái đă.” Ông tăng lậy xong đứng dậy. Vân Môn lấy gậy thọc vào người ông tăng, ông tăng lui lại. Vân Môn nói, “Ông đâu có bị mù.” Rồi Vân Môn lại gọi ông ta bước đến gần, ông tăng bước đến gần. Vân Môn nói, “Ông đâu có bị điếc.” Vân Môn nói, “Ông có hiểu không?” Ông tăng nói, “ Không hiểu.” Vân Môn nói, “Ông đâu có bị câm.” Ông tăng bèn tỉnh ngộ.

B̀NH: Huyền Sa tham Thiền đến mức độ cắt đứt tất cả các tính trần ư tưởng, tự tại thanh thoát, cho nên mới biết nói như vậy. Lúc ấy Thiền thịnh hành và các tự viện ngóng vọng lẫn nhau, Huyền Sa thường dạy chúng rằng, “ Các bậc lăo túc ở khắp nơi đều nói về việc tiếp vật lợi sinh. Hốt nhiên gặp phải ba loại người bệnh phải tiếp họ như thế nào? Gặp phải người mù th́ dù ḿnh có dơ trùy dựng phất trần họ cũng chẳng thấy. Gặp phải người điếc th́ dù ḿnh có nói về tam muội họ cũng chẳng nghe. Gặp phải người câm th́ dù có boả họ nói họ cũng chẳng nói được. Vậy th́ phải tiếp những người ấy như thế nào? Nếu như không tiếp được, hóa ra Phật pháp không linh nghiệm sao?” Người bây giờ mà hiểu theo lối mù điếc hay câm, rôt cuộc sẽ chẳng bao giờ ṃ mẫm cho ra. Cho nên mới có câu nói, “Đừng có chết trong ngôn ngữ.” Cần phải hiểu ư của Huyền Sa th́ mới được.

Huyền Sa thường dùng lời này để tiếp người. Có một ông tăng ở với Huyền Sa rất lâu. Một hôm lúc Huyền Sa thượng đường, ông tăng kia hỏi, “ Ḥa thượng có cho phép đệ tử lập luận về lời nói về ba loại người bệnh không?” Huyền Sa nói, “ Cho.” Ông tăng kia bèn chào từ biệt. Huyền Sa nói, “ Sai, sai!” Ông tăng kia có hiểu được ư Huyền Sa không? Sau đó Pháp Nhăn nói, “ Lúc tôi nghe Địa Tạng Ḥa Thượng thuật lại lời nói của ông tăng kia, tôi mới hiểu ư của lời nói về ba loại người bệnh.” Nếu như các ông bảo rằng ông tăng kia không hiểu, Pháp Nhăn tại sao lại nói như thế? Nếu như bảo rằng ông tăng kia hiểu, tại sao Huyền Sa lại nói, “ Sai, sai!”

Một hôm Địa Tạng nói, “ Tôi nghe ḥa thượng có lời nói về ba loại người bệnh , có đúng vậy không?” Huyền Sa nói, “ Phải”. Địa Tạng nói, “ Tôi có nhăn nhĩ tỉ thiệt, ḥa thượng làm sao để tiếp đây?” Huyền Sa bèn thôi. Nếu như các ông hiểu được ư của Huyền Sa, há có ở trong ngôn cú sao? Cái hiểu của Đại Tạng quả nhiên là đặc biệt.

Sau đó có ông tăng thuật lại câu chuyện trên cho Vân Môn. Vân Môn hiểu ngay ư của ông ta cho nên nói, “Ông lễ lậy đi cái đă.” Ông tăng lậy xong đứng dậy. Vân Môn lấy gậy thọc vào người ông tăng, ông tăng lui lại, Vân Môn nói, “Ông lễ lậy đi cái đă.” Ông tăng lậy xong đứng dậy. Vân Môn lấy gậy thọc vào người ông tăng, ông tăng lui lại.Vân Môn nói, “Ông đâu có bị mù.” Rồi Vân Môn lại gọi ông ta bước đến gần, ông tăng bước đến gần, Vân Môn nói, “Ông đâu có bị điếc.” Vân Môn nói, “Ông có hiểu không?” Ông tăng nói, “ Không hiểu.” Vân Môn nói, “Ông đâu có bị câm.” Ông tăng bèn tỉnh ngộ. Nếu như ông tăng kia là một tay ngon lành th́ ngay khi Vân Môn nói, “Ông lễ lậy đi cái đă,” bèn lật đổ ngay giường Thiền, để xem có c̣n có lắm dây dưa như thế nữa không? Song thử nói xem, chỗ hiểu của Vân Môn và chỗ hiểu của Huyền Sa là giống hay là khác? Chỗ hiểu của hai người ấy chỉ là cùng một loại.

Nh́n xem cách cổ nhân bầy ra ngàn vạn phương tiện. Ư nằm ở đầu lưỡi câu. Biết bao nhiêu là mệt mỏi cũng chỉ nhằm để những người thời nay hiểu được vấn đề này mà thôi. Ngũ Tổ Lăo Sư nói, “ Một người nói được song không hiểu, một người hiểu song lại nói không được. Nếu như hai người này đến tham kiến, làm sao để phân biện được họ đây?” Nếu như không phân biện được hai người này, các ông thế nào mà cởi gỡ các dính dấp cho thiên hạ được. Nếu như các ông phân biện được th́ vừa thấy họ vào đến cổng, các ông đă có thể đi giầy trong bụng họ đến mấy ṿng rồi. Nếu như các ông vẫn chưa tự tỉnh ngộ được, các ông đi t́m cái bát ǵ đây?”

