Go Cong:

... 

                         “Đèn nào cao bằng đèn Châu Đốc

                           Gió nào độc bằng gió Gò Công

                           Một ngọn đông phong xiêu vợ lạc chồng

                           Em nằm nghĩ lại nước mắt hồng tuôn rơi”

          http://www.gocong.com/forums/forum_posts.asp?TID=343

...

Thầy Phù thuỷ Gò Công quý mến ơi !. Thầy nghĩ gì về câu: "Gió nào độc bằng gió Gò Công" hở thầy ?. Thầy có thấy "oan" cho Gò Công không ạ ?

Ôi !.

Anh Gò Công ơi là anh Gò Công !. Tôi tuổi cao sức yếu mà anh cứ đùa kiểu này thì chắc giảm thọ.

Anh nghĩ coi !?. Thân phận tôi có là Phù thuỷ Gò Công đi nữa thì cũng chỉ là...Gò Công “phù thuỷ” thôi chứ nào được là...Gò Công bản địa. Những câu hỏi tầm cỡ này thì sức tôi không kham nổi vì 2 lý do sau đây:

-         Một là câu hỏi này thuộc hàng đặc sản Gò Công.

-         Hai là, tôi vốn ngoại đạo văn chương - nên càng hãi hùng khi anh giao cho cái “đề bài” kiểu ấy.

          Có chăng, từ cái nhìn yêu quý Gò Công, tôi thấy có thể trình bày đôi điều về “gió độc Gò Công” như sau:

1. Có những lời thơ nào tương tự ?

Do từ “độc” mà bài thơ này đã làm nhiều người dễ nhớ; tuy vậy, đây là bài thơ không “độc: chỉ có một” (Từ điển Tiếng Việt 2006) mà còn có những dị bản:

1.1. Theo “Các công trình văn học quốc ngữ miền Nam” của Huỳnh Ái Tông – giới thiệu những sản phẩm “văn học quốc ngữ” của những năm 70 ở thế kỷ 19 - thì:

Ðèn nào cao cho bằng đèn Châu Ðốc,
Gió nào độc cho bằng gió Gò Công.
Thổi ngọn Ðông phong, lạc vợ xa chồng,
Nằm đêm nghĩ lại, nước mắt hồng tuôn rơi.

1.2. Theo Nhà giáo Phan Thanh Sắc:

Đèn nào cao bằng đèn Châu Đốc,

Gió nào độc bằng gió Gò Công ,

Một ngọn đông phong lạc vợ xa chồng

Đêm nằm nhớ lại, nước mắt hồng tuôn rơi”

1.3. Theo “ThienHuong” (do Go Cong) trích dẫn:  

“Đèn nào cao bằng đèn Châu Đốc

Gió nào độc bằng gió Gò Công

Một ngọn đông phong xiêu vợ lạc chồng

Em nằm nghĩ lại nước mắt hồng tuôn rơi”

2.Những từ đáng chú ý ?

Tất nhiên đó là từ “độc”; tuy vậy, theo thiển ý, "đèn cao", “gió” và “đông phong” cũng là những từ “có vấn đề”.

-         Vụ “đèn cao” dù là chuyện có thiệt. Nếu không nhầm thì đèn ...Châu Đốc này ở trên Núi Sam (241m) nơi có Miếu Bà. So với quanh vùng thì “đèn Châu Đốc” là hàng ...độc (chỉ có ...một – chẳng đèn nơi nào cao bằng). Tuy nhiên nói cái “cao” của đèn Châu Đốc cũng chỉ nhằm lập vần và tạo sự cân xứng với cái “độc” “Gió Gò Công” (ở câu sau) mà thôi.

-         Từ “độc” ở đây không chỉ hiểu là “độc địa – gây hại” mà còn là “độc đáo – có tính chất riêng, không giống nơi khác”; và đây là điều mà tác giả lời thơ nhận định về “gió” Gò Công.

-         “Gió Gò Công” ở đây cũng không chỉ là “gió gây hại cho sức khỏe” mà còn là “sự kiện Gò Công” nào đó – dù chỉ “thổi” thoáng qua (nhanh như gió) cũng đủ gây “hại” cho người gặp phải.

