Sinh ra trong một gia đình nhỏ ở đồng bằng Nam bộ, nơi chôn nhao cắt rốn của tôi có lẽ trước kia được đàn chim công quí hiếm đến sống trên vùng đất cao bao bọc bởi biển cả sông ngòi, nên có tên là Gò Công. Qua quá trình lịch sử, đây còn là một quê hương bên ngoại của vương triều Nguyễn, thêm có đến hai hoàng hậu đức độ khiêm cung Từ Dũ Nam Phương. Cũng đạt đươc danh thơm « địa linh nhân kiệt » như bao nhiêu vùng lịch sử nổi danh khác nhưng vì không bề thế chỉ to như một hòn đảo nhỏ nên khi thì mang danh hiệu tỉnh khi thì bị xáp nhập giáng cấp xuống thành quận, thị xã, một « tiểu bang » cũa Mỹ…tho xưa, nay là Tiền giang.

            Không biết tổ tiên tôi từ đâu đến, chắc chắn là không phải theo bước chân chúa Nguyễn Hoàng theo lời khuyên của ông Trạng Trình« Hoành sơn nhất đái vạn đại dung thân » xuôi về Đàng Trong miền Nam khai khẩn đất mới, lại còn xin khẳng định không thể xuất xứ từ những ngưởi Tàu nghèo nàn tha phương cầu thực đến định cư đồng hóa ở đây. Theo gia phả truyền miệng tôi được biết, lai lịch chúng tôi chỉ có trên dưới 80 năm trở lại đây, thuộc họ hàng vòng vòng đâu bên trời Âu bên kia bờ Đại Tây Dương.

Lạ thật, chúng tôi gốc gác xứ Gò nước mẵn đồng trơ nầy thế mà tên họ cúng cơm vẫn trăm phần trăm Phú lang sa « Cerise ». Người Việt ta cũng có người thích đặt tên Pháp cho con như Rĩ (Marie), Răng (Jean), Rết (Henriette) nhưng họ vẫn là Trần, Nguyễn, Lê… như Trần văn Răng, Lê thị Rỉ… còn tên tộc tôi quả thật là tên Tây chính cống được phiên âm Việt là Sơ Ri.

Điều lạ hơn nữa là từ khi quốc gia đã thoát khỏi cơn « đập lột » của ngoại xâm giành quyền độc lập tự do rồi, có thời kỳ ngay cả người Tàu muốn ở lại đây sinh sống cũng phải nhập quốc tịch Việt nữa là. Bạn bè tôi chẳng hạn như bà Pomme, dì Tomate, chú Carotte…  cũng đã đổi tên thành Táo ( Bôm), Cà chua, Cà Tây, Củ cải đỏ… trên giấy tờ lý lịch, trong văn chương. Thế còn tôi, không có họ Nguyễn, tên cũng không phải là Y Vân mà  vẫn y nguyên.

Vậy cội nguồn xuất xứ của tôi thật sự từ đâu, người dân Gò không mấy ai để ý đến. Họ chấp nhận sự di tản, tị nạn, trôi giạt của tôi như một đứa con thất lạc, bị bắt cóc, gặp nạn hoặc gì gì khác không màng biết, cần đuợc cứu vớt đùm bọc nuôi dưỡng chăm bón phát huy hết lòng.

 Người Gò công thường là như thế đấy, mà thật sự các bạn biết không, tôi không dễ nuôi đâu. Không trồng bằng trái hoặc hột được, tôi chỉ sống bằng sữa mẹ qua cách ghép, tháp cành cho đến khi nào « đủ lông đủ cánh » có rễ cái rễ con tự lập rồi thì mới được « hạ thổ » tách rời thân cây mẹ. Thế là tôi được cha mẹ nuôi của tôi ngày ngày năm nầy tháng nọ chăm chút chăm lo gầy dựng truyền giống làm cho chúng tôi tồn tại, nở mặt nở mày cho đến ngày nay.

Như tôi đã trình bày, lúc đầu chúng tôi thật èo uột, vô tích sự, nhà nào không khá giả là chê ngay vì nuôi tôi tốn công sức hơn trồng cây Táo, Chùm ruột, những anh chị nầy ít đòi hỏi nhu cầu như vô phân tưới nước thường xuyên, năng suất lại khá cao, sử dụng được vào nhiều việc. Rắc rối hơn nữa là tôi bị « allergie » dị ứng, nhạy cảm, không phải chỗ nào cũng thích hợp mà chỉ sống mạnh nơi nào thích nghi với cơ thể mình tức là rất kén đất trồng.

Gò công lại là vùng nước lợ sáu tháng hằng năm, trong mùa nắng ráo việc trồng trọt bị hạn chế rất nhiều vì thiếu nước ngọt cần thiết. Mảnh đất lành mở vòng tay tiếp đón tôi trước kia không phải là vùng phì nhiêu, canh tác chỉ xảy ra trong mùa mưa. Do ảnh hưởng pha trộn bởi hai nguồn nước mặn ngọt của biển cả sông ngòi nên chất lượng có vị ngọt điểm đệm thêm vị mặn đậm đà « có hậu » thẩm thấu trong cấu trúc cơ thể, cây trái quê tôi tuy không sai quả nhưng hương vị đặc biệt khó nhầm lẫn với một ai như anh chị Mãng cầu  (na), Nhãn, Mía…và  sau nầy ngay cả thằng con nuôi sanh sau đẻ muộn là tôi cũng được thừa hưởng phần gia tài trời cho ấy.

