Cô gái Việt Lê Yến Chi vận động thành công luật an toàn cho xe đò tại Hoa Kỳ

 

Luật pháp tại Hoa Kỳ mặc dù luôn trải qua những thời gian tranh luận gay gắt tại quốc hội trước khi được tổng thống ban hành nhưng đôi khi cũng không tránh khỏi những khiếm khuyết khi đem ra thi hành, nhất là đối với những người cố tình vi phạm vì quyền lợi riêng tư. Luật an toàn về các xe chở hành khách đường dài mà tiếng Việt vẫn thường gọi là Xe Đò cũng là một trường hợp như vậy. Luật An Toàn Xe Đò của Hoa Kỳ mặc dầu rất khó nhưng vẫn có những điểm chưa thỏa đáng theo sự tiến triển của kỹ thuật hiện đại. Trong quá khứ rất nhiều người đã lên tiếng đòi hỏi thay đổi nhưng chưa thành công. Tuy nhiên sự kiên trì hy sinh hiếm có của Tiến sĩ tâm lý xã hội Lê Yến Chi đã thay đổi đạo luật An Toàn Xe Đò trên toàn nước Mỹ, sau tai nạn xảy ra cho thân mẫu của Cô.

Sherman Bus Crash - Taken by the Sherman Police Department

Ngày 8 tháng 8 năm 2008 một đoàn 4 chiếc xe đò chở đầy giáo dân Houston đi hành hương dự lễ Thánh Mẫu hàng năm tại tiểu bang Missouri. Khoảng 1 giờ sáng đoàn xe đi ngang Sherman, một thị trấn ở phía bắc thành phố Dallas, tiểu bang Texas, thì một chiếc xe trong đoàn với 34 hành khách bị lật làm 11 người chết tại chỗ và sau đó thêm 6 người chết tại bệnh viện và nhiều hành khách khác bị thương. Yến Chi lúc đó vừa tốt nghiệp tiến sĩ từ đại học Hawaii về nhận việc tại Galveston, là thành phố bờ biển bên cạnh Houston, nên không đi hành hương cùng mẹ cô. Yến Chi hồi tưởng sự bàng hoàng của cô khi được xác nhận rõ ràng là mẹ cô tử nạn sau cả ngày liên lạc điện thoại tìm kiếm qua các nhà thương và nhà quàn tại thị trấn Sherman, Texas.

“... con nói cho người ta biết mẹ mặc cái gì. Rồi người ta nói, ồ, có phải mẹ có mặc cái áo mầu trắng với polker dots màu xanh và một cái sweater màu xanh không thì con mới biết là mẹ bị mất. Mà tại vì con ở Houston và người ta ở Sherman con không có lái xe nổi vì con hết hồn, không có tin tưởng là mẹ chết như vậy. Người ta mới email cái hình mẹ, con thấy ID của mẹ...”

Nhiều người đi hành hương dừng lại Sherman, Texas chỗ tai nạn để cầu nguyện.

Tai nạn gây xúc động mạnh tại Hoa Kỳ và được Ủy Ban An Toàn Giao Thông Toàn Quốc (National Transportation Safety Board, gọi tắt là NTSB) điều tra kỹ lưỡng. Yến Chi nói là theo báo cáo của NTSB thì nguyên do gây tai nạn là bánh xe không an toàn, tài xế uống rượu, dùng ma túy trước khi lái xe và xe không được khám xét kỹ lưỡng:

“NTSB nói là cái bánh xe (không an toàn), rồi tài xế uống rượu và hút cocaine, rồi mấy xe bus này không làm proper inspections, đó là lý do làm nhiều người chết”.

Tang lễ Mẹ

Chỉ một tuần sau khi mai táng Mẹ, Yến Chi đã xông xáo bắt tay vào việc tìm hiểu luật pháp và vận động cải tiến luật an toàn giao thông tại Hoa Kỳ. Lòng nhiệt thành của Cô đã thuyết phục được sự ủng hộ từ các vị dân cử quốc hội Hoa Kỳ như Thượng nghị sĩ Kay Bailey Hutchinson của tiểu bang Texas, Sherrod Brown của tiểu bang Ohio, các dân biểu Sheila Jackson Lee, Ted Poe của Texas và nhiều vị nữa. Cuộc vận động kiên trì kéo dài trong 4 năm. Trong thời gian này Yến Chi đã phải tự mình lo liệu hết các chi phí để đi họp khoảng 20 lần với các vị nghị sĩ quốc hội tại thủ đô Washington D.C.