           Về “gió độc - gây hại cho sức khỏe” thì không chỉ Gò Công mới có; những nơi có nhiều thực vật phát tán nhờ gió thì trong thời gian sinh sản, những cơn gió sẽ thổi các bào tử nang đi xa (dễ thụ tinh) và cơn gió cuốn đầy những hạt bào tử li ti này sẽ gây dị ứng (da, đường hô hấp) cho một số người. Nếu ở Gò Công (hoặc nơi khác) ai đó từng bị dị ứng gió này thì sự kêu ca của họ về “Gió nào độc bằng gió Gò Công” là điều không lạ. Tuy nhiên, "độc" tới nỗi “lạc vợ xa chồng” thì cũng cần ngẫm lại...

-         Đông phong là “gió đông” nhưng gió này thường thổi vào mùa Xuân – mùa của hội hè nam thanh nữ tú, mùa của mỹ nữ Gò Công càng thêm ngát sắc hương. Nói “mùa xuân” còn để liên tưởng đến sự kiện du khách đến Châu Đốc mùa lễ hội Vía Bà (Châu Đốc) từ sau Tết Nguyên đán đến hết tháng tư âm lịch (cao điểm từ 27 tháng 4).

          Có lẽ, các quý ông du xuân Châu Đốc ...vía bà Chúa Xứ và sau đó thế nào cũng rủ nhau về Gò Công để ...nghía cô ở đây và thế là bị Gió (mỹ nữ) Gò Công nó thổi mà hậu quả là hồn xiêu phách lạc - quên đường về.

-         Mùa ấy, gió ấy, ngọn đông phong mỹ nữ Gò Công lại...thổi vào quý ông (dù thê tử đề huề) – nhất là các vị “ở xa mới đến Gò Công” thì...hic !. Và thế là quý ông sẽ “đi đậu phọng – lạc” và phu nhơn các ngài (đang nằm mình ên) sẽ gào lên:

...Gió nào độc bằng gió Gò Công

Thổi ngọn Ðông phong, lạc vợ xa chồng,
Nằm đêm nghĩ lại, nước mắt hồng tuôn rơi.

3.Hiểu bài thơ ra sao ?

Đây là lời (thở than) trong đêm vắng của vị phu nhơn nào đó đang chờ chồng. Quý bà nhớ lại đức ông đã nói với mình là đi Châu Đốc thắp đèn để hành lễ vía bà Chúa Xứ kia mà !? Sao giờ này lại nghe tin đã bị gió (mỹ nữ) Gò Công nó cuốn lạc mất tiêu rồi. Ôi Gò Công ơi ! Và thếlà quýbà đã cảm thán mà rằng (Sao gió Gò Công nó độc thế không biết!? Hic!):

 Ðèn nào cao cho bằng đèn Châu Ðốc,
Gió nào độc cho bằng gió Gò Công.
Thổi ngọn Ðông phong, lạc vợ xa chồng,
Nằm đêm nghĩ lại, nước mắt hồng tuôn rơi.

Theo bản của thầy giáo Sắc (1.2) thì câu thứ 3 có thể hiểu là "cơn gió (mỹ nữ) Gò Công" nó độc tới nỗi chỉ cần:

                      Một ngọn đông phong (là đủ để) lạc vợ xa chồng

4. Kết luận:

Gió Gò Công ở lời thơ trên đây là độc (đáo) về mặt văn hóa và tất nhiên là ít nhiều độc (địa) với ai đó. Điều này là bình thường; nhân sâm dùng sai liều lượng vẫn gây ...chết người - và mỹ nữ Gò Công bị quý ông ngắm sai liều lượng vẫn gây ...lạc vợ xa chồng - vậy thôi.

Do đó, xin có lời thưa với anh Go Cong rằng "Sự cố này không thuộc trách nhiệm của Đất và Người Gò Công" – nên ta khỏi xét oan hay không ở đây.

May cho phù thủy là đã già quá lứa lại thừa hom hem nên da dẻ nó dày mốc lên và nhờ vậy lão ấy mới không bị gió Gò Công nó ...hớp. Hú hồn !.

"Đèn nào cao bằng đèn Châu đốc,
Gió nào độc bằng gió Gò công"