Các ông đừng có hiểu theo lối mù điếc câm.Nếu như các ông so đo kiểu đó, đă có câu nói, “ Mắt thấy sắc mà như mù, tai nghe thanh mà như điếc.” Lại có câu nói, “Đầy mắt không thấy sắc, đầy tai không nghe thanh. Văn Thù thường che mắt, Quan Âm luôn bịt tai.” Đến chỗ này rồi các ông phải thấy sắc mà như mù nghe thanh mà như điếc th́ mới có thể không mâu thuẫn với ư của Huyền Sa được. Các ông có hiểu được ư của những kẻ mù điếc câm chăng? Nghe Tuyết Đậu tụng rằng:

TỤNG

Đui mù câm điếc,

Tuyệt dứt cơ nghi.

Trên trời dưới trời,

Vui thay buồn thay.

Ly Lâu không biện chính sắc,

Sư Khoáng há hiểu huyền ty?

Sao bằng ngồi không dưới khung cửa,

Lá rụng hoa nở tự có thời.

Lại nói có hiểu hay không?

Trùy sắt không lỗ.

B̀NH: “Đui mù câm điếc, tuyệt dứt cơ nghi.” Tất cả những cái các ông thấy với không thấy, nghe với không nghe, nói với không nói, Tuyết Đậu một lúc quét sạch cả. Đến nỗi các kiến giải so đo theo kiểu đui mù câm điếc trong một lúc dứt bặt chẳng c̣n sử dụng được nữa. Sự việc hường thượng này có thể gọi là mù thật điếc thật câm thật vô cơ vô nghi.

“ Trên trời dưới trời, vui thay buồn thay.” Tuyết Đậu một tay nâng lên một tay đè xuống. Thử nói xem vui cái ǵ? Buồn cái ǵ? Vui thay là v́ câm là không câm, điếc mà không điếc, buồn thay là v́ rơ ràng là không mù mà lại mù, rơ ràng là không điếc mà lại điếc.

“ Ly Lâu không biện chính sắc.” Nếu như không phân biện được xanh vàng trắng đỏ tức là mù.Ly Lâu là người thời Vua Hoàn Đế ( ba ngàn năm trước công nguyên), cách xa ngoài một năm bộ vẫn có thể nh́n thấy đầu một sợi lông, có đôi mắt thật là sáng. Hoàng Đế đi chơi ở ḍng sông Xích Thủy đánh rơi viên ngọc, sai Ly Lâu t́m mà t́m không được. Sai Khế Hậu t́m cũng t́m không thấy. Cuối cùng sai Tượng Vơng t́m mới được. Cho nên mới có câu nói rằng, “ Tượng Vơng t́m mới được. Cho nên mới có câu nói rằng, “ Tượng Vơng lúc nào cũng sáng lạn, Ly Lạu hành trạng như sóng cao.” Ở chỗ cao vợi này ngay cả Ly Lâu để mắt nh́n mà cũng không phân biện được chính sắc.

“ Sư Khoáng há hiểu huyền ty?” Thời nhà Châu ( một ngàn năm trước công nguynê) Tấn Cảnh Công có người tên là Sư Khoáng tự là Tử Dă, khéo phân biện ngũ âm lục luật. Sư Khoáng có thể nghe thấy tiếng kiến đánh nhau phía bên kia ngọn núi. Lúc ấy Tấn và Sở tranh bá. Sư Khoáng chỉ c̣n biết đánh đờn phát khởi đề cung biết rằng Sở không thể nào thắng được. Tuy rằng Sư Khoáng có khả năng như thế, Tuyết Đậu vẫn nói rằng Sư Khoáng vẫn chưa hiểu huyền ty. Những người không điếc mà điếc, đối với cái âm thanh huyền diệu nơi cao này, th́ cho dù là Sư Khoáng đi nữa cũng không hiểu được.

Tuyết Đậu nói, “ Tôi không làm Ly Lâu cũng chẳng làm Sư Khoáng, sao bằng ngồi không dưới khung cửa? Lá rơi hoa nở tự có thời.” Nếu như đến cảnh giới này, tuy rằng nghe mà cũng giống như không nghe, tuy rằng thấy mà cũng giống như không thấy, tuy rằng nói mà cũng giống như không nói. Lúc đói th́ ăn lúc mệt th́ nằm ngủ. Để mặc lá rụng hoa nở. Lúc lá rụng là thu, lúc hoa nở là xuân, mọi cái tự có thời tiết của nó.

Sau khi đă quét sạch cả cho các ông, Tuyết Đậu lại đặt ra một con đường nói rằng, “ Có hiểu hay không?” Tuyết Đậu sức kiệt tinh thần mệt mỏi; chỉ nói được rằng “ trùy sắt không lỗ.” Câu này các ông phải mai để mắt nh́n th́ mới thấy được. Nếu như toan lư luận là các ông lại để lỡ mất nó ngay.

Viên Ngộ dơ phất trần lên nói, “ Các ông có thấy không?” Rồi lại đạp lên giường Thiền một cái , nói, “ Các ông có nghe không?” Rồi lại bước xuống khỏi giường nói, “ Các ông có nói được không?”