Cô cho biết là luật an toàn giao thông cho các xe đò có nhiều điều thiếu sót. Luật cũ không đòi hỏi các hãng xe đò điều tra lý lịch của tài xế, không bắt buộc xe đò phải có các thiết bị an toàn mà mọi xe thường bắt buộc phải có, như giây an toàn, trần xe an toàn, vân vân. Cô cho biết luật mới sẽ có những khoản chính đòi hỏi các trang bị kỹ thuật tân tiến và thủ tục hành chánh để bảo đảm an toàn cho hành khách. Theo luật mới, trong vòng 3 năm, các xe đò phải có các thiết bị mới này:

“ Luật mới có seat belt on buses, có anti-ejection window grazing là một coating để cho người ta khỏi văng ra, anti-crushed roof, là để cho roof của bus không bị caved in, rồi cũng có tire pressure monitor system là new technology, ca1i computer để coi cái bánh xe có đủ air hay không. Rồi một luật nữa là mấy cái company bi shut down, bi out of business, nếu mà muốn làm cái new company thì phải nói ở trên application với Department of Transportation. Trong tai nạn của mẹ con, hãng đó hồi đó bị shut down rồi mở mới như new name mà không ai biết là hồi trước bị shut down vì bị violations. Bây giờ họ phải nói, nếu họ không nói họ sẽ bị penalty…”

bà Lâm Sở Tường và hai con

Được hỏi lý do nào mà cô đã kiên trì trong nhiều năm vận động các nhà lập pháp thay đổi luật an toàn xe đò vì đây là một công việc khó khăn và nhiều nhóm công dân đã vận động từ nhiều năm qua nhưng thất bại, Cô chia sẻ là vì cô thương mẹ và không muốn cái chết của mẹ cô trở thành vô ích cũng như không muốn những gia đình khác phải qua các thảm cảnh như cô:

“ Tại vì Con rất là thương mẹ, mà con thấy mất mẹ như vậy ai mà chịu nổi. Con không có muốn con của mẹ, của ba mẹ khác, phải go through what I have to go through nên con cố gắng làm việc này cho các gia đình khác không có phải, giống có tai nạn này xảy ra trong gia đình. Mẹ con raised con phải always to help community, help other people. Con một mình con phải làm như vậy vì con thương mẹ nên con không muốn cái death của mẹ bị in vain”

Cô gái Việt Lê Yến Chi

Sự kiên trì và lòng vị tha của Yến Chi đã thành công mỹ mãn. Sau nhiều lần bị trở ngại tại quốc hội Hoa Kỳ, cuối cùng vào ngày 29 tháng 6 năm 2012, Lưỡng viện Quốc Hội đã thông qua dự thảo luật an tòan xe đò “ Motor-coach Enhanced Safety Act” . Tổng thống Obama đã ký chính thức ban hành luật này ngày 6 tháng 7, năm 2012. Với Luật này hành khách xử dụng xe đò tại Hoa Kỳ sẽ được an toàn hơn.

Sanh ra và lớn lên tại Houston, Yến Chi được may mắn thừa hưởng một nền giáo dục vị tha và một tình mẫu tử bao la. Cha Yến Chi mất sớm lúc Yến Chi mới có 7 tuổi và Bà Lâm Sở Tường đã ở vậy thay chồng nuôi hai con thành tài. Linh Mục Đoàn Đình Bảng, là linh mục linh hướng cho gia đình Yến Chi, nói là bà Lâm Sở Tường là một thành viên của hội Đạo Binh Đức Mẹ trong giáo xứ và rất tích cực trong các việc xã hội bác ái:

“ Chị Tường giúp đỡ những người chung quanh rất là đáng gương mẫu nên khi chị ấy qua đời thì tiếc lắm vì mất đi một người làm việc xã hội bác ái rất là đắc lực”.

Nói về cố gắng của Yến Chi trong việc vận động luật An Toàn Xe Đò, Linh Mục Bảng chia sẻ:

“Nó cũng là cái gương cho chính tôi vì nhiều khi mình không có nghĩ là nó sẽ thành công. Nhưng cuối cùng với sự giúp đỡ của nhiều người thì hôm nay chúng ta thấy là luật sẽ được phổ biến và như vậy thì là một điểm rất hay, một điểm son cho tuổi trẻ Việt Nam. Tôi cũng ước mong giới trẻ Việt Nam sẽ làm được nhiều cái góp vào tương lai sáng lạn cho tất cả chúng ta”

Sự thành công của Yến Chi có thể nói là kết quả của tình mẫu tử bao la và tinh thần vị tha, tích cực cho tha nhân của những người trẻ gốc Việt sinh ra và lớn lên tại Hoa Kỳ. Có lẽ khi kiên trì vận động trong suốt 4 năm qua, Yến Chi đã luôn nghĩ đến mẹ hiền và câu ngạn ngữ tây phương "Where there's a will, there's a way", xin tạm dich là "nơi nào có sự quyết tâm thì nơi đó có giải pháp cho mọi vấn đề".