Điều làm tôi thường thắc mắc là không hiểu ai đặt ra tên tôi như thế ? Nhìn hình dáng bề ngoài, tôi chẳng giống gì cây sơ ri chính gốc. Họ hàng Cerise mà người ta gán ghép cho tôi có thân nhánh cành to cao hùng mạnh chứ không khẳng khiu mảnh giẻ như tôi, lá to dài đứng xa nhìn mường tượng như cây ngọc lan phong lưu quí hiếm khác hẳn với tôi sum suê tựa như khóm hoa lài, cụm nguyệt quí. Lá Sơ ri tôi tròn tròn duyên dáng như đồng tiền lúm sâu trên gò má của ai kia.

 Người ta bảo cây quít xứ nầy đem trồng xứ khác không còn giữ vẹn nguyên xi từ ngoại hình đến bên trong, do ảnh hưởng căn bản của khí hậu phong thổ, có thể vì vậy mà tôi thay đổi dạng chăng, nguyên nhân nầy trong trường hợp tôi xem ra không vững lắm.

Nhớ đến bài hát « Les pommiers blancs et les cerisiers roses »(Những cây táo trắng và cây sơ ri hồng) với hoa sơ ri to to xòe cánh hồng nhạt phủ đầy tàng lá thật thơ mộng quyến rũ, đặc điểm nầy tôi cũng thừa hưởng được một phần cái « gên » hồng nhan ấy nhưng so với anh chị bên trời Âu mỹ miều  khoe dáng ngọc, hoa Sơ ri tôi đúng là hiện thân của Á Đông nhỏ nhoi khép nép kín đáo, hoa mini, bonsai thật dễ thương. Nếu có dịp thi tuyển Hoa hậu tất các giám khảo cũng phải phân vân lựa chọn cho điểm vì « Mỗi người mỗi vẻ mười phân vẹn mười ».

Còn con cái của chúng tôi thì hoàn toàn khác hẳn. Trái Cerise Âu tròn, chín mộng có loại màu cam đỏ, loại nâu sẫm với hột tròn cứng còn đàn con chúng tôi thì lại có hình thù quả cà chua nho nhỏ chia làm ba múi rõ rệt trong có ba hột xơ xơ nếu có lỡ nuốt cũng không sao.

Chỉ có lớp da, thịt thì cấu trúc gần giống nhau, làn da mịn màng bóng loáng mộng nước bao bọc lớp thịt dòn dòn chua ít ngọt nhiều, cắn vào nghe tiếng « phụp », nhai nghe dòn tan, ai đã thử qua một lần thường ít quên vị hòa hợp đặc biệt chua chua ngòn ngọt mằn mặn của một loại trái cây lãng tử, di cư bất hợp pháp, vô lý lịch, không biết xuất xứ từ đâu, nhập cảng bằng đường bộ, thủy hay bay nầy.

Có dịp viếng Gòcông, xin bạn ghé thăm một vườn sơ ri nào trên đường đi của bạn vào mùa trái cây nở rộ. Xinh xinh thay những chùm trái cuống dài chụm nhau trên ngách lá cành, tùy tuổi đời đổi màu từ xanh vàng đến cam rồi đỏ sẫm bao phủ bởi những nét chấm phá hồng hồng phơn phớt tím của những cụm hoa li ti như đôi môi trái tim cùa các thiếu nữ « mười bảy bẻ gảy sừng trâu ».

Nhánh cành dẻo dai yểu điệu tua tủa lá tròn xanh như một bức rèm thêu loáng thoáng hình ảnh của bao thiếu nữ má hồng đến tuổi dậy thì cập kê e thẹn hé nhìn. Các em gái nhỏ có thể vui đùa làm dáng bằng bông trái sơ ri thay hoa tai ngắn hay dài đong đưa tùy theo mốt bấy giờ.

Chắc các bạn cũng biết rõ là cái gì lạ hiếm thường được trân trọng nâng niu. Tâm lý con người mà, ai mà biết hay khám phá điều gì trước hơn người khác, dù là chuyện cỏn con không vĩ đại cũng thỏa mản được tính hiếu kỳ, độc tôn của con người, sáng kiến nào cũng cần được khích lệ phát huy. Do đó càng ngày tôi được nhiều người ưa chuộng, trở thành sáng giá, đắt hàng hơn.

Người ta lại bảo « cưng như cưng trứng, hứng như hứng hoa», tôi không được nuông chìu đến thế nhưng trái của tôi dễ dập thối nhanh. Vì vậy những trái chín đầu mùa hay những « trái chiến » tươi mộng đỏ thường được nâng niu hái bằng tay, từng chùm hay trái một. Rồi khi đến mùa chín rộ, tùy vườn cây to nhỏ, người ta hứng lấy tôi bằng cách trải tấm nhựa ni lông, vải bố dưới đất rộng quanh gốc tàng lá cây sơ ri, dùng  tay hái hay cần móc lay nhẹ cuống cành cho trái rụng. Trái được nhặt cẩn thận xếp vào thúng để bán lẻ hoặc trong những cần xế to dành cho những bạn hàng buôn sỉ.