RFA's report tai day :  http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/motor-coach-safety-in-us-hv-07162012132505.html

MacArthur Fellowship là sự công nhận đối với những cống hiến và thành tựu ấn tượng của các cá nhân đem lại lợi ích cho cộng đồng và nhân loại. Phần thưởng lớn của giảm nhằm mục đích đầu tư cho những tiềm năng này phát triển trong tương lai.

Lê Mỹ An là nhiếp ảnh gia chuyên thực hiện một đề tài gai góc: Chiến tranh. Những bức ảnh phong cảnh của bà thường đa nghĩa, đa chiều và bí ẩn. Trong khuôn hình của Lê Mỹ An, người ta thấy mọi vật hiện ra vừa thực vừa ảo. Ảnh của bà được các đồng nghiệp ví như những bức tranh, vừa giàu tính hiện thực vừa đậm chất nghệ thuật. Trong các tấm ảnh của bà, ta sẽ không thấy cảnh chiến tranh, súng đạn, đổ máu, tang thương. Các tác phẩm ảnh chiến tranh của bà thường ở bên lề hoặc đi sau các cuộc chiến, thuộc thể loại hình ảnh tư liệu. Những tấm ảnh đó không thể hiện cuộc chiến một cách trực diện mà khơi gợi người xem tự suy tư về cuộc chiến.

Nhiếp ảnh gia Lê Mỹ An

Sang Mỹ định cư từ năm 1975, những tác phẩm ảnh của người phụ nữ 52 tuổi này chủ yếu lấy cảm hứng từ đề tài chiến tranh bởi chính bà đã có những trải nghiệm về chiến tranh, về những biến động lớn trong cuộc đời của những số phận nhỏ bé nơi mà chiến tranh quét qua.

Một trong những bộ ảnh nổi tiếng của bà trong làng nhiếp ảnh Mỹ là 29 Palms (29 cây cọ) được thực hiện trong hai năm 2003-2004 tại một căn cứ quân sự trên sa mạc thuộc miền Nam California. Tại đây, các lĩnh Mỹ được huấn luyện và tập trận trước khi tới tham chiến ở Iraq. Ống kính của Lê Mỹ An hướng vào các tân binh trẻ tuổi và đặc tả khía cạnh gai góc của chiến tranh bằng cảnh địa hình hiểm trở và không gian khắc nghiệt ở sa mạc.

Một đề tài cũng luôn trở đi trở lại trong suốt quá trình sáng tác của bà là mối quan hệ giữa những người Việt Nam đã di cư đến Mỹ và nỗi nhớ về quê hương của họ. Mỹ An vẫn thi thoảng quay về Việt Nam và thực hiện những tác phẩm ảnh phong cảnh và đặc tả chân dung. Một bộ ảnh cũng rất nổi tiếng của bà có cái tên đơn giản: Việt Nam, được thực hiện trong khoảng thời gian từ 1994-1998 khi bà thường xuyên thực hiện những chuyến hành trình trở về quê hương.

Thành phố ************, 1995

Đồng bằng sông Cửu Long, 1994

Thành phố ************, 1998

Lao Bảo, 1998

Sơn Tây, 1998

Ba Vì, 1998

Nam Hà, 1994

Sinh ra tại Sài Gòn năm 1960, di cư tới Mỹ năm 1975, Mỹ An đã nhận bằng Cử nhân Khoa học năm 1981, bằng Thạc sĩ Khoa học của ĐH Stanford năm 1985, bằng Thạc sĩ Nghệ thuật đương đại của ĐH Yale năm 1993. Kể từ năm 1998, bà làm giảng viên cho Khoa Nhiếp ảnh của trường Cao đẳng Bard. Hiện bà đang sống và làm việc tại New York.

“Tác phẩm của Lê Mỹ An là minh chứng cho sức mạnh của sự sáng tạo”, giám đốc giải MacArthur Fellowship, ông Robert Gallucci nhận xét.

Giải "Thiên tài" được trao hàng năm cho các cá nhân hoạt động ở nhiều lĩnh vực khác nhau như khoa học, văn chương, âm nhạc, hội họa, giáo dục và phim ảnh. Mỹ An vinh dự là người duy nhất giành giải ở hạng mục Nhiếp ảnh, ảnh của bà "tiếp cận chiến tranh từ góc nhìn mới mẻ, tạo ra những hình ảnh đa nghĩa" khắc hoạ những ảnh hưởng, hậu quả của chiến tranh. Bố cục trong những tấm ảnh của bà thường tạo nên sự căng thẳng bởi phong cảnh thiên nhiên bị giày xéo, biến dạng, trở thành những bãi chiến trường đầy bạo